1Finansowanie kultury fizycznej i bazy sportowej

W II Rzeczypospolitej i Polsce Ludowej

1 II Rzeczypospolita:

*zniszczenia wojenne, wojna Polski z Rosją Radziecką, zacofanie cywilizacyjne i duże zacofanie w kulturze fizycznej w stosunku do krajów Europy Zachodniej; kryzys gospodarczy w latach 1929-35, zaniedbane szkolnictwo elementarne.

Finansowanie kultury fizycznej do 1926r.:

*znikome, główny ciężar finansów państwa skierowany na wojsko-w niektórych latach powyżej 35% budżetu;

*finanse na kulturę fizyczną (wf., pw., sport ) uwidocznione były ale w bardzo małym zakresie, w budżecie: Ministerstwo spraw wojskowych-(największe środki)utrzymywano z nich m.in. .Centralną Szkołę Gimnastyki i Sportów w Poznaniu ;rozwijano wf. i sport w jednostkach wojskowych. Ministerstwo wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego-bardzo ................

2 ograniczone wręcz znikome środki(w ramach higieny szkolnej) kierowane głównie na przygotowanie nauczycieli wf. I pomoc dla szkół średnich, oraz śladowe finansowanie wf. W szkołach wyższych. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych-przewidywało niewielkie środki na wf. Ministerstwo Robót Publicznych -przewidywało ograniczone środki na rozwój turystyki. Ministerstwo pracy i opieki społecznej-niewielkie subwencje na kolonie letnie.

*widoczne duże zaangażowanie środków społecznych w rozwoju wf. I ruchu sportowego, co pozwoliło dokonać w kulturze fizycznej widocznego postępu..

3-Finansowanie Kultury Fizycznej po 1926

*poważne zwiększenie środków finansowych; w latach 1928-34 ok. 0,4% budżetu państwa, później ok. 0,3% budżetu.

*od 1928r. Centralizacja środków na kulturę fizyczną w budżecie MWRiOP ale dysponował nim PUWF i PW

*po 1926 r. Zmniejszono zaangażowanie finansów wojska na rozwój wf. i pw: zwiększone aale w niedostatecznym stopniu finansowanie w MWRiOP(w ramach higieny szkolnej) wf., ale głównie w szkołach średnich i bardzo skromne-w szkołach wyższych .

*duży wkład w finansowanie kultury fizycznej wniosły samorządy terytorialne, z kolei w rozwój sportowego zaangażowania były znaczne środki społeczne, którymi dysponowały głównie komitety wf. i pw.

4-Rozwój bazy materialnej kf.w latach 1918-1039

*do 1926r. Wyraźny postęp w rozwoju bazy materialnej postęp dotyczył przede wszystkim Polski Zachodniej i Centralnej i w znikomy stopniu terenów wschodnich.

*w latach 30-tych dużą uwagę na politykę inwestycyjną zwracał PUWF I PW,

*W 1934 r. opracowano tzw. ogólną teorię zasięgu działania, w której przyjęto zasadę, że urządzenie sportowe spełni swoje zadanie gdy wielkością swą będzie odpowiadać zapotrzebowaniu. Przyjęto odpowiednie normy w oparciu, o które opracowano mapy obrazujące stan urządzeń sportowych w powiatach na terenie całej polski i dokonano porównań z wybranymi krajami europejskimi, normy te i plany były podstawą do prowadzenia polityki inwestycyjnej w kulturze fizycznej.

*w polityce zwracano uwagę głównie na środowiska miejski uważano, że wieś jest zbyt zacofana, aby czuć potrzeby wf. i sportu.

5*trudne warunki gospodarcze ale mimo to dość duża skala budownictwa. W planach inwestycyjnych koncentrowano się na obiektach podstawowych, ale przewidywano później także obiekty reprezentacyjne. W inwestycjach dążono do szybkiego procesu przebiegu.

Rozmiary budownictwa sportowego w II Rzeczypospolitej:

	1918	1926	1939
Stadiony	72	386	562
Pływalnie	25	47/52	373
Sale i hale gimn.	173	217	1234
Boiska do gier mały.	-	-	10678
Przystanie wioślar.	19	47	326
Lodowiska	-	34	649
Poradnie sport.i lek.	-	-	92

6.Polityka finansowa i inwestycyjna w dziedzinie kultury fizycznej była w dużym stopniu podporządkowana kryteriom ideowo-politycznym. Finanse były w rękach państwa.

Uwarunkowania rozwoju kultury fizycznej w II

Rzeczypospolitej

Zniszczenia materialne i biologiczne, niski poziom cywilizacyjny i kulturowy, zacofanie oświatowe. Ponad 35% ludności narodowości niepolskiej w znacznym stopniu dystansującej się wobec państwa polskiego. Słaba pozycja międzynarodowa Polski. Wojna z Rosją Radziecką 1919-1920. Kryzys gospodarczy 1929-1935. Zwiększający się po 1926r nadzór nad życiem politycznym i społecznym, cenzura. Silna opozycja wobec rządów sanacji, widoczny rozwój wielu dziedzin

W II Rzeczypospolitej dokonano integracji terytorialnej, społecznej i gospodarczej, dokonano postępu cywilizacyjnego, dokonano również postępu w dziedzinie kultury fizycznej. Widoczna też była polityka w dziedzinie turystyki: Do 1932r., do likwidacji Ministerstwa Robót Publicznych działalność w turystyce koordynował Referat Turystyki tegoż ministerstwa. Referaty Turystyki działały też przy urzędach wojewódzkich. Od 1931 działalność w turystyce zaczyna koordynować Ministerstwo komunikacji. Szkolny ruch wycieczkowy koordynuje Międzydepartamentowa Komisja Dla Spraw Turystyczno Krajoznawczych Młodzieży w MWRiOP. W polityce na polu kf. Dużą rolę odegrała utworzona w 1928r. Międzyresortowa Komisja Dla Zbadania Zagadnień Turystyki. Przewidywała ona utworzenie funduszu turystycznego, wniesienie do sejmu ustawy o popieraniu turystyki.

Zaczątki i ewolucja polityki na polu kf 1918-80

Po odzyskaniu niepodległości polityka wiązała się bardzo mocno z rozwiązywaniem problemów zdrowotnych i oświatowych. Stosunek parlamenty do kf. Był przez całe 20-lecie indyferentny. Zostaje powołana rada do spraw wf i kultury cielesnej-jako organ opiniodawczy, rzeczoznawczy i doradczy. Opracowany zostaje ”Projekt ustawy o obowiązkowym wf i o przysposobieniu do obrony Rzeczypospolitej- zostaje poparty przez radę. Składał się z 3 części -obowiązek wf. w szkole i poza szkołą. -powszechny obowiązek wojskowego przysposobienia młodzieży. -uzupełniające przysposobienie wojskowe mężczyzn. Ustawa nie weszła w życie, ale niektóre jej założenia realizowano na drodze pozaustawowej. Rozwój kf ograniczał brak finansów. Ze względów politycznych zwiększono aktywność wojska na polu kf. 1925- utworzono Radę Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego. Liczba stowarzyszeń zwiększyła się w latach 1919-1926 z 43 228 do 172 184.

Aktywność fizyczna w starożytnej Grecji i Rzymie

I) System wychowawczy w Grecji-najstarsze ślady ludzkości pochodzą z paleozoity,-Grecy nie stworzyli jednego państwa tylko tzw. „polis” miasta-państwa, które rywalizowały ze sobą, -istniały 2 systemy wychowawcze: Spartański i ateński.

Sparta- 1)państwo stworzone przez Dorów (podbili Lakonię, a potem Messenię) Mesańczycy zostali zamienieni w heletów, czyli ludność bez praw. Musieli oddawać połowę swych zbiorów. Buntowali się przeciwko temu(liczne powstania.). 2)Spartanie, którzy stanowili mniejszość mieli prawa byli podzieleni na kategorie społeczne.3)System wychowawczy Spartan a)komisje starszych oglądały noworodki-chore, słabe zabijano b)do 7 roku życia dzieci były pod opieką rodziców (gry, zabawy) c)od 7r.-pod opieką państwa. Urzędnik pojolomans kierował ich: -wychowaniem, czuwał nad moralnością, był przełożonym nauczycieli wychowawców, stosował mastiogofory- kary cielesne. Dzieci uczono cierpliwości w znoszeniu cierpień, golono im głowy. d) w 8 roku dziecko włączano do oddziałów, który podzielony był na patrole. e)od 12 r. Dostawał 1 płaszcz na rok, spali w koszarach na trzcinowych matach(zimą wypychanych ostami), za przewinieni karano chłostą, kąpali się rzadko, dostawali mało jedzenia musieli sami je zdobyć. f)od 16 lat zostawali Ejrenem czyli Efebrem 1-2-3-4 rocznika -musieli przejśc test gry musieli ukraść ser z ołtarza Artymidy Ortyryjskiej, wprowadzano publiczną chłostę. II próba (krypteja)-rodzaj manewrów na drodze-potem przemieniało się to w krwawe wyprawy przeciw helotom. Była to tzw. Próba odwagi. Dziewczęta-uprawiały od 7 lat zapasy, biegi, rzut dyskiem, oszczepem, pływanie. g)20-30lat-służba wojskowa potem spartanin stawał się pełnoprawnym obywatelem. Funkcje wf. w Starożytności: przygotowanie do wojen, przygotowanie sportowców aby ludność mogła ich oglądać, w Indiach poprzez ćwiczenia osiągnięto stan nieważkości, demonstracja sprawności ludzkiego ciała, funkcje integracyjne, łączono kulturę fizyczną z ogólną kulturą (taniec muzyka)

System Ateński-kobieta była całkowicie zależna od mężczyzny(męża, ojca, brata),do 7 roku dzieci były przy matce, po 7r chłopcy pod opieką ojca (posługiwanie się bronią, uczył zawodu), a dziewczęta uczyły się gospodarstwa i prac kobiecych. Potem nauczanie odbywało się w szkołach publicznych-szkoły nie były obowiązkowe, ale zazwyczaj uczyli się wszyscy, dlatego nie było analfabetów, zwracano uwagę na równomierny rozwój fizyczny i umysłowy. Po 18r młody Ateńczyk odbywał Efebry czyli służbę wojskową. W okresie hellenistycznym efebry zmieniło charakter. Kładziono nacisk na wykształcenie ogólne. Poza Atenami efebie miały bardzie j charakter sportowy niż wojskowy. Sport w Atenach miał na celu: sprawność fizyczną, opanowanie samego siebie, wdrążenie do zasad uczciwej gry.Kształcenie fizyczne odbywało się w gimnazjum- teren sportowy zazwyczaj poza mórami miasta.

Starożytny Rzym

System rzymski różnił się od greckiego, szkoła była 3-stopniowa, do 7r-dzieci były w domu. W szkołach uczono czytania pisania rachunków tabliczki mnożenia, gimnastyki, literatury greckiej i rzymskiej, historii, przemawiania. Ćw. Fizyczne miały przygotować młodzież do służby wojskowej. System wf. nie był tak rozbudowany jak w Grecji. Jedną z form nauczania było Juvenes (wyrobienie sportowe młodzieży, przygotowanie wojskowe). Za panowania Nerona rozpoczęto organizować igrzyska zwane Juwenalia-szermierka, jazda konna, walka ze zwierzętami.Widowiska sportowe-nie były tak wielkie jak w grecji zawody urządzano w obozach wojskowych. Igrzyska Rzymskie-nie miały sportowego charakteru, organizowano je w celach widowiskowych w czasie świąt, finansowano je z kasy państwa wstęp był bezpłatny, organizowane były w amfiteatrach lub cyrach, główną konkurencją były wyścigi zaprzęgów(2,3,4,6,8,10-konne)-zwycięsca otrzymywał nagrodę pieniężną. Woźnica pochodził z niskiego rodu, postawny odważny i zręczny, stawali się bogaci, gineli często młodo. Zawody gladiatorów(niewolników)- urządzano je z różnych okazji nawet pogrzebów, gladiatorem mógł być też ten kto był skazany-zmieniano mu wówczas karę, szkolono ich w specjalnych szkołach, o losie gladiatora decydowała publiczność(ruch kciukiem), widowiska były bardzo okazałe. W Rzymie organizowano też zawody ze zwierzętami. Znaczenie igrzysk: były krwawymi widowiskami, rozrywka, drogą pozyskania sympatii mas dla władzy, miejscem spotkań ludzi z różnych warstw społecznych.

Wychowanie fizyczne w Polsce w okresie średniowiecza.

Ze względu na to, że ziemie polskie były gorzej rozwinięte niż Europa zachodnia to wiele form kultury fizycznej pojawiło się później. Od XI w. uprawiano gonitwy, walki na kije, strzelanie z łuku zapasy pływanie. Szkoły pojawiły się razem z chrześcijaństwem przy klasztorach. Dziewczęta wychowywano w domu i uważano, że wykształcenie jest im nie potrzebne. Młodzieży zalecano spacery po posiłku zapasy różne ćw. Fizyczne, tańce. W XV w. pojawiły się pierwsze dzieła pedagogiczne. Wych. Rycerskie było podobne jak na zachodzie (turnieje-duża rola). Organizowano też bractwa kurkowe, polowano. Dużą rolę odegrała szermierka uprawiana przez rycerzy i mieszczan. Dużą uwagę przywiązywano do higieny osobistej. Medycyna dzieliła się na ludową i oficjalną-leczyli zakonnicy. Doceniono też źródła lecznicze. Pożywienie: pieczywo, zupy na zakwasie, ogórki kapusta. Spożywano dużo mięsa, dziczyznę jedli bogaci.

John Lock - Oświecenie.

Proces wychowawczy dzielił na 3 części: 1)wych. Moralne - honor. 2)wf. -hartowanie. 3)umysłowe -zasada użytności. Uważał, że umysł każdego człowieka przypomina białą kartkę-awięc nie można mówić, że ktoś ma wrodzone skłonności do dobrego czy złego. Dla dzieci robotników i chłopów widział tylko naukę zawodu. Dla bogatych czytanie pisanie, j. Ojczystego, j. Francuskiego, filozofii, prawa, przyrody. Zalecał dbałość o higienę. Hartowani -noszenie zimą dziurawych butów, uodpornianie się na zimno, gorąc.

Stosunek KEN do wf i edukacji fizycznej w szkołach

KEN

W 1781 i 1783r KEN wydała przepisy oświatowe w których wypowiadała się o wf. Podkreślono związek wf. z umysłem. Dzieci ze szkół elementarnych winny dużo przebywać na świeżym powietrzu, tam ćwiczyć i wykonywać prace pożyteczne. Za zajęcia fizyczne w szkole średniej odpowiadał prefekt, odbywały się one we wtorki i czwartki. Powszechnie nakazywano organizować gry i zabawy w piłkę rzucanie kamieniami na wodę. Wychowanie fizyczne było ściśle powiązane z wychowaniem moralnym. Zajęcia z wf-35% nauki. Kładziono też nacisk na wychowanie wojskowe. Dziewczęta miały się uczyć na pensjach, były to prywatne szkoły, ale poddane kontroli KEN. Uczono je angielskiego polskiego, francuskiego, historii, arytmetyki. Nie pominięto też wf. i higieny, zalecano wietrzenie izb wpajano zamiłowanie do czystości, urządzano gry i zabawy dla dziewcząt. Na rekreację zalecano wyznaczenie jednego popołudnia w tygodniu. Komisja pilnowała tych zaleceń.

Postanowienia i zarys działalności KEN

1773-Powołanie KEN. Była to jedna z pierwszych w Europie władz świeckich, tak jakby ministerstwo edukacji(oświaty). KEN tworzyło 4 posłów i 4 senatorów. Środki na działalność KEN miał czerpać z przejętych majątków pojezuickich (ok. 32 mln. zł. Polskich). KEN przyjęła 3- stopniowy podział nauczania: szkoły parafialne powiatowe wojewódzkie. Studia wyższe zapewniały akademik. W 1775r utworzono towarzystwo do ksiąg elementarnych (wydawano podręczniki). W celu wykształcenia kadry tworzono seminaria nauczycielskie, które do upadku Polski (w 1795) wykształciły 160 absolwentów. Osiągnięcia: -zreferowanie i ujednolicenie programów nauczania. - j. polski językiem wykładowym. -nacisk na przedmioty matematyczno-przyrodnicze. -nowością było narzucenie higieny, historii narodowej, wf.. -zainteresowanie się wychowaniem dziewcząt. -opracowanie przepisów oświatowych. Działacze:-A.K. Czartoryski, I.Potocki, Hugo Kołłątaj, St. Staszic, J.U. Niemcewicz

Wychowanie fizyczne w Collegium Nobilium

Założone przez Stanisława Konarskiego w 1740r. W Warszawie. Była to szkoła oparta na wzorach zachodnich przeznaczona dla dzieci magnatów i bogatej szlachty. Główne cele szkoły: miłość ojczyzna, posłuszeństwo, cnota sprawiedliwości. Kładziono duży nacisk na wf. obejmowało: -naukę kunsztów(nie były obowiązkowe szermierka jazda konna gimnastyka na koniu tańce),- ćw. Wojskowe (bęben, musztra proporzec władanie bronią taktyka wojenna. Wprowadzenie ćw. Wojskowych sprawiło, że król August nadał szkole prawa szkoły rycerskiej odtąd przedmioty wojskowe prowadzili oficerowie warszawskiego garnizonu. Podczas dni rekreacyjnych w szkole organizowano zabawy gry (piłka krąg bieganie do maty) gry i zabawy odbywały się pod opieką nauczycieli. Szkoła posiadała salę do zajęć fw., salę bilardową 2 dziedzińce.

Poglądy Józefa Piłsudskiego na wf i sport

*żywo interesował się tymi dziedzinami i często wyrażał swoje poglądy

*chciał przygotować dzieci młodzież do działań militarnych poprzez k f

*był inicjatorem utworzenia Rady Naukowej Wychowania Fizycznego oraz Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego w Warszawie (dzisiejsza AWF)

*cechował go pragmatyzm i ostrość spojrzenia

w f widział jako środek do podniesienia stanu zdrowia i sprawności fizycznej społeczeństwa wielką wagę przywiązywał do w f młodego pokolenia a zwłaszcza dzieci i młodzieży szkolnej

*dostrzegał wagę wf na wsi ale sceptycznie patrzył na możliwość szybkiego postępu ze względu na zacofanie cywilizacyjne

*nie był zwolennikiem sportu wyczynowego z jego rekordomanią ale zdawał sobie sprawę z politycznego i propagandowego znaczenia osiągnięć sportowych lecz na tę rolę sportu patrzył dość krytycznie

*Motto Piłsudskiego „Ja wolę sprtowanie niż sport”

*negatywnie osądzał utajniony profesjonalizm i jednostronność niektórych gałęzi sportu. Krytycznie odnosił się do boksu

*dbał o kontakty między rządowymi a władzami organizacji sportowych

*nikt nie odegrał w historii polskiej kultury fizycznej tak wielkiej roli jak Józef Piłsudski

EWOLUCJA ORGANIZACJI I IDEOLOGII OLIMPIJSKIEJ

1.Rodzaj-rozwój letnich igrzysk olimpijskich.

Powstanie nowożytnego olimpizmu wiąże się z nazwiskiem Pierre'a de Coubertina francuskiego działacza na polu kultury fizycznej i pedagoga. Podkreśla się powszechnie, iż Coubertine jest twórcą idei nowożytnego olimpizmu a jego indywidualność i wyjątek zadecydowały o odrodzeniu starożytnych igrzysk olimpijskich. W listopadzie 1892 roku nadarzyła mu się okazja oficjalnego podniesienia idei wskrzeszenia igrzysk olimpijskich. Coubertine mianowicie miał w Sarbonie wykład w czasie konferencji Unii Towarzystw Sportowych we Francji. Wykład ten zakończył zapowiedzią podjęcia starań o wskrzeszenie igrzysk olimpijskich.. W celu odnowienia zwołano w czerwcu 1894 roku w Paryżu zebranie Międzynarodowego Kongresu Sportowego. Zebranie to miało dwa cele: przedyskutowanie zagadnienia amatorstwa w sporcie oraz odnowienie igrzysk olimpijskich Ideologom chodziło o wznowienie igrzysk sportowych na wzór starożytnych olimpiad. Podstawowym jednak celem było odrodzenie antycznych tradycji igrzysk olimpijskich i to zarówno w znaczeniu sportowym jak i społecznym. Igrzyska sportowe stanowić miały teren porozumienia, wzajemnego poznania, nawiązania kontaktów i współpracy. Kongres paryski uchwalił wznowienie tradycji igrzysk i ustalił podstawowe założenia organizacyjne i programowe nowożytnych olimpiad, powołał komitet wykonawczy do przygotowania pierwszych, wznowionych igrzysk w roku 1896 w Atenach.

I igrzyska- odbyły się w Atenach w 1896 roku w dniach 5-15 IV stadionie w pobliżu Akropolu. Igrzyska te niewiele przypominały dawne igrzyska greckie zarówno pod względem konkurencji jak i liczby zawodników oraz liczby państw uczestniczących. Najliczniejsze były konkurencje Lekkiej Atletyki. Obejmowały one biegi na 100 400, 800, 1500 m, bieg maratoński , bieg przez płotki, skoki wzwyż, w dal, skoki o tyczce, trójskok, rzuty dyskiem, kulą, zapasy, dźwiganie ciężarów oburącz i jednorącz, szermierka, pływanie, na 100 metrów stylem dowolnym, 500 metrów, 1200 metrów, lawn- tenis, kolarstwo, wyścig na 2000 metrów i 10000 metrów. Ogólnie w igrzyskach wzięło udział 115 zawodników z 13 krajów. Igrzyska te wzbudziły wielkie zainteresowanie- na stadionie było 50000 osób. Pierwsze zwycięstwo w Atenach odniósł zawodnik z USA James Connoly w trójskoku osiągając wynik 13,71 metrów. Bohaterem igrzysk został jednak grek Spirydos Louis, który pierwszy zakończył bieg maratoński z wynikiem 2 h 55 m 20 s.

II igrzyska- odbyły się w Paryżu w 1900 roku. Potraktowane zostały marginesowo jako jedna z wielu atrakcji Paryża w okresie odbywającej się wystawy. Co prawda wzrosła liczba uczestników oraz liczba państw do 20, ale same zawody odbywały się w cieniu imprez wystawowych i nie wzbudziły większego zainteresowania. W punktacji ogólnej zwyciężyła Francja między innymi w biegu maratońskim. Największy rozgłos zdobył znakomity skoczek amerykański R. Ewry osiągając w skoku w dal z miejsca 322 cm.

III igrzyska- się w Saint Louis w 1904 roku. Brało udział w zawodach 11 krajów w tym większość zawodników pochodziła z Ameryki. Znakomite rezultaty zostały osiągnięte w biegach na 200 m (Hahn), na 400 m (Hillman) i na 800 m (Lightbody). Największe osiągnięcia zdobyli zawodnicy z USA.

IV igrzyska- odbyły się w Londynie w 1908 roku. Wzięło w nich udział 2666 zawodników z 22 krajów. W maratonie faworytami byli Amerykanie, jednak pierwszy wbiegł na metę włoski zawodnik Dorando Piern, który kilkadziesiąt metrów przed metą padł z wyczerpania. Za nim na metę wbiegł zawodnik z USA- Hages. R. Ewry po raz trzeci zdobył złoty medal w skokach z miejsca (wzwyż i w dal). W klasyfikacji ogólnej po kolei była Anglia, USA, Szwecja, Francja, Kanada, Niemcy, Norwegia, Węgry, Belgia, Wł-y.

Wzrosła liczba konkurencji. W Londynie znacznie wzrósł poziom lekkiej atletyki, piłki nożnej, rugby, gimnastyki, pływania, piłki wodnej, kolarstwa, szermierki, lawn-tenisa, strzelania, zapasów, boksu, wioślarstwa, łyżwiarstwa.

V igrzyska- odbyły się w Sztokholmie w 1912 roku. Szwedzi przygotowywali się do igrzysk bardzo starannie. Wspaniały stadion obudowany granitem godny był tradycji stadionów antycznych. Liczba zawodników wyniosła 2541 osób z 28 krajów. W igrzyskach w Sztokholmie startowali po raz pierwszy Polacy choć w barwach innych krajów. Władysław Ponurski startował w barwach Austrii w biegach na 200 metrów. Natomiast Karol Rommel w barwach Rosji w jeździectwie. Sławę zdobył Fin- Hannes Kolehmainer zwycięzca w biegach długich 15000 i 10000 metrów. Fenomenalnym zawodnikiem okazał się Indianin Jim Thorpe (USA) - zwycięzca w pięcio i dziesięcioboju. Jednak po zakończeniu igrzysk decyzją Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego odebrano mu medale, gdyż okazało się, że uprawia on zawodowo baseball i nie może uzyskać miana mistrza olimpijskiego. Igrzyska sztokholmskie przeszły do historii jako igrzyska, które ugruntowały olimpijskie idee. Zaważył na tym przede wszystkim duch sportowy, wzorowa organizacja, udział wielu krajów i licznych zespołów.

W 1914 roku wybuch pierwszej wojny światowej spowodował przerwanie igrzysk olimpijskich na krótki czas. Po pierwszej wojnie światowej ruch sportowy uległ ogromnemu rozwojowi. Igrzyska olimpijskie przechodzą dynamiczny rozwój, podobnie jak zrzeszenia, związki i kluby sportowe. Czynnikiem, który mobilizował rozwój ruchu sportowego była rywalizacja polityczna i wzrastanie ruchów nacjonalistycznych. Coraz bardziej rozwija się sport robotniczy. Utworzona w 1913 roku i reaktywowana tuż po wojnie w Lucernie Międzynarodówka Sportowa rozwinęła szerszą działalność jako reprezentacja organizacji sportowych związanych z socjalną demokracją. Intensywny rozwój sportu doprowadził na przełomie XIX i XX wieku do utworzenia międzynarodowych federacji. W roku 1892 roku powstała Federacja Towarzystw Wioślarskich oraz Unia Łyżwiarska jednocząca 38 zrzeszeń. W 1897 roku 62 zrzeszenia gimnastyczne utworzyły Międzynarodową Federację Gimnastyczną. Przed pierwszą wojną światową powstały międzynarodowe federacje piłki nożnej (1904), pływania (1908), hokeja na lodzie (1908), lekkiej atletyki (1912), szermierki (1913). W czasie międzywojennym powstały kolejne: strzelecka (1920), ciężkiej atletyki (1920), jeździectwa, zapasów (1921), bobslejów (1923), narciarstwa, hokeja na trawie (1924), łucznictwa (1931), koszykówki (1932). Dzięki zrzeszeniom nasilała się rywalizacja na stadionach sportowych. W okresie międzywojennym odbyło się 5 igrzysk olimpijskich.

Igrzyska w Antwerpii- odbyły się 2 lata po podpisaniu pokoju w Wersalu i po zakończeniu I wojny światowej. Po raz pierwszy na maszcie olimpijskim zawisła flaga z 5 kółkami, symbolizująca jedność pięciu kontynentów świata. Po raz pierwszy z krajów europejskich wzięły udział w igrzyskach: Czechosłowacja, Estonia, Jugosławia, Monaco, bez Polski, która odwołała udział ze względu na wydarzenia wojenne. Z Ameryki Łacińskiej udział wzięła ekipa z Brazylii i Argentyny. Niemcy i ich wojenni sojusznicy nie zostali dopuszczeni do igrzysk. W konkurencjach sportowych I miejsce zajęły Stany Zjednoczone, którzy to przewodnictwo utrzymują prze szereg lat. W lekkiej atletyce na czołową pozycję wysunęli się Finowie.

Igrzyska w Paryżu- odbyły się w 1924 roku. Skupiły rekordową liczbę- 3092 uczestników w tym 136 kobiet startujących w pływaniu, skokach do wody, tenisie, szermierce. Niemcy nie mogli w dalszym ciągu uczestniczyć w igrzyskach. W czołówce konkurencji lekko atletycznych nadal utrzymują się zawodnicy Finlandii. Po raz pierwszy uczestniczyła delegacja polska.

Igrzyska w Amsterdamie-odbyły się w roku 1928.Ponownie dopuszczono ekipę niemiecką , a pokojowe posłannictwo igrzysk symbolizowało wypuszczenie gołębi na uroczystość otwarcia. Zwyczaj ten wszedł na stałe do ceremonii otwarcia igrzysk. W hokeju na trawie czołowe miejsce uzyskali zawodnicy Indii.

Igrzyska w Los Angeles -odbyły się w roku 1932, uczestniczyło w nich 1408 osób-powyżej 50% frekwencji ,lecz sami najlepsi zawodnicy. Igrzyska te przeszły do historii jako igrzyska „Wielkich rekordów” Ustanowiono na nich 40 rekordów olimpijskich i 19 rekordów świata. Wielkie sukcesy odnieśli sportowcy Japonii zdobywając na boiskach, bieżniach i pływalniach 18 medali w tym 8 złotych, srebrnych i 4 brązowe. Po raz pierwszy zawodnicy mieszkali w osobnej: wiosce olimpijskiej”

Igrzyska w Berlinie-odbyły się w roku 1936 w atmosferze wzrastającego napięcia międzynarodowego. Protest budziło miejsce igrzysk - Berlin - stolica hitlerowskich Niemiec. Na czas trwania igrzysk rząd hitlerowskich Niemiec zawiesił ustawy o dyskryminacji rasowej, ale i tak wykorzystywał te igrzyska dla celów propagandowych. Fanfarami witano zwycięstwa zawodników niemieckich, pomniejszano zwycięstwa zawodników innych narodowości. W tej atmosferze do miary symboli wzrastały sportowe Jesse Owensa - murzyna startującego w barwach Stanów Zjednoczonych, który był zdobywcą 4 złotych medali w biegach na 100m, 200m, w skoku w dal i w sztafecie 4 x 100m.

2. Igrzyska zimowe

Tradycja zimowych igrzysk olimpijskich nie jest odległa, sporty te nie miały naturalnych warunków rozwoju w Grecji. Rozwinąć się mogły w surowym klimacie krajów Północy. W Europie ojczyzną tych sportów są kraje skandynawskie - obfitość śniegu, górzyste ukształtowanie terenu zmuszały do posługiwania się sprzętem służącym lokomocji po śniegu i lodzie, tym samym pobudzały rozwój sportów zimowych.

Już na IV olimpiadzie w Londynie w 1908 roku wprowadzono łyżwiarstwo figurowe jako jedną z dyscyplin w programie igrzysk. W Antwerpii włączono drugą konkurencje zimową - hokej na lodzie - w której triumfowała ojczyzna hokejowa - Kanada. W roku 1924 w Chamonix - zimowej stolicy Francji zorganizowano tydzień sportów zimowych, na który przyjechało 293 uczestników (w tym 13 kobiet) Objęła ona wszystkie zimowe sporty z wyjątkiem saneczkarstwa. Status olimpijski został przyznany sportom zimowym w 1925 roku przez Kongres Olimpijski w Pradze.

W ten sposób Tydzień Sportów Zimowych w Chamonix w roku 1924 został uznany za I zimowe igrzyska olimpijskie.

II zimowe igrzyska olimpijskie odbyły się w Saint Moritz (Szwajcaria) w 1928 roku. Znacznie zwiększyła się liczba uczestników - 491 w tym 27 kobiet, do programu wprowadzono skeleton (rodzaj saneczkarstwa). Największe osiągnięcia miała ekipa Norwegii. Na dalszych miejscach były kraje: USA, Szwecja, Finlandia.

III igrzyska zimowe odbyły się w Lake Placid w 1932 roku. Było o wiele mniej uczestników ze względu na kryzys ekonomiczny. W jeździe figurowej na lodzie triumfowała Norweżka Soni Henie. Jazda szybka na lodzie zakończyła się zwycięstwem USA - dzięki temu, że zastosowali start zespołowy zamiast startu parami.

IV igrzyska odbyły się w niemieckiej miejscowości Garmisch Parten Kirchen w 1936 roku. Dzięki dogodnemu położeniu geograficznemu liczba uczestników znacznie przewyższyła poprzednie igrzyska. Uczestniczyło 756 zawodników ( w tym 76 kobiet) z 28 krajów. Po raz pierwszy kobiety uczestniczyły w zjazdach narciarskich.

3.Polityka a sport

Polityka w dużej mierze wpływała na ukształtowanie igrzysk olimpijskich. Powołany na kongresie paryskim Międzynarodowy Komitet Olimpijski miał do pokonania wiele trudności, nie znalazł poparcia w rządzie greckim, który nie chciał wznowić igrzysk olimpijskich. Dopiero osobiste zaangażowanie się syna króla Grecji Konstantyna przełamało tą niechęć. Po sukcesie igrzysk olimpijskich rząd grecki zmienił swoje stanowisko i podjął próby przejęcia inicjatywy Coubertina i chciał zmonopolizować igrzyska w Grecji.

I wojna światowa przerwała na parę lat igrzyska olimpijskie. Igrzyska w Sztokholmie w 1912 roku były ostatnie przed wojną, następne miały się odbyć w Berlinie w 1916 roku. Wybuch wojny sparaliżował jednak zamierzenia olimpijskie. Igrzyska wznowione zostały dopiero w 1920 roku w Antwerpii w całkowicie zmienionym układzie stosunków politycznych ówczesnego świata. W wyniku wojny załamała się w Europie struktura polityczna ustalona na Kongresie Wiedeńskim w 1815 roku i trwająca około 100 lat. W centrum Europy rozpadła się monarchia austro- węgierska. Klęskę poniosły Niemcy. Dominujące znaczenie miał fakt, iż wiele narodów europejskich uzyskało wolność, powstały i odrodziły się nowe państwa: Polska, Czechosłowacja, Jugosławia, Węgry, Łotwa, Estonia, Litwa, Finlandia. W Niemczech i Austrii obalony został ustrój monarchistyczny. Na ogromnych obszarach Rosji carskiej utworzyło się pierwsze państwo socjalistyczne ZSRR.

I wojna światowa wywołana przez dwa bloki państw imperialistycznych pragnących zapewnić sobie hegemonie nie ustabilizowała nowego układu politycznego. Tuż po zakończeniu wojny wybuchały w krajach Europy i USA kryzysy ekonomiczne. W roku 1929 we Włoszech rozwijać się zaczął ruch faszystowski, który wkrótce źle odbił się na losach Europy i świata. Te złożone stosunki rzutowały na wiele dziedzin życia w tym na wychowanie fizyczne i sport.

Działalność H. Jordana i ogrody gier oraz zabaw ruchowych im. Raua.

W rozwoju rekreacji fiz. Młodzieży szkolnej w Polsce, znaczna rola przypada Henrykowi Jordanowi. Był on profesorem medycyny na Uniwersytecie Jagiellońskim, ale zagadnieniem wych. fiz. Młodzieży interesował się żywo w czasie licznych podróży i studiów w Berlinie, Wiedniu, Anglii, St. Zjednoczonych. Z uwagą śledził przemiany w pedagogice i szkole zachodnioeuropejskiej, postępujące zainteresowanie czasem wolnym ucznia i próby racjonalnej organizacji, między innymi poprzez planowe rozwijanie gier i zabaw młodzieży. Sprawy wych. młodej generacji rozpatrywał ze stanowiska lekarskiego, tzn. ze stanowiska potrzeb rozwojowych młodego człowieka przygotowującego się do czynnej roli w życiu społecznym. W dniu 26 marca 1888 roku Jordan zwrócił się do Rady Miejskiej Krakowa z prośbą o wydzierżawienie terenu na cele zorganizowania placu zabaw dla dzieci i młodzieży. W roku 1889 Rada Miejska Krakowa przyznała mu 8 ha przestrzeni na Błoniach Krakowskich. Na tym terenie został zorganizowany teren zabaw nazwany następnie parkiem H.Jordana. Za czasów Jordana w parku znajdowało się 12 boisk sportowych. Każde z boisk miało inne przeznaczenie. Boisko 1 przeznaczone było dla chłopców i dziewcząt. Uprawiano na nim chodzenie na szczudłach skoki o tyczce, ćw. na poręczach. Boisko 2i3 przeznaczono na zabawy dla dziewcząt. Boiska 4i5 stanowiły miejsce systematycznych ćw. dziewcząt: wyposażono je w kółka, drabiny, pomosty, kładki z belek i desek. Boiska 6i7i8 przeznaczone były dla młodzieży męskiej i na boisku 6 uprawiano ćwiczenia na przyrządach, jak drążki, kółka, drabiny, kładki. Siódme służyło do ćwiczeń bez przyrządów, na boisku ósmym młodzież męska uprawiała grę w piłkę nożną, którą Jordan wprowadził do programu gier swego parku. Boisko 9 stanowiło teren zabaw, 10 przeznaczone było dla starszej młodzieży szkolnej oraz dla młodzieży rzemieślniczej, a na 11 boisku bawili się najmłodsi chłopcy. Zabawy i ćwiczenia o charakterze bardziej masowym odbywały się na boisku 12. Zajmowało one największy teren i otoczone było rzędem świerków i brzóz. Oprócz 12 boisk podstawowych na terenie parku znajdowały się urządzenia i boiska specjalne jak np. boiska do tenisa, krykieta, strzelnice i inne. W zajęciach organizowanych w parku brała udział młodzież szkolna i rzemieślnicza. Na czele każdej grupy (zastępu) stał przewodnik, którego zadaniem było organizowanie i prowadzenie zabaw i gier zgodnie z planem zajęć. Wielką atrakcją parku był mundury młodzieży uczestniczącej w zajęciach. Ponadto między grupami organizowano współzawodnictwo oraz ustalono system nagród i wyróżnień. Współzawodnictwo zastępów Jordan traktował jako jeden z elementów formowania więzi grupowej wśród młodzieży. Wszystkich uczestników obowiązywał regulamin. Park H. Jordana stał się ośrodkiem opracowywania szerszych programów wychowawczych. Nową inicjatywę wychowawczą stanowiły warsztaty pracy ręcznej. Miały one cele wychowawcze i kształcące.

Powstanie AWF we Wrocławiu:

-1946 - utworzenie Studium Wychowania Fizycznego przy Wydziale lekarskim Uniwersytetu i Politechniki, inicjatorami i organizatorami byli:

-nauczyciel wych. fiz. Zbigniew Skrocki

-lek med. i nauczyciel w-f Tadeusz Nowakowski

-prof. dr. Andrzej Klisiecki który został pierwszym dyrektorem studium

Przy Studium uruchomiono roczny kurs wych. fiz. przekształcony następnie studia 3 letnie

-1950 przekształcenie studium w samodzielną Wyższą Szkołę Wychowania (WSWF) Fizycznego, rektorem został prof. dr Andrzej Klisiecki Wydział Wychowania Fizycznego, studia 3 letnie

-1956-utworzenie 4 letnich studiów magisterskich

-1966-uzyskanie prawa nadawania stopnia doktora nauk o wych.fiz.

-1967-Utworzenie studiów zaocznych i studium doskonalenia kadr

-1972-przemianowanie WSWF na Akademię Wychowania Fizycznego

-1975-przejęcie od władz miasta Stadionu Olimpijskiego

1976-podniesienie specjalności rehabilitacji ruchowej do rangi kierunku

-1977rzenie obok wydziału wych. fiz. wydzailu turystyki i rekreacji

-1981- powrót do struktury jednowydziałowej (wydz. Wych. fiz. )

z kierunkami rehabilitacji ruchowej i wych fizycznego ze specjalnościami naczyciekską i trenerską , rekreacji ruchowej

-1990-uzyskanie prawa nadawania stopnia doktora habilitowanego nauk kultury fizycznej

-1993-uchwała Senatu o wprowadzeniu studiów 5-letnich z licencjatem i magisterium oraz 3 letnich studiów doktoranckich

-1995-uczelnia dwuwydzialowa - wydz. Wych. Fizycznego i Wydz. Rehabilitacji Ruchowej

Szkoła Rycerska, Akademia Szlachecka Korpusu Kadetów - szkoła państwowa założona 15 marca 1765 w Warszawie przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, utrzymywana przez skarb państwa. Mieściła się w Pałacu Kazimierzowskim. Zamknięta w grudniu 1794, po upadku insurekcji kościuszkowskiej.Szkoła, będąca w pewnej mierze odpowiednikiem pruskich szkół rycerskich zakładanych przez Fryderyka II i współczesnych szkół administracyjnych (np. francuskiej École nationale d'administration), była przeznaczona dla uboższej młodzieży szlacheckiej prowincji, a jej zadaniem przygotowywanie młodzieży do służby wojskowej i cywilnych zadań publicznych. Kadrę nauczycielską tworzyli zarówno oficerowie prowadzący przedmioty wojskowe, jak i profesorowie nauczający takich przedmiotów, jak ekonomia, prawo, historia, geografia czy języki.Założona została przez króla, który w ten sposób wypełnił swoje zobowiązania podpisane w pacta conventa. Władca przeznaczył na ten cel 1,5 miliona zł z własnej kiesy, później na utrzymanie jej łożył 600 000 zł rocznie (200 000 zł ze szkatuły królewskiej i 400 000 ze skarbu Rzeczypospolitej). Pozwoliło to na wychowanie w ciągu roku 200 kadetów.

Polskie Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół"

Najstarsze polskie towarzystwo sportowe (gimnastyczne). Celem towarzystwa - zgodnie z ideałami jego twórców - było podtrzymywanie i rozwijanie świadomości narodowej oraz podnoszenie sprawności fizycznej polskiej młodzieży.

Towarzystwo (jego pierwsze gniazdo) zostało założone 7 lutego 1867 we Lwowie, na wzór "Sokoła" czeskiego (utworzonego przez Mirosława Tyrsza w 1862). Działało ono aktywnie również po odzyskaniu niepodległości i w całym okresie międzywojennym.

Pierwszymi działaczami towarzystwa we Lwowie byli: Klemens Żukotyński, Ludwik Goltental, Jan Żaplachta-Zapałowicz, Józef Milleret, Jan Dobrzański, Antoni Durski, Żegota Krówczyński.

Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” we Lwowie - zwane później "Sokołem Macierzą" - przez okres pierwszych 17 lat działało jako jedyne na ziemiach polskich. Jego kolejne gniazda powstawały pierwotnie w Galicji, gdyż to właśnie w tym zaborze Polacy posiadali największą swobodę działania m.in. tak powstało w Jaworznie. Jako pierwsze poza Lwowem, zawiązały się w 1884 gniazda - filie w Tarnowie i Stanisławowie. Rok następny wzbogacił sokolstwo o cztery nowe, ważne placówki: w Przemyślu, Krakowie, Kołomyi i Tarnopolu. Szczególnie ważne okazało się powstanie silnej organizacji sokolej w Krakowie, która zaczęła aktywnie oddziaływać na powstawanie nowych gniazd w Galicji Zachodniej.

W latach 1939-1988 sokolstwo polskie w kraju zamarło. Po wojnie zdelegalizowane przez władze PRL. Cały czas działały natomiast gniazda sokole na emigracji. Ponownie rodzimy "Sokół" odrodził się 10 stycznia 1989, zrzeszając obecnie ok. 10.000 członków zorganizowanych w 86 gniazdach. Organizacja ta jest członkiem Polskiej Rady Młodzieży.

Towarzystwo "Sokół" dało pośrednio początek wielu polskim klubom piłkarskim, kształtując u młodych osób modę na aktywność fizyczną i prezentując nowe dyscypliny sportu (w tym m.in. coraz popularniejszy na świecie football). Było ono co prawda organizacją dość konserwatywną, preferującą gimnastykę i szermierkę nad piłkę nożną - którą uważało się za rozrywkę "plebsu" - jednak niezadowoleni z takiego podejścia i spragnieni gry na świeżym powietrzu nastoletni sympatycy futbolu (którego skosztowali właśnie na treningach w "Sokole") opuszczali go, zakładając własne drużyny piłkarskie.

To właśnie podczas "II Zlotu Sokoła" - zorganizowanego we Lwowie 14 lipca 1894 - rozegrano pierwszy w dziejach ziem polskich prawdziwy mecz piłkarski (między reprezentacjami Sokoła lwowskiego oraz krakowskiego) i zobaczono premierowego gola (Włodzimierz Chomicki już w 6 minucie spotkania).

1 Turyn (2006) - Srebro - Tomasz Sikora - biathlon bieg masowy na 15 k m Brąz - Justyna Kowalczyk - bieg narciarski na 30 km techniką dowolną

2 Salt Lake City (2002) - Srebro - Adam Małysz - skoki narciarskie duża skocznia Brąz - Adam Małysz - skoki narciarskie skocznia normalna

3 Sapporo (1972) - Złoto - Wojciech Fortuna - skoki narciarskie

4 Squaw Valley (1960) - Srebro - Elwira Seroczyńska - łyżwiarstwo szybkie 1500 m Brąz - Helena Pilejczyk - łyżwiarstwo szybkie 1500 m

5 Cortina d'Ampezzo (1956) - Brąz - Franciszek Gąsienica Groń - kombinacja norweska

1896 Ateny - Tom Burke (USA) 100m/400m

1900 Paryż - Ray Ewry (USA) skok w dal

1904 St.Louis - Ray Ewry (USA) skok w dal

1908 Londyn - Ray Ewry (USA) skok w dal

1912 Sztokholm

1916 Berlin - nie odbyły się

1920 Antwerpia

1924 Paryż - Tomasz Stankiewicz(POL) kolarstwo - SREBRO

1928 Amsterdam - Hanna Konopacka(POL) - rzut dyskiem

1932 Los Angeles - Janusz Kusociński (POL) - bieg 1000m

1936 Berlin

1940 - nie odbyły się

1944 - nie odbyły się

1948 Londyn - Aleksy Antkiewicz (POL) - boks - BRĄZ

1952 Helsinki - Zygmunt Chechła (POL) - boks

1956 Melbourn - Elżbieta Krzesińska (POL) - skok w dal

1960 Rzym - Kazik Paździor (POL) - boks

1964 Tokio - Jerzy Kulej (POL) - boks

1968 Meksyk - Jerzy Kulej (POL) - boks

1972 Monachium - siatkarze (POL)

1976 Montreal - piłkarze (POL) lato,deyna

1980 Moskwa - Władysław Kozakiewicz (POL) - tyczka

1984 Los Angeles

1988 Seul - Legień (POL) - judo

1992 Barcelona - Legień (POL) - judo

1996 Atlanta - Korzeniowski, Nastula - judo

2000 Sydney - Korzeniowski

2004 Ateny - Korzeniowski Otylia - pływanie

---