.

Systematyka polskiego prawa cywilnego (system pandyktowy):

1. Część ogólna, zalicza się do niej wszystkie normy cywilnoprawne, które regulują zagadnienia wspólne dla pozostałych działów prawa cywilnego. W księdze I kodeksu cywilnego, a więc w dziale obejmującym część ogólna, zostały zawarte przepisy o tzw. dobrach osobistych.

2. Prawo rzeczowe, unormowane są te społeczne formy korzystania z dóbr majątkowych, w których występują łącznie dwie następujące cechy:

a) przedmiotem korzystania są rzeczy w ścisłym tego słowa znaczeniu; dobra samoistne,

b) forma korzystania jest ukształtowana w postaci tzw. praw podmiotowych bezwzględnych (erga omnes).

Prawo rzeczowe reguluje prawo własności. Jest to wśród praw rzeczowych prawo najszersze.

Inne prawa rzeczowe, to: użytkowanie wieczyste (art. 232 - 243 k.c.) oraz tzw. ograniczone prawa rzeczowe (art. 244 - 335 k.c.) - użytkowanie, służebność, zastaw, hipoteka i prawa spółdzielcze do lokali.

3. Prawo o zobowiązaniach (inter partes); wierzytelności, czyli prawa jednego podmiotu (wierzyciela) do żądania od drugiego podmiotu (dłużnika) świadczenia, tj. pewnego zachowania się pozytywnego (działania) lub negatywnego (zaniechania). Prawo o zobowiązaniach normuje stosunki prawne, z których powstają wierzytelności.

Prawo o zobowiązaniach stanowi najszerszy dział prawa cywilnego.

4. Prawo rodzinne, w jego ramach wyodrębnia się:

a) stosunki prawne wynikające z małżeństwa,

b) stosunki prawne wynikające z pokrewieństwa i powinowactwa - przede wszystkim stosunki pomiędzy dziećmi i rodzicami oraz z przysposobienia,

c) stosunki prawne wynikające z opieki nad małoletnim.

5. Prawa na dobrach niematerialnych - prawo autorskie i wynalazcze. Prawa do niematerialnego produktu twórczej działalności umysłu ludzkiego (utwory naukowe,

literackie, artystyczne, utrwalone w jakiejkolwiek postaci)

II1.Zasady współżycia społecznego funkcje w prawie cywilnym

Są pozornymi normami społecznymi, Przyjmuje się powszechnie, że są to normy moralne, regulujące stosunki między ludzkie powszechnie zaakceptowane w danym okresie.

Nie są natomiast normami prawa i same jako takie nie źródłami prawa ani obowiązków cywilnoprawnych. Staja się prawnie doniosłe z mocy odesłania do nich, zawartego w przepisie prawa stanowionego

2.Przedstawicielstwo rodzaje

polega na tym iż jedna osoba zwana przedstawicielem dokonuje w imieniu drugiej os. Czynności prawnej, która o ile mieści się w granicach upoważnienia przedstawiciela do działania w cudzym imieniu. Wywołuje skutki prawne bezpośrednio dla reprezentowanego.

Rodzaje:

a) ustawowe-źródłem umocowania jest ustawa

b) pełnomocnictwo-umocowanie do działania w cudzym imieniu opiera się na jednostronnym oświadczeniu woli

a`- przedstawicielstwo czynne przedstawicielstwo w którym przedstawiciel składa oświadczenie woli w imieniu reprezentowanego

b`- przedstawicielstwo bierne gdy przedstawiciel odbiera w imieniu reprezentowanego oświadczenie woli składane przez os, 3

Przesłanki skutecznego działania:

1 musi istnieć umocowanie i przedstawiciel działa w granicach pr.

2 Przedstawiciel powinien mieć zdolność do reprezentowania, która wiąże się ze zdlnością do czynności prawnych w przypadku pełnomocnika może być ograniczona

3 musi działać w imieniu reprezentanta a nie we własnym

4 czynność prawna którą ma dokonać przedstawiciel nie może mieć charakteru ściśle osobistego

Instytucje podobne

Posłaniec- przynosi cudze oświadczenie woli

Zastępca pośredni - działa we własnym imieniu lecz na cudzy rachunek

Powiernik - występuje na zewnątrz jako samodzielny podmiot prawa lecz na podstawie umowy z inną os. Nie wolno mu w pełnym zakresie ze swego prawa korzystać

2.Przedawnienie oznacza upływ zastrzeżonego przez ustawodawcę terminu wraz ze związanym z tym skutkiem w postaci możliwości uchylenia się od zaspokojenia roszczenia.

(Art. 117) Z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Ustawodawca reguluje długość terminu przedawnienia oraz skutek upływu terminu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.Przedawnieniu ulegają wyłącznie roszczenia majątkowe. Nie przedawniają się zaś roszczenia o charakterze niemajątkowym np. roszczenia służące ochronie dóbr osobistych. Ustawodawca czasami rezygnuje z konstrukcji przedawnienia, jednakże w to miejsce zastrzega surowszy termin zawity.Skutek przedawnieniaRoszczenie przedawnione nie wygasa przybiera natomiast postać roszczenia niezupełnego (naturalnego). Brak bowiem skutecznej egzekucji. Roszczenie istnieje, nie można go wszakże dochodzić i wyegzekwować, jeżeli zobowiązany skorzystał z zarzutu przedawnienia. Możliwe jest dobrowolne zaspokojenie przedawnionego roszczenia. Nie można wówczas żądać zwrotu świadczenia - jako świadczenia nienależnego - jeżeli zostało spełnione w celu zadośćuczynienia przedawnionemu roszczeniu.

Terminy przedawnienia1)Długość terminu - termin przedawnienia określa ustawodawca przepisami bezwzględnie obowiązującymi. Terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej termin przedawnienia wynosi 10 lat, a dla roszczeń o świadczenie okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej 3 lata.Przez świadczenie okresowe można rozumieć świadczenia spełniane w pewnych regularnych odstępach czasu np. co miesiąc przeważnie w formie pieniężnej, w ramach określonego ciągłego stosunku prawnego np. stosunek najmu. Przykładem świadczeń okresowych jest czynsz najmu.2) Obliczanie terminu - bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia w którym roszczenie stało się wymagalne. Jednakże jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie art. 120 §2. w szczególności dotyczy to wezwania do spełniania świadczenia. Bieg przedawnienia roszczeń o zaniechanie rozpoczyna się od dnia, w którym ten przeciwko komu roszczenie przysługuje, nie zastosował się do treści roszczenia art. 120 §2. Przedawnienie następuje po upływie terminu zastrzeżonego przez ustawodawcę.3) Zawieszenie biegu przedawnienia - ustawodawca wprowadził instytucję zawieszenia biegu przedawnienia, udzielając tym samym uprawnionemu ochrony przed ujemnym skutkiem upływu terminu przedawnienia. (Art. 121) Bieg przedawnienia nie rozpoczyna się a rozpoczęty ulega zawieszeniu:

 co do roszczeń, które przysługują dzieciom przeciwko rodzicom - przez czas trwania władzy rodzicielskiej,

 co do roszczeń, które przysługują osobom nie mającym pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko osobom sprawującym opiekę lub kuratelę - przez czas sprawowania przez te osoby opieki lub kurateli,

 co do roszczeń które przysługują jednemu małżonkowi przeciwko drugiemu - przez czas trwania małżeństwa,

 co do wszelkich roszczeń, gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może ich dochodzić przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznania spraw danego rodzaju - przez czas trwania przeszkody.

Jeżeli nie rozpoczął się jeszcze bieg terminu przedawnienia a już występuje któraś ze wskazanych przeszkód przesunięty zostaje początek terminu. Bieg terminu przedawnienia rozpocznie się po ustaniu przeszkody lub następuje zawieszenie rozpoczętego biegu przedawnienia czyli okresowe powstrzymanie biegu przedawnienia - na czas trwania przeszkody. Po ustąpieniu przeszkody przedawnienie biegnie dalej z uwzględnieniem terminu jaki upłynął przed zawieszeniem.

4) Wstrzymanie zakończenia biegu przedawnienia - przedawnienie względem osoby, która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych nie może się skończyć wcześniej niż z upływem 2 lat od ustanowienia dla niej przedstawiciela ustawowego albo od ustania przyczyny jego ustanowienia (art. 122 §1). Podobną zasadę stosuje się odpowiednio do biegu przedawnienia przeciwko osobie, co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia.

5) Przerwanie biegu przedawnienia (art. 124) po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo. Jednakże w razie przerwania przedawnienia przez czynność w postępowaniu przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym przedawnienie nie biegnie na nowo dopóki postępowanie nie zostanie zakończone. Bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia (art. 123 §1). Bieg przedawnienia przerywa się przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje.

6) Terminy zawite (prekluzja) - w przeciwieństwie do przedawnienia terminy zawite mogą dotyczyć wszelkich odmian prawa podmiotowego. Dotyczą więc praw podmiotowych bezpośrednich, uprawnień kształtujących a także wyjątkowo roszczeń. Terminy zawite ustawodawca zastrzega wyłącznie przepisami o charakterze bezwzględnie obowiązującymi. Zawsze na skutek upływu terminu zawitego określone uprawnienie wygasa. Według tego skutku odróżniamy w treści normy prawnej terminy zawite od terminów przedawnienia. Ilekroć ustawodawca zastrzega że z upływem określonego terminu prawo wygasa mamy do czynienia z terminem zawitym natomiast termin przedawnienia sygnalizuje słowami (roszczenie przedawnia się). Upływ terminu zawitego uwzględnia się z urzędu. Wobec terminów zawitych zasadniczo nie stosuje się zawieszenia i przerwania biegu terminu.

V 1.Stosunek Cywilnoprawny

Stosunkiem prawnym jest stosunek społeczny uregulowany przez prawo. Podstawowym znamieniem stosunków cywilnoprawnych jest formalna równość podmiotów tych stosunków.

Stosunki dwustronnie zindywidualizowane - powstają pomiędzy dwoma lub więcej, ale określonymi podmiotami (zobowiązania i stosunki rodzinne).

Stosunki jednostronnie zindywidualizowane - łączą określony podmiot z nieoznaczonym kręgiem osób, gdy z prawem tego pierwszego podmiotu sprzężony jest powszechny obowiązek nie przeszkadzania w wykonywaniu prawa (własność).

Zdarzenie prawne - fakty, z którymi norma prawna łączy powstanie, zmianę lub ustanie stosunku prawnego.

Zdarzenia cywilnoprawne dzielimy na:

a) zdarzenia w ścisłym tego słowa znaczeniu, zdarzenia niezależne od woli ludzkiej, jak upływ czasu, urodzenie, śmierć, pożar,

b) działania, zachowanie człowieka, które jest wynikiem jego woli.

Działania dzielimy na:

a) czynności zmierzające do wywołania skutków prawnych, polegają na podjęciu decyzji dotyczącej wywołania określonych skutków prawnych i które z mocy normy prawnej te zamierzone skutki wywołują - należy odróżnić:

-czynności prawne wraz z oświadczeniem woli,

-orzeczenia sądowe,

-akty administracyjne (wywołujące skutki cywilistyczne).

b) inne czyny.

Zdarzenia cywilnoprawne - orzeczenia sądowe o charakterze konstytutywnym (np. ubezwłasnowolnienie całkowite, uznanie za zmarłego) w tej grupie wyróżniamy: orzeczenia stwierdzające obowiązek złożenia oświadczenia woli zastępujące to oświadczenie, orzeczenia wydawane na podstawie szczególnym upoważnień ustawowych w sprawach określonych w tych przepisach.

Czyny - dzielimy na zgodne z prawem i bezprawne, te działania, z którymi norma prawna łączy określony skutek prawny niezależnie od tego, czy wola osoby działającej była skierowana na wywołanie go.

Czyny bezprawne - działania podjęte wbrew zakazowi wynikającemu z normy prawnej oraz zaniechania wykonania - nałożonego przez normę w określonych sytuacjach.

Czyny zgodne z prawem - działania, które nie podpadają pod pojęcie czynności zmierzających do wywołania skutków prawnych, ani nie są czynami bezprawnymi.

Do czynów zgodnych z prawem zaliczamy:

- przejawy woli podobne do oświadczenia woli,

- zawiadomienie o pewnych zdarzeniach (np. zawiadomienie sprzedawcy, przez kupującego o wadach fizycznych rzeczy - art. 563 k.c.),

- czynności czysto faktyczne.

Przez stosunki cywilnoprawne należy rozumieć grupę stosunków prawnych określonych normami prawa cywilnego. Stosunki prawne są odbiciem stosunków społecznych, które wyróżnia fakt poddania ich regulacji prawnej. Stosunek prawny oznacza więc uregulowaną normatywnie więź o charakterze powinnościowym zachodzącą między uznawanymi podmiotami prawa, które mają wynikające z normy prawnej uprawnienia i obowiązki. Normy prawa cywilnego regulują potencjalne stosunki prawne. Konkretne stosunki prawne są wynikiem określonych zdarzeń prawnych.

W praktyce stosowania prawa niezbędne jest oczywiście ustalenie elementów konkretnego stosunku prawnego. Wystarczy objaśnić modelową strukturę potencjalnych stosunków prawnych.

Źródła stosunku cywilnoprawnego

Źródło stosunku cywilnoprawnego stanowią różnorodne zdarzenia cywilnoprawne. Podstawową grupę zdarzeń cywilnoprawnych stanowią czynności prawne. Spore znaczenie mają także orzeczenia sądów i akty administracyjne.

zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnych. Zdolność prawna oznacza zdolność aby być podmiotem praw i obowiązków wynikających ze stosunków cywilnoprawnych. Zdolności do czynności prawnych jest zdolnością do nabywania prawa i zaciągania zobowiązań za pomocą czynności prawnych.

2.Przerwanie biegu przedawnieniaPrzerwanie biegu przedawnienia (art. 124) po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo. Jednakże w razie przerwania przedawnienia przez czynność w postępowaniu przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym przedawnienie nie biegnie na nowo dopóki postępowanie nie zostanie zakończone. Bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia (art. 123 §1). Bieg przedawnienia przerywa się przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje.2.Ograniczona zdolność do czynności prawnych.Wiek - ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają osoby, które ukończyły lat 13, a nie ukończyły lat 18 lub też - będąc małoletnimi- nie zawarły związku małżeńskiego.

Ubezwłasnowolnienie częściowe - obok małoletnich, którzy ukończyli 13 lat, ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają osoby ubezwłasnowolnione częściowo oraz osoby, dla których ustanowiono doradcę tymczasowego. Przesłankami ubezwłasnowolnienia częściowego są:

1) choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy albo innego rodzaju zaburzenia psychiczne, w szczególności pijaństwo lub narkomania osoby,

2) stan osoby nie uzasadniający ubezwłasnowolnienia całkowitego,

3) potrzeba pomocy do prowadzenia spraw tej osoby.

Orzeczenie o ubezwłasnowolnieniu częściowym wydaje sąd okręgowy po przeprowadzeniu postępowania. Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo ustanawia się kuratora. Uchylenie ubezwłasnowolnienia częściowego przywraca pełną zdolność do czynności prawnych, kuratela zaś ustaje z mocy prawa.

Skutki - osoba o ograniczonej zdolności do czynności prawnych znajduje się w złożonej sytuacji, gdy chodzi o możliwość dokonywania przez nią czynności prawnych. KC pozwala wyróżnić 3 zakresy czynności prawnych, w których ustawodawca odmiennie traktuje taką osobę:

1) pierwszy zakres obejmuje czynności prawne, do dokonania których wymagana jest pełna zdolność do czynności prawnych i odwołanie testamentu. Czynność prawna z tego zakresu dokonana przez osobę o ograniczone zdolności do czynności prawnych będzie więc nieważna,

2) w drugim zakresie znajdują się czynności prawne przedsiębrane przez osobę ograniczoną w zdolności do czynności prawnych, do ważności których potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego. Mieszczą się tu czynności, przez które wskazana osoba zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem. Jeżeli osoba ta dokonała sama jednostronnej czynności prawnej, do której ustawa wymaga zgody przedstawiciela ustawowego, czynność taka jest nieważna. Zawarcie umowy przez osobę ograniczoną w zdolności do czynności prawnych bez zgody przedstawiciela ustawowego nie czyni takiej czynności samą przez się nieważną, albowiem ważność umowy zależy od potwierdzenia jej przez tegoż przedstawiciela. Do czasu potwierdzenia umowy przez przedstawiciela ustawowego istnieje stan niepewności prawnej. Aby usunąć wątpliwości co do skutków dokonanej czynności prawnej, kontrahent osoby ograniczonej w zdolności do czynności prawnych może wyznaczyć przedstawicielowi ustawowemu odpowiedni termin na potwierdzenie umowy. Odmowa potwierdzenia umowy przez przedstawiciela ustawowego, jak też bezskuteczny upływ terminu do potwierdzenia powoduje nieważność czynności prawnej od samego początku,

3) trzeci zakres tworzą czynności prawne, które ograniczony w zdolności do czynności prawnych może podejmować samodzielnie, a więc bez zgody swego przedstawiciela ustawowego. W tym zakresie osoba taka traktowana jest na równi z posiadającym pełną zdolność do czynności prawnych. Do tego zakresu należą m. in.:a) umowy powszechnie zawierane w drobnych bieżących sprawach życia codziennego np. codzienne zakupy,b) rozporządzanie swoim zarobkiem,c) czynności prawne dotyczące przedmiotów majątkowych oddanych osobie ograniczonej w zdolności do czynności prawnych do swobodnego użytku,d) umowa o pracę - może zawrzeć ja osoba ograniczona do czynności prawnych bez zgody przedstawiciela ustawowego.

X 1.Forma czynności prawnych ze względu na skutki niezachowania formy szczególnej.Określona forma może być zastrzeżona pod rygorem nieważności. Wyrażenie woli w inny sposób pociągnie zatem za sobą nieważność całej czynności prawnej. (Art. 73 §1) Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę pisemną, czynność dokonana bez zachowania zastrzeżonej formy jest nie ważna tylko wtedy, gdy ustawa przewiduje rygor nieważności. §2 jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej inną formę szczególną, czynność dokonana bez zachowania tej formy jest nie ważna;.nie dotyczy to jednak wypadków gdy zachowanie formy szczególnej jest zastrzeżone jedynie dla wywołania określonych skutków czynności prawnej.

Zwykła forma pisemna przewidziana w ustawie bez określenia skutków jej niezachowania, zastrzeżona jest tylko dla celów dowodowych. Oznacza to, że ewentualne dokonanie czynności ustnie lub poprzez czynności konkludentne nie spowoduje co prawda nieważności takiej czynności, utrudni jednak dowodzenie - przy pomocy zeznań świadków lub przesłuchania stron - samego faktu dokonania, bez czego nie można będzie dochodzić skutecznie uprawnień wynikających z tej czynności. Sąd może dopuścić wspomniane dowody jedynie w trzech sytuacjach - wtedy gdy obie strony wyrażą na to zgodę albo jeśli fakt dokonania czynności został uprawdopodobniony pisemnie lub gdy sam sąd uzna to za konieczne zważywszy szczególne okoliczności sprawy.

(W przypadku małżeństwa z naruszeniem, ustawodawca przewiduje skutek w postaci nieistnienia małżeństwa)

Forma szczególna przewidywana przez same strony czynności prawnej może być formą pod rygorem nieważności lub tylko dla celów dowodowych. Art.76 jeżeli strony zastrzegły w umowie, że określona czynność prawna między nimi powinna być dokonana w szczególnej formie, czynność ta dochodzi do skutku tylko przy zachowaniu zastrzeżonej formy. Jednakże gdy strony zastrzegły dokonanie czynności w formie pisemnej, nie określając skutków nie zachowania formy poczytuje się w razie wątpliwości, że była ona zastrzeżona wyłącznie dla celów dowodowych.

2..Osobą prawna jest wyodrębniona strukturalnie i majątkowo oraz mająca własne organy, powstała w celu realizacji określonych zadań gospodarczych lub społecznych jednostka organizacyjna, której ustawodawca nadał kwalifikację podmiotowości cywilnoprawnej.

Istotne cechy osoby prawnej:a) wyodrębnienie organizacyjne, polegające na istnieniu osobnej, samodzielnej i zorganizowanej jednostki,b) wyodrębnienie majątkowe, przejawiające się wydzieleniem pewnej masy majątkowej przysługującej samodzielnej jednostce; majątek ten służyć ma wykonywaniu zadań tej jednostki oraz odpowiedzialności za jej zobowiązania,c) określenie osoby lub osób, które będąc organami mają przejawiać wolę jednostki organizacyjnej,d) istnienie przepisu szczególnego przyznającego jednostce organizacyjnej osobowość prawną.Rodzaje osób prawnych

1) Skarb państwa i państwowe osoby prawnePodstawowym kryterium służącym do wyróżnienia Skarbu Państwa i państwowych jednostek osób prawnych jest majątek tych podmiotów - źródło jego pochodzenia. Można powiedzieć, że mienie państwowe zostało podzielone między skarb Państwa a państwowe osoby prawne. Te ostatnie zostają wyposażone w części mienia państwowego już w momencie powstania. Państwowe osoby prawne uzyskują samodzielne prawa do części mienia pochodzącego z funduszu państwowego, a także do majątku nabytego samodzielnie przez taką osobę.Pozostała część mienia państwowego znajduje się w dyspozycji różnych państwowych jednostek organizacyjnych (np. urzędy centralne, naczelne, wojewódzkie, komendy policji, urzędy oraz izby skarbowe), które nie mają osobowości prawnej - tzn. nie mogą samodzielnie występować w stosunkach cywilnoprawnych i nabywać dla siebie praw i obowiązków. Te właśnie jednostki ujęto w zbiorczym określeniu Skarb Państwa. Państwowymi osobami prawnymi są w szczególności przedsiębiorstwa państwowe, jednoosobowe spółki Skarbu Państwa, NBP, banki państwowe, fundacje, których jedynym fundatorem jest SP, Polska Akademia Nauk, państwowe szkoły wyższe, Agencja Prywatyzacji.

2) Jednostki samorządu terytorialnegoJednostki samorządu terytorialnego ujęte są w Konstytucji RP - z gminą jako jednostką podstawową, obok której występują powiat i województwo. Istotną cechą jednostek samorządu terytorialnego jest ich osobowość prawna, a także wyodrębnienie majątkowe - jako, że jednostkom tym przysługują prawo własności i inne prawa majątkowe. Do zakresu działania tych jednostek należy wykonywanie zadań publicznych służących zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej. Realizacja zadań przypisanych jednostkom samorządu terytorialnego następuje za pośrednictwem ich organów stanowiących i wykonawczych. Samodzielność jednostek samorządu terytorialnego jest ponadto chroniona sądownie.

a) Gmina, będąc podstawową jednostką samorządu terytorialnego, wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przy czym realizację tych zadań umożliwia wyposażenie gminy w osobowość prawną,

b) Powiat wyposażony w osobowość prawną wykonuje określone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Konsekwencją osobowości prawnej jest wyodrębnienie w strukturze powiatu jego organów (rady i zarządu) oraz wyposażenie tej jednostki w mienie.

c) Województwo jest regionalną wspólnotą samorządową - samorząd województwa wykonuje określone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność oraz dysponuje mieniem wojewódzkim. W strukturze województwa wyodrębnia się jego organy - sejmik i zarząd województwa. Również w odniesieniu do województwa ustawa ustrojowa kreuje zasadę ochrony autonomii podmiotowej tej jednostki samorządu terytorialnego, przewidując sądową ochronę samodzielności województwa.

3) Korporacje fundacjePodział na osoby typu korporacyjnego i fundacyjnego oparty jest przede wszystkim na kryterium substratu tworzącego daną jednostkę organizacyjną. Substratem korporacji są ludzie, a substratem fundacji - wyodrębniona masa majątkowa. Korporacje stanowi zbiorowość osób związanych z osobą prawną stosunkiem członkostwa i realizujących wspólny im cel gospodarczy lub inny. Z działalności fundacji korzystają natomiast osoby nie będące członkami tej osoby prawnej. Liczba członków korporacji jest możliwa do określenia, fundacja służy nieokreślonej liczbie osób. Zadania i cele korporacji określane są przez jej członków, w wypadku fundacji- rozstrzyga wola jej kreatora. Majątek korporacji tworzony jest w znacznej mierze przez jej członków, fundację w majątek wyposaża jej fundator.

. TZW. UŁOMNE OSOBY PRAWNE (POJĘCIE I PRZYKŁADY)W stosunkach cywilnoprawnych występują niejednokrotnie jednostki organizacyjne, stanowiące pewne wyodrębnione i samodzielne struktury, którym jednak żaden przepis nie przyznał osobowości prawnej, np. spółki jawne, partnerskie, komandytowe, oraz wspólnoty mieszkaniowe. Daje się zauważyć, że wiele z nich wykazuje cechy analogiczne do osób prawnych. Ustawodawca w stosunku do niektórych struktur postanowił „we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywanym” to już był to krok do personifikacji takiej jednostki. Wskazane okoliczności, a także realne funkcjonowanie takich jednostek w stosunkach cywilnoprawnych dały asumpt do posługiwania się konstrukcją ułomnej osoby prawnej. Konstrukcja tzw. ułomnych osób prawnych wzrusza przewidziany podział podmiotów na osoby fizyczne oraz osoby prawne - wywołując problem czy do takich struktur należałoby stosować odpowiednio unormowania dotyczące osób prawnych, czy też konsekwentnie przyjmować, iż podmiotami praw i obowiązków są osoby fizyczne i prawne tworzące taką jednostkę? Opowiedzenie się wyłącznie za drugą możliwością mogłoby się spotkać z zarzutem nieuzasadnionego pomijania norm prawnych, które wybranym jednostkom organizacyjnym przypisują pewną odrębność przejawiającą się zdolnością prawną oraz zdolnością sądową. Przynajmniej w stosunku do jednostek organizacyjnych wyposażonych w zdolność prawną i sądową należałoby stosować w drodze analogii normy odnoszące się do osób prawnych.

2.Pełnomocnictwo ogólne.Ze względu na zakres udzielanego pełnomocnictwa można wyróżnić:

a) pełnomocnictwo ogólne - przepis poprzestaje na czynnościach zwykłego zarządu, przez które rozumie się najogólniej zwykłe, codzienne czynności zarządu majątkiem, zmierzające do utrzymania majątku i jego składników w stanie niepogorszonym, mające na celu normalne korzystnie z tego majątku, zgodnie z jego przeznaczeniem

b) pełnomocnictwo rodzajowe - określa daną kategorię czynności prawnych, które mogą być dokonywane przez pełnomocnika (np. pełnomocnictwo do zawierania umów o pracę w imieniu spółki, do zawierania umów najmu lub dzierżawy nieruchomości),

c) pełnomocnictwo szczególne - przepis szczególny może jednak przewidywać obowiązek udzielenia pełnomocnictwa szczególnego do podjęcia tylko indywidualnie oznaczonej czynności prawnej, np. zawarcia umowy sprzedaży konkretnej nieruchomości.

XII 1.Prawa podmiotowe względne i bezwzględne

Prawem podmiotowym jest wynikająca ze stosunku prawnego sfera możności postępowania w określony sposób, przyznana przez normę prawną w celu ochrony interesów podmiotu uprawnionego i przez normę prawną zabezpieczona. Prawo podmiotowe polega na możności postępowania w określony sposób. Prawo podmiotowe wynika ze stosunku prawnego; każdemu prawu podmiotowemu odpowiadają obowiązki innej osoby lub osób skorelowane z nim.

Sfera możności postępowania w określony sposób jest przyznana przez prawo w znaczeniu przedmiotowym. Prawo podmiotowe jest nie tylko przez normę prawną przyznane, ale i przez nią zabezpieczone. Prawo podmiotowe służy do zabezpieczenia interesu podmiotu uprawnionego i ten interes, majątkowy lub niemajątkowy, jest jego celem.

Prawa bezwzględne - skuteczne przeciwko każdej osobie (erga omnes); prawo własności.

Prawa względne - skuteczne wobec konkretnej osoby lub osób (inter partes).

2Sankcja wadliwości czynności prawnej

Ustawodawca przewidział różnorodne negatywne skutki na wypadek dokonania czynności prawnych w sposób niezgodny z przepisami. Są one kategoriami normatywnymi w tym znaczeniu, jakiego typu wadliwością przyporządkować takie, a nie inne negatywne następstwa. Chodzi przy tym o nieprawidłowości różnego typu. Zważywszy na odmienny mechanizm ich działania, wyróżnia się tradycyjnie następujące sankcje:* bezwzględna nieważność czynności prawnych,*wzruszalność czynności prawnych,* bezskuteczność zawieszona czynności prawnych,* bezskuteczność względna czynności prawnych.

ad 1) Nieważność - czynność dotknięta tą sankcją określana czasem jako bezwzględna, nie wywołuje w ogóle założonych skutków prawnych a konsekwencja wynika z samego prawa. Na nieważność może powołać się każdy podmiot, nie tylko strony czynności, a organ orzekający powinien ja brać pod uwagę z urzędu (przypadki niektórych wad oświadczeń woli, brak świadomości lub swobody, pozorność) w wypadku dokonania czynności prawnej przez osobę, która nie posiada w ogóle zdolności do czynności prawnej, czy też czynności prawnej zdziałanej z przekroczeniem granic określonych w art. 58 KC.

W ściśle określonych sytuacjach prawodawca dopuszcza do konwalidacji (uzdrowienia) czynności dotkniętych sankcją nieważności, czynność pierwotnie nieważna uzyskuje w efekcie skuteczność i to z mocą wsteczną.

Od konwalidacji należy odróżnić konwersję - która polega na przyjęciu, że nieważna czynność prawna danego typu może być uznana za ważną czynność innego rodzaju, o ile spełnia warunki przewidziane dla tej drugiej czynności.

ad 2) Wzruszalność (względna nieważność) w przypadku zastosowania tej sankcji, dokonane czynności prawne są skuteczne. Prawodawca przewidział możliwość uchylenia lub zmiany pierwotnych skutków, jeśli strona uprawniona wykorzysta - w przewidzianym terminie - przyznanie jej w tym celu różnej treści uprawnienia. Uprawnienia te przyjmują niekiedy postać: prawa podmiotowego kształtującego, bo od woli zainteresowanego zależy jego realizacja.

W przypadku błędu lub groźby do uchylenia się od skutków dokonanej pod ich wpływem czynności wystarcza - złożenie kontrahentowi czynności stosownego oświadczenia na piśmie, w terminie roku od wykrycia błędu lub ustania stanu obawy ( art. 88 KC).

Wyjątkowo (art.1019 KC) - uchylenie się od skutków prawnych musi nastąpić przed sądem, który zatwierdza oświadczenie złożone w tym przedmiocie.

W innych przypadkach legislator przewiduje jedynie możliwość żądania przez uprawnionego stosownej ingerencji sądu, może ona polegać na zmianie treści łączącego strony stosunku lub na unieważnieniu czynności prawnej.

Z chwilą terminowego wykorzystania wskazanych uprawnień następuje zmiana treści łączącego strony stosunku cywilnoprawnego lub unieważnienie czynności prawnej ze skutkiem wstecznym.

Sankcja wzruszalności uruchamiana jest wyłącznie na wniosek (a nie z urzędu) i to tylko tych osób, którym przyznano w tym zakresie uprawnienie.

ad 3) Bezskuteczność zawieszona - dotyczy w zasadzie wyłącznie umów, do skuteczności których prawo wymaga dodatkowo zgody osoby trzeciej a zgody tej brak. Jednostronne czynności prawne dokonane bez wymaganej zgody są bezwzględnie nieważne (art.19 KC).

Umowy zawarte bez wymaganej zgody są określane mianem czynności niezupełnych (kulejących). Dotknięte rozważaną sankcją nie wywołują one na początku skutków prawnych do czasu ich ewentualnego potwierdzenia przez osobę, której zgoda jest potrzebna.(art.63, 103 KC). Są zatem bezskuteczne, wiążą strony aż do upływu terminu wyznaczonego do potwierdzenia - potwierdzenie umowy uruchomi z mocą wsteczna wynikające z tej czynności skutki. Do tego czasu wspomniany stan bezskuteczności ulega zawieszeniu. Do ważności samej czynności prawnej wymagana jest szczególna forma.

ad 4) Bezskuteczność względna - istota tej sankcji polega na możliwości żądania uznania czynności ważnej za bezskuteczną w stosunku do określonych podmiotów z zachowaniem jej skuteczności wobec innych.(art.59 KC). Uznanie czynności ważnej za bezskuteczną w stosunku do określonych podmiotów - zakłada on możliwość żądania uznania przez sąd za bezskuteczną umowy, której wykonanie czyniłoby całkowicie lub częściowo niemożliwym zadośćuczynienie roszczeniu osoby trzeciej. Umowa miałaby być uznana za bezskuteczną wyłącznie w stosunku do owej osoby trzeciej, wiążąc nadal strony tej umowy.

W przypadku praktycznego wykorzystania omawianej sankcji nie można oczywiście wykluczyć ewentualnych rozliczeń miedzy nabywcą a zbywcą. Podstawa prawna oraz zasadność roszczeń tego typu zależeć będą od oceny całokształtu okoliczności konkretnego wypadku. A sankcja względnej bezskuteczności działa niekiedy z mocy samego prawa.

2.Formy pełnomocnictwa

1) Udzielenie pełnomocnictwa

Przedstawicielstwo, w którym źródłem umocowania przedstawiciela do działania w imieniu reprezentowanego jest oświadczenie woli reprezentowanego, nazwane zostało pełnomocnictwem.. Przedstawiciela określono mianem pełnomocnika, reprezentowanego - mocodawcą, oświadczenie woli - pełnomocnictwem. W polskim prawie udzielenie pełnomocnictwa jest jednostronną czynnością prawną o charakterze upoważniającym, gdyż kreuje ona po stronie jej adresata kompetencje do podejmowania czynności ze skutkiem prawnym bezpośrednio wymagane przyjęcie przez niego pełnomocnictwa. Przesłanką udzielenia pełnomocnictwa jest posiadanie przez mocodawcę zdolności do czynności prawnej wymaganej dla danej czynności, która ma być podjęta przez pełnomocnika. Pełnomocnik musi się legitymować co najmniej ograniczoną zdolnością do czynności prawnych.

Rodzajem pełnomocnictwa ogólnego jest PROKURA - upoważniająca prokurenta nie tylko do czynności zwykłego zarządu, ale do wszystkich czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem jakiegokolwiek przedsiębiorstwa zarobkowego. Osobnego umocowania potrzebuje prokurent do zbycia przedsiębiorstwa, jego wydzierżawienia i ustanowienia na nim użytkowania oraz do zbywania i obciążania nieruchomości. Udzielenie i wygaśnięcie prokury przedsiębiorca powinien zgłosić do rejestru przedsiębiorców.XVI 1Czy pełnomocnik może zawrzeć sam ze sobą umowę?

W zasadzie pełnomocnik nie powinien zawierać czynności prawnych sam ze sobą to znaczy występować jako druga strona czynności prawnej, której dokonywa w imieniu mocodawcy, bądź jako równoczesny pełnomocnik drugiej strony, chyba ze mocodawca wyraźnie wyraził na to zgodę albo gdy ze względu na treść czynności prawnej wyłączona jest możliwość naruszenia interesów mocodawcy.

2.Terminy zawite - bieg i rodzaje

zwane także prekluzyjnymi- przepisy prawa niejednokrotnie przewidują różnego rodzaju terminy, w ciągu których powinna być dokonana taka czy inna czynność. Jeżeli terminy te nie maja tylko charakteru instrukcyjnego, lecz ustawa wiąże z ich niezachowaniem ujemne skutki prawne dla strony, w szczególności, jeżeli bezczynność strony powoduje utratę uprawnień, to terminy takie nazywamy zawitymi lub prekluzyjnymi

XVII 1.Nieważmość bezwzględna

Nieważność - czynność dotknięta tą sankcją określana czasem jako bezwzględna, nie wywołuje w ogóle założonych skutków prawnych a konsekwencja wynika z samego prawa. Na nieważność może powołać się każdy podmiot, nie tylko strony czynności, a organ orzekający powinien ja brać pod uwagę z urzędu (przypadki niektórych wad oświadczeń woli, brak świadomości lub swobody, pozorność) w wypadku dokonania czynności prawnej przez osobę, która nie posiada w ogóle zdolności do czynności prawnej, czy też czynności prawnej zdziałanej z przekroczeniem granic określonych w art. 58 KC.

W ściśle określonych sytuacjach prawodawca dopuszcza do konwalidacji (uzdrowienia) czynności dotkniętych sankcją nieważności, czynność pierwotnie nieważna uzyskuje w efekcie skuteczność i to z mocą wsteczną.

Od konwalidacji należy odróżnić konwersję - która polega na przyjęciu, że nieważna czynność prawna danego typu może być uznana za ważną czynność innego rodzaju, o ile spełnia warunki przewidziane dla tej drugiej czynności.

2.Wpis osób prawnych do rejestru

Wpis do rejestru - pozwala kontrolować, czy nowa osoba prawna powstała zgodnie z obowiązującymi przepisami; z chwilą wpisania osoba prawna uzyskuje osobowość prawną.

XVIII 1.Pozorność -pojęcie i skutkiPozorność - ta wada może zaistnieć tylko przy współdziałaniu obu stron czynności prawnej. Polega bowiem na złożeniu oświadczenia woli drugiej stronie, za jej zgodą, wyłącznie dla pozoru. Pozorność zachodzi zarówno wtedy, gdy strony nie chcą aby czynność prawna wywołała jakiekolwiek skutki prawne, jak i wówczas, kiedy w rzeczywistości dokonują czynności innego typu niż to wynika ze złożonych oświadczeń. Czynność pozorna jest zawsze nieważna niezależnie od tego, który z przedstawionych wariantów pozorności wykorzystały strony. Ważność ewentualnej czynności ukrytej ocenia się natomiast na podstawie przepisów dotyczących tej czynność. Okaże się ona zatem w pełni skuteczna jeśli zostanie dokonana zgodnie z tymi przepisami. Pozorność stwarza niebezpieczeństwo dla samego podmiotu, który dokonuje takiej czynności. Osoba trzecia może bowiem nabyć skutecznie prawo w oparciu o czynność dokonaną na podstawie czynności pozornej o ile spełni dwa warunki legitymować - się będzie dobrą wiarą i dokona czynności odpłatnej

2.początek biegu przedawnieniaArt. 1290 KC od dnia w którym roszczenie stało się wymagalne (gdy wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia)

2.Forma pisemna czynności prawnych i w formie elektronicznej nośniki informacji

-Zwykła forma pisemna:wymaga złożenia własnoręcznego podpisu na dokumencie zawierającym osnowę oświadczenia woli. Osoba nie mogąca pisać a mogąca czytać składa oświadczenie woli czyniąc na dokumencie własny odcisk palca a osoba poświadczająca podpisuje jego imieniem i nazwiskiem a obok tego podpisuje się. Osoba nie potrafiąca czytać u notariusza.

-Forma pisemna z podpisem urzędowo poświadczonym

-Forma pisemna z urzędowym poświadczeniem daty

-Forma notarialna

-wydruk komputerowy bez podpisu nie wypełnia znamion zwykłej formy pisemnej

-Elektroniczne środki jedynie z podpisem elektronicznym

XX 1.Zawieszenie biegu przedawnienia

Zawieszenie powodują określone okoliczności które utrudniają bądź uniemożliwiają dochodzenie roszczeń przez uprawnionego. Art. 127 k.c.

aco do roszczeń które przysługują dzieciom przeciwko rodzicom przez czas trwania władzy rodzicielskiej

-co do roszczeń które przysługują osobom nie mającym pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko osobom sprawującym opiekę lub kuratelę

-co do roszczeń które przysługują jednemu małżonkowi przeciwko drugiemu przez czas trwania małżeństwa

-co do wszystkich roszczeń gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może dochodzić przed sądem swoich praw

Skutek: bieg przedawnienia przez pewien okres nie rozpoczyna się a jeśli już się rozpoczął to ulega zatrzymaniu na czas trwania przeszkody a po jej ustaniu biegnie w dalszym ciągu zaś czas trwania przeszkody nie wlicza się do tego biegu.

2.Uznanaie za zmarłego sądowe stwierdzenie zgonu

Śmierć - utrata czynności życiowych (mózgu - pnia mózgu) - wygasają prawa osoby i obowiązki niemajątkowe, prawa zaś i obowiązki majątkowe - z pewnymi wyjątkami - przechodzą na jej spadkobierców.

Uznanie za zmarłego (konstytutywne) - charakter deklaratoryjny; łączy się z faktem zaginięcia osoby fizycznej. Zaginionym jest ten, o którym nie nie wiadomo, czy żyje, czy zmarł. Zaginięcie nie musi być stwierdzone przez specjalne orzeczenie.

Domniemanie chwili śmierci.

Przesłanki uznania za zmarłego:

- fakt zaginięcia osoby, która ma być uznana za zmarłą,

- upływ odpowiedniego czasu.

Jeśli osoba żyje i stawia się w sądzie:

- uchylenie postanowienia o uznaniu za zmarłego,

- skreślenie aktu zgonu.

Jeśli osoba żyje, a osoba, która ma w tym interes prawny:

- wszczęcie postępowania nr 2 uchyla postępowanie nr 1 (postępowanie dowodowe).

Jeśli osoba nie żyje, a chwila śmierci jest inna:

- wszczęcie postępowania nr 2 uchyla fragment postępowania nr 1.

Zaginięcie:

- zwykłe, nie ma okoliczności, które uprawdopodobniają śmierć,

- kwalifikowane, są okoliczności uprawdopodobniające śmierć.

Zaginięcie kwalifikowane:

Art. 30 § 1 i 2 KC

1. katastrofa (6 m-cy) => bieg terminu od dnia katastrofy,

2. nie można stwierdzić katastrofy - określony był port przeznaczenia; bieg terminu 6-miesięcznego rozpoczyna się z upływem roku po od dnia, w którym statek miał przybyć do portu przeznaczenia,

3. nie można stwierdzić katastrofy - nie ma portu przeznaczenia; bieg terminu 6-miesięcznego rozpoczyna się z upływem 2 lat od dnia, w którym była ostatnia wiadomość o nim,

Art. 11 - nie uwzględnia się dnia w którym wydarzyła się katastrofa; czyli od dnia następnego (katastrofa 12.01., bieg od 13.01. do 13.07.)

4. inne niebezpieczeństwa (po upływie1 roku od dnia, w którym ustało niebezpieczeństwo lub według okoliczności powinno było ustać),

5. działania wojenne.

Zaginięcie zwykłe:

Art. 29 § 1 - zaginiony może być uznany za zmarłego, jeżeli od końca roku, w którym według istniejących wiadomości jeszcze żył, upłynęło 10 lat. Termin ten się skraca do 5 lat, jeżeli w chwili uznania za zmarłego zaginiony skończyłby lat 70. W żadnym jednak wypadku uznanie za zmarłego nie może nastąpić przed końcem roku kalendarzowego, w którym zaginiony ukończyłby lat 23 (tzn. 10 lat od ukończenia 13 lat, który jest górną granicą okresu niezdolności do czynności prawnych).

12.01.2001 r. - termin zaginięcia

01.01.2003 r. --- 10 lat---> 31.12.2013 r.

Dla dziecka ten termin skraca się.

Minimalny wiek dla uznania za zmarłego to 23 lata.

29.05.1999 r. (3 lata)

12.01.2002 r.

01.01.2003 r. (4 lata) --- 19 lat---> 31.12.2022 r.

Art. 29.

Jeżeli osoba ma ukończone 70 lat, okres uznania za zmarłego wynosi 5 lat

65 lat

12.01.2002 r.

01.01.2003 r. (66 lat) --- 10 lat ---> 31.12.2013 r.

--------------> 31.12.2008 r.

doliczamy od 5 do 10 lat.

Sądowe stwierdzenie zgonu (deklaratoryjne).

Ustalenie chwili śmierci:

- chwila najbardziej prawdopodobna,

- pierwszy dzień terminu, który musi upłynąć żeby móc uznać kogoś za zmarłego.

Przesłanki sądowego stwierdzenia zgonu:

- śmierć danej osoby fizycznej jest niewątpliwa,

- brak jest aktu zgonu (zgon nie został stwierdzony w zwykłym trybie).

1. Osoba żyje:

- stawia się w sądzie, sąd uchyla orzeczenie (akt zgonu skreślony),

- ktoś, kto ma w tym interes prawny udowadnia to; sąd wszczyna postępowanie dowodowe i uchyla postępowaniem nr 2 postępowanie nr 1.

2. Nie żyje ta osoba, ale chwila śmierci jest inna:

- musi zachodzić przesłanka niewątpliwości śmierci (minął termin i sąd uznał kogoś za zmarłego).

Po uznaniu za zmarłego:

- wygasa małżeństwo,

- prawa materialne podlegają dziedziczeniu,

- prawa niematerialne wygasają.

Gdy osoba żyje - trzeba oddać rzeczy dziedziczone lub ich równowartość, prawa osobiste odżywają, małżeństwo istnieje, jeżeli osoba ta nie zawarła ponownie małżeństwa

XXIV 1.Miejsce zamieszkania osoby fizycznej i siedziba osoby prawnej

Zamieszkanie osoby fizycznej - jest miejscowość, w której dana osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu. Do ustanowienia nowego miejsca pobytu potrzebne są dwa momenty: moment zewnętrzny, tj. faktyczne przebywanie (corpus) i wewnętrzny, tj. zamiar stałego pobytu (animus). Oba momenty muszą istnieć kumulatywnie. Osoba fizyczna może mieć tylko jedno miejsce zamieszkania.

Do utraty dotychczasowego miejsca zamieszkania niezbędna jest zmiana obu przesłanek tj. zerwanie faktycznej łączności z daną miejscowością z odpowiednim zamiarem; sama nieobecność fizyczna, nawet długotrwała, nie powoduje zmiany miejsca zamieszkania, jeżeli nie towarzyszy jej odpowiedni zamiar.

Miejsce zamieszkania pochodne, osoby, którym ustawa określa miejsce zamieszkania według zamieszkania innych osób:

- miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej,

- miejscem zamieszkania osoby pozostającej pod opieką jest miejsce zamieszkania opiekuna.

2.Osoby prawne

Osoba prawna - jednostka organizacyjna, która została przez normę prawną wyposażona w zdolność prawną, która zatem może być podmiotem stosunków cywilnoprawnych. Jest nią twór społeczny, prezentujący się w postaci zorganizowanej formy działalności ludzkiej, czyli realnego zjawiska.

W zależności od tego, w jakim zakresie państwo zastrzega sobie wpływ na powstanie osoby prawnej, wyróżnia się:

- system aktów organów państwa, osoba prawna powstaje z inicjatywy organu państwa, jego akt jest niezbędną przesłanką jej powstania; może nim być akt normatywny - ustawa lub rozporządzenie,

- system koncesyjny, organizacja społeczna powstaje z inicjatywy tzw. założycieli, którymi - zależnie od typu osoby prawnej - mogą być osoby fizyczne lub prawne, ale ponadto potrzebne jest jeszcze zezwolenie właściwego organu państwa (koncesja),

- system normatywny, akt normatywny określa w sposób generalny dla danego typu osoby prawnej przesłanki, od których spełnienia zależy powstanie konkretnej jednostki; państwo zastrzega sobie kontrolę nad tym, czy zachowane zostały wszystkie, przewidziane prawem, wymagania i uzależnia nabycie osobowości prawnej od wpisania danej organizacji do odpowiedniego rejestru (przy powstaniu spółek akcyjnych i z o.o.).

Wpis do rejestru - pozwala kontrolować, czy nowa osoba prawna powstała zgodnie z obowiązującymi przepisami; z chwilą wpisania osoba prawna uzyskuje osobowość prawną.

Koniec bytu osoby prawnej:

- akt powołanego, do tego organu państwa; przede wszystkim, gdy zostały powołane do życia przez akt organu władzy lub administracji państwowej,

- okoliczności obiektywne, które z mocy samej ustawy powodują rozwiązanie osoby prawnej (np. upływ czasu na który została ona powołana),

- uchwała organu osoby prawnej (np. walne zgromadzenie w przypadku spółdzielni).

Ustanie osoby prawnej:

- likwidacja jej działalności, a tym samym jej majątku,

- reorganizacja, która następuje bez jej likwidacji, może polegać na połączeniu dwu osób prawnych: jedna przejmuje drugą (ustaje tylko osoba prawna przyjęta - inkorporacja), albo łączone osoby prawne przestają istnieć i na ich miejsce powstaje nowa (unia).

XXXIII 1.Czynność prawna konsensualna, realna,.....- jeżeli do skuteczności czynności prawnej wystarcza złożenie samych tylko oświadczeń woli, czynność jest konsensualna. Jeśli zaś potrzebne jest dodatkowo wydanie rzeczy - realna.

2.Zdolnośc do czynności prawnych osoby prawnej

Zdolność prawna osób prawnych - zakres jej jest węższy niż zdolności osób fizycznych, ale mogą one uzyskiwać wszelkie prawa i być obciążane wszelkimi zobowiązaniami.

Ograniczenia zdolności prawnej osób prawnych wynikają:

- z istoty osób prawnych,

- z ustawy,

- ze statutu.

Zdolność do czynności prawnych osób prawnych - przewija się w art. 38 k.c. osoba prawna działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i opartym na niej statucie.

Polskie prawo stoi na stanowisku teorii organów osoby prawnej. Działania organów traktuje się jako działania samej osoby prawnej. Najbardziej rozpowszechniony jest system organizacyjny, na który składają się trzy organy: stanowiący, kontrolny oraz organ zarządzający.

Przedstawiciel osoby prawnej - najczęściej pełnomocnik, jest samodzielnym podmiotem prawnym niezależnym od podmiotowości osoby prawnej, działa na podstawie umocowania wynikającego z pełnomocnictwa i nie jest on konieczny w obrocie cywilnoprawnym.

Przekroczenie uprawnień - kto jako organ osoby prawnej zawarł umowę w jej imieniu nie będąc jej organem albo przekraczając zakres swojego umocowania, obowiązany jest do zwrotu tego, co otrzymał od drugiej strony w wykonywaniu umowy oraz do naprawienia szkody, którą druga strona poniosła przez to, ze zawarła umowę, nie wiedząc o braku umocowania.

Kurator - jest powoływany gdy osoba prawna nie może prowadzić spraw z braku powołanych do tego organów

3

---