GEOGR EKONOM.1) jeden z trzech głównych działów geografii 2) nauka badająca zjawiska i procesy społeczno-ekonomiczne występujące w przestrzeni geograficznej 3) nauka badająca przestrzenne struktury społeczno-ekonomiczne i procesy dokonujące się w tych strukturach

PRZEDM.BADAŃ geogr ekonom: 1)uwarunkowania przestrzennego rozmieszczenia ludności osadnictwa, produkcji infrastruktury 2)myśliwości i sposoby gospodarczego wykorzystania środków gospodarczych 3)zależności zachodzące między zjawiskami przyrodniczymi i społeczno-gospodarczymi ich geneza i przyczyny 4)uwarunkowania i ocena skutki powiązania gospodarki ze środkami gospodarczymi oraz trendy przyszłościowe

INTERDYSCYPLINARNY CHARAKTER geogr ekonom: 1)wielodyscyplinowe badania przestrzennych aspektów zjawisk gospodarczych i społecznych 2)szerokie korzystanie z dorobku innych dyscyplin naukowych bez których nie byłyby w stanie poznać i wyjaśnić badanej rzeczywistości społeczno gospodarczej

FUNKCJE geogr ekonom: 1.Poznawcza- wynika z analizowania rzeczywistości geograficznej i wyciągania stąd wniosków co do przebiegu różnych procesów społeczno-gospodarczych w przestrzeni 2.Praktyczna (aplikacyjna)- praktyczna rola w zarządzaniu gospodarką

FUNKCJE geogr.ekonom: 1) informacyjno-diagnostyczna (informowanie ludności o charakterze i wyglądzie ziemi), 2) teoretyczno-wyjaśniająca (tworzenie teorii wyjaśniających zachodzące zjawiska), 3)prognostyczna (przewidywanie zmian w środowisku geogr.), 4)planistyczno-decyzyjna (działania ułatwiające planowanie i podejmowanie decyzji przez instytucje społ.-gosp.), 5)optymalizacyjna, 6) kulturalno-wychowawcza

Przykłady PRAKTYCZNEGO ZASTOSOWANIA geogr ekonom: 1)analizy (diagnozy) istniejącego stanu środow oraz gosp przestrzennej 2)analiza użytkowania przestrzeni 3)bonitacja środow (dla celów rolniczych, przemysłowych, turystycznych) 4)wybór lokalizacji działalności gospodarczej (produkcyjnej i usługowej) 5)wybór IST (miast, gmin, regionów) mających dogodne warunki rozwoju 6)proponowanie nowych kierunków rozwoju gosp i przestrzennego 7)opracowywanie przewodników i map turystycznych

KIERUNKI BADAŃ geogr ekonom: 1)Regionalny- bada opisuje zjawiska i procesy społeczno-ekonomiczne zachodzące na poszczególnych kontynentach w krajach, regionach, miastach i wsiach 2) Ekologiczny- analizuje całokształt relacji między środowiskiem przyrodniczym a społeczeństwem 3)Przestrzenny- poszukuje uniwersalnym prawidłowości przebiegu zjawisk gospodarczych i społecznych w przestrzeni

ŚRODOWISKO GEOGR:-ujęcie tradycyjne; ogół warunków naturalnych, jakie dane terytorium stwarza dla działalności produkcyjnej i konsumpcyjne społeczeństwa; - ujęcie współczesne; układ przyrodniczych i antropogenicznych (społecznych i technicznych) warunków życia w pracy człowieka powstałych i rozwijających się

TYPY ŚRODOW:1) Naturalne (fauna i flora) 2) fizyczno-geograficzne

3) Antropogeniczne (sztuczne)

KONCEPCJE filozoficzno-naukowe 1)Determinizm geograficzny- zakłada nadrzędną rolę ŚG w rozwoju społeczno gospodarczym 2)Indeterminizm (nihilizm) geograficzny pogląd zakładający brak zależności między środowiskiem a rozwojem społeczno gospodarczych 3)Posybilizm- (racjonalizm) geograficzny pogląd uznający współzależność i wzajemnie oddziaływanie

TYPY SKUTKÓW ODDZIAŁOWYWAŃ CZŁOW na środowisko: 1)supletywne- wzbogacenie środowiska, zwiększenie jego pojemności i produktywności (melioracja) 2)kompensacyjne- wyrównywanie braków lub likwidowanie nieprawidłowości 3)redukcyjne - eliminowanie ze środowiska niektórych jego elementów (np. niszczenie szkodników i chwastów, wyrównywanie terenu), 4)destrukcyjne - zupełne zniszczenie środowiska przyrodniczego, (np.asfaltowanie).

KLASYFIKACJA ZASOBÓW ŚRODOW GEOGR: 1) NATURALNE - elementy ŚG powstałe w procesach przyrodniczych, które są uznawane przez człowieka za użyteczne w danych warunkach, czasie i miejscu; -obejmują: powietrze atm., klimat, źródła energii, formy terenu, wody, bogactwa mineralne, gleby, roślinność natur, świat zwierzęcy, krajobraz, przestrzeń i jej położenie geograficzne; 2) KAPITAŁOWE (kulturowe) - antropogeniczne elementy ŚG; obejmują kapitał rzeczowy (np. budynki, budowle, maszyny, urządzenia, drogi, lotniska, sklepy, hotele, szkoły, stadiony, itp.) i kapitał finansowy; 3) LUDZKIE - ludność zamieszkała na danym obszarze wraz z jej zdolnością do pracy, wiedzą, umiejętnościami i doświadczeniem.

Współczesne kierunki gospodarki zasobami naturalnymi:

1)poszukiwanie nowych złóż surowców; 2)eksploatacja złóż dna morskiego i obszarów arktycznych; 3)wielokrotne wykorzystywanie surowców (recykling), np. odzyskiwanie metali ze złomu, przerabianie makulatury na papier; 4)zmniejszanie zużycia surowców przez miniaturyzację produkcji; 5)rezygnacja z materiałochłonnych, energochłonnych i wodochłonnych metod wytwarzania; 6)zastępowanie surowców naturalnych tworzywami sztucznymi; 7)poprawa jakości wytwarzanych wyrobów, przez co wydłuża się czas ich użytkowania, co tym samym zmniejsza produkcję i wydobycie.

ELEMENTY ŚRODOW NAJBARDZIEJ ZAGROŻONE: 1)Zanieczyszczenie środowiska atmosferycznego (efekt cieplarniany, dziura ozonowa) 2)Zanieczyszczenie wód 3)Degradacja powierzchni ziemi i biosfery (straty w powierzchniowej warstwie gleby)

WSPÓŁCZESNE PROBLEMY BADAWCZE: 1) wyczerpywalność zasobów, 2) Eksplozja demogr i jej konsekwencje, 3) Produkcja żywności na świecie-nadwyżki i niedobory żywności, 4) Konsekwencje urbanizacji i uprzemysłowienia, 5) Degradacje Środow człow (antropopresja)

PARKI NARODOWE W POLSCE

- Park Narodowy- obszar ochronny ze względu na swoje walory, głównie przyrodnicze. Park narodowy tworzy się w celu zachowania różnorodności biologicznej, zasobów, tworów i składników przyrody nieożywionej i walorów krajobrazowych, przywrócenia właściwego stanu zasobów i składników przyrody oraz odtworzenia zniekształconych siedlisk przyrodniczych, siedlisk roślin, siedlisk zwierząt lub siedlisk grzybów

- Parki Narodowe zajmują zaledwie 1 procent terytorium Polski. Jest ich w sumie 23. Najstarszy, już 86 letni Białowieski Park Narodowy zajmuje terytorium opanowane przez największe (żubry) i najmniejsze (ważące kilka gramów ryjówki malutkie rekordowe pod względem wieku rozmiarów drzew

ZNACZENIE ZJAWISK DEMOGR dla rozwoju gosp

-potencjał demograficzny - popyt na produkty i usługi

-zasoby rynku pracy

-kapitał ludzki - wzrost gospodarczy

-aktywność ekonomiczna ludności - wzrost gospodarczy,

-przemieszczanie ludności - przestrzenna struktura gospodarki

OSZARY KONCENTRACJI LUDNOŚCI: -wschodnioazjatycki (Nizina Chińska, Japonia, Korea Pd., Filipiny) - skupiający ok. 1,6 mld, -południowoazjatycki (Indie - delta Gangesu i Brahmaputry, Pakistan, Bangladesz) - 1,3 mld, -zachodnioeuropejski (obszar od Londynu, wzdłuż Renu, kraje Beneluxu, Ile de France) - 300 mln, -północnoamerykański (rejon Wielkich Jezior i wschodnie wybrzeże Atlantyku w USA) - 200 mln.

Okresy przyrostu ludności: 1)do XVIII w. - powolny wzrost liczby ludności,

2)od XVIII w. do I połowy XX w. - wzrost przyspieszony, 3)od 1950 r. - wzrost bardzo szybki (eksplozja demograficzna).

Ruch naturalny ludności: -obejmuje zmiany w populacji ludzkiej na skutek: urodzeń i zgonów, zawierania oraz rozwiązywania związków małżeńskich.

Przyrost naturalny - różnica między liczbą urodzeń żywych i liczbą zgonów w danym okresie na określonym terytorium („saldo” ruchu naturalnego);

-współczynnik przyrostu naturalnego - przyrost naturalny w przeliczeniu na 1000 ludności.

W pn = [‰]

XVIII w -powolny wzrost l.ludności; XVIII - I połowy XX w - wzrost przyspieszony; od 1950 - wzrost szybki (eksplozja demograficzna)

PRZYROST RZECZYWISTY = przyrost naturalny + saldo migracji zagr.

PR = Pn + SM

DZIETNOŚĆ - l. dzieci przypadająca na 1 kobietę w wieku prokreacyjnym (15-49 lat); -dla zachowania prostej zastępowalności pokoleń wsk. dzietności powinien wynosić 2,15

Wskaźnik dzietności: 1)w KWR 120-130 (tendencja spadkowa); 2)w KSR - max. w Afryce 580; 3)w Polsce 129 (miasta 116, wieś 150).

CZYNNIKI EKSPLOZJI DEMOGR w KSR: 1)wysoki udział ludzi młodych,

2)bardzo wysoka stopa urodzeń żywych (3-4%), 3)spadek liczby zgonów (wydłużenie okresu trwania życia), 4)model wielodzietnej rodziny, kształtowany przez religię, kulturę oraz środowisko zamieszkania,

STRUKTURA DEMOGR jest to struktura ludności wg płci i wieku - jest uzależniona od przyrostu naturalnego oraz od przyrostu (ubytku) migracyjnego

PRZYCZYNY współczesnych MIGRACJI: 1)ekonomiczne 2)polityczne - są związana m.in. z konfliktami zbrojnymi oraz naruszeniem praw człowieka, 3)ekologiczne - ze względu na skutki klęsk żywiołowych i katastrof ekologicznych oraz skażenie środowiska

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA MIGRACJE:

-czynniki wypychające (push factors) - czynniki wywołujące chęć opuszczenia danego obszaru (np.: zła sytuacja gospodarcza, brak pracy, niskie płace, bieda na wsi, przeludnienie agrarne, brak perspektyw poprawy warunków życia, itp.)

-czynniki przyciągające (pull factors) - cechy obszaru docelowego, które zachęcają do imigracji (np.: dostępność miejsc pracy i mieszkań, możliwości edukacyjne, dobre połączenie komunikacyjne, atrakcyjna pod względem turystycznym okolica, czyste środowisko, itp.).

BARIERYMIGRACJI: 1)geograficzna, 2)polityczna, 3)prawno-administracyjna, 4)językowa, 5)kulturowa, 6)psychologiczna, 7)infrastrukturalna.

PODZIAŁ MIGRACJI: 1)ze względu na czas trwania: -stałe, -okresowe (w tym sezonowe),-wahadłowe, 2) ze względu na zasięg (odległość): -wewnętrzne - z jednej jednostki do innej (miasto, gmina, województwo) lub politycznej (państwo), -zewnętrzne - przemieszczanie się ludności z jednej jednostki administracyjnej lub politycznej do innej; -emigracja, miasto-miasto, -imigracja, miasto-wieś, -reemigracja, wieś-miasto, wieś-wieś,3) ze względu na przyczyny: - ekonomiczne, -pozaekonomiczne (społeczne, ekologiczne, polityczne, etniczne, religijne, turystyczne); -swobodne, -wymuszone (uchodźctwo, deportacje, wysiedlenia, repatriacje). 4) ze względu na kierunek przebiegu: -emigracje, -imigracje, -reemigracje, 5) ze względu na organizację: -żywiołowe i planowe;;-legalne i nielegalne -dobrowolne i przymusowe (przesiedlenia, deportacje, wysiedlenia).

MIGRACJE POZORNE- zachodzą w przypadku zmiany przynależności administracyjnej określonego obszaru (np. włączenie wsi do miasta),

MIGRACJE ŁAŃCUCHOWE- polegają na osiedlaniu się w miejscu docelowym ludności z tego samego państwa, regionu lub miasta.

CECHY współczesnych MIGRACJI: 1)w KSR - dominują migracje ze wsi do dużych miast; 2)w KWR - migracje są wielokierunkowe, przy czym nasilają się migracje miasto-wieś; 3)dominują migracje zarobkowe (w poszukiwaniu pracy), 4)rosnące znaczenie posiada ekouchodźstwo (z powodu przeludnienia, braku wody, skażenia środowiska itp.).

MODELE MIGRACJI: 1)model klasyczny - udzielanie imigrantom obywatelstwa; dotyczy tzw. "narodów imigrantów" (USA, Kanada, Australia), 2)model kolonialny - zakłada faworyzowanie imigrantów z dawnych kolonii; dotyczy dawnych imperiów kolonialnych (np. W.Brytania, Francja), 3)model gastarbeiterów - zakłada politykę przyjmowania imigrantów jako pracowników na określony czas, bez udzielania im obywatelstwa (np. Niemcy, Szwajcaria, Belgia), 4)imigracja nielegalna - samowolne przekraczanie granicy lub pozostawanie w kraju przyjazdu po upływie terminu np. wizy turystycznej; nielegalni imigranci stają się marginesem społecznym.

NOWE TENDENCJE w migracjach: 1)nasilenie - migracje będą liczniejsze niż kiedykolwiek przedtem; 2)zróżnicowanie - brak możliwości określenia konkretnych fal migracji, 3)globalizacja - migracje obejmą cały świat, 4)feminizacja - większość migrantów będą stanowiły kobiety

SKUTKI MIGRACJI w obszarach emigracyjnych: 1)spadek liczby ludności i gęstości zaludnienia; 2)wyludnianie się (depopulacja) obszarów słabo rozwiniętych; 3)zmniejszenie bezrobocia, 4)zmiany w strukturze społeczno-ekonomicznej ludności 5)„drenaż mózgów”, 6)deformacja struktury demograficznej (defeminizacja, starzenie się społeczeństwa), 7)napływ dewiz do kraju,

SUTKI w obszarach imigracyjnych : 1)wzrost liczby ludzi wykształconych (wzbogacenie rynku pracy), 2)wzrost bezrobocia, 3)odmłodzenie struktury wiekowej ludności, 4)wzrost wskaźnika urodzeń oraz przyrostu naturalnego, 5)mieszanie się kultur i zmiana struktury narodowościowej, 6)problemy z nieprzystosowaniem się imigrantów do nowych warunków, 7)nasilanie się problemów społecznych.

MIĘDZYNARODOWA MIGRACJA EKONOM: Koszty: 1)Wydatki na podróż 2)Strata zarobków w okresie przemieszczania się, 3)Separacja od rodziny: -Separacja od przyjaciół; -Separacja od otoczenia; -Aklimatyzacja; -Ryzyko związane z poszukiwaniem pracy Korzyści: 1)Wyższe zarobki 2)Możliwość edukacji i pracy dla dzieci 3)Nowe znajomości 4)Wyższa stopa życiowa

URBANIZACJA - 1)wzrost liczby ludności zamieszkałej w miastach, 2)wzrost liczby miast, 3)rozwój już istniejących ośrodków miejskich, 4)rozwój osad wiejskich w miasta, 5)wprowadzanie w osadach wiejskich stylu architektonicznego typowego dla miast, 6)wzrost liczby ludności zajmującej się zawodami pozarolniczymi, 7)upowszechnianie się tzw. miejskiego stylu życia,

Urbanizacja to: -zjawisko rozwoju miast jako dynamicznych ośrodków gospodarczych, społecznych i politycznych; -zespół przemian społeczno-ekonomicznych, kulturowych i przestrzennych prowadzących do rozwoju miast, wzrostu ich liczby, powiększania się odsetka ludności miejskiej oraz rozszerzania się obszarów miejskich.

PŁASZCZYZNY URBANIZACJI: -demograficzna - wzrost liczby i odsetka ludności miejskiej; -ekonomiczna - wzrost liczby i odsetka ludności zatrudnionej w zawodach pozarolniczych; -przestrzenna - powiększanie się powierzchni miast, powstawanie nowych miast i tworzenie się rozległych obszarów zurbanizowanych; -społeczna - upowszechnianie się „miejskiego stylu życia”.

KORZYŚCI AGLOMERACJI:- korzyści skali - są oszczędnościami powstającymi, gdy skala produkcji powiększa się; -korzyści lokalizacji - wynikają ze skupienia na niewielkim obszarze wielu przedsiębiorstw prowadzących działalność w tej samej lub pokrewnej dziedzinie gospodarki; -korzyści urbanizacji - wynikają z występujących na obszarach zurbanizowanych powiązań różnych dziedzin działalności między sobą oraz z gospodarką lokalną miasta.

PROBLEMY ROZWOJU MIAST 1)ekonomiczne: przeciążenie infrastruktury technicznej, wzrost nakładów na infrastrukturę, brak wolnych terenów, 2)społeczne: obniżenie się poziomu bezpieczeństwa ludności, dehumanizacja życia, wzrost bezrobocia, powstanie dzielnic biedy, wzrost przestępczości i patologii społecznych, 3)ekologiczne: degradacja środowiska, problem składowania i utylizacji odpadów, hałas, brak terenów zielni miejskiej.

FAZY PROCESU URBANIZACJI: 1. Urbanizacja -rozwój miasta w tym największy w częściach centralnych spowodowana zwiększaniem się zapotrzebowania na siłę roboczą w rozwijającym się przemyśle i usługach.

2. Suburbanizacja -wzrost ludności w mieście, najszybszy jednak w strefie zewnętrznej, spowodowany napływem imigrantów oraz przepływem zamożniejszej ludności z dzielnic centralnych miasta do obszarów podmiejskich; wynikiem jest rozwój infrastruktury na obszarach podmiejskich oraz tworzenie się miast-sypialni, z których mieszkańcy dojeżdżają do pracy do centrum.

3. Dezurbanizacja - intensywny odpływ ludności zarówno z obszarów centralnych (śródmieścia) jak i peryferyjnych na tereny bardziej oddalone (Kryzys miasta centralnego, rozwój zespołów wiejskich i powstawania rozległych stref zurbanizowanych).

4. Reurbanizacja - jest związana ze zmianą charakteru miast (ich modernizacją) w celu poprawy atrakcyjności z punktu widzenia potrzeb mieszkańców oraz inwestorów.

Zmiany te dotyczą: 1)rewitalizacji obszarów śródmiejskich, 2)restrukturyzacji gospodarki miejskiej, 3)polepszenia jakości środowiska; 4)modernizacji stref mieszkaniowych; 5)poprawy warunków wypoczynku i rekreacji.

POZYTYWNESKUTKI URBANIZACJI: W sferze ekonomicznej: 1)dobre wyposażenie miast w infrastrukturę techniczną, co obniża koszty inwestycji, 2)duże zasoby wykwalifikowanej siły roboczej, 3)możliwość współpracy z ośrodkami naukowo-badawczymi, 4)możliwość kooperacji obniżająca koszty podzespołów do produkowanych urządzeń, 5)bliskość chłonnego rynku zbytu; W sferze społecznej: 1)większe możliwości wyboru pracy niż na terenach wiejskich,

2)wyższe niż na wsi zarobki, 3)większa ilość czasu wolnego umożliwiająca rozwój zainteresowań, 4)lepszy dostęp do usług oraz do instytucji kulturalnych i oświatowych, lepszy dostęp do służby zdrowia, 5)wyższy komfort życia w wyniku lepiej rozwiniętej infrastruktury technicznej miasta.

NEGATYWNE SKUTKI: W sferze ekonomicznej: 1)wysokie koszty utrzymania infrastruktury, 2)wysokie ceny gruntów związane z ich niedoborem w centrach miast, 3)wysokie ceny mieszkań oraz czynsze, 4)przeciążenie infrastruktury technicznej i konieczność ciągłej jej modernizacji, 5)przerost funkcji miastotwórczych nad funkcjami obsługi miasta, co prowadzi do nienadążania rozwoju infrastruktury za rozwojem przestrzennym miast; W sferze społecznej: 1)wzrost liczby osób dojeżdżających do pracy, 2)postępująca alienacja jednostki w społeczeństwie, 3)wzrost agresji oraz spadek bezpieczeństwa, 4)problemy z zaopatrzeniem w wodę oraz odprowadzaniem ścieków, 5)problemy mieszkaniowe spowodowane niedostateczną ilością terenów budowlanych i ich wysokimi cenami, 6)wysokie koszty utrzymania, 7)stres i depresje wśród ludności zamieszkującej miasta, 8)pojawienie się wokół miast dzielnic nędzy, 9)problem bezdomności;

w sferze ekologicznej: 1)problem utylizacji rosnącej ilości odpadów, 2)problem hałasu, 3)zmniejszanie się powierzchni terenów zielonych oraz degradacja gleb wskutek niwelacji terenu i opadu pyłów przemysłowych, 4)przekształcenia rzeźby powierzchni wskutek niwelacji terenów, 5)zaburzenie stosunków wodnych, tworzenie lejów depresyjnych wokół ujęć wody;

T: Struktura ekonomiczna przemysłu

Przemysł- to dział gospodarki zajmujący się wydobywaniem i przetwarzaniem różnorodnych surowców na dobra wykorzystywane

Cechy charakterystyczne przemysłu: 1)masowość produkcji i szeroki rynek zbytu

2)uzależnienie produkcji od popytu rynkowego oraz od koniektury na rynkach zagranicznych 3)niewielkie uzależnienie od warunków przyrodniczych 4)wysoki stopień uzależnienia od rozwoju infrastruktury technicznej 5)tendencja do koncentracji firm produkcyjnych

Początki rewolucji przemysłowej: 1)Przełom we włókiennictwie (mechaniczny)

2)Produkcja substytutów z Orientu (porcelana, wełna, bawełna itp.) 3)Wzrost zapotrzebowania na żelazo

Przekształcenia przemysłu światowego: Wiek pary, rozwój kolei, kapitał akcyjny

Tendencje rozwoju przemysłu: 1)zmniejszenie się udziału przemysłu w GN 2)stały wzrost rangi przemysłu przetwórczego w strukturze przemysłu 3)struktury przemysłu zmiękczane 4)kompleksowa automatyzacja i robotyzacja procesów produkcji 5)miniaturyzacja wyrobów przemysłowych 6)skracanie się życia produktów 7)dywersyfikacja produkcji przemysłowej 8)umiędzynarodowienie procesów produkcji i rynków zbytu 9)rozwój korporacji międzynarodowych 10)koncentracja, konsolidacja, fuzje i przejęcia 11)wzrost roli i liczby MSP

Przemysł wysokich technologii (high-tech): 1)są to branże przemysłu powstające na styku nauki i przemysłu, które bazują na wykorzystani wyników badań naukowych;2)opiera się na zastosowaniu zaawansowanych technologii, zwłaszcza inżynierii materiałowej, mikroelektroniki i biotechnologii,3)stanowią nowe lokomotywy rozwoju (tzw. Przemysły wiodące)

Działalności zaawansowane technologicznie:- informatyka; sprzęt komputerowy (serwery, PC, mikroprocesory, układy scalone itp.), oprogramowanie (systemowe i aplikacyjne); -elektronika; sprzęt komunikacyjny, sprzęt audio-video, urządzenia poligraficzne, kopiarki, lasery, aparaty radiologiczne i elektronika medyczna, kondensatory, lampy elektroniczne, półprzewodniki,;;- mechanika precyzyjna; instrumenty i aparaty pomiarowe elektryczne i elektroniczne, instrumenty optyczne i precyzyjne, sprzęt fotograficzny i filmowy;; - przemysł elektryczny; aparatura przemysłowa niskiego napięcia, przekaźniki i urządzenia sygnalizacyjne, wytwarzanie urządzenia automatyki przemysłowej;;- aeronautyka; kapsuły latające, elementy napędowe rakiet, wyposażenie pojazdów kosmicznych, silniki i wyrzutnie rakietowe;; -chemia; barwniki syntetyczne, włókna sztuczne, tworzywa plastyczne, kauczuk syntetyczny, i inne elastomery aromaty naturalne i syntetyczne;;

- farmacja; specyfiki farmaceutyczne

Cechy przemysłów high-tech: 1)generują wysoką wartość dodaną, 2)wysoka rentowność (stopa zysku 20-50%, przy średniej w przemyśle 5%), 3)wysoka konkurencyjność (opłacalność) eksportu, 4)dynamiczny wzrost udziału w strukturze eksportu, 5)wysoka wydajność pracy (o 50% wyższa niż przeciętnie w przemyśle), 6)wysoka kapitałochłonność, 7)niska metriałochłonność i energochłonność, 8)ścisłe powiązania z instytucjami badawczo rozwojowymi, 9)rozległa kooperacja-często z kilkudziesięcioma zakładami,

Ewolucja czynników lokalizacji przemysłu:

I rewolucja przemysłowa XVIII/XIX w. ; surowce mineralne (węgiel kamienny, rudy żelaza)

II rewolucja przemysłowa XIX/XX w. ; dogodne położenie komunikacyjne

III rewolucja przemysłowa od lat 70. XX w. ; korzyści aglomeracji (instytuty naukowo-badawcze, wykwalifikowani pracownicy)

Czynniki lokalizacji przemysłu higt-tech (wysokich technologii): 1)dostępność wysoko kwalifikowanej kadry 2)bliskość zaplecza naukowego 3)dostępność infrastruktury na najwyższym poziomie technicznym 4)atrakcyjność krajobrazu i czyste środowisko 5)sprzyjający klimat naturalny , polityczny i społeczny 6)wysoka jakość otoczenia biznesu 7)korzyści aglomeracyjne

Obszary skupiające przemysł high-tech: -Park naukowy- kompleks uniwersytecko- przemysłowy to kompleks laboratoriów, biur i różnych pracowni tworzonych z inicjatywy uniwersytetu które współpracują z firmami wdrażającymi do produkcji.
Biegun (Park) technologiczny-to skupisko instytucji naukowo-badawczych i zakładów przemysłowych współpracujących w zakresie opracowania i wdrażania do produkcji innowacji technologicznych.

---