KALKULACJA

W miesiącu lutym zarejestrowano następujące dane:

• Produkcja nie zakończona na początek okresu - 2.000 szt. przerobionych w 20 %

• Liczba produktów przekazanych do magazynu - 8.000 szt.

• Produkcja nie zakończona na koniec okresu - 4.000 szt. przerobionych w 50 %

Dane o kosztach wytworzenia wyrobów są następujące:

Pozycja kalkulacyjna kosztów	Stan początkowy (zł.)	Koszty w okresie (zł.)
Materiały bezpośrednie	30.000	130.000
Robocizna bezpośrednia	10.000	80.000
Koszty wydziałowe	8.000	20.000

Wiadomo iż materiały zużywane są w całości w momencie rozpoczęcia produkcji, natomiast pozostałe koszty narastają systematyczne w procesie produkcji. Należy dokonać kalkulacji koszty wytworzenia jednostki produktu oraz wycenić wartość produkcji nie zakończonej i zakończonej wg kosztu przeciętnego oraz bieżącego (FIFO). Należy również otworzyć odpowiednie konta i dokonać niezbędnych księgowań w przypadku wyceny metodą kosztu przeciętnego.

Kalkulacja wg kosztu przeciętnego

Nazwa	Materiały	Robocizna	Koszty wydziałowe	Suma
Stan początkowy	30.000	10.000	8.000	48.000
Koszty poniesione w okresie (zł.)	130.000	80.000	20.000	230.000
Razem koszty (zł.)	160.000	90.000	28.000	278.000
Ilość jednostek przeliczeniowych (szt.)	8.000 + 4.000 = 12.000	8.000 + 2.000 = 10.000	8.000 + 2.000 = 10.000	---------
JTKW	160.000 : 12.000 = 13,33	90.000 : 10.000 = 9,0	28.000 : 10.000 = 2,8	25,13
Produkcja zakończona	8.000 * 13,33 = 106.640	8.000 * 9,00 = 72.000	8.000 * 2.8 = 22.400	201.040
Produkcja nie zakończona	160.000 - 106640 = 53,360	90.000 - 72.000 = 18,000	28.000 - 22.400 = 5,600	76.960

Kalkulacja wg kosztu bieżącego (FIFO)

Nazwa	Materiały	Robocizna	Koszty wydziałowe	Suma
Koszty poniesione w okresie (zł.)	130.000	80.000	20.000	230.000
Ilość jednostek przeliczeniowych (szt.)	8.000 + 2.000 = 10.000	8.000+(4.000*50%) + (2.000*20%) = 9.600	8.000+(4.000*50%) + (2.000*20%) = 9.600	---------
JTKW (bieżący) (zł/szt.)	130.000 : 10.000 = 13,00	80.000 : 9.600 = 8,33	20.000 : 9.600 = 2,08	23,42
Produkcja nie zakończona (zł.)	4.000 * 13,00 = 52.000	2.000 * 8,33 = 16.667	2.000 * 2,8 = 4.167	72.833
Produkcja zakończona (zł.)	160.000-52.000 = 108.000	90.000-16.667 = 73.333	28.000-4.167 = 23.833	205.167
JTKW (zł./szt.)	108.000 : 8.000 = 13,50	73.333 : 8.000 = 9,17	23.833 : 8.000 = 2,98	25,65

KALKULACJA ZE WSPÓŁCZYNNIKAMI

Firma R&H w danym miesiącu wyprodukowała dwa rodzaje opakowań:

• A - 5.000 sztuk ukończonych w 100 %

• B - 7.000 sztuk ukończonych w 100 %

• A - 1.000 sztuk ukończonych w 50 %

Koszty poniesione w okresie wynoszą:

• Materiały bezpośrednie 282.000 zł.

• Koszt przerobu (wynagrodzenia bezpośrednie, koszty wydziałowe produkcji) 180.000 zł.

Firma R&H ustala współczynniki kalkulacji na podstawie wagi opakowań i wyniosły one:

• Dla kosztów materiałów bezpośrednich 3 : 1

• Dla kosztów przerobu 2 : 1

Zakładające materiały są zużywane w całości w momencie rozpoczęcia produkcji natomiast koszty narastają systematycznie należy skalkulować koszt wytworzenia jednego opakowania A oraz B. Wycenić produkcję zakończoną i nie zakończoną.

Kalkulacja kosztów materiałów

Opakowanie	Liczba opakowań	Współczynnik	L.Opakowań umownych	Koszt jedn. umownej	Koszt jedn. rzeczywistej	Koszt łączny
A	5.000	3	5.000 * 3 = 15.000	282.000 : 25.000 = 11,28	3 * 11,28 = 33,84	5.000 * 33.84 = 169.200
B	7.000	1	7.000 * 1 = 7.000	11,28	1 * 11,28 = 11,28	7.000 * 11.28 = 78.960
A w toku	1.000	3	1.000 * 3 = 3.000	11,28	3 * 11,28 = 33,84	1.000 * 33,84 = 33.840
SUMA	13.000	-	25.000			282.000

Kalkulacja kosztów przerobu

Opakowanie	Liczba opakowań	Współczynnik	L.Opakowań umownych	Koszt jedn. umownej	Koszt jedn. rzeczywistej	Koszt łączny
A	5.000	2	5.000 * 2 = 10.000	180.000 : 18.000 = 10,00	2 * 10,00 = 20,00	5.000 * 20,00 = 100.000
B	7.000	1	7.000 * 1 = 7.000	10,00	1 * 10,00 = 10,00	7.000 * 10,00 = 70.000
A w toku	1.000 * 50% = 500	2	500 * 2 = 1.000	10,00	2 * 10,00 = 20,00	500 * 20,00 = 10,000
SUMA	12.500	-	18.000			180,000

W rezultacie kalkulacji uzyskujemy:

• Opakowania A - K. jedn. 33,84 zł./szt. + 20,00 zł/szt. = 53,84 zł./szt.

• Opakowania B - K. jedn. 11,28 zł./szt. + 10,00 zł./szt. = 21,28 zł./szt.

Koszt produkcji zakończonej:

• Opakowanie A - 169,200 zł. + 100,000 zł. = 269,200 zł.

• Opakowanie B - 78,960 zł. + 70,000 zł. = 148,960 zł.

• Koszty produkcji nie zakończonej (A) 33,840 zł. + 10,000 zł. = 43,840 zł.

MARŻA BRUTTO

Firma zajmuje się testowaniem olejów silnikowych. Dostępny czas pracy wszystkich silników wynosi 1.000 godzin na miesiąc. Portfel zamówień obejmuje po 20 testów każdego z olejów (nr.1,2,3). Na podstawie danych z poprzednich badań widomo:

Wyszczególnienie	Nr 1	Nr 2	Nr3
Cena sprzedaży jednego testu (zł.)	40	50	30
Czas trwania jednego testu (godz.)	30	35	20
Koszt zmienny jednego testu (zł.)	25	29	15

Najbardziej opłacalny (zapewniający największe zyski) portfel można wyliczyć następująco:

Wyszczególnienie	Nr 1	Nr 2	Nr 3	Suma
Jednostkowa marża brutto (zł.)	40 - 25 = 15	50 - 29 = 21	30 - 15 = 15
Jednostkowa marża brutto za godzinę (zł/h)	15 : 30 = 0,5	21 : 35 = 0,6	15 : 20 = 0,75
Portfel zamówień (ilość testów)		17	20
Portfel zamówień godzin (godz.)		17 * 35 = 595	20 * 20 = 400
Portfel zamówień łączna marża brutto (zł.)		= 357	= 300

Do portfela zamówień

20 testów * 20 godzin = 400

1.000 - 400 = 600

600 : 35 godzin Nr 2 = 17,14 ≈ 17 testów

PUNKT KRYTYCZNY

Firma R&H sprzedaje wyroby po cenie jednostkowej 40 zł. Jednostkowy koszt wytworzenia wynosi 25 zł, natomiast koszty stałe wynoszą 60.000 zł. Ustalić Ilościowy punkt krytyczny produkcji i sprzedaży dla tej firmy.

60.000

q₀ = ----------- = 4.000 szt. (Jak sprzedaż 4.000 szt. to przychód pokryje koszty)

40 - 25

Odp. Przy produkcji 4.000 oraz przy danym poziomie kosztów stałych, przy danym poziomie ceny jednostkowej oraz przy danym koszcie zmiennym przedsiębiorstwo osiąga krytyczny rozmiar produkcji przy którym osiągnięte przychody równoważą wartość poniesionych kosztów.

PUNKT KRYTYCZNY

Jednostka R&H wyprodukowała w minionym okresie 6.000 sztuk dyskietek, które sprzedała po 3 zł. za sztukę. Koszty zmienne wyniosły 2 zł. na sztukę. Natomiast łączne koszty stałe 2.000 zł. Jeśli firma pragnie podnieść cenę do 3,5 zł./szt. punkt krytyczny ceny X będzie wynosił.

Z₁ = 6.000 - (3 - 2) - 2.000 = 4.000 zł. - zysk bez zmiany ceny

Czyli 3,5 * X = 2 * X + 2.000 + 4.000 co daje X = 4.000 szt.

RACHUNEK INWESTYCYJNY (NPV)

Jednostka R&H dokonała inwestycji na początek pierwszego i trzeciego roku w kwocie 4.000 zł. Inwestycje te zapewniają wpływy pieniężne netto (cash flow) na koniec każdego roku przez 2 lata po 1.000 zł. natomiast przez następne 4 lata po 3.000 zł. Stosując kryterium NP. należy określić, czy przyjąć projekt do realizacji jeśli kapitał ma być pomnażany w tempie 10 % rocznie.

Zdyskontowanie wpływów pieniężnych netto

Wartość zdyskontowanych wpływów netto (PV) stanowi sumę wpływów przez początkowe dwa lata (PV₁) oraz wpływów przez następne cztery lata (PV₂) czyli:

1 -(1=0,1)^-2

PV₁ = 1.000 ---------------- = 1.736 zł.

0,1

Jeśli druga grupa wpływów ma być wyliczona z zastosowaniem wzorów na ciąg wpłat to należy pamiętać, iż odbywają się one począwszy od 3 roku a nie od 1 roku.

0 1 2 3 4 5 6

1.000 1.000

3.000 3.000 3.000 3.000

S₀ S₂ = PV₂

S₀ - suma wpłat po 1.000 zł.

S₂ - suma wpłat po 3.000 zł. odpowiednio przez 6, 4 oraz 2 lata

Tak wiec:

1 -(1+0,1)^-6 1-(1+0.1)^-2

PV₂ = S₂ - S₀ = (3.000* ---------------) - (3.000 * -------------- ) = 13.066 - 5.507

0,1 0,1

PV₂ =7.859 zł.

Co łącznie daje:

PV = PV₁ + PV₂ = 1.736 zł. + 7.859 zł. = 9595 zł.

Zdyskontowanie inwestycji

4.000

I = I₀ + I₂ = 4.000 + ------- = 4.000 + 3.305 = 7.305 zł.

(1+0,1)²

Ustalenie NP.

NPV = PV - I = 9.505 zł - 7.305 zł. = 2.290 zł.

Odp. Ponieważ NPV>0 więc projekt może być przeznaczony do realizacji i pozwoli na pomnożenie kapitału w tempie wyższym niż 10 %.

2

---