WPROWADZENIE DO PEDAGOGIKI - WYKŁADY
PEDAGOGIKA JAKO NAUKA - JEJ PRZEDMIOT I ZAKRES BADAŃ:
Nauka to wiedza ludzka o przyrodzie, człowieku i społeczeństwie, o zjawiskach i prawidłowościach rozwoju rzeczywistości, o sposobach badania i przekształcania otaczającego świata, ujęcia w system należycie uzasadnionych twierdzeń i hipotez. Jest dziedziną społecznej aktywności człowieka zmierzającej do obiektywnego poznania otaczającej na rzeczywistości przyrodniczej i społecznej. W takim ujęciu nauka jest procesem społecznym, w wyniku którego powstają naukowe konstrukcje, czyli twierdzenia, hipotezy i teorie.
Nauka to społeczno-historyczny dorobek ludzkości, powstaje i rozwija się w związku z dażeniem do zaspokajania potrzeb praktyki społecznej - potrzeby poznania, zrozumienia i opanowania obiektywnej rzeczywistości przyrodniczych i społecznych oraz przekształcania jej zgodnie z potrzebami człowieka.
PROCES NAUKOWEGO POZNANIA OTACZAJĄCEGO ŚWIATA ODBYWA SIĘ WEDŁUG OKREŚLONEGO PORZĄDKU:
- obserwacja - rejestrowanie jej wyników;
- uogólnianie - w wyniku obserwacji;
- ustalanie wzajemnych związków i zależności;
- wyjaśnianie tych zależności w postaci hipotez;
- weryfikowanie hipotez;
- formułowanie twierdzeń o charakterze empirycznych prawd nauki.
Wymienione czynności poznawania naukowego są ściśle z sobą powiązane i stanowią jedność.
Pedagogika jest nauką o wychowaniu, o jego celach, treści, metodach, środkach i formach organizacyjnych.
Termin „Pedagogika” określany jest inaczej jako nauka o wychowaniu, pedagogia, refleksja pedagogiczna, teoria edukacji. Stefan Kunowski wyróżnia dwa terminy: Pedagogika i Pedagogia.
Pedagogika - pierwotnie wszystkie czynności związane z opieką, nauczaniem i wychowaniem dzieci. W rozumieniu greckim nie była nauką. Jednak już w starożytności, głównie dzięki sofistą, pierwszym nauczycielom w dzisiejszym znaczeniu - stała się refleksją nad warunkami, celami i skutecznością działań wychowawczych.
Pedagogia - „… samo dzieło wychowania, zespół czynności i umiejętności wychowawczych np. Pedagogia kościelna, szkolna, domowa”. Ta działalność może wynikać z talentu wychowawcy, będąc swoistą sztuką, bądź techniką pedagogiczną, pojmowaną jako doświadczenie, które można przekazać innym.
W ten sposób powstała wiedza o wychowaniu, którą określano jako peidagogika techne. Stąd wniosek, że pedagogika jest nauką której „przedmiot stanowi sprawa praktycznej pedagogii wszelkiego rodzaju - sztuki i techniki wychowania, czyli wychowawczego prowadzenia dzieci i młodzieży oraz oddziaływania na rozwój ludzi dorosłych”.
Na gruncie polskim funkcjonuje oddzielna nazwa dla nauki o wychowaniu - PEDAGOGIKA i oddzielna dla działalności praktycznej - WYCHOWANIE.
Pedagogika jest nauką teoretyczno-praktyczną. Pedagogika bada zjawiska wychowawcze w kontekście procesów społecznych i przy uwzględnieniu jednostkowych procesów psychicznych.
Podział nauk ze względu na dwa zasadnicze przedmioty badań w naukach szczegółowych - świat natury i świat kultury. Świat natury - niezależny od człowieka, badają go nauki przyrodnicze starające się wykryć prawa żądzące przyrodą. Świat kultury - wytworem ludzkim, jest światem z jego sztuką, moralnością, organizacją społeczeństwa, prawodawstwem - badają go nauki humanistyczne dążące do opisu niepowtarzalnych wartości jednostkowych.
Pedagogika należy częściowo do jednych i drugich nauk, jest bowiem co do swego charakteru nauką humanistyczną z podbudową przyrodniczą. Humanistyczną głównie dlatego, że wychowanie nie jest dziełem samej natury, lecz kultury społeczeństwa. Także dlatego, że w wychowaniu decydujące jest zagadnienie celu i wartości, a nie jego strona przyrodnicza.
Edukacja wywodzi się z greckiego słowa (ex duco - wyprowadzam).
FUNKCJE PEDAGOGIKI JAKO NAUKI:
Opisowa inaczej deskryptywna
Diagnostyczna - opisowa
Prognostyczna - prewidystyczna
Wyjaśniająca - eksplanacyjna
Instrumentalno - techniczna
Humanistyczna
ATRYBUTY PEDAGOGIKI JAKO NAUKI - WARUNKI SAMODZIELNOŚCI TEJ DYSCYPLINY:
Przedmiot badań - wychowanie; zakres badań.
Cele i zadania.
Metody badań (metoda sądażu diagnostycznego; metoda monografii pedagogicznej, metoda indywidualnych przypadków, eksperyment pedagogiczny).
Język naukowy.
Subdyscypliny pedagogiki - dyscypliny szczegółowe. Ich powstanie związane było i jest z rozwojem wiedzy pedagogicznej i potrzebami społecznymi na skutek potrzeby rozwiązywania nowych problemów codzienności.
KRYTERIUM WIEKU SUBDYSCYPLIN:
Pedagogika prenatalna
Pedagogika żłobkowa
Pedagogika przedszkolna
Pedagogika szkolna
Pedagogika młodzieży - hebagogika
Pedagogika dorosłych - andragogika
Pedagogika okresu starości - gerontopedagogika
KRYTERIUM SWER RZECZYWISTOŚCI SPOŁECZNEJ W KTÓREJ PRZEBIEGAJĄ PROCESY WYCHOWAWCZE:
Pedagogika kultury
Pedagogika socjalna
Pedagogika entanopedagogika (znaczenie - pedagogika śmierdzi)
Pedagogika pracy
Pedagogika specjalna
Pedagogika kościelna