1. IDENTYFIKACJA PREPARATU

Nazwa preparatu: Farba drukarska asfaltowa II

Wzór chemiczny: Mieszanina bitumu, węglowodorów alifatycznych i aromatycznych oraz minerałów

Producent:

Dostawca:

Użytkownik:

2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH

Składniki stwarzające zagrożenie:

Nazwa chemiczna	% wag.	Nr CAS	Nr EINECS	Symbole ostrzegawcze	Symbole zagrożenia (R)
glikol dietylenowy	-	111-46-6	203-872-2	Xi
asfalty	-	64742-48-9	265-150-3	T(C>10%)	45-65

3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

Preparat niebezpieczny w myśl dyrektywy 91/155/EC.

Zagrożenie pożarowe: Preparat ciekły, łatwo palny. Składniki z powietrzem mogą tworzyć mieszaniny wybuchowe. W wyniku działania podwyższonej temperatury pojemnik może ulec gwałtownemu rozszczelnieniu z wydzieleniem gazów i aerozoli.

Zagrożenie toksykologiczne: Preparat toksyczny.

Zagrożenie ekotoksykologiczne: Część składników preparatu jest stosunkowo trwała w środowisku i działa słabo szkodliwie na organizmy wodne. Podlegają stopniowemu procesowi biodegradacji.

4. PIERWSZA POMOC

Uwaga: W pierwszej kolejności należy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skażonego składnikami preparatu środowiska. Ułożyć na lewym boku z głową skierowaną w dół. Skontaktować się z lekarzem lub centrum toksykologicznym.

Zatrucie inhalacyjne:
1.	W przypadku wystąpienia takiej potrzeby - wykonać sztuczne oddychanie lub w razie potrzeby podać tlen - najlepiej, jeśli tego dokona osoba przeszkolona. Zapewnić pomoc lekarską.
Połknięcie:
1.	W pierwszej kolejności skontaktować się z lekarzem lub centrum toksykologicznym. Osobie przytomnej podać do wypicia 2-3 szklanki wody celem rozcieńczenia preparatu. Nie wywoływać wymiotów. Niebezpieczeństwo zachłyśnięcia się.
2.	W przypadku konieczności odtransportować do szpitala. Choremu zapewnić spokój, leżenie i ciepło.
Skażenie oczu:
1.	Przemyć skażone oczy większą ilością letniej wody przez 10-15 minut, przy wywiniętych powiekach. Przykryć oczy jałowym opatrunkiem.
2.	Zapewnić pomoc okulisty.
Skażenie skóry:
1.	Zdjąć skażone ubranie. Oczyścić mechanicznie skażoną skórę, przemyć dużą ilością wody, a następnie wodą z łagodnym mydłem. Uwaga: nie używać rozpuszczalników lub rozcieńczalników.
2.	W przypadku gdy podrażnienie skóry nie mija, skonsultować się z lekarzem dermatologiem.

5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU

Zagrożenia pożarowe:	Preparat łatwo palny. Składniki z powietrzem mogą tworzyć mieszaniny wybuchowe. W wyniku działania podwyższonej temperatury pojemniki mogą ulec gwałtownemu rozszczelnieniu z wydzieleniem palnych gazów i aerozoli. W ogniu wydzielają się niebezpieczne dla zdrowia gazy, pary i dymy.
W przypadku pożaru stosować w kolejności:	Ditlenek węgla (CO2), piana gaśnicza, proszek gaśniczy, piasek. Stosować rozproszoną wodę do strącania odparowującego preparatu.
Zalecenia szczegółowe:	Mały pożar gasić gaśnicą śniegową (CO2), proszkiem gaśniczym. Uwaga: Nie wolno stosować zwartych strumieni wody na powierzchnię palącego się preparatu. Pojemniki narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury chłodzić wodą i w miarę możliwości usunąć z zagrożonego obszaru. Chronić kanalizację, wody powierzchniowe i gruntowe przed skażeniem.
Sprzęt ochronny strażaków:	Aparaty izolujące drogi oddechowe. Eksplozymetr. Stanowiska ochronne.
Uwaga dodatkowa:	Do zbierania rozlanej cieczy używać materiałów absorbujących. Produktami spalania są para wodna, tlenki węgla (CO, CO2), tlenki siarki i inne.

6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA

Środki ochrony osobistej:	Ubrania robocze ze zwartej tkaniny, rękawice z tworzywa sztucznego, buty z tworzywa sztucznego, okulary ochronne w szczelnej obudowie, ochrony dróg oddechowych (z filtrem par oznaczonym literą A).
Zalecenia szczegółowe:	Usunąć wszelkie potencjalne źródła zapłonu, zabezpieczyć uszkodzone opakowania, zebraną ze środowiska ciecz umieścić w opakowaniu zastępczym i skierować do zniszczenia. Zastosować środki ostrożności zapobiegające wyładowaniom elektrostatycznym.
Zabezpieczenie środowiska:	Zabezpieczyć studzienki ściekowe. W przypadku skażenia wód powiadomić odpowiednie władze. Zużyte opakowania dostarczać do uprawnionych do ich przerabiania przedsiębiorstw.
Metody utylizacji:	Niewielkie ilości preparatu można usuwać za pomocą papieru absorbującego, który po nasyceniu należy poddać procesowi naturalnego odparowania na otwartej przestrzeni lub spalić w wyznaczonych miejscach. Większe ilości preparatu, po zebraniu, spalać w wyznaczonych instalacjach.

7. POSTĘPOWANIE Z PREPARATEM I JEGO MAGAZYNOWANIE

Zapobieganie zagrożeniom i zatruciom:	Podczas wykonywania wszelkich czynności z atramentem unikać kontaktów ze źródłami zapłonu, nie jeść, nie pić, nie palić, nie zażywać lekarstw podczas pracy, unikać bezpośrednich kontaktów z atramentem, unikać wdychania par i aerozoli, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej.
Zalecenia szczególne dotyczące magazynowania:	Wszelkie pomieszczenia magazynowe muszą być wentylowane, (możliwość wytwarzania się mieszanin wybuchowych z powietrzem). Instalacje elektryczne powinny spełniać wymogi przeciwwybuchowości.
Magazynowanie:	We właściwie oznakowanych, zamkniętych fabrycznych opakowaniach, z informacją w języku polskim zgodną z obowiązującymi normami. Podłoże musi być szczelne, odporne na działanie rozpuszczalników organicznych - najlepiej, gdy jest wykonane z materiału ceramicznego. Magazyny muszą być przystosowane do przechowywania preparatów łatwo palnych. Chronić źródła i rezerwuary wody. Wyeliminować jakiekolwiek źródła zapłonu. Zastosować środki ostrożności zapobiegające wyładowaniom elektrostatycznym. Chronić przed działaniem promieni słonecznych i źródeł ciepła>50^oC. Temperatura przechowywania 5-30^oC. Przechowywać w oddzieleniu od silnych materiałów utleniających.
Metody postępowania z odpadami:	Za odpad można uznać atrament, który w żadnej postaci nie nadaje się do zagospodarowania. Odpadowy atrament odstawiany jest do certyfikowanych instalacji, celem likwidacji zawartości na drodze spalania.

8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Rozwiązania techniczne: Ogólne - niezbędne do prawidłowego przewozu, magazynowania i stosowania farby drukarskiej asfaltowej II.

Ochrony osobiste:

Ręce:	Rękawice lateksowe, wykonane z polietylenu, polichlorku winylu lub nitrylowe, odporne na działanie rozpuszczalników organicznych.
Oczy:	W warunkach normalnych niewymagane. W przypadku zagrożenia: okulary ochronne w szczelnej obudowie (oprawa z tworzywa sztucznego odpornego na działanie rozpuszczalników organicznych).
Drogi oddechowe:	W przypadku nadmiernej koncentracji par rozpuszczalnika - ochrony dróg oddechowych (z filtrem cząsteczkowym oznaczonym kolorem białym i symbolem P2 oraz filtrem par oznaczonym literą A).
Skóra i ciało:	Ubrania ochronne ze zwartej tkaniny. Fartuchy ochronne.
Ochrony zbiorowe:	Wentylacja na stanowiskach pracy w obiektach zamkniętych. Zdroiki w pobliżu stanowisk pracy.
Inne informacje:	Higiena pracy: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy wymyć powierzchnię ciała oraz oczyścić ochrony osobiste. Nie jeść, nie pić, nie palić, nie zażywać leków podczas pracy. Zapobieganie zagrożeniom: Tam, gdzie występuje możliwość pojawienia się wybuchowych stężeń gazów, par lub aerozoli pochodzących z preparatu, wprowadzić zraszanie rozproszoną wodą.

Najwyższe dopuszczalne stężenie (mg/m³) w środowisku pracy poszczególnych składników farby drukarskiej asfaltowej II

Składnik	NDS	NDSCh
asfalt naftowy - dymy	5	10
glikol dietylenowy (2,2'-oksydietanol) - aerozol	10	-

Metody oceny narażenia w środowisku pracy

PN-86/Z-04050.01 - Ochrona czystości powietrza. Przyrządy i zestawy do pobierania próbek. Postanowienia ogólne.

PN-89/Z-04008.07 - Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Postanowienia ogólne. Zasady pobierania próbek w środowisku pracy i interpretacja wyników.

Ocena narażenia: Zgodnie z normami polskimi dotyczącymi poszczególnych składników farby drukarskiej asfaltowej II.

9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE

15.1	Masa cząsteczkowa: mieszanina barwników, polimerów i rozpuszczalników organicznych
15.2	Skład, postać fizyczna, barwa, zapach: w warunkach normalnych ciecz o barwie zgodnej ze specyfikacją i charakterystycznym zapachu
15.3	Gęstość g/cm^3(mieszanina): ok. 0,83 g/cm^3/20^oC
15.4	Gęstość par względem powietrza: ok. 1,7 /20^oC
15.5	Temperatura topnienia: ok. -70^oC
15.6	Temperatura wrzenia: ok. 85^oC
15.7	Temperatura zapłonu: ok. -3^oC
15.8	Temperatura samozapłonu: ok. 500^oC
15.9	Prężność par w 20oC: ok.110 hPa
15.10	Zakres tworzenia mieszanin wybuchowych z powietrzem: od dolnej granicy 1,9% obj.
15.11	Rozpuszczalność w wodzie i innych rozpuszczalnikach: preparat rozpuszcza się w wodzie, alkoholu eterze, acetonie.

10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ

Stabilność i reaktywność:	Preparat w warunkach prawidłowego przechowywania jest stabilny chemicznie. Wyeliminować jakiekolwiek źródła zapłonu. Chronić przed działaniem promieni słonecznych, źródeł ciepła >50^oC, wilgotnością. Przechowywać w chłodzie. Unikać kontaktów z silnymi materiałami utleniającymi.
Właściwości korozyjne:	Brak

11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE

Drogi narażenia: Wdychanie, spożycie, kontakt ze skórą, kontakt z oczami.

Działanie miejscowe:

Wdychanie: Pojawia się skrócenie oddechu z kaszlem. Pary preparatu mogą być wchłaniane przez płuca bardzo szybko, powodując takie same objawy jak po spożyciu.

Połknięcie: Wystąpią podrażnienia błon śluzowych przewodu pokarmowego, nudności, wymioty, biegunka. Po wchłonięciu przez ustrój wystąpią bóle głowy, uczucie zmęczenia, senność, zakłócenie pracy wątroby i nerek. Może zaistnieć efekt narkotyczny.

Kontakt ze skórą: Indywidualnie może wystąpić podrażnienie, zaczerwienienie i wysuszenie skóry.

Kontakt z oczami: Może wystąpić podrażnienie, pieczenie, zaczerwienienie i łzawienie.

Skutki zdrowotne narażenia ostrego wskutek spożycia: Podrażnienie błon śluzowych oczu i dróg oddechowych, znużenie, zawroty głowy, bóle głowy, zaburzenia równowagi, nudności.

Skutki zdrowotne narażenia przewlekłego: Osoby, które są chronicznie narażone na oddychanie powietrzem z zawartością składników farby, mogą uskarżać się na podrażnienia błon śluzowych, bóle i zawroty głowy, podniecenie lub ospałość, problemy z układem pokarmowym, wysuszenie skóry. Może zaistnieć efekt narkotyczny.

12. INFORMACJE EKOLOGICZNE

Preparat ulega powolnemu procesowi biodegradacji w środowisku.

Preparat nie stanowi problemów technologicznych dla oczyszczalni ścieków.

Stopień zagrożenia wód: mały

13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI

Metody unieszkodliwiania:

Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

Zawartość opakowania wg:

rodzaju 07 07 04 - inne rozpuszczalniki organiczne, roztwory z przemywania i ciecze macierzyste.

Sposób likwidacji A1(A3): „Procesy spalania odpadów niebezpiecznych niezawierających związków chlorowcoorganicznych...., w obrotowych piecach do produkcji cementu lub wapna” (po rozładowaniu opakowań).

Opakowania wg:

rodzaju 15 01 02 - opakowania plastikowe,

rodzaju 15 01 04 - opakowania metalowe.

14. INFORMACJE O TRANSPORCIE

14.1	Numer ONZ:	1210
14.2	Klasa RID/ADR/IMO:	3
14.3	Kod klasyfikacyjny:	F1
14.4	Grupa pakowania:	II
14.5	Ilości ograniczone:	LQ4
14.6	Kategoria transportowa:	2
14.7	Numer rozpoznawczy zagrożenia:	30
14.8	Symbole niebezpieczeństwa (R):	11-36/37
14.9	Symbole bezpieczeństwa (S):	2-16-25-33-41
14.10	Nalepka ostrzegawcza wg ADR/RID Nr 3:

15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH

Kartę wykonano zgodnie z:

• Normą PN ISO 11014-1;1998 „Bezpieczeństwo chemiczne - Karta charakterystyki bezpieczeństwa produktów chemicznych”.

• Wytycznymi Dyrektywy UE Nr 1999/45/EG, Dyrektywy 67/548 EEC oraz Dyrektywy UE 88/379/EEC Dangerous Product Regulations incl. EC Guidelines), dotyczącymi klasyfikowania, oznaczania i sporządzania informacji o materiałach niebezpiecznych.

• Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 11, poz. 84; Nr 100, poz. 1085; Nr 123, poz. 1350; Nr 125, poz. 1367 ze zmianą z dnia 5 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 142, poz. 1187).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego (Dz. U. Nr 140, poz. 1171).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz. U. Nr 129, poz. 1110).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 16 lipca 2002 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1173).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1172).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 15 lipca 2002 r. w sprawie substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych, których opakowania należy zaopatrywać w zamknięcia utrudniające otwarcie przez dzieci i wyczuwalne dotykiem ostrzeżenie o niebezpieczeństwie (Dz. U. Nr 140, poz. 1174).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 14 lipca 2002 r. w sprawie obowiązku dostarczenia karty charakterystyki niektórych preparatów nie zaklasyfikowanych jako niebezpieczne (Dz. U. Nr 142, poz. 1194).

• Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. (Dz. U. Nr 217, poz. 1833) w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

• Rozporządzeniem MZiOS z dnia 11 września 1996 r. (Dz. U. Nr 121, poz. 571) w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki.

• Rozporządzeniem MOŚZNL z dnia 28 kwietnia 1998 r.(Dz. U. Nr 55, poz. 355) w sprawie dopuszczalnych wartości stężeń substancji zanieczyszczających w powietrzu.

• Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 października 1998 r. (Dz. U. Nr 145, poz. 942) i zmianą z 5 marca 2001 r. (Dz. U. Nr 22, poz. 251) w sprawie szczegółowych zasad usuwania, wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych.

• Ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

• Klasyfikacja materiałów niebezpiecznych według Umowy Europejskiej dotyczącej Międzynarodowego Przewozu Materiałów Niebezpiecznych ADR (ważnej od 1 lipca 2001 r.).

• Niniejsza karta charakterystyki preparatu niebezpiecznego jest bezpośrednio przekazywana użytkownikowi farby drukarskiej asfaltowej II, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości odnośnie do wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych.

• Niniejsza karta nie jest żadną podstawą zobowiązującą do jakiejkolwiek odpowiedzialności jakiegokolwiek rodzaju ze strony dostawcy farby drukarskiej asfaltowej II. Przedsiębiorstwo nie będzie odpowiedzialne za jakiekolwiek zejście śmiertelne, chorobę lub uszczerbek na zdrowiu jakiejkolwiek natury, będący następstwem zastosowania lub niewłaściwego wykorzystania karty charakterystyki preparatu niebezpiecznego lub materiału, którego karta dotyczy.

• Informacje zawarte w niniejszej karcie przedstawiają aktualny stan naszej wiedzy i doświadczeń dotyczących bezpiecznego stosowania wyrobu.

Na etykietach należy zamieścić następujące informacje:

Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych:
Napis ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych:		„Preparat wysoce łatwo palny. Drażniący.”
Symbole zagrożenia
R 11	Preparat wysoce łatwo palny.
R 36/37	Działa drażniąco na oczy i drogi oddechowe.
Symbole bezpieczeństwa
S 2	Chronić przed dziećmi.
S 16	Nie przechowywać w pobliżu źródeł zapłonu - nie palić tytoniu.
S 25	Unikać zanieczyszczenia oczu.
S 33	Zastosować środki ostrożności zapobiegające wyładowaniom elektrostatycznym.
S 41	Nie wdychać dymów powstających w wyniku pożaru lub wybuchu.

16. INNE INFORMACJE

Chemiczne określenie produktu: Mieszanina bitumu, węglowodorów alifatycznych i aromatycznych oraz minerałów
16.2 Znaczenie symboli:
Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych
F	Preparat wysoce łatwo palny.
Xi	Preparat drażniący.
Symbol ostrzegawczy na środkach transportu
30	Materiał ciekły zapalny.
Znaczenie oznaczeń transportowych
Klasa RID/ADR: 3-II		Materiał ciekły zapalny - niebezpieczny.
Numer ONZ: 1210		Farba drukarska, palna, lub materiał pokrewny do farby drukarskiej.
Telefon awaryjny: (042) 631 47 24 (informacja toksykologiczna w Polsce)

Uwaga: Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacje zawarte w powyższej karcie stanowią opis wymogów bezpieczeństwa użytkowania preparatu. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do określonych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy użytkownika. Karta charakterystyki nie może być traktowana jako gwarancja właściwości preparatu.

* * * * *

Kartę wykonano zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 3 lipca 2002 r., PN-ISO 11014-1 i Dyrektywą 91/155/EEC

	KARTA CHARAKTERYSTYKI PREPARATU NIEBEZPIECZNEGO	Wydanie I Data aktualizacji: 11.04.03 Strona/stron 7/7
Nazwa:	FARBA DRUKARSKA ASFALTOWA II

Farba drukarska asfaltowa II

---