WYCHOWYWAĆ KOGOŚ
Tzn pokierować nim i pomóc mu dojść do takiej dojrzałości, żeby potrafił on zachowywać się w każdej sytuacji jak dobry obywatel w sposób właściwy i to nie środkami kontroli i nacisku z zewnątrz lecz z mocy pobudek wewnętrznych.
NAUKA
To wiedza ludzka o przyrodzie, człowieku i społeczeństwie, o zjawiskach i prawidłowościach rozwoju rzeczywistości, o sposobach badania i przekształcania otaczającego świata ujęta w systemie należytych twierdzeń i hipotez .
Punktem wyjścia poznania czegoś jest celowe gromadzenie systematycznych i planowych spostrzeżeń. Kolejny etap to uogólnianie rezultatów obserwacji, ustalanie wzajemnych związków i zależności między poszczególnymi faktami i zjawiskami. Formułowanie hipotez jest następnym etapem oraz ich weryfikacja. Po sprawdzeniu hipotez możemy sformułować twierdzenie o empirycznych prawach nauki.
Twierdzenia nie wymagające dowodu = twierdzenia pierwotne, aksjomaty
Wszystkie inne twierdzenia są wyprowadzane z twierdzeń pierwotnych w drodze wnioskowania. Te nauki, gdzie taka sytuacja ma miejsce nazywamy formalnymi lub dedukcyjnymi.
NAUKI SPOŁECZNE (dotyczą człowieka i patrzą na niego pod różnym kontem) to: socjologia, ekonomia, demografia, psychologia, etnografia, pedagogika.
FUNKCJE SPOŁECZNE NAUKI:
1. diagnostyczna oznacza dostarczanie wiedzy o stanie rzeczy w danym fragmencie czy aspekcie rzeczywistości
2. prognostyczna dostarcza wiedzy o ogólnych prawidłowościach przebiegu zjawisk danego typu pozwalające przewidywać przyszłe konsekwencje ich rozwoju
3. instrumentalno -techniczna oznacza dostarczanie wiedzy o sposobach i środkach realizacji zamierzonych celów. O sprawności i efektywności postępowania naukowego.
4. humanistyczna zaspokaja intelektualne potrzeby ludzi w zakresie poznania rzeczywistości (dostarczenie podstaw do kształtowania racjonalnego poglądu na świat)
PEDAGOGIKA JAKO NAUKA I JEJ STRUKTURA
Pedagogika (grec. paidaogos: pais - chłopiec, ago - prowadzę. Prowadzący chłopca) jest nauką o wychowaniu człowieka. Pierwotnie terminem pedagogika obejmowano wsztstkie czynności związane z opieką, nauczaniem i wychowaniem dzieci, a stopniowo pedagogami zaczęto nazywać te osoby, które zajmowały się teoretycznie pedagogiką.
Za twórcę nowożytnej pedagogiki uznawany jest Jan Amos Komejski. Pierwszy sformułował problemy badawcze dla pedagogiki. Napisał on dzieło: „Wielka pedagogika” w 57r. Rozwój pedagogiki był powolny i trudny. Doświadczenia dostarczały wiedzy o nauczaniu i wychowaniu (empiryka) jednak nie stwarzały podstaw teoretycznych uogólnień i naukowego opracowania norm i zasad planowego działania wychowawczego. Tradycyjnie pedagogika = nauka o wychowywaniu dzieci.
Pedagogika obecnie obejmuje problematykę wychowania dorastających pokoleń, wychowania i kształcenia osób dorosłych. Pedagogika bada wszelkie zjawiska wychowawcze i nie może ona pominąć wychowawczych wpływów niezamierzonych (rodzina, szkoła, przyjaciele, media).
Wg Heliodora Duszyńskiego podstawowym zadaniem pedagogiki jest wyposażanie tych, którzy zajmują się organizacją procesów dydaktycznych lub wychowawczych w wiedzę o skuteczności różnego rodzaju zabiegów wychowawczych. Gromadzenie wiedzy o rzeczywistości wychowawczej i rzetelny opis wyników tej obserwacji oraz stwierdzenie jak przebiegają procesy wychowawcze. Uogólnianie zebranych wyników obserwacji i wykrywanie związków i zależności w celu ukazania, które z nich wywołują pożądane zjawiska wychowawcze, a które są niepożądane z punktu rozwoju osobowości człowieka, a także w celu umożliwienia przewidywania przebiegu tego rozwoju i kierowania nim.
Dostarczanie wiedzy potrzebnej do przekształcania rzeczywistości wychowawczej w formie zadań wartościujących i normatywnych. Ustalanie celów i zasad wychowania.
Istotą procesów wychowawczych jest przygotowanie człowieka do życia i pracy, przekazanie mu doświadczenia pracy produkcyjnej i duchowego dorobku przeszłości.
Celem pedagogiki jest wychowanie człowieka wszechstronnie i harmonijnie rozwiniętego, zdolnego do udziału w różnych formach życia społecznego.
Zadania pedagogiki:
-wyznaczanie norm działanie w celu uzyskania najlepszych wyników w wychowaniu;
-uświadamianie uzasadnionych treści nauczycielowi by mógł prowadzić poprawnie zajęcia w szkole lub innych placówkach
-ustalanie ogólnych prawidłowości.
DZIAŁY PEDAGOGIKI
Ogólna - obejmuje podstawowe pojęcia pedagogiczne. Jej cele i zadania, strukturę, procesy nauczania, kształcenia i wychowania, metody badań pedagogicznych, czynniki warunkujące prawidłowy przebieg procesów pedagogicznych, wzajemne związki pedagogiki z innymi naukami, społeczno-historyczny rozwój procesów pedagogicznych oraz systemy oświaty.
Teoria nauczania i kształcenia, czyli dydaktyka - określa i analizuje istotę nauczania, uczenia się, zasady, metody i środki nauczania, strukturę lekcji, systemu nauczania i programy i plany nauczania oraz rolę nauczyciela w procesie nauczania.
Teoria wychowania - obejmuje pojęcie, treść, zasady, metody i środki wychowania moralnego, estetycznego i fizycznego oraz pojęcie, znaczenie i organizację zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych, istotę organizacji i metody pracy samorządu uczniowskiego, sposoby i zadania organizacji prac młodzieżowych, formy współpracy szkoły z domem i środowiskiem.
Teoria organizacji szkolnictwa - obejmuje ogólną organizację szkolnictwa, typy szkół, zakres pracy i obowiązki kierownika szkoły, obowiązki rady pedagogicznej oraz zadania nadzoru pedagogicznego.
RODZAJE UKIERUNKOWAŃ PEDAGOGIKI: wieku przedszkolnego, nauczania początkowego, wyższych lat nauczania (szkoły podstawowe), wieku dojrzewania, kształcenia zawodowego, szkoły wyższej, osób dorosłych, zajmująca się problemami dzieci i młodzieży, gospodarcza, wojskowa, specjalna, lekarska, osób głuchoniemych, osób opóźnionych w rozwoju, osób chorych, osób niewidomych.
UCZENIE SIĘ
Bogdan Nawroczyński mówiąc o uczeniu się miał na myśli nabywanie wiadomości i sprawności. Wskazywał on, że warunkiem koniecznym nabywania wiadomości i sprawności jest aktywność uczenia się podmiotu. Aktywność = nauka.
Stefan Balcy pisał o uczeniu się jako o procesie, którego produktem jest wiedza i umiejętności. Jego zdaniem tak rozumiane uczenie bywa utożsamiane z ćwiczeniem. Wiedza, umiejętności, ćwiczenia = nauka
Hans Gloeckel (niem. dydaktyk) uczenie się polega na przyswajaniu sobie umiejętności, wiadomości, nastawień i postaw.
Hilgard i Marguis stwierdzili, że uczenie się jest czynnością wywołującą względnie trwałe zmiany, możliwości reagowania, które występują w wyniku odpowiednio wzmacnianego ćwiczenia.
Autorzy powyższych definicji mówią o uczeniu się jako o procesie pracy.
Uczenie się nie jest jednoznacznym zrywem lecz serią powtarzanych umiejętności, wiedzy.
Dzięki uczeniu się zdobywamy wiedzę i umiejętności, bądź też nawyki. Zmiana możliwości reagowania form wcześniej nabytych.
Kupisiewicz uważał, że uczenie się jest procesem nabywania przez uczący się podmiot określonych wiadomości, umiejętności i nawyków wpływających na jego zachowanie, a końcowe wyniki tego procesu zależą w znacznej mierze od motywacji i aktywności.
Przedmiotem tak rozumowanego uczenia się jest mówiąc ogólnie otaczająca nas rzeczywistość przyrodnicza, społeczna, techniczna, oraz kulturowa. Człowiek poznaje fragment tej rzeczywistości bezpośrednio (człowiek zdany na własne siły, efekty działalności poznawczej są zależne od umiejętności, samodzielnego rozwiązywania napotkanych problemów teoretycznych i praktycznych - metoda prób i błędów) lub pośrednio (człowiek korzysta z nagromadzonej przez ludzkość wiedzy - lektura, wykłady, dyskusje.)
Kupisiewicz rozszerza definicję uczenia się. Uczyć się to proces zamierzonego nabywania przez uczący się podmiot wiedzy (umiejętności, wiadomości, nawyków) oraz sprawności w toku pośrednim, a także bezpośrednim poznawania rzeczywistości. Dzięki uczeniu się człowiek zmienia wiele w swoim życiu, np. rozwój jednostki, opinie na dany temat, zachowanie itp.
UCZENIE SIĘ
CECHY planowość, ciągłość, wewnętrzna swoistość poszczególnych czynności, które są powiązane ze sobą, systematyczność, aktywność osoby uczącej się, ćwiczenie, wysiłek, ukierunkowanie na wynik.
PRZYCZYNY dostatecznie silne motywy, np. chęć zaspokojenia określonych potrzeb poznawczych, wykonywanie jakiegoś zadania.
SKUTKI nabycie przez uczący się podmiot pewnych wiadomości, umiejętności i nawyków jako pdst modyfikacji dotychczasowych form zachowania lub ukształtowania form nowych
PRZEDMIOT rzeczywistość przyrodnicza, społeczna, techniczna i kulturowa.
Tabula rasa - biała karta, na której życie zapisuje pewne informacje.
PLATON uważał, że uczenie się to przypominanie sobie.
Cechy uczenia się wg innych autorów (cechy konstytutywne)
1.zdeterminowanie przez cel uczenia się, a także treść i czynności w toku których uczeń przyswaja sobie nowe wiadomości, umiejętności i nawyki
2.uczenie to zespół czynności, których nikt nie może wykonać za kogoś innego
3.uczenie się ma procesualny charakter
4.uczenie różni się w poziomie twórczości ucznia przybierając postać uczenia się receptywnego (podstawowego) i reproduktywnego (odtwórczego), produktywnego (twórczego)
5.w uczeniu się nakładają się w niej czynności związane z przyswajaniem wiedzy i sprawności a także stosowaniu tych czynników w praktyce, również kontrolną i samokontrolną wykonywanej pracy
6.poznawanie bezpośrednie lub pośrednie, a także 2w1
7.uczenie się przybiera różne formy np. zabawy, lektury działalności praktycznej i społecznej
Jeżeli definiujemy uczenie się jako zmianę musimy wziąć pod uwagę zmiany krótkotrwałe i długotrwałe.
NAUCZANIE
O nauczaniu mówimy, gdy jest:
1.jednorazowe, przypadkowe
2.systematyczne, trwałe, planowe
Mówiąc o nauczaniu często łączy się nauczanie z uczeniem się. W procesie tym występują obok siebie i tworzą zwartą całość nie tylko czynności uczenia, tzn tworzenia warunków sprzyjających opanowaniu przez uczniów określonego zasobu wiedzy i sprawności lecz również występują elementy kontroli dzięki której warunki te mogą być racjonalnie wykorzystane. Nauczyciel ma tworzyć korzystne warunki do uczenia się swoim uczniom. Na lekcji pozytywna atmosfera sprzyja nauce. Kontrola ze strony nauczyciela jest konieczna by zachować porządek nauki oraz wyciągnąć wnioski dla ucznia o poziomie jego nauki. Nauczyciel obserwując pracę uczniów może te prace modyfikować, by pomóc uczniowi, naprowadzić go.
Proces nauczania i uczenia się to:
1.czynności uczenia się wraz z kontrolą
2.zabiegi korektywne, poprawiające naukę, zapobiegające błędom uczniów w nauce
3.czynności nauczania.
Taki proces nauczania zapewnia lepsze wyniki w uczeniu się. Jeżeli nauczanie tzn organizowanie uczenia i kierowanie uczeniem się uczniów ma doprowadzić do pożądanych wyników to nauczyciel musi wiedzieć na czym polega jego rola w tym procesie.
Nauczyciel nie powinien być drobiazgowy lecz powinien spełniać cele edukacji pozwalając dzieciom na własną inwencję wiedzy, a także postawy edukacji powinny być wymagane. Drobiazgowe dyrygowanie pracą uczniów, posłuszeństwo i uległość nie jest rolą nauczyciela z drugiej strony samowolka, żądania uczniów, kaprysy też nie powinny mieć miejsca. Właściwym rozwiązaniem jest zasada „złotego środka” - nauczyciel kieruje pracą uczniów i pobudza ich do samodzielnego myślenia i działania. Nauczyciel stara się uczyć systematycznie i efektywnie. Nauczanie to proces niezwykle złożony.
Rola nauczania: kierownicze stanowisko nauczyciela oraz efektywny i systematyczny proces nauczania uczniów,
W nauczaniu dochodzą prawie zawsze akcenty wychowawcze. Nauczanie jest determinowane przez cele, treść, osobowość nauczyciela, zasób wiedzy wyjściowej uczniów, materialne i techniczne wyposażenie szkoły i inne czynniki. Nauczanie zależne jest od wieku nauczania.
Formy nauczania: przedmiotowe, interdyscyplinarne, całościowe, egzamplaryczne (na przykładach) i łączone z innymi formami aktywności uczniów.
Proces nauczania i uczenia się = proces kształcenia
Proces nauczania i uczenia się może prowadzić przede wszystkim do opanowania przez uczniów określonego zasobu wiadomości i umiejętności ale może też wpływać w sposób istotny na ich wszechstronny rozwój.
1.jest to nauczanie informujące - określony zasób wiedzy, np. chcemy kogoś nauczyć języka obcego.
2.proces zmierzający do ukształtowania u uczniów określonych zainteresowań, rozwinięcia zdolności poznawczych, tzn. myślenia, wyobraźni, fantazji. Wyrobienia pożądanych ze społecznego punktu widzenia poglądów i postaw. Chodzi o optymalny rozwój umysłowy, emocjonalny.
Tak realizowany proces nauczania określa się mianem kształcenia. Obejmuje ono wszelkie świadome, planowe i systematyczne oddziaływania dydaktyczne na uczniów zapewniając im wykształcenie ogólne lub zawodowe.
KSZTAŁCENIE OGÓLNE - zaznajamianie uczniów z nagromadzonym przez ludzkość dorobkiem nauki, kultury, cywilizacji, najważniejszymi prawami przyrody i życia społecznego, a ponad to na wyposażaniu dzieci i młodzieży w umiejętności teoretyczne i praktyczne niezbędne do życie we współczesnym świecie. Końcowy wynik tego procesu stanowi wykształcenie ogólne, które powinno być indywidualnie zorganizowanym i przeżytym przyswojeniem systemu wiedzy, a nie tylko mechanicznym odbiciem różnych nauk.
KSZTAŁCENIE ZAWODOWE jest procesem zmierzającym do przekazywania uczniom określonego zasobu wiedzy o umiejętności o charakterze profesjonalnym w zakresie produkcji rolnictwa, oraz szeroko rozumianych usług. Kształcenie ogólne stanowi podstawy do wykształcenia zawodowego.
Kształcenie podobnie jak uczenie i nauczanie może być organizowane bezpośrednio (osobą kierującą jest nauczyciel, który czuwa nad realizacją założonych celów kształcenia) i pośrednio (podstawą kierującą może być np. podręcznik - autor podręcznika poprzez swoje dzieło).
SAMOKSZTAŁCENIE (wyższy rodzaj kształcenia) - proces ten obejmuje własny wysiłek uczącego się podmiotu nie podlegający kontroli zewnętrznej i organizowany przeważnie na podstawie indywidualnie i samodzielnie opracowanego programu. Ważna jest autokontrola i autoocena. Jest takim rodzajem kształcenia, którego cele, treść, warunki i środki zależą od samego podmiotu.
Niemieccy dydaktycy uważają, że:
1.kształcenie jest procesem, który zmierza do uczynienia jednostki zdolną do decydowania o sobie.
2.kształcenie dokonuje się w konkretnych warunkach społ - historycznych, które współdecydują o celu, przebiegu i rezultatach kształcenia.
3.kształcenie ma wyłącznie indywidualny charakter, tzn. że nikt nie może kształcić się za kogoś.
4.musi być prowadzone zespołowo.
Kształcenie zawsze jest procesem: zamierzonym, systematycznym, planowym.
Formy kształcenia: ogólne, zawodowe (ogólne jest podstawą kształcenia zawodowego), samokształcenie (wszelkie formy kształcenia; podmiot odpowiedzialny - sam uczeń)
WYCHOWANIE
Oprócz wykształcenia ogólnego i zawodowego człowiek powinien mieć także poczucie współodpowiedzialności za sprawy dnia dzisiejszego a za przyszłość narodu. A oprócz tego przejawiać gotowość do efektywnej pracy i aktywnego udziału w realizacji humanistycznych ideałów dobra, prawdy i piękna.
Dążymy do określenia ideału wychowawczego - nie ma jednego idealnego wzorca. Ideał wychowawczy to pojęcie abstrakcyjne. Cele, treści, organizacja środków to czynniki niezbędne by wychowanie stało się procesem nacechowanym zgodnością w/w czynników. Bodźce zewnętrzne i wewnętrzne mają przygotowywać dzieci, młodzież i dorosłych do zmieniania świata jak i do przekształcania samych siebie stosownie do potrzeb społeczeństw wiedzy jakimi zaczynają się stawać współczesne społeczeństwa.
Wychowanie można rozumieć dwojako, szeroko obejmując nim wszelkie wpływy środowiska społecznego i przyrodniczego na człowieka a więc zarówno spontaniczne i okazjonalne jak i zamierzone i planowane oddziaływania innych ludzi lub grup ludzkich a także oddziaływania przyrody. Można także traktować wychowanie bardziej wąsko jako działalność zinstytucjonalizowanej, której celem jest ukształtowanie kierunkowych cech osobowości, tzn. określonych wartości, przekonań, postaw i zasad postępowania.
Wychowanie jest szerszym zakresem od kształcenia ponieważ kształtowanie jest elementem wychowania. Wychowanie obejmuje różne tereny wychowawcze i wszelkie strefy osobowości: wychowawczą, intelektualną, moralną, bolicjonalną, estetyczną, fizyczną.
Kształtowanie ma na celu gł. Rozwijanie uczniów pod względem umysłowym, a nauczanie ma na celu wyposażenie ich w określone wiadomości, umiejętności i nawyki -> tzw. Cechy instrumentalne uwarunkowane wychowawczo.
POJĘCIE OSOBOWOŚCI
Godlewski, Krawczewicz, Wujek
Przez ukształtowaną osobowość rozumie się na ogół zespół względnie stałych cech i mechanizmów wewnętrznych odróżniających jedną jednostkę od drugiej w sensie fizycznym i psychicznym. Cechy te to: budowa ciała, system nerwowy, układ krążenia, charakter, zainteresowania, poglądy, potrzeby, postawy, temperament j z do ludności, inteligencja. Nie jest to jednak prosty zestaw właściwości człowieka. Osobowość to złożona struktura cech psycho-fizycznych pozostających w charakterze współzależności i wzajemnych związkach, warunkujące względną stałość i odrębność danej jednostki ludzkiej regulująca jej zachowanie i przebieg procesów psychicznych. Osobowość to dynamiczno-funkcjonalna struktura człowieka kształtująca się pod wpływem wielu warunków np. emocjonalnych, otaczającego towarzystwa.
Warunki współczesnej cywilizacji stwarzają taką okazję, że doświadczenia w życiu społ., kulturalnym, ekonomicznym składają się na osobowość człowieka. Otoczenie wpływa na kształtującą się osobowość człowieka.
POJĘCIE ŚRODOWISKA
SPOŁECZNOŚĆ
Społecznością nazywamy wszystkich ludzi zarówno dorosłych jak i dzieci, których udziałem jest jakiś określony sposób życia lecz nie wszyscy są świadomi jego oddziaływania, organizacji czy cech.
SPOŁECZEŃSTWO
To rodzaj społeczności, której członkowie są społecznie świadomi wspólnego sposobu życia i których łączy wspólny zbiór wartości oraz dominujący układ stosunków produkcji. Przygotowanie dziecka do roli świadomego członka społ. odbywa się w określonym środowisku.
ŚRODOWISKO
Potocznie środowiskiem nazywamy otaczający nas krąg osób i rzeczy. Wyróżniamy środowisko: biologiczne, geograficzne, socjologiczne, wychowawcze.
ŚRODOWISKO BIOLOGICZNE
To układ wszystkich czynników otoczenia ożywionych i nieożywionych oddziaływujących na organizmy żywe i ulegający zmianom pod wpływem tych organizmów.
ŚRODOWISKO GEOGRAFICZNE
Ogół otaczających ludzi, przyrodę, zewnętrzne warunki życia człowieka jak ziemia, woda, powietrze, klimat.
ŚRODOWISKO KULTUROWE
To wartości, normy, wzory zachowania, poglądy i wyobrażenia przyjęte w danej zbiorowości ludzkiej, jej systemy wychowawcze i tradycje.
ŚRODOWISKO SPOŁECZNE
Def. Wroczyńskiego
Na ogół rozumiemy zespół takich czynników jak: ludzie, rzeczy, instytucje i inne powstałych w toku współżycia w rozwoju historycznego społ. Środowisko społ. to bardzo istotny czynnik oddziaływujący na człowieka bowiem wyznacza jego procesy życia. W pedagogice przez środowisko rozumie się ogół elementów otaczającej człowieka rzeczywistości, które działają jako źródło bodźców i powodują określone przeżycia psychiczne.
ŚRODOWISKO WYCHOWAWCZE
Def. Sośnickiego - Ogół sytuacji wychowawczych
Def. Jan Pieter - założony układ powtarzających się lub względnie stałych sytuacji do których człowiek rozwijający się przystosowuje się czynnie w wychowawczym okresie swojego życia.
Def. Ryszard Wroczyński - mówiąc o śr. Wychowawczym kładzie akcent na środowisko poza szkolne wyróżniając wśród nich 2 kategorie. Środowiska oddziaływań naturalnych intencjonalnych. Śr. wych. nazywa on wpływy wywierane przez podst. grupy społ., placówki wychowawcze i śr. masowego przekazu.
POJĘCIE KULTURY
Def. Wroczyńskiego - Całokształt zobiektyzowanych elementów dorobku społecznego.
Def. Szczepańskiego - Kultura to ogół wytworów działalności ludzkiej materialnych i niematerialnych wartości i uznawanych sposobów postępowania zobiektywizowanego i przyjętych w dowolnych zbiorowościach przekazywanych innym zbiorowościom i następnym pokoleniom. Przez kulturę rozumiemy całokształt materialnego dorobku kulturowego. Gromadzony, wzbogacony w ciągu dziejów, przekazywany z pokolenia na pokolenie.
ZWIĄZEK PEDAGOGIKI Z FILOZOFIĄ
Filozofia- szkoły filozoficzne poruszały tematykę wychowania.
Paideia - ateński ideał wychowawczy, powstały w starożytności, oznacza ideał wychowania i kulturę osobistą. Wszelka dzielność i mądrość są wyuczane podobnie jak sprawności i umiejętności techniczne. Każdy wolny obywatel powinien zadbać o należyte wychowanie powinno zapewniać estetyczną, harmonię i wszechstronność = wyrażało to pojęcie kalokagathia z greckiego kalós- piękny i agathós dobry, szlachetny.
Sophrosyne- umiar
Andreca - prawdziwe męstwo
Sophia - mądrość
dikaiosyne sprawiedliwość
przejawianie wszystkich cnót to arete
Ateński ideał wychowawczy miał kierować się ww cnotami.
Państwo decydowało o losach dzieci- wychowanie spartańskie, wychowanie dobrego wojownika, nie dopuszczało indywidualizmu. Starano się nie rozwijać uczuć tj. troski, emocjonalności itp. Laconia = lakonizmy - krótkie zwięzłe odpowiedzi.
Lud suwerenny (lud wolny) arystokracja handlowcy wszyscy pełnili w państwie ważne funkcje. Niewolników kształcono by zajmowali się dziećmi arystokratów. Młode pokolenie mogło być silne i mądre. Wychowanie fizyczne, zapasy, pływanie rzut dyskiem itp. Wychowaniem fizycznym kierowała osoba wyznaczona do tego w określonym miejscu. Zaczęli pojawiać się filozofowie greccy. Uczniowie odbywali wędrówki spotykali się ze swoimi nauczycielami. Akademia Arystotelesa- szkołą pewypatetów. Arystoteles z uczniami prowadził dysputy filozoficzne „w terenie” .
Sokrates żył w latach 470—390 pne
Słów nie uważał za ozdobniki twierdził, że mają mieć odniesienie do rzeczywistości. Moralność osadzała na wiedzy a brak moralności uważał za złe ludzkie postępowanie. Przeciwstawiał się koncepcji sofistów, że człowiek jest jak tabula rasa -biała kartka. Ideałem Sokratesa było hasło: POZNAJ SAMEGO SIEBIE. Uważał że człowieka nie można przekształcać z zewnątrz Sokrates dokonał stwierdzenia, że istotą mądrości i nauki są twierdzenia i prawa ogólne. Sokrates został uznany za twórcę kształcenia ogólnego. Jego nauczanie było oparte na racjonalizmie, autokrytycyzmie na wysiłku i skromności. Jego nauki stały się symbolem europejskiej nauki i kultury rozumu. Sokrates z uczniami prowadził rozmowę przez metody:
-elenktyczną (obalającą)metodę polegająca na zastosowaniu ironii, udowodnieniu absurdalności przekonań rozmówcy
-majeutyczną (naprowadzająca) posługująca się prostymi dociekaniami pytaniami miała na celu skłaniać rozmówce do odkrywania pozytywnej wiedzy. Efektem tych rozmów miało być uświadomienie , WIEM, ŻE NIC NIE WIEM.
Środkami odkrywania wiedzy według Sokratesa były
-definiowanie
-odkrywanie pojęć ogólnych
-pytanie o istotę rzeczy
Sokratesa uważa się za twórcę metody erotematycznej polegającej na zadawaniu pytań naprowadzających
Platon (428-347pne)
Stworzył filozofię wychowania. Twórczość Platona to krok na przód w oaz woju pedagogiki. Pods. Koncepcja nauki Platona opiera się na pojęciu wychowania będące jednym z wymiarów złożonego pojęcia greckiej paidei platońska def. Była 1 wprowadzającą wyrażoną def. W kulturze śródziemnomorskiej. W def. Wychowania Platon kładzie nacisk na rozum i sprawiedliwość. Pojęcie anamnezy oznacza w pojęciu Platona przypomnienie sobie idei wśród których dusza bytowała wówczas kiedy umierało ciało. Platon uważał, że dusza jest nieśmiertelna. Pojęcie i atrybuty duszy mają znaczenie w filozofii Platona mówi on o duszy jako uniwersalnej przyczynie ruchu a więc także kształtującego się umysłu. Nieśmiertelna dusza jest blisko nie ziemnego świata idei.
Dusza ma wgląd w absolutny i doskonały świat idei: swoją koncepcją duszy Platon dyskutuje nad podziałem zjawisk psychicznych na zjawiska
-intelektualne
-wolicjonalne
-zmysłowe
Oraz nad
-racjonalnym i irracjonalnymi składnikami ludzkiego postępowania.
Platon przyjął troisty podział społeczny na warstwę
-żywicieli
-wojowników
-filozofów
Dla Platona i Arystotelesa ludzie pracujący byli maszynami do wytwarzania dóbr. Filozofowie jako warstwa najwyższa miała kierować polis - państwem , miastem
Platonowska koncepcja wychowania ze względu na dominujący cel to dobre wychowanie określane mianem społ. Platon nie przewidywał edukacji równej dla wszystkich. Platon uwzględniał różnice wiedzy wg Platona najwyższą wartością etyczna była mądrość i łączącą rolą wychowawczą była muzyka i gimnastyka - mądrość człowieka zawartą w duszy a dusza jest harmonią
Arystoteles (374-322pne)
Najbardziej wszechstronny badacz swoich czasów. Jemu nauka zawdzięcza podst. Logiki oraz nauk empirycznych. Przez kilka lat był nauczycielem Aleksandra macedońskiego
Główne myśli
Człowiek jest istotą rozumną ale osiąga pełnie społeczeństwa w procesie uczłowieczającego wychowanie
Człowiek przychodzi na świat jako nie zapisana karta i musi być wychowywany
Proces uczłowieczającego urabiania wiedze od zmysłów do umysłu
Wychowanie jest obowiązkiem państwa celem tego wych. Jest ukształtowanie obywatela
Formalna struktura poglądów Arystotelesa opiera się na
-psychologii ( teorii duszy)
-etyce
-koncepcji społeczeństwa politycznego
Arystoteles twierdził że z koncepcji duszy wynika z określonych rzeczy i ma trzy etapy
-postrzeganie zmysłowe
-zapamiętywanie
-rozumowanie
Ww stadiom odpowiadają formy nauczania
-odpowiedniego materiału
-streszczenie i powtarzanie materiału zgodnie z porządkiem kojarzeń i wyobrażenia
-posługiwanie się formami myślenia naukowego odwołującego się do materii obserwowanego świata i jego istoty
A. stworzył pods. O kształceniu jednocześnie wydzielił psychologiczne etapy duszy wychowania dostosowując do nich formy nauczania.
Najwyższym celem człowieka staje się życie rozumne i etyczne. Ma to być widoczne w ciągłym doskonalenia rozumu. Człowiek ma przejawiać w życiu umiar A. uważał że uczenie się to wypoczynek.
Starożytna Grecja. Istotą spojrzenia starożytnych greków na świat było ukształtowanie charakteru i rozwinięcie człowieczeństwa. Zamiast stawiania na I miejscu subiektywnego „JA” stawiali na idee człowieka konstrukcje wyrażającą powszechność praw rządzących natura człowieka.
Pitagoras (570-504 pne)
Zasłynął jako twórca szkoły filozoficznej. Pierwszy mędrzec który nazwał się filozofem. Założony przez niego związek pitagorejski był tajnym stowarzyszeniem filozof-religijnym w życiu tego stow. Uczestniczyli wybrani przez P. uczniowie.
Cele edukacyjne; dwustopniowe wtajemniczenie
-młodsi uczniowie (akuzmatycy) o ograniczonych prawach
-pitagorejczycy wtajemniczeni uczniowie w nauki mistrza. Nie każdy kto chciał mógł zostać Pitagorejczykiem. Uczniowie musieli wyciągać głębszą myśl z tego co mówił do nich P. na wstępnej rozmowie, następnie rezygnacja z majątku, wieloletnie milczenie, rytualne domycie. Pitagoras cenił sobie intelekt i pamięć w szkole praktykowano ćwiczenia duchowe dążące do harmonii wewnętrznej, doskonalenia. Szkoła pełniła rolę wychowawczą. Pitagoras uważał że mądrość jest wiedzą o tym co piękne i niezniszczalne.
Uważał że ważna jest nieśmiertelna dusza, która przechodzi z ciała do ciała wraz z mądrością. Soje myśli należy skierować ku wartością uniwersalnym. Wierzył w oczyszczanie umysłu w jego świeżość. To jakimi jesteśmy jest zasługą rodziców i wychowania. Dziedziczenie i wychowanie to ważne elementy. Uważał że musi być dobry kontakt nauczyciela z uczniem. Uczniów P. można uważać za prekursorów.
P. przywiązywał dużą wagę do muzyki.
Heraklit (540-475pne)
Uważał, że:
-młody człowiek nie posiądzie żadnej wiedzy jeśli nie będzie dorosły
-cała wiedza pochodzi z wnętrza człowieka
-mówił o wyższości wiedzy racjonalnej nad zmysłową
-podtrzymywał teorie harmonii
-krytykował kulturę masową, dążenie do sławy
-należy dążyć do idei prawidłowości
-ponad arystokracje krwi widział on ducha
-cenił ludzi którzy żyli zgodnie z rozumem
-uważał że jest podział w środowisku Dzielił filozofowie, wojownicy, żywiciele -trój podział społeczeństwa
SŁYNNA KONCEPCJA PANTA REI (wszystko płynie)
Wewnętrzna przemiana jaka zachodzi w człowieku
-cel życia = cel wychowania polegający na rozumności, dobru, sprawiedliwości
Demokryt
Autor określenia „słowo jest cieniem czynu” odziedziczony majątek przeznaczył na cele naukowe. Wśród dzieł znajdowały się prace z:
-ekonomi
-scenografii
-teorii języka
D. postrzegał człowieka jako mikrokosmos zanurzony w makrokosmosie. Widział więc w człowieku składnik bytu będący jednocześnie odrębną jakością i całością.
Nie osiągnie się ani sztuki ani nauki jeśli się przedtem nie będzie uczyć. Szczęście daje wielostronność zainteresowań a nie wiedza i pieniądze.
W edukacji widział czynnik osobowo-twórczy wyróżniający człowiek z otaczającego biosu.
W kształtowaniu odnajdywał sens ludzkiego życia mądrość, która miała być skutkiem edukacji wyrażała się potrójną umiejętnością
-ścisłego mówienia
-trafnego mówienia
-dobrego postępowania
Traktował wychowanie jako proces. Nie czas nauczy myśleć lecz wczesne wychowanie. Był przeciwny nadmiernemu chronieniu dzieci. Wychowanie ma być samodzielna próbą męstwa. Był pesymistą jeśli chodzi o wychowanie droga do rzeczy pięknych jest długa. Droga do rzeczy złych jest krótka i niezauważalna. Nie był zwolennikiem kar. Uważał że nauczyciel powianiem byś życzliwy, pogodny ale stanowczy. Twierdził że Ci którzy pragną potomstwa lepiej zrobią jeśli zaadoptują dziecko przyjaciela. Umiejętność wychowania jest wartością. Uważał że piękno fizyczne nie odróżnia nas od zwierząt.
PEDAGOGIKA RZYMSKA
chodziło o wychowanie surowego obywatela
Constanica- stałość
Vitus- dzielność
Pietras- pobożność
Gravites- godność
Prudential- roztropność
Institia- sprawiedliwość
(są to ważne cnoty w wychowaniu młodego rzymianina do roli społecznej władzy)
W rodzinie młody rzymianin miał odnajdywać wzory do naśladowania. Wychowanie było ambicją rodziny.
Wychowanie harmonijne powinno być rozdzielone na :
-educatio -wychowanie w ścisłym tego stopnia znaczeniu (szkoła ma dawać to nauczanie)
-doctryna- nauczanie erdycyjne
Wych. Było w kwestii rodziny.
Rzymski pedagog Mariusz Fabiusz Kwintylian uważał że:
W dziale kształtowania mówcy ważne jest aby młodzież się dobrze wysławiała
Kwintylian to pierwszy nauczyciel opłacany z kasy państwowej. Jego poglądy dotyczą kwestii praktycznych czyli warunków jakie musi spełnić przyszły mówca mówi też o kolejności i zakresie kształcenia oraz wychowania.
Możliwości rozpoznawania wypowiada się na temat nauczyciela.
Kwintylian uważał że ideał wychowawczy to mówca godny nazwy mędrca. Czyli musiał on posiadać umiejętności oratorskie oraz wybitne cechy charakteru. Widział w kształceniu szkolnym większe możliwości na rozwój niż w domu.
K. był pedagogiem optymistycznym uważał że większość dzieci posiada predyspozycje do edukacji. Według niego mówca powinien być wszechstronny.
K. był zwolennikiem łagodności w wychowaniu. Uczeń nie może się lękać wychowawcy.
Plutarg wszechstronny pisarz
-zwolennik wychowania domowego
-kładł duży nacisk na relacje małżeństw i potomstwa
-ojciec jest odpowiedzialny za wychowanie dzieci
-wysoką pozycje w wychowaniu przyznaje pedagogowi
-celem wychowania jest samo wychowanie
-warunkiem osiągnięcia samodzielności jest posiadanie wzoru postępowania
-wartości które należy przekazać to : prawda, piękno, dobro, patriotyzm
-mówił że wychowanie dzieli się na okresy:
Propaidyczny do 10 r. ż.
Pajdyczny od10-15 r. ż.(wychowanek zdobywa wiedzę z poezji, retoryki, muzyki, matematyki, geometrii, astronomii )
Studiów filozoficznych od 16-21 r. ż.
-przywiązywał dużą rolę do sfery emocjonalnej
-uważał że państwo jest odpowiedzialne za wychowanie młodzieży
-w kwestii rodziny jest to aby wywoływać proces doskonalenia
- myślał o zaopiekowaniu się dziećmi najbiedniejszymi
-rodzina może bardziej pracować nad wychowaniem
-Należy być łagodnym w wychowaniu
-stawiał bardziej na nagrody niż na kary
CZASY WSPÓŁCZESNE FILOZOFIA
Zygmunt Bauman „o dwa szkice moralności” mówi o współczesnych wzorach osobowych panujących na świecie. Wyróżnia 4 wzory osobowości wzór : spacerowicza, włóczęgi, turysty, gracza wyróżnił również postać pielgrzyma.
Życie polega na równowadze. życie można traktować jako pielgrzymkę w świecie uporządkowanym
Współczesny spacerowicz
-pierwsze wzory ww osobowości widoczne były w sztuce
-wzór spacerowicza wziął się z arkada(tam ludzie chodzili i robili zakupy)
-Są to spacerowicze bez głębi. Spacerowicz ukryty w tłumie
-Wzór obecnie popularny w świecie
-sprzedawcy i producenci widzą w wzorze spacerowicza swoją szanse
-ludzie spacerujący są atrakcją sami dla siebie
-człowiek rozbudzony pragnieniami
-spacerowicza uważa że sam rządzi swoim światem lecz naprawdę jest wodzony za rękę do robienia zakupów
-spacerowicz za pomocą telewizora przechodzi w odległe zakątki
Włóczęga
-włóczęga to człowiek który żyje na stacji życia
-Idzie tam gdzie go rzuci los
-to człowiek dla którego każda szansa jest dobra
-nie nadąża za współczesnością
Turysta
-kolekcjonuje wrażenia
-podróżuje sam z własnej woli w celu nowych wrażeń
-dom turysty jest miejscem odniesienia by przepakować się w kolejną podróż
Gracz
-lubi podejmować ryzyko
-Spryt jest jedynym zasobem jakim gracz dysponuje
-ważny jest dla niego trud szczęścia
-sam układa dla siebie reguły którymi się posługuje
-wszystkie chwyty dozwolone
-w grze nie ma miejsca na litość pomoc
ZWIĄZEK PEDAGOGIKI Z PSYCHOLOGIĄ
Psychologia nauka o zjawiskach psychicznych (początkowa def. ) czyli subiektywnych stanach dostępnych tylko przeżywającemu. Zdolność do obserwowania własnych zjaw. Psychicznych była nazwana introspekcją a ten kierunek psychologii nosi nazwę introspekcjonizmu. Przedstawicielami psychologii introspekcjonicnej byli: Witwicki i Kreutz Zachowanie ludzkie stało się także przedmiotem badań i psychologowie którzy zapoczątkowali te badania nazywani są behawiorystami a ten kierunek behawioryzmem pochodzi to od ang. Słowa behaviour (zachowanie). Za twórcę tego kierunku uznano amerykańskiego psycholog Wotsona. Amerykani korzystali z odkryć rosyjskiego uczonego Pawłowa (badał bodźce i reakcje na bodźce, uważał że każdemu bodźcowi towarzyszy reakcja; karmienie psa [dzwonek symbol karmienia bodziec dla zwierzęcia wywołujący reakcje psa ślinienie/ itp.] Niektóre procesy fizyczne mogą byś nieświadome. Twórca psychoanalizy Zygmunt Freud, pierwszy który zebrał dowody na rzecz nieświadomych procesów psycho-analizy. Nastąpiło pogłębienie myśli psychologicznej. Odstąpiono od prostego schematu bodzieć reakcja na rzecz modelu gdzie między bodzcem a reakcją w organizmie człowieka zachodzą rozmaite procesy. Koncentrowali się na uczeniu, badali w jaki sposób człowiek się uczy.teoria ta rozwijała się w USA. Miller, Hull twórcy.
Psychologia jest nauką o regulacji czynności ludzkich, czyli badano stosunki człowieka z otoczeniem.
Badano głównie procesy regulacji:
-proces emocjonalny (pojawiaja się zawsze wtedy, gdy człowiek zetkną się z sytuacją przynoszącą pożytek lub szkode jemu osobiście lub z nim związanych)
-proces motywacyjny (pewna przekształcona forma emocji i warunkuje energię oraz kierunek czynności. Pojawiają się motywy dodatnie i ujemne (człowiek coś zyska lub traci )
Ze względu na bliskie pokrewieństwo między motywami a emocjami mówi się o procesach emocjonalno - motywacyjnych psychologowie odkryli że człowiek myśli obrazami (np. gdy mówimy jabłko już je widzimy ) ten sposób badano w jaki sposób człowiek tworzy pojęcia, w jaki sposób myśli
„poza dostarczone informacje” kśiążka rozdział „myślenie”
Autor o pojeciu - twożenie pojęć jest czymś ulotnym. Gdy wydaje się nam że czegoś nie wiemy lecz rozpoznajemy reakcję
-aha
-szok rozpoznawania
etapy procesu odkrycia przez Wollysa
-przygotowanie
-inkubacja
-olśnienie
-weryfikacja
Akt olśnienia choć nagły lecz to długo proces. Inf. Płynące ze zdarzeń ulegają przekształceniom umożliwiają ich, późniejsze wykorzystanie żeby zbadać proces psychiczny przeba spowodować jego uzewnętrznienie (przybywający cudzoziemiec)
W umyśle człowieka odbijają się obrazy rzeczy i przedmiotów obrazy stanowią pods. Procesu myślenia .
W celu wywołania w umyśle uczniów wrażeń w których wynikałyby określone pojęcia. Nauczyciel musi mobilizować jednostkę tak , aby uruchamiać jej aktywność i wyobraźnie.
X2+y=z-u
+=> łączenie
-=>rozdzielenie
X2 potęga, co oznacza, że czynność jest odtwarzana pewną ilośc razy (ćwiczenie daje sens)
Uczony badacz psycholog Piaget wywołanie obrazu w umyśle dziecka jest początkiem wyobrażni myślowej obraz rozpoczyna myślenie.
ZWIĄZEK SOCJOLOGII Z PEDAGOGIKĄ
Proces wychowawczy jest przedmiotem badań zarówno sociologi jak i pedagogiki P. wychowanie określa się jako dorastanie do zadań zadań ludzi konkretnych społeczeństw danych okresów historycznych P. wychowanie jest przedmiotem badań socjologii. Proces ten aktualizuje się w warunkach określonej kultury czy cywilizacji.
Są dwa ogniwa tego procesu:
1.społeczeństwo wychowujące jako podmiot wychowania
2.pokolenie wychowane jako przedmiot wychowania.
Dwie płaszczyzny ww procesu:
1.wpływów niezamierzonych
2.planowego kształtowania wychowanka.
Z tak pojętej definicji wychowania wynika sprzężenie osobowości młodego wychowanka z rozwojem społeczeństwa.
Tak ogólnie ujęty proces wychowawczy różnicuje się w rozmaitych kulturach i społeczeństwach.
Socjologia bada jednak problem uspołeczniania (czyli uczestnictwa wychowanka w życiu społecznym)
Proces wychowania zinstytucjolizowanego przypisuje się pedagogice.
Wychowanie to ważny element życia społeczeństwa i czynnik ogólnego postępu. Zachodzi ścisła zależność między wychowaniem naturalnym i planowanym.
NAUKI BIOMEDYCZNE I ICH ZWIĄZEK Z PEDAGIGIKĄ
Każdy rodzaj choroby ma wpływ na uczenie się, wychowanie.
Nerwowość, czy też zdrowie psychiczne dzieci jest ważnym aspektem, gdyż uznano iż szkoła nerwicuje młodych ludzi i to zadaniem pedagoga czy też osoby uczącej jest próba zwalczenia ww zjawiska.
W dzisiejszych czasach należy dbać by dzieci spędzały jak najmniej czasu przez tv czy komputerem (choroba komputerowa - bolące oczy, głowa, garb)
Wychowanie zdrowotne:
1.pożywienie w składniki niezbędne do prawidłowego rozwoju
2.higieniczny tryb życia.
UCZEŃ - jako centralna postać w procesie wychowania.
CECHY OSOBOWE NAUCZYCIELA:
1.powinien posiadać miłość dusz ludzkich, lubi pracować z innymi ludźmi
2.miła aparycja (otwarta osobowość)
3.ambotny (rutyna jest nudna)
4.zachęcający (dać możliwości poszukiwania)
5.powinien posiadać wiedzę ogólną = wykształcenie ogólne
Nauczyciel powinien spełniać takie zadania jak:
1.przekazywanie uczniowi i przyswajanie przez niego treści stanowiących mniej lub bardziej obszerne fragmenty wiedzy z danej dziedziny. Treści te nawiązują do wiedzy posiadanej już przez ucznia i ją rozszerzają.
2.rozwinięcie dyspozycji poznawczych u dzieci
3.rozwinięcie samodzielnego myślenia i działania - chodzi o ukształtowanie mechanizmów regulujących zachowanie się w świecie ustawicznych zmian jakim stał się nasz świat.
4.przygotowanie dzieci do życia w społeczeństwie - człowiek, który poszukuje wiedzy, by uczciwie i świadomie w dobrej wierze umieli z tej wiedzy korzystać
5.rozwinięcie sprawności poznawczych
6.rozwinięcie wrażliwości zmysłów
7.kształtowanie zainteresowań uczniów.
Nauczyciel powinien pobudzić wewnętrzną chęć ucznia do uczenia się.
ZADANIA WYCHOWAWCZO - DYDAKTYCZNE
1.przekazywanie uczniom wiedzy oraz kształtowanie różnorakich umiejętności praktycznych i teoretycznych
2.pubudzanie dzieci i młodzieży do aktywności poznawczej oraz rozwijanie u nich sił twórczych i zdolności innowacyjnych
3.zaznajomienie uczniów z pożądanym ze społeczno-wychowawczego punktu widzenia systemu wartości oraz kształcenie u nich na tej podstawie nastawień, postaw i cech charakteru
4.kształtowanie i rozwijanie u wychowanków zainteresowań zgodnych z ideałem człowieka wszechstronnie rozwiniętego
5.stopniowe wdrażanie dzieci i młodzieży do aktywności społecznej i zawodowej
6.łączenie z samokontrolą i samooceną przebiegu oraz wyników własnej pracy
7.wskazywanie kierunków nauki szkolnej na podstawie zabiegów z zakresu orientacji i poradnictwa zawodowego
8.organizowanie życia społecznego wychowanków oraz wdrażanie ich do racjonalnego spędzania czasu wolnego w tym do systematycznego uczenia się przez całe życie.
TENDENCJE ROZWOJU EDUKACJI:
1.upowszechnianie zinstytucjonowanej oświaty
2.upowszechnianie edukacji na coraz wyższych szczeblach
3.podporządkowanie kształcenia zasadzie edukacji ustawicznej
4.wiązanie edukacji prowadzonej w szkole i przez szkołę z różnymi formami kształcenia pozaszkolnego
5.przyswajanie programów kształcenia nauczycieli do potrzeb społeczeństwa pluralicznego.
Już Arystoteles dowodził, że zapamiętujemy takie zjawiska, wydarzenia na podstawie ich podobieństwa, przeciwieństwa, a także styczności w czasie lub przestrzeni z innymi rzeczami i zjawiskami.
Starożytni przywiązywali dużą wagę do pomięci uczenia. U dzieci młodszych jest zapamiętywanie mechaniczne. W wieku szkolnym zapamiętywanie sensowne. Z myśli tej wyłapywany sens.
Rozwojowi pamięci służą ćwiczenia.
NEMOTECHNIKI ułatwiają zapamiętywanie, daty historyczne, a nawet role teatralne na podstawie skojarzeń.
U dzieci wyróżnia się pamięć: konkrernoobrazową (wzrokową, słuchową), słownologiczną, afektywną (uczuciową).
Pamięć można podzielić na logiczną (opartą na zrozumieniu) i mechaniczną (przypadkowe skojarzenia pozwalają nam zapamiętać określone treści).
Pamięć możemy również podzielić na krótkotrwałą i długotrwałą.
Elementy procesu myślenia: wnioskowanie, dochodzenie, tłumaczenie, sprawdzanie, analizowanie, synteza, porównywanie, abstrachowanie (wyciągnięcie konkretnych, ważnych związków), uogólnianie.
Najbardziej zaawansowane myślenie to myślenie twórcze.!
Stadia rozwoju psychicznego ucznia, które łączą się z procesem kształcenia się
1.okres sensoryczno-motoryczny (0-2 lat) dziecko zaczyna naśladować, pamiętać, myśleć, rozumieć
2.okres przedoperacyjny (2-7lat) stopniowy rozwój języka i zdolności do myślenia symbolicznego.
3.okres apercji konkternych (od7-11 lat) dziecko uczy się rozwiązywania problemów, zyskuje zdolność do klasyfikowania i szeregowania. Opanowuje pojęcie odwracalności (np. 3*7=21, 7*3=21)
4.okres operacji formalnych (od11 do 15 lat) dziecko zyskuje zdolność do rozwiązywanie złożonych problemów werbalnych i weryfikowania hipotez, myślenie bardziej naukowe
DYSCHARMNIA ROZWOJU - rozbieżność między rozwojem psychicznym, a fizycznym lub też w zakresie poszczególnych sfer oraz wyraźne odchylenia, opóźnienia lub przyspieszenia rozwoju np. dysleksja (dys - trudność, niemożność; leksikos - odnosi się do słów, czyli dysleksja typu wzrokowego, słuchowego), dysortografia
Dysortografia - PRZYCZYNY
1.wada genetyczna
2.przyczyna hormonalna
3.zaburzenia psychogeniczne
4.zaburzenia związane z tym, że dziecko jest praworęczne lub leworęczne
5.nadpobudliwość psycho-ruchowa - CECHY
-brak koncentracji
-krótka pamięć, gubi rzeczy
-brak umiejętności wypełniania poleceń
-brak chęci, wysiłku, unika zajęć
-nie słucha co się do niego mówi
-nie myśli
SZKOŁA PRZYSZŁOŚCI I MIEJSCE UCZNIA
1.indywidualne nauczania
2.kształcenie zorientowane na czynności praktyczne
3.powinna rozwijać osobiste zainteresowania dzieci i młodzieży
ŚRODOWISKO WYCHOWAWCZE
Człowiek w procesie życia nieustannie podlega procesom wychowania i socjalizacji. Proces ten uzależniony jest od wielu czynników min. od środowiska wychowawczego.
Wg prof. Śośnickiego - za środowisko wychowawcze uznaje się ogół sytuacji wychowawczych. Te zaś określa on jako jednostkę powodującą u niej określone przeżycia psychiczne.
Wg Kamińskiego - śr. wychowawcze to elementy otaczającej struktury przyrodniczej, społecznej i kulturalnej, które działają na jednostkę stale bądź przez dłuższy czas albo krótko lecz ze znaczącą siłą jako samorzutny lub zorganizowany system kształtujących ją bodźców.
Wg Szczepiańskiego - śr. wychowawcze to część śr. społ. i kulturalnego, która wywiera wpływ na wytwarzanie się trwałych postaw, poglądów, wiedzy i sposobów postępowania jednostki.
Śr. wychowawcze to wyższe elementy składowe otoczenia jednostki, które zapewniają jej rozwój oraz przyczyniają się do powstawania i utrwalania cech potrzebnych do funkcjomowania i osiągnięcia złożonych celów życiowych.
Wg por. Pietera - śr. Wychowawcze złożony układ powtarzających się lub względnie stałych sytuacji do których człowiek rozwijający się przystosowuje się czynnie w wychowawczym okresie swojego życia.
Śr. wychowawcze to odrębne środowisko społ., które grupa wytwarza dla jednostki mającej zostać jej człowiekiem po odpowiednim jej przygotowaniu. W jego skład wchodzą wszystkie osoby i grupy z którymi dana jed. może się stykać w okresie przygotowania. Grupa domaga się, aby daną osobę przyjąć jako równoprawnego członka.
Wg prof. Pietera
ŚRODOWISKO - OKOLICZNE
MIEJSCOWE
OSOBISTE
RODZINNE
SZKOLNE
LOKALNE
ŚRODOWISKO OSOBISTE
Określa warunki współżycia poza szkolnego z rówieśnikami i kolegami i sąsiedzkiego życia zbiorowego tj. kościół, szkoła oraz mechanizmy regulujące zachowania jednostkowe i stosunki międzyludzkie np. obyczajowość, wzory zachowań, autorytety.
ŚRODOWISKA OKOLICZNE
Całokształt warunków środowiskowych właściwych otoczeniu poza miejscem danego wychowanka.
ŚRODOWISKO RODZINNE
To całość osobistych warunków dziecka rozumiane jako pierwsze i podst. środowisko społ. jest podst. komórką życia społ.; obejmuje złożony układ bodźców i sytuacji oddziałujących na dziecko wynikających ze struktury i funkcjonowania rodziny. Rodzina stanowi podst. wychowania.
ŚRODOWISKO SZKOLNE
Ogół warunków środowiskowych danego wychowanka, które wiążą się z faktem, że uczęszcza on do szkoły. Dużą rolę odgrywa tutaj stopień organizacji szkoły, wykształcenia grona nauczycielskiego, stanu opieki medycznej, a także warunki współżycia z kolegami, skład grupy koleżeńskiej.
ŚRODOWISKO LOKALNE
Zbiór ludzi zamieszkujących niewielkie terytorium oraz stworzoną przez nich kulturę, stosunki z społ., otoczenie przyrodniczo-materialne.
Składnikami śr. lokalnego są ogólne wartości wspólne instytucje, symbole, wartości.
Śr. lokalne oprócz zbiorowości społ. zamieszkującej niewielki zamknięty obszar oznacza również cały system instytucji służących organizacji.