POCZĄTKI KINA

1956-1961 - Polska szkoła filmowa, nurt

Początki iluzji:

• kinematograf braci Lumiere

• byk z jaskini, malowidło prehistoryczne, malowidła tylko w jaskiniach z dobrym pogłosem - dźwięk był bardzo ważny od początku, audiowizualność - jedność obrazu i dźwięku (np. katedra gotycka) była obecna od zawsze

• wazy greckie, fazy ruchu, obracanie wazy (bezwładność oka, nie widzimy różnic między obrazami, tak powstaje złudzenie ruchu)

• latarnia magica (projektor)

• malowane na szkle przeźrocza

• film Ingmara Bergmana „latarnia magica”, główny bohater otrzymuje to urządzenie pod choinkę, urządza pokaz dla sióstr, latarnia magica wyposażona jest w 2 obiektywy, pozwala na efekty

• fotoplastikon (w Alejach Jerozolimskich), przeźrocza stereoskopowe, można zmieniać ostrość, pokaz przeźroczy, tematyka egzotyczna lub aktualne wydarzenia

• kinetoskop Edisona, można było oglądać film, ale tylko 1 osoba, pojawił się kinematograf braci, dlatego kinetoskop stracił na popularności, źródłem światła stała się latarnia magica, resztą zajmował się kinematograf, trzeba było kręcić korbą, operator (często ta sama osoba która kręciła film) opowiadał o tym, co się działo na ekranie

• „Wjazd pociągu na stację ......”, przełomowy ze względu na reakcję widzów

PERCEPCJA

• Żyjemy w kulturze audiowizualnej w przeciwieństwie do kultury literackiej, w której żyliśmy kiedyś.

Na scenę aktor zawsze wchodzi z lewej strony a wychodzi do prawej kulisy.

• Komentarz odgrywa ogromną rolę przy interpretacji tego, co widzimy. Komentarz może jednak być rodzajem manipulacji.

• Zjawisko powidoku - powstaje ślad, który jest tylko obrazem w naszym oku.

Pierwszy film w 1895r. „Przyjazd na stację w La Ciotat”

1895r.- „Wyjście robotnic z fabryki”

film miał szanse zaistnieć ponieważ nastąpiła zmiana rytmu życia, czas pracy i czas wolny

PLANY FILMOWE

plany filmowe to ograniczone ramą kadru fragmenty odzwierciedlonej na ekranie rzeczywistości

Pokazują człowieka i jego usytuowanie w przestrzeni

Plan totalny - zwykle otwiera film, najszerszy z planów, przedstawia miejsce akcji, pokazuje świat, w którym żyje człowiek, w tym planie ludzie są małymi mrówkami

reżyserzy odwołują się do współczesnej wiedzy widzów o danej epoce, do czegoś rozpoznawalnego

Plan ogólny - ujmuje otoczenie i człowieka, przekazuje informację o zależnościach pomiędzy miejscem i ludźmi, mówi kto i gdzie się znajduje, niewiele wiemy o postaci znajdującej się na planie

Plan pełny - prezentuje postać od stóp do głowy, otoczenie staje się w tym planie mniej ważne

Plan amerykański - pokazuje człowieka do kolan włącznie, odpowiada na pytanie: „kim jest ten człowiek”, „co robi”

u Sienkiewicza widzimy wszystkie plany filmowe (choć wtedy nie było jeszcze kina), np. w Quo vadis?

Plan bliski (półzbliżenie) - skupia uwagę na pojedynczej osobie, na jej gestykulacji, ukazuje postać do pasa, pozwala obserwować pojawiające się na twarzy emocje, świat zewnętrzny spotyka się ze światem myśli człowieka

Zbliżenie - prezentuje emocje na twarzy człowieka, opowiada o myślach i uczuciach

Duże zbliżenie - może ukazać najgłębsze emocje lub największe skupienie malujące się na twarzy człowieka, nawet najmniejsze drgnięcie mięśni twarzy

detal - najbliższy z planów, pokazuje istotne przedmioty

kadr - pojedyncza klatka filmowa, trwa 1/24 sekundy

kadr - pojęcie atemporalne, chwila, która dotyczy czasu ale go nie określa

kadr jest niemy, dotyczy tylko strony wizualnej

ucięcie - jest obecny dźwięk, seria kadrów

Osoby odpowiedzialne za obraz w filmie

operator (zdjęcia, reżyser obrazu) - odpowiedzialna za wszystko, co wiąże się z obrazem, m.in. oświetlenie

operator kamery (szwenkier) - stoi za kamerę, wykonuje polecenia operatora obrazu

asystent operatora kamery - odpowiedzialny za stan techniczny kamery, pomiar natężenia światła, ładowanie taśmy do kaset, ładowanie akumulatorów

ostrzyciel - odpowiedzialny za utrzymanie ostrości obrazu

wózkarz - pcha wózek maerowy

reżyser może prosić aktorów o zagranie każdego dubla inaczej, może potem wybierać ten, który mu pasuje, ma wpływ na końcowy wyraz, a niekoniecznie aktor

operator SteadyCam-u - nosi na planie urządzenie- uprząż z kamerą pozwala to wykonywać płynne ujęcia, stabilizuje obraz

RUCH KAMERY

Lelouch

Ang Leee

Carlos Saura

Kusturica

Panorama - obrót wokół własnej osi

szwenk - bardzo szybka panorama w poziomi, w jej trakcie obraz ulega rozmazaniu, jej początek i koniec musi się kończyć ostrymi kadrami

scena ma wstęp, rozwinięcie i zakończenie

W „Weselu” przy przyspieszeniu kamery zniekształcony dźwięk, przyspieszony, dostosowany do ruchu kamery, w scenie dialogi podczas tańca coraz krótsze, coraz krótsze wypowiedzi aż do urywanych słów

jazda - robienie zdjęć na wózku

najazd - zbliżanie do obiektu

odjazd - kamera się oddala

jazda równoległa z ruchem obiektu

transfokacja - efekt najazdu lub odjazdu kamery osiągnięty przez zmianę ogniskowej obiektywu, aby mógł być osiągnięty kamera musi być wyposażona w obiektyw o zmiennej ogniskowej, tzw. zoom

PUNKTY WIDZENIA KAMERY

normalny - na wysokości stojącego człowieka

z lotu ptaka - nad obiektami, pomniejsza człowieka, człowiek wydaje się samotny, opuszczony, zagubiony

z dołu „żabia perspektywa” - wyolbrzymia, monumentalizuje postać

RODZAJE OBIEKTYWÓW

obiektyw standardowy - kąt widzenia pokrywa się z kątem widzenia ludzkiego oka,

obiektyw długoogniskowy - wąski kąt widzenia, daje efekt patrzenia przez lornetkę, przedmioty odległe wydają się blisko, wąsko ujmuje przestrzeń, grupa ludzi będzie wyglądała na bardziej stłoczoną niż w rzeczywistości, ruchy będą wydawać się bardziej intensywne, głębia ostrości wydaje się płytka, np. „Piknik pod wiszącą skałą”, zatarcie się głębi, nie wiemy, jakie są odległości między postaciami

obiektyw szerokokątny - krótka ogniskowa, pokazuje szerzej niż naturalne granice naszego pola widzenia, pomieszczenia wydają się większe, głębia ostrości jest duża, przedmioty na pierwszym planie i w głębi wydać ostro, pozwala to na wielu planach inscenizować, wszystko widać wyraźnie

OŚWIETLENIE

światło portretowe - wydobycie twarzy, wyrazista, sposób klasyczny, klasyczny sposób oświetlania twarzy

oświetlenie boczne - widać pół twarzy, z określonego kierunku

światło kontrowe - ustawione za postacią, obrysowuje tylko kontur

światło górne - umieszczona ponad (nie widać oczu)

światło rozproszone - z różnych kierunków, twarz wydaje się mało wyrazista, spłaszczona, za dużo światła, nie ma wyraźnego kierunku

STYLE OŚWIETLENIOWE

średni klucz oświetleniowy - podstawowy sposób oświetlania, obecność światłocienia, prawidłowo naeksponowany negatyw

niski klucz oświetleniowy - niski poziom oświetlenia, tony ciemne, prawie czarne

wysoki klucz oświetleniowy - niewielki kontrast, przewaga jasnych tonów, prawie wyeliminowane cienie

WSPÓŁPRACA OPERATORA Z REŻYSEREM

operator - wyraża w obrazie filmowym najgłębszy sens propozycji reżysera

FOTOGRAFIA

zdjęcie = odsłonięcie

fotografia: (ukazuje to co było ukryte zwracając uwagę na pewne elementy)

• posługuje się czasem przeszłym

• kadruje rzeczywistość, rozcina, oddziela

• pokazuje świat w częściach, to konwencja oglądania świata

• stwarza pozór oglądania i rozumienia świata

punkt - szczegół dostrzeżony przez osobę oglądający, wywołuje reakcję

studium - ogół rzeczy dostrzegalnych na zdjęciu

Kevin Carter- 1993r. Zdjęcie dziecko i sęp

Kompozycja wykorzystująca obecność osi pionowej i osi poziomej

mocne punkty kadru

zasada złotego podziału- aby otrzymać złotą proporcję musimy podzielić odcinek na dwie części tak że mniejsza ma się do większej jak większa do całości

w Matce Joannie od aniołów jest zastosowany złoty podział i gra bielą (klasztor) czernią (karczma) i szarością, ostatnia scena przedstawia dzwon którego nie słychać oddaje on przejście od bieli przez szarość do czerni

przekątne kadru:

• przekątna wstępująca (liryczna, linia życia)

-przekątna zstępująca

Siódma pieczęć gra czernią i bielą (początkowo ląd czarny może jasne potem na odwrót, biel dobro, czerń- zło, pomieszanie postaci jasne włosy i ciemne stroje lub odwrotnie)

Czas apokalipsy koncepcja kolorystyczna, Wietnam- spokój, naturalne barwy, zieleń, naturalne światło i cienie; Amerykanie- sztuczne barwy, kłęby dymu, pył, światło elektryczne, kolorowe race

czerwień- ogień, krew, flaga Wietnamu

niebieski- noc

żółty- światło

zieleń- mundury, natura, dżungla

biel → jedność barw i znaczeń, zapowiedź śmierci

budowa sceny

kąt patrzenia

wysokość ustawienia kamery - ustawienie optymalne na wysokości oczu

oś kontaktu

zasada nieprzekraczania osi kontaktu - filmowanie w obrębie 180stopni, nie możemy przejść na drugą stronę, oś kontaktu biegnie przez środek sytuacji

jeżeli przekroczymy oś kontaktu, spojrzenia będą sprowadzone do jednego kierunku

kamera porusza się w zakresie 90stopni

Wysokość ustawienia kamery

• kamera nad osią oczu → twarz obserwowana z góry, przytłoczenie, niepewność, wrażenie niższa niż jest, twarz spłaszczona

• kamera poniżej głowy (perspektywa żaby) → zbyt silny efekt, twarz zbyt wyrazista

• kamera na wysokości oczu → odpowiednia wyrazistość i czytelność twarzy

efekt że nikt nie słucha- widownia i mówiący z tej samej strony

Elementy potrzebne do zbudowania sceny (wspólnego czasu i przestrzeni):

• zachowana oś kontaktu

• taki sam kąt patrzenia

• taki sam charakter oświetlenia

Wenders

Kar Wai

Montaż atrakcji- wzmocnienie znaczenia jednego obrazu przez umieszczenie go w sąsiedztwie innego obrazu, niekoniecznie odnoszącego się do tego samego wydarzenia. ( figura nakładająca wieniec- głowa bohatera, buty- paw)

film Październik - 1925

ujęcia pokazujące planszę w napisami (w filmie niemym) ma wpływ na rytm akcji

Eisenstein - reżyser

„Obywatel Kane” Orson Welles 1942

Welles - aktor, napisał słuchowisko radiowe na podstawie „Wojny światowej”

słuchowisko w formie reportażu, nie uprzedził słuchaczy, że jest to słuchowisko, leciało na żywo o odcinkach, jako reportaż z miejsca zdarzeń, ludzie w to wierzyli, wydano zakaz tego rodzaju audycje, jego naśladowcy trafili do więzienia

to przyniosło mu sławę i kontrakt w Hollywood, dostał kontrakt na kino autorskie

• duża głębia ostrości

• długie ujęcia

• pierwszy raz zamknięte pomieszczenie, pojawił się sufit

• pierwszy raz pojawiły się prawdziwe dekoracje, film przestał udawać, że jest rzeczywistością

• do tej pory mikrofon był ukryty w kwiatach, stał na stole - aktorzy unieruchomieni

• tutaj dźwięk nagrany z całej przestrzeni

• ostrość na pierwszym, drugim i trzecim planie

• tu, gdzie jest sufit, zawieszano reflektory

• teraz taśma bardziej czuła, nie potrzebowała tyle światła, ale i tak wprowadzono świetliki w suficie

• przyspieszenie czasu w akcji - w skrócie przebieg małżeństwa - nowatorski element

Gregg Toland - operator kamery

Scenografia

kostium powinien nosić cechy właściciela

„Wesele”

cienie w filmie są niebieskie, bo u Wyspiańskiego nie pojawiały się barwy ciemne, szarość, za operatorem stała osoba z niebieską lampą

każda izba w innym kolorze, żeby widz się nie pogubił, barwy typowe dla Wyspiańskiego, niebieska, fioletowa, żółta

przywołanie dzieła malarskiego, aby przywołać kontekst epoki

gospodarz podobny do Malczewskiego z autoportretów

„Quo vadis”

buduje się makietę

Petroniusz nosił bielszą togę od innych, moralnie bardziej „czysty”

„Seksmisja”

scenografia ma odpowiadać nie faktycznym warunkom historycznym, ale wyobrażeniom widza na temat epoki

architektura przyszłości, nie ma kątów prostych, wielokąty - świat pszczół, świat ula

„Kronika wypadków miłosnych”

specjalny filtr, który sprawia, ze wszystko przenika światło

postać i kostium

kostium specjalnie spatynowany, naniesienie na kostium śladów użycia, dostarcza informacji o postaci wskazuje wiek, pozycję, poglądy, może pokazać przemianę postaci, może nie pasować postać jest przebrana

„Faraon”

zdjęcia na pustyni i na jednym z mazurskich jezior - malowano trzciny i farbowano wodę w jeziorze, które miały udawać Nil

budowanie scenografii pod takim kątem wobec padania światła, aby cień uwidaczniał reliefy na ścianach, widzimy je tylko dzięki cieniowi

statystami byli żołnierze armii radzieckiej

malowano aktorów szminką do karnacji ciemniejszej, statystów malowano pędzlami, po kilku dniach farba powodowała podrażnienie skóry

żołnierze nie chcieli dlatego brać udziału, ale dostali rozkaz, więc 2 trzymało cierpiącego kolegę a trzeci malował

aktorów do ról kapłanów wybierano ze względu na kształt czaszki

Polska szkoła filmowa

Jerzy Andrzejewski „Popiół i diament”

przed wojną producenci odbiciem gustów publiczności, to producenci decydowali

Wanda Jakubowska „Ostatni etap”

Aleksander Ford „Ulica graniczna”

Jerzy Kawalerowicz „Gromada”

Aleksander Ford „Ósmy dzień tygodnia”

Andrzej Munk „Błękitny krzyż”

, Jerzy Bossak, Jerzy Mierzejewski, Jerzy Teoplitz - Szkoła Filmowa w Łodzi

w większości utwory literackie przerobione na film, utwory pisane z myślą o odpowiedzialności, z jaką twórca podchodzi do tematu, opowiadania Nałkowskiej, Ludnickiego, Andrzejewskiego

problem polegał na tym, co władze pozwolą sfilmować, utwory pisane po wojnie

„Celuloza” Kawalerowicz 1953 - od tego filmu zaczyna się polska szkoła filmowa

„Godziny nadziej” Jan Rybkowski, okazał się filmem szerokim, wydarzenia tuż przez wyzwoleniem w 1945r., film z 1955

„Pokolenie” Wajda, debiutanci, 1955

trzy filmy odwoływały się do włoskiego neorealizmu w kinie (podobny do tego, co widziano podczas niemieckiej okupacji), szeroki krajobraz, tłum ludzi, od tego momentu kino powojenne, nie było odwołania do filmów przedwojennych, twórcy powojenni nie oglądali ich

„Człowiek na torze” Munk

„Ostatni dzień lata” Tadeusz Konwicki

filmy głosem pokolenia

„Pociąg” Kawaleriowicz

los straconego pokolenia

Munk „Zezowate szczęście”

Wojciech Jerzy Has „Pętla”

Stanisław Różewicz „Wolne miasto” („Rzym, miasto otwarte” Rossellini - inspiracja)

Kazimierz Kutz „Krzyż walecznych”

„Baza ludzi umarłych” z myślą o filmie powstał scenariusz (polska szkoła filmowa korzystała z gotowych form literackich), autor Marek Hłasko (wyjazd do Francji, nie widnieje jego nazwisko jako autora) reż. Czesław Pietelski

filmy te przemawiały obrazem, nie tylko do polskiej publiczności (wg Wajdy)

„Uwaga chuligani!” Jerzy Hoffman

„Koniec nocy” Julian Dziedzina

„Kanał” Wajda 1957

„Do widzenia do jutra” Janusz Morgenstern

1960r. - stwierdzono, że filmy słabo reprezentują ideały dydaktyczne partii, brak należytej inspiracji tematycznej i ideowej ze strony partii w latach 1956 - 1958

zarówno dobór tematu i artystycznych rozwiązań

sekretariat KC uważa, że w dalszym rozwoju należy się kierować: krytyce filmowej przywrócić krytykę ideową, zwalczać subiektywizm i estetyzm (a subiektywnie pokazywano polską rzeczywistość powojenną),

polskie kino zauważono na świecie, były 3 wytwórnie filmowe w Warszawie, Łodzi i Wrocławiu, 3018 kin w całym kraju

twórcy polskiego kina filmowego mówili we własnym imieniu

„Ręce do butów” Skolimowskiego

„Struktura kryształu” Zanussiego

„Zmory” Marczewskiego

„Przesłuchanie” Bugajski

1956-1961 - polska szkoła filmowa - najważniejszy nurt w polskiej kinematografii

październik 1956 - przemiany polityczne

Witold Sobociński - słynny operator filmowy

twórcy polskiej szkoły filmowej byli bardzo młodyi ludźmi

Kurs Przysobienia Filmowego w Krakowie i Szkoła Filmowa w Łodzi

niepraktykujący marksiści - nie chodzili na wykładu z marksizmu i leninizmu, w pewnym momencie zaproszeni do gabinetu rektora, powiedziano im, że muszą wszystkie zajęcia i wykłady zaliczyć na 5, jeżeli nie, to zostaną wyrzuceni - nauczyli się, najbardziej zagożali jazzmani, potem przylgnęła do nich nazwa niepraktykujący marksiści, późniejsi twórcy filmu „Koniec nocy”, zaprosili potem Marka Hłaskę

szkoła filmowa w Łodzi powstała około roku 1950

zespół autorów filmowych „Kadr”

„Kanał” 1957, Srebrna Palma w Cannes, do momentu otrzymania tej nagrody mocno krytykowany w polskiej prasie

nowe aktorstwo - młodzi ludzie, nie teatralne, ale naturalne, nowoczesne aktorstwo

reżyserzy

Stanisław Różewicz

Wajda

Munk

Kutz

Wojciech Jerzy Has

scenarzyści

Jerzy Stefan Stawiński

operatorzy

Jerzy Wójcik

tematyka

najważniejsze dla Polaków żywe i aktualne problemy związane z II wojną światową

• duchowa kondycja Polaka

• nawiązanie do tradycji romantycznej

• fatalizm historii

• tragedia narodu i poszczególnych ludzi

• tragiczna wizja świata

• nowatorstwo estetyczne

• wypracowanie formuły adaptacji utworu literackiego

w tym czasie też rodzi się polska szkoła plakatu filmowego

„Między prawdą a wyobraźnią”

• kino przedwojenne dla nas nie istniało

• Tadeusz Janczar wg Wajdy najzdolniejszy

• nie interesowało nas przedwojenne aktorstwo

• zespoły filmowe odgrywały ogromną rolę

• kierownik artystyczny, literacki, szef produkcji - najwięcej miał do powiedzenia kierownik artystyczny

• Konwicki bardzo ich inspirował, kierownik literacki,

• Zespół Filmowy „Studio” i inne

• „Człowiek na torze” - pierwszy antystalinowski film po wojnie

• szukali filmu, który byłby substytutem zwycięstwa, w które jednak nie wierzyli

• Janusz Morgenstern - II reżyser „Kanału”, prawdziwe pociski w scenie nocnej

• srebrna palma otworzyła drogę dla polskiego kina, odwaga jury - nikomu nie znany film, rezyser

• „Zimowy Zmierzch” Lenartowicz, Konwicki scenariusz

• „Pętla” Has, wędrowanie w czasie w snach, we śnie wszystko umyka, z niego konstruuje świat przeszły i rzeczywisty

• Kazimierz Brrandys, Jerzy Andrzejewski - literaci debiutujący przy okazji powstawania filmów

• „Baza ludzi umarłych” na podstawie „Głupcy wierzą w poranek” Hłaski

• „Sześć wcieleń Jana Piszczyka” - na tej podstawie „Zezowate szczęście”

• „Nikt nie woła” Kazimierz utz

• rewolucja w filmie - nieszczenie XIX wiecznych konwencji - Wójcik i Kutz wkraczają na tą samą drogę, zrezygnowali z komercjalnego filmu, to wywierało piętno na realizacje filmu

• Różewicz „Świadectwo urodzenia”, podwórko na terenie byłego getta w Łodzi, o małej dziewczynce, Żydówce

• „Matka Joana od aniołów”

Dźwięk i muzyka w filmie

tapper lub orkiestra po komentarzach z offu

w końcu lat 20 pojawia się dźwięk synchroniczny

tapper - zagłusza odgłosy projektora, akompaniuje, uwydatnia rytm akcji

6X 1927

data uważana za początek kina dźwiękowego

odbyła się premiera „Śpiewak jazzzu”

jedna z wytwórni bankrutowała, zastanowiono się, jak urozmaicić projekcje, żeby widzowie przychodzili do kina

wynalazek kina dźwiękowe

początkowo niezwykle drogie urządzenia, nie można było kupić, tylko wypożyczyć

nikt nie sądził, że dźwięk może być do czegoś potrzebny

okazało się, że kina zgłaszały się masowo o takie urządzenie dźwiękowe u siebie

okazało się, że dźwięk uatrakcyjnia projekcję

pierwszym polskim filmem dźwiękowym była „Moralność Pani Dulskiej” - 1930

paradoksalnie zahamował ten wynalazek rozwój kina

wielu aktorów była nieprzystosowana, np. dźwięk był nieadekwatny, nie potrafili do tego przywyknąć

sztuka filmowa staneła w miejscu na wiele lat, reżyser musiał dostosować do nowych warunków

chowano mikrofon w kwiatach na stole (kombinacje z mikrofonem), aktorzy nie mogli się ruszać, żeby nie oddalać się od mikrofonu

kino stało się statyczne

po wojnie akcja dzieje się w pomieszczeniach

dźwięk stuprocentowy - dźwięk nagrywany na planie filmu podczas rejestracji zdjęć

kiedyś dialogi były nagrywane w studiu

ścieżka dźwiękowa - część taśmy filmowej, na której w sposób magnetyczny lub optyczny został zapisany dźwięk

elementy ścieżki dźwiękowej filmu

• słowa

• dźwięki rzeczywistości

• muzyka

• cisza

podział dźwięków:

• jego ekranowym źródłem jest postać lub przedmiot należący do świata przedstawionego

płynie ze źródła mieszczącego się poza kadrem

muzyka diegestyczna (immanentna) - obecna w kadrze, widzimy na przykład grające radio, muzyka

muzyka niediegetyczna (transcendentna) - słyszymy spoza kadru - z offu

• może być specjalnie napisana do filmu

• można wykorzystać twory już istniejące

funkcje muzyki w filmie:

• ilustracyjność, podkreślenie akcji

• może wyprzedzać to, co się za chwilę wydarzy

• może puentować wydarzenie

• może być elementem wspomnień marzeń, halucynacji bohatera

• może budzić u widzów emocje, których nie wywołuje obraz filmowy

muzyka filmowa:

• powinna być związana z obrazem

• nie może wysuwać się na pierwszy plan

• często mówimy po obejrzeniu filmu, że nie było jej słychać

Muzyka w filmie a widz- ma podnosić stopień współuczestnictwa, wyrywać z biernej postawy, silniej angażować w wydarzenia na ekranie

muzyka filmowa powinna być elementem jednoczącym film, tworzyć poczucie jedności stylistycznej

„Ziemia obiecana”- niewiele motywów (tętniące miasto, upadek moralności, przepych)

„Pan Tadeusz”- bardzo wiele motywów

„Żywot Mateusza” Leszczyńskiego

sceny zazwyczaj zapisywane w stosunku do dialogów napisanych przez scenarzystę

„Dolina Issy”

Procedura analizy i interpretacji filmu:

1. dosłowna identyfikacja przedmiotowa

2. dosłowna identyfikacja tematyczna

3. odczytanie treści

dosłowna identyfikacja przedmiotowa:

• ukazany przedmiot lub zdarzenie muszą mieścić się w sferze doświadczeń widza

• trzeba znać konwencjonalne sposoby przedstawienia

• należy dysponować kluczem do odczytania przedstawionego wyobrażenia

• na tym poziomie interpretacje jest zwykle obiektywna

dosłowna identyfikacja tematyczna:

• konieczna jest znajomość kontekstów społecznych, historycznych, religijnych, filozoficznych, mitologicznych

• pojawia się wielość znaczeń

• interpretacja staje się subiektywna

• temat odczyta węższa grupa osób

odczytanie treści:

• potrzeba odczytania wielu znaczeń

• konieczność przeprowadzenia drobiazgowych badań i ustaleń

• szczególne utrudnienia pojawiają się przy interpretacji dzieł o charakterze osobistym

• grupa interpretatorów jest bardzo mała

• ustalenia mają charakter subiektywny

odczytanie ekspresji

• jak artysta wyraża to co przedstawia

• odczytywanie ekspresji, środków wyrazu

• duży margines fałszywej interpretacji

• ustalenia trudne do weryfikacji obiektywnej

Uznanie zyskują interpretacje poprzedzone szczegółową analizą, poparte największą ilością poważnych argumentów

Kino autorskie

1. Reżyser jest autorem filmu

• operator

• reżyser

• producent

kiedyś te trzy osoby, dziś najważniejszy jest producent

2. Reżyser nadzoruje realizacja filmu i pracę swoich współpracowników na wszystkich etapach produkcji

odpowiedzialność spoczywa na reżyserze

3. Reżyser ponosi odpowiedzialność moralną za swój film i zawarte w nim treści, też: np. przekroczenie kosztorysu może powodować kłopoty

4. Reżyser ma obowiązek dbać, by wszystkie jego filmy były na jak najwyższym poziomie

Bergman, Fellini, Besson, Antonioni, Tarkowski

Gatunki filmowe

dualizm - wyrażanie emocji, np. w filmie gangsterskim, zwykle utożsamiamy się z gangsterem, a nie z policjantem, ale na koniec filmu główny bohater ginie bądź spotyka go kara - ostrzeżenie dla widza

powtarzalność - czynniki, po których się orientujemy

• typ bohatera

• rekwizyty

• fabuła

• rozwiązanie akcji

Istnieje bardzo wiele cechy należących do konkretnego gatunku.

Przewidywalność

możemy przewidzieć:

• zakończenie

• styl filmu

• atmosferę

• zachowanie bohaterów

kumulacyjność

różne tematy, obrazy, rozwiązania pojawiające się w miarę upływu lat w filmach danego gatunku pojawiają się już razem w kolejnych filmach

każdy gatunek tworzy swoją tradycję

symboliczność

Filmy konkretnego gatunku można interpretować głębiej, na szerszym tle społecznym i kulturowym

np. „W samo południe”, '50 uważany za film nie o samotnym szeryfie, ale o tym, w jaki sposób USA walczą z komunizmem i zagrożeniami jaki on niesie

Garry Cooper

nostalgiczność

Cechy gatunków filmowych przejęły seriale telewizijne

Film dokumentalny

• nazwa istnieje od 1936r. Jako pierwszy uzył jej amerykański filmoweiec John Grierson

• uporządkowane odzwierciedlenie rzeczywistości

• jest to zawsze twórcza interpretacja filmowanej rzeczywistości

• filmy dokumentalne mają aspekt społeczny

realizatorzy:

• nie ingerują w rzeczywistość przed kamerą

• ingerują i jest to element strukturalny filmu

• ingeruję, by przywrócić stan sprzed ich pojawienia się

• ingerują, by wyzwolić prawdę zachowań filmowanych osób

autorski film dokumentalny

• subiektywna wypowiedź odzwierciedlająca nie tyle obiektywny porządek świata, co jego widzenie przez artystę

• filmowa rejestracja połączona z ingerencją autora

Kazimierz Karabasz - dokumentalista

Andrzej Munk „Kierunek - Nowa Huta!”

1950 - powstaje Wytwórnia Filmów Dokumentalnych

• realizatorzy starają się, aby ich filmy były wypowiedzią artystyczną

• mają przedstawiać prawdziwy obraz świata (czasem przemycane są treści opozycyjne)

• wyczulenie na społeczną rolę dokumentalisty

• docieranie poprzez wycinek świata do zjawisk ogólniejszych, bardziej uniwersalnych

czarna seria - 1955-58

• zaskakujące realizmem krótkie filmy dokumentalne

• odsłonięcie mrocznych zakamarków polskiej rzeczywistości

• zjawiska negatywne, powszechne, objęte wcześniej cenzurą

• odkłamywanie filmowego wizerunku Polski

• reżyserska finezja i pogłębiony opis rzeczywistości

„Uwaga chuligani!”, Hoffman, Skórzewski - zainicjował czarną serię, 1955, film w całości zainscenizowany, ale inspirowany prawdziwymi wydarzeniami

• rekonstrukcja typowych scenek z ówczesnej Warszawy

• szybki montaż

• szybka narracja

Wrocławski - 1957 - „Miejsce zamieszkania”

• prawdziwy obraz życie w Nowej Hucie, sztandarowej budowy socjalizmu w Polsce

• proza życia daleka od propagandowego wizerunki

• nędza egzystencji młodych robotników

• piosenka o Nowej Hucie staje się ironicznym komentarzem

Karabasz „Muzykanci”

Munk „Niedzielny poranek”

---