Biologia

Skład chemiczny organizmu

Związki organiczne związki, których atomy węgla są połączone w łańcuchy, ich grupy to: cukry, tłuszcze, białka i kwasy nukleinowe. Ich głównym składnikiem jest węgiel. Atomy węgla są w nich połączone w charakterystyczne łańcuchy.

Związki nieorganiczne wchodzą w skład organizmu, są to woda i sole mineralne.

Woda jest rozpuszczalnikiem. W organizmach w wodzie zachodzą reakcje chemiczne, woda bierze udział w termoregulacji, jest środowiskiem rozmnażania się organizmów, a także substratem fotosyntezy i innych reakcji.

CUKRY I TŁUSZCZE

W skład cząsteczek cukrów wchodzą: węgiel, wodór, tlen.

Funkcje cukrów

• Energetyczne - glukoza

• Funkcja zapasowa - skrobia i glikogen

• Budulcowa - chityna i celuloza

• Transportowa - u roślin sacharoza, u zwierząt glukoza

Dwucukry powstają w wyniku połączenia dwóch cząsteczek cukrów prostych. Najbardziej znane są: sacharoza (cukier, którym słodzi się napoje i pokarmy) i laktoza (w mleku matki).

Wielocukry powstają w wyniku połączenia wiązaniami chemicznymi bardzo wielu cząsteczek cukrów prostych. Nie są słodkie i słabo rozpuszczają się w wodzie. Skrobia i glikogen pełnią funkcje zapasowe, celuloza jest głównym budulcem ścian komórkowych roślin (podobna jest chityna- składnik pancerzy stawonogów i ścian komórek grzybów)

Funkcje tłuszczów

• Energetyczna

• Termoregulacyjna

• Zapasowa

• Ochronna

W skład cząsteczki tłuszczu wchodzi jedna cząsteczka glicerolu i trzy cząsteczki kwasów tłuszczowych. Występują w niej atomy węgla, wodoru i tlenu.

Cholesterol usztywnia błony biologiczne

Wit. D odpowiada za gospodarkę mineralną

Lipidy nie rozpuszczają się w wodzie. Wiele z nich pełni ważne funkcje w komórkach i organizmach.

Fosfolipidy są głównym budulcem błon biologicznych. Wynika to z ich szczególnej budowy.

Woski tworzą warstwy ochronne na powierzchniach liści.

100 g tłuszczu - 107 g wody

BIAŁKA

• Aminokwasy egzogenne takie, których organizm nie potrafi wytworzyć.

• Aminokwasy endogenne wytwarzane w organizmie

• Białka pełnowartościowe zawierają wszystkie aminokwasy egzogenne

• Białka niepełnowartościowe nie zawierają wszystkich aminokwasów egzogennych.

Podstawą czynności życiowych organizmów są reakcje biochemiczne katalizowane przez enzymy.

FUNKCJE BIAŁEK:

1. ENZYMATYCZNA - katalizatory

2. BUDULCOWA - np. osseina buduje kości, aktyna i miozyna budują mięśnie, keratyna buduje włosy i paznokcie.

3. REGULATOROWA - hormony np. hormon wzrostu

4. OBRONNA - np. przeciwciała

Reakcje biochemiczne takie, które zachodzą w komórkach organizmu.

Katalizatory substancje, które umożliwiają lub znacznie przyśpieszają reakcje biochemiczne. W komórkach katalizatorami są enzymy.

Enzymy katalizatory biochemiczne, są cząsteczkami białek. Podczas reakcji enzymy nie zużywają się i nie zmieniają.

Aminokwasy tworzą cząsteczkę białka, są połączone szeregowo wiązaniami peptydowymi.

Aby organizm mógł prawidłowo funkcjonować, musi mieć zdolność syntezy wszystkich niezbędnych białek.

BŁONY BIOLOGICZNE

FUNKCJE BŁONY BIOLOGICZNEJ:

• Oddzielająca

• Transportowa

• Informacyjna

Komórka eukariotyczna znajdują się w niej różne struktury błoniaste.

Błona komórkowa otacza komórkę, stanowiąc granicę między nią a otoczeniem, w którym mogą być inne komórki, płyny ciała lub środowisko zewnętrzne.

W komórce eukariotycznej znajdują się liczne błony biologiczne oddzielające poszczególne obszary np. eozbudowany system błon dzieli cytoplazmę na kilka obszarów, dzięki czemu mogą w niej zachodzić różne reakcje biochemiczne, nie przeszkadzając sobie nawzajem.

Błona składa się z 2 warstw fosfolipidów.

Plazmalemma (inaczej błona komórkowa) błona biologiczna otaczająca komórkę. Dzięki niej komórka utrzymuje odrębność w otoczeniu. Są przez nią transportowane różne substancje zarówno z wewnątrz, jak i do wnętrza komórki. Dba o to, by komórka pobrała potrzebne składniki, a szkodliwe usunęła. Za jej pośrednictwem uzyskiwane są też informacje o tym, co się dzieje na zewnątrz, a docierające od niej przez błonę związki, np. hormony, wyzwalają określoną reakcję.

FUNKCJE BŁONY KOMÓRKOWEJ:

• Oddzielająca

• Transportowa - białka

• Informacyjna - białka receptorowe

Osmoza dyfuzja rozpuszczalnika przez błonę półprzepuszczalną rozdzielającą dwa roztwory o różnym stężeniu. Osmoza spontanicznie zachodzi od roztworu o niższym stężeniu substancji rozpuszczonej do roztworu o wyższym, czyli prowadzi do wyrównania stężeń obu roztworów. Ma istotny wpływ dla organizmów wodnych (usuwanie z organizmu ryby nadmiaru wody i zatrzymywanie soli mineralnych) oraz lądowych ((utrzymywanie stałego stężenia osocza krwi i limfy).

Plazmoliza zmniejszenie się obszaru cytoplazmy na skutek przepływu wody.

KOMÓRKI

Komórka najmniejsza jednostka funkcjonalna i strukturalna organizmu. Ciało człowieka jest zbudowane z 100000000000000 komórek.

Otoczka jądrowa dwie błony otaczające jądro komórkowe. Może się przez nie odbywać transport z i do jądra.

Pory czasowo otwierane otwory w otoczce jądrowej, drugi ze sposobów transportu do i z jądra.

Jądro jest otoczone otoczką jądrową, zawiera materiał genetyczny DNA, w którym jest zapisana informacja na temat budowy komórki i wszystkich procesów w niej zachodzących.

Chromatyna substancja wypełniająca jądro, złożona z DNA i białek.

Plazmolemma nazwa błony komórkowej

Redikulum endoplazmatyczne system błon, w których występuje synteza białek oraz oddzielanie niektórych części komórki.

Aparat Golgiego zachodzą w nim procesy biochemiczne prowadzące do specjalizacji białek wytworzonych w rybosomach.

Shwanne Teodor, Matthias Shleiden XIX w., komórkowa budowa organizmu.

Kariotyp zestaw chromosomów w komórce ciała organizmu danego gatunku.

Tlenowe oddychanie komórkowe zachodzi w mitochondrium, jest to uwalnianie energii pochodzącej z rozkładu związków organicznych, przede wszystkim cukrów, przy udziale tlenu. Uwolniona energia gromadzi się w ATP.

Mitochondrium zachodzi w nim tlenowe oddychanie komrókowe, jest w nim ATP magazynujące dużą ilość wytworzonej energii.

Cytoplazma niejednorodny, kisielowaty roztwór (cytozol), są w nim zawieszone mitochondria, plastydy, wakuole, rybosomy.

Rybosomy są w cytozolu (cytoplazmie podstawowej), na ich powierzchni zachodzi synteza białek.

Synteza białek łączenie odpowiednich aminokwasów w łańcuchy białkowe.

Plastydy struktury komórkowe w komórkach roślinnych: chloroplasty (najważniejsze, zachodzi w nich fotosynteza), chromoplasty i leukoplasty.

Chromoplasty pastydy, w których występują żółte, pomarańczowe lub czerwone barwniki.

Leukoplasty nie zawierają barwników, ich zadaniem jest gromadzenie materiałów zapasowych rośliny, najczęściej w postaci skrobi.

Wakuole obszary komórki zawierające wodny roztwór związków chemicznych zwany sokiem komórkowym. Są otoczone pojedynczą błoną. Ich rolą jest gromadzenie wody i substancji szkodliwych.

ŚCIANA KOMÓRKOWA OCHRANIA KOMÓRKĘ I NADAJE JEJ KSZTAŁT.

KOMÓRKA ZWIERZĘCA

KOMÓRKA ROŚLINNA

---