I

1.Jakie są zależności między pedagogiką a pedagogiką specjalną? Jak definiuje się surdopedagogikę? Wyjaśnij trojaki charakter surdopedagogiki?

Pedagogika -to dyscyplina naukowa zajmująca się wychowaniem rozumianym jako świadomie i celowo zorganizowany proces rozwoju osobowości wychowanka w procesie interakcji zachodzących między uczniem a nauczycielem, zgodnie z przyjętym ideałem wychowawczym. Z kolei termin pedagogika specjalna określa jedną z subdyscyplin pedagogiki, której przedmiotem jest teoretyczna i praktyczna problematyka wychowania osób odchylonych od normy psychofizycznej. Pedagogika specjalna zajmuje się problematyką wychowania osób niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie , to jest dzieci, młodzieży i dorosłych ze szczególnymi trudnościami w uczeniu się i wychowaniu. A zatem przedmiot pedagogiki specjalnej to teoria i praktyka wychowania.

Surdopedagogika pochodzi od łacińskiego słowa: surdus `głuchy'.

Jest jedną z dyscyplin szczegółowych pedagogiki specjalnej obok: tyflopedagogiki, oligofrenopedagogiki, pedagogiki terapeutycznej (nozopedagogiki), pedagogiki resocjalizacyjnej, logopedii,

Surdopedagogika podobnie jak cała pedagogika, ma trojaki charakter:

-nauki teoretycznej, gdyż dąży do wykrywania i wykrywa prawidłowości rządzące procesem dydaktyczno-wychowawczym- zmierza do konstruowania teorii rewalidacji

-nauki praktycznej - gdyż formułuje metodyczne podstawy działalności rewalidacyjnej, proponuje metody i techniki w procesie postępowania rewalidacyjnego.

-sztuki, gdyż wychowanie jest swoista umiejętnością. Proces rewalidacji jest rodzajem działalności praktycznej, której zasady, reguły, dyrektywy, metody i techniki wychowawcze są stosowane w sytuacjach , których często nie można przewidzieć ani powtórzyć.

2.Z jakimi naukami jest spokrewniona surdopedagogika? Proszę je pokrótce scharakteryzować.

Nauki współdziałające z surdopedagogiką

Wiele dyscyplin naukowych zajmuje się uszkodzeniami i dysfunkcjami zmysłu słuchu. Z nich wynikają nieprawidłowości rozwoju osobniczego i związane z tym konsekwencje społeczne. Są one także przedmiotem badań różnych nauk.

Nauki medyczne

W obrębie nauk medycznych dyscypliny zajmujące się problematyką słuchu i słyszenia to:

-audiologia (audire `słyszeć') - jako nauka medyczna zajmuje się słyszeniem i percepcją słuchową. W zakres zainteresowań tej dyscypliny wchodzą anatomia, fizjologia i biochemia, a także zmiany chorobowe organu słuchu, dróg słuchowych oraz odpowiednich ośrodków w mózgu; zajmuje się ona także pojemnością informacji oraz przetwarzaniem informacji dokonującym się w tym organie.

-audiometria - jest częścią audiologii. Jest to nauka zajmująca się metodami badania słuchu

Badania audiometryczne mają znaczenie zarówno diagnostyczne , jak i rewalidacyjne, szczególnie dla zwolenników koncepcji oralnej, z uwagi na konieczność określenia możliwości wykorzystania zachowanych resztek słuchu, co ma istotne znaczenie dla rozwoju mowy dźwiękowej i jej wyrazistości.

-fizjologia i patologia narządu słuchu - obejmuje budowę, czynności i choroby zmysłów słuchu i równowagi, diagnostykę, leczenie i profilaktykę. Ustala się przyczynę uszkodzenia słuchu, miejsce, w którym nastąpiło uszkodzenie, stopień i rodzaj ubytku słuchu.

-akustyka aparatów słuchowych jako dział akustyki - oraz protetyka słuchu zajmują się doborem i dopasowaniem aparatów słuchowych.

Nauki psychologiczne i interdyscyplinarne

- psychologia - zajmuje się psychicznymi uwarunkowaniami zachowań człowieka. Psychologia osoby z uszkodzonym słuchem, tj. surdopsychologia, zajmuje się wpływem uszkodzenia słuchu na aktywność, wewnętrzną organizację i regulację stosunków niesłyszącej jednostki ze światem przyrody i środowiskiem społecznym.

- psychopedagogika specjalna - jest działem psychologii. Zajmuje się ona opisywaniem i wyjaśnianiem psychologicznych mechanizmów procesu dydaktyczno-wychowawczego, m.in. w surdorewalidacji.

-psycholingwistyka- jest to gałąź psychologii, która zajmuje się opisywaniem i wyjaśnianiem wiedzy językowej człowieka. Zajmuje się ona wykrywaniem struktur i procesów znajdujących się u podłoża zdolności człowieka do mówienia i rozumienia języka. Dla surdopedagoga zasadnicze znaczenie mają trzy kwestie badane przez psycholingwistę:

a) kwestia sposobu przyswajania języka: czy dyspozycje do uczenia się języka mają charakter wrodzony, czy też opanowanie języka jest w istocie rezultatem procesów socjalizacyjnych i wychowania,

b) kwestia powiązania między wiedza o języku a użyciem języka (rozumienie zdania, czyli jego „dekodowanie”, tworzenie zdania, czyli jego `kodowanie” - co składa się na użycie języka oraz gromadzenie wiedzy o języku -co składa się na wiedzę o języku).

c) zagadnienia wytwarzania i rozumienia wypowiedzi.

Socjologia - w odniesieniu do osób z uszkodzonym słuchem ujęcie socjologiczne może się różnić w zależności od tradycji w kształceniu niesłyszących i istniejących uwarunkowań kulturowych.

lingwistyka - daje ogólną wiedzę o języku. Znajomość teorii językoznawczych ułatwia zrozumienie koncepcji surdodydaktycznych.

Logopedia - jeden z kierunków logopedii, zwany surdologopedią zajmuje się zagadnieniami rozwijania mowy i mówienia oraz terapii zaburzeń mowy osób z uszkodzonym słuchem. Dokonania w dziedzinie logopedii znacznie przyczyniają się do usprawniania praktyki surdodydaktycznej. Jest ona pomocna zarówno w nauczaniu języka i mowy dźwiękowej, jak też języka migowego.

Techniki i technologie mikrokomputerowe, informatyka - znaczenie informatyki i związanych z nią technologii w rewalidacji jest ogromne. Konstruowana aparatura i metody pomiaru słuchu: audiometria progowa, audiometria nadprogowa, audiometria mowy, audiometria obiektywna oraz opracowywane i stale doskonalone metody doboru i dopasowania aparatów słuchowych umożliwiają wczesne wykrywanie rodzaju uszkodzenia słuchu, jego obiektywny pomiar.

3. Rewalidacja to proces i rezultat. Proszę omówić te pojęcia z wyszczególnieniem ich elementów.

W pedagogice specjalnej i w surdopedagogice rewalidacja jest pojęciem centralnym. Jako postępowanie wychowawcze stanowi zespół ukierunkowanych, celowych czynności dydaktyczno -wychowawczych wspólnych wszystkim odmianom wychowania specjalnego.

Pojęcie rewalidacja może być ujmowane jako pewien proces, na który składają się: usprawnianie, kompensacja, korektura. Podstawą tak sformułowanego zakresu pojęcia rewalidacji są bio-psycho-społeczne prawidłowości postępowania naprawczego.

Rewalidacja to proces postępowania ortopedagogicznego. Jako postępowanie wychowawcze stanowi zespół ukierunkowanych, celowych czynności dydaktyczno- wychowawczych wspólnych wszystkim odmianom wychowania specjalnego Rewalidacja może być też ujmowana jako rezultat tego procesu. Tu mieści się pojęcie afiliacja rewalidacyjna. Z tego punktu widzenia możemy mówić o osobie zrewałidowanej. Osobowość zrewalidowaną - prezentują te osoby z uszkodzonym słuchem, które zdolne są do rozwoju i samorozwoju.

4.Co oznaczają pojęcia: usprawnianie, kompensacja, korektura? Co oznacza pojęcie afiliacja rewalidacyjna? Czyją koncepcję te pojęcia rozwijają i jak brzmi pytanie, z którego one się wywodzą?

Maria Grzegorzewska (1888-1967) - rozważając problematykę rewalidacji w pedagogice specjalnej, sformułowała to zagadnienie w postaci pytania:

„co kompensować i co korygować, co usprawniać”

-usprawnianie pedagogiczne: dotyczy organów nie uszkodzonych i ich funkcji, ale także oznacza maksymalne usprawnianie funkcji uszkodzonego zmysłu słuchu, bez czego nie jest możliwe osiąganie celów wychowawczych i dydaktycznych. A więc maksymalne usprawnianie funkcji zmysłów nie uszkodzonych, szczególnie wzroku, dotyku, kinestetyki oraz zachowanych tzw. resztek słuchu, to w surdopedagogice warunek skuteczności pedagogicznej kompensacji.

-kompensacja pedagogiczna, czyli wyrównywanie zmniejszonych możliwości rozwojowych, wynikających z uszkodzenia narządu słuchu, dotyczy zarówno rozwoju funkcji poznawczych, jak i kształcenia charakteru. Kompensacja może mieć charakter monosensoryczny - kiedy głównym czynnikiem rozwoju będzie kompensacja w obrębie jednego uszkodzonego analizatora, np. słuchu bądź wzroku lub polisensoryczny- najbardziej dziś powszechny- kiedy funkcję uszkodzonego zmysłu słuchu wyrównujemy wykorzystując także inne analizatory.

-korektura pedagogiczna - polega na poprawianiu, zmniejszaniu rozbieżności między założonymi a uzyskanymi rezultatami oddziaływań dydaktyczno-wychowawczych. Chodzi tu o poprawianie błędów w postrzeganiu, myśleniu, zapamiętywaniu, rozumieniu rzeczy i zjawisk, faktów i zdarzeń, zinternalizowanych wartości i ideałów; modyfikowanie postaw i dążeń będących rezultatem zarówno socjalizacji, jak i celowego, świadomego uczenia się.

Afiliacja rewalidacyjna

Osiąganie celów rewalidacyjnych i ogólno wychowawczych w procesie usprawniania, kompensacji i korektury prowadzi przez wzajemne powiązania i oddziaływania tych elementów do afiliacji rewalidacyjnej.

Zmiany osobowości niesłyszącego, które są rezultatem całokształtu działań rewalidacyjnych, a więc pedagogicznej kompensacji, korektury i usprawniania, przejawiają się w postaci afiliacji rewalidacyjnej. Oznacza to przyswojenie, internalizację i utrwalenie tych zmian.

Rewalidacja może być też ujmowana jako rezultat tego procesu. Tu mieści się pojęcie afiliacja rewalidacyjna. Z tego punktu widzenia możemy mówić o osobie zrewalidowanej. Osobowość zrewalidowaną -prezentują te osoby z uszkodzonym słuchem, które zdolne są do rozwoju i samorozwoju.

5.Dlaczego pedagogika specjalna staje się pedagogiką profilaktyczną , prewencyjną?

Pedagogika specjalna - nie zatracając swoich funkcji kompensacyjnych staje się dziś także pedagogiką profilaktyczną, prewencyjną.

Coraz skuteczniej zapobiega niechcianym stanom rzeczy w wyniku postępu medycyny, profilaktyki medycznej, diagnostyki medycznej, produkowania coraz lepszych aparatów słuchowych i rozwoju metod postępowania surdopedagogicznego.

Nurt pedagogiki prewencyjnej w surdopedagogice staje się dominujący tam, gdzie szczególny nacisk kładzie się na wychowanie słuchowe.

Pamiętajmy o tym, że osoba z uszkodzonym słuchem jest osobą niepełnosprawną.

II

1.Osoba z uszkodzonym słuchem jako podmiot surdopedagogiki. Jak należy rozumieć to pojęcie?

Osoba niesłysząca jako podmiot wychowania

W języku i w użyciu języka występują wyrażenia: osoba głucha, z resztkami słuchu, niedosłysząca, słabo słysząca, ogłuchła, głuchoniema, z uszkodzonym narządem słuchu, niesłysząca, z uszkodzonym słuchem przed przyswojeniem języka i po przyswojeniu języka

Terminy te są traktowane zamiennie, przeciwstawnie, oddają różne nasilenia, różny stopień uszkodzenia słuchu lub zupełny jego brak.

Pojęcie osoby z uszkodzonym słuchem, a więc sposób rozumienia istoty tego, czym jest brak słuchu oraz jak wpływa on na rozwój osoby niesłyszącej- zależy od celów i zadań, jakie sobie stawia określona dyscyplina surdologiczna. Takie stanowisko jest uzasadnione zwiększającymi się możliwościami wychowania słuchowego.

2.Jakich sfer osobowości mogą dotyczyć konsekwencje uszkodzenia słuchu? Od jakich warunków zależy rozwój sfery intelektualnej, duchowej, uczuciowej i wolicjonalnej osoby z uszkodzonym słuchem?

Wtórne konsekwencje uszkodzenia słuchu mogą dotyczyć wszystkich sfer osobowości, a więc: rozwoju fizycznego, emocjonalnego, umysłowego, duchowego, przejawiać się w postaci niskiego poziomu dojrzałości społecznej.

Badania wielu autorów wykazały, że we wszystkich tych zakresach osobowości może się uwidocznić wpływ uszkodzenia pierwotnego, jakim jest uszkodzenie słuchu.

Tak więc:

1. W zakresie rozwoju fizycznego:

mniejsza sprawność motoryczna w porównaniu z dziećmi słyszącymi, dotyczy to szybkości ruchów i statyki

może być ta sama przyczyna, która spowodowała uszkodzenie zmysłu słuchu,

2. W zakresie rozwoju umysłowego stwierdza się u dzieci niesłyszących:

• niższy w porównaniu ze słyszącymi poziom czynności umysłowych,

• niższy poziom umiejętności tworzenia i rozumienia pojęć, sztywność myślenia,

• brak oryginalności w myśleniu,

• kurczowe trzymanie się wyuczonych wzorów zachowań,

• zubożenie procesów poznawczych w wyniku braku doznań dźwiękowych

Dzieci niesłyszące, jeśli znajdują się w środowisku społecznym składającym się z niesłyszących - to wówczas ich rozwój jest uwarunkowany kulturowo. Jeśli w tym środowisku istnieje posługiwanie się bogatym, zróżnicowanym językiem migowym, to ogólny rozwój może być wysoki.

3. W zakresie rozwoju emocjonalnego stwierdza się w porównaniu z dziećmi słyszącymi : egocentryzm, niedojrzałość emocjonalną, popędliwość w zachowaniu, zubożenie doznań emocjonalnych i estetycznych,

4. W zakresie dojrzałości społecznej

Uszkodzenie słuchu, a więc ilościowe zmniejszenie doświadczeń sensorycznych wpływa na całość rozwoju człowieka:

-na jego potencjalny rozwój fizyczny, emocjonalny, umysłowy i dojrzałość społeczną,

-a zatem i na jakość cech osobowości niesłyszącego w porównaniu z osobami słyszącymi.

Rozwój ten jest wynikiem innych doświadczeń , odmiennych dróg poznania, do którego osoba niesłysząca dochodzi nie za pośrednictwem słuchu, ale drogami pośrednimi.

Poziom dojrzałości społecznej jest ściśle związany z przebiegiem osobniczego procesu rozwojowego.

3. Jaką drogą osoba z uszkodzonym słuchem zdobywa wiedzę o świecie?

Osoba z uszkodzonym słuchem zdobywa wiedzę o świecie za pomocą nie uszkodzonych zmysłów, czyli np. wzroku, gdyż wszystko to, co dzieje się w przyrodzie , w społeczeństwie wyraża się za pośrednictwem kultury (technicznej, humanistycznej) może być postrzegane dzięki wiedzy zawartej w języku i za pośrednictwem słuchu bądź w przypadku pisma za pomocą wzroku.

4. Co zalicza się do dyspozycji kierunkowych a co do dyspozycji instrumentalnych? Co jest podstawą ich nabywania?

Pełny rozwój osoby z uszkodzonym słuchem można osiągnąć: 1.Przez kształtowanie określonych dyspozycji kierunkowych. Zaliczamy do nich: potrzeby i dążenia, wartości i ideały, postawy, samoocenę i przekonania. Jednostka nabywa je w procesie usprawniania, kompensacji i korektury. Lub przez rozwijanie określonych dyspozycji instrumentalnych, czyli rozwijanie zdolności i inteligencji, nabywanie wiedzy, nabywanie umiejętności i nawyków. Podstawą nabywania dyspozycji kierunkowych (wychowania), i dyspozycji instrumentalnych (nauczania) są: psychologiczne procesy uczenia się, wychowawcze metody i techniki oraz formy organizacyjne procesu dydaktyczno-wychowawczego.

III

1.Proszę omówić historię kształcenia instytucjonalnego osób z uszkodzonym słuchem (połączyć z wykładem II) w świecie. Jaki cel przyświecał założycielom szkół kształcenia dzieci z uszkodzeniem słuchu? Jakie trzy szkoły kształcenia i wychowania osób z uszkodzonym słuchem wymienia się?

-szkoła paryska (1771 r.), Paryż, założyciel Charles de l'Epe'e:, pierwsza szkoła dla niesłyszących, punktem wyjścia była filozofia racjonalizmu. W praktyce oznaczało to kształcenie osób z uszkodzonym słuchem za pośrednictwem znaków języka migowego i za pośrednictwem pisma. Sicard (1742-1822) rozbudował tę metodę. Metoda ta znana jest odtąd jako metoda francuska ze szczególnym uwzględnieniem pisma.

- szkoła niemiecka (1778), Lipsk, założyciel Samuel Heinicke

Heinicke realizację celów rozwoju osób niesłyszących widzi przez wykorzystanie pośrednictwa języka i mowy. Mowa według Heinickego jest ściśle związana z myśleniem a myślenie jest możliwe tylko za pośrednictwem mowy dźwiękowej. Dla Heinickego podstawowe znaczenie miało nauczanie pojedynczych słów i wypowiedzeń zgodnie z regułami gramatyki, bez uwzględnienie na początku pisma. Słuch miał być w nauce mowy zastąpiony przez zmysł smaku i zmysł dotyku.

-szkoła wiedeńska (1779) , Wiedeń, założyciel ks. Johann Friedrich Storck

Wymienione dwa skrajne stanowiska łączy szkoła wiedeńska. Według tej szkoły:

-wydobywanie mowy dźwiękowej u niesłyszących bez pomocy znaków języka migowego ma charakter czysto mechaniczny

-rozwój mowy i języka odbywa się zgodnie z regułami gramatyki i z wykorzystaniem znaków języka migowego.

Te trzy systemy kształcenia konkurują ze sobą do dzisiaj.

Tradycyjne cele surdopedagogiki, odniesione do współczesnej praktyki, można ująć jako wychowanie do:

-integracji społeczno-zawodowej osób z uszkodzonym słuchem ze społecznością ludzi słyszących

-podkultury niesłyszących: efektem tak rozumianego celu wychowania jest identyfikowanie się niesłyszących z ich swoistą podkulturą, gdyż bariera porozumienia uniemożliwia im w pełni aktywne uczestnictwo w społeczności ludzi słyszących.

-uczestniczenia niesłyszących we właściwej im podkulturze, a także do możliwie pełnego uczestniczenia w społeczności ludzi słyszących.

Traktowanie jako wartości naczelnej rozwoju osobowości osób z uszkodzonym słuchem przez rozwój języka jest wspólną cechą wymienionych trzech sposobów ujmowania kształcenia tych osób.

Współcześnie wspólnym mianownikiem wszystkich kierunków kształcenia niesłyszących jest stosowanie pisma.

Założycielom szkół przyświecał jeden wspólny cel:

wychowanie człowieka, chrześcijanina i obywatela. Był on realizowany w postaci różnych rozwiązań dydaktyczno-metodycznych

2.Jakie rodzaje wychowania wyróżnia się w surdopedagogice?

W praktyce wychowawczej rodzaje wychowania powinny być traktowane jako całość.

Ze względu na rodzaje działalności wychowawczej w surdopedagogice wyróżnia się:

-wychowanie moralne

-wychowanie przez naukę

-wychowanie przez pracę

-wychowanie przez sztukę

-wychowanie przez sport i wypoczynek (aktywność psychomotoryczna)

Te rodzaje działalności wychowawczej powinny być ściśle zintegrowane wokół centralnego zadania, jakim jest w surdopedagogice rozwój języka osób niesłyszących.

3.Dzięki jakim funkcjom dydaktyczno-wychowawczym odbywa się proces surdorewalidacji? W jakich formach są realizowane funkcje dydaktyczno-wychowawcze w procesie wychowania?

Proces surdorewalidacji odbywa się poprzez funkcje dydaktyczno-wychowawcze: usprawnianie, kompensację, korekturę. Realizowane są one w procesie wychowania przez: naukę, pracę, sztukę, aktywność psychomotoryczną (wychowanie przez sport i rekreację)

4.Jakie konsekwencje, które wynikają z uszkodzenia słuchu, należy uwzględnić w procesie uczenia się języka przez osoby z uszkodzeniem słuchu? Na jakie sfery rozwojowe wpływa wada słuchu?

Konsekwencje wynikające z uszkodzenia słuchu, które należy uwzględnić w procesie uczenia się języka i jego rozwijania przez osoby niesłyszące to:

-konieczność uwzględnienia w rozwoju językowym okresu sensytywnego i krytycznego

-konieczność uwzględnienia zwiększonych trudności w poznawaniu rzeczywistości przyrodniczej i społecznej

-konieczność uwzględnienia integracyjnych aspektów wychowania w procesie aktywności poznawczej poprzez naukę, sztukę sport i rekreację oraz aktywność zawodową.

5.Dlaczego wychowanie małego dziecka w domu rodzinnym to wyjście poza szkołę specjalną? Co jest celem tego wychowania?

Wychowanie małego dziecka w domu rodzinnym - to przykład wyjścia poza szkołę specjalną.

Wychowanie małego dziecka z uszkodzonym słuchem w domu rodzinnym polega na świadomym uczestniczeniu jego rodziców w wychowaniu ich niesłyszącego dziecka.

Celem wychowania jest zapobieżenie: niemocie, głuchocie, rozwojowi języka migowego bez wprowadzania wychowania dwujęzycznego.

IV

1.Jakie są formy wychowania przedszkolnego? Jaki jest cel wychowania dzieci z uszkodzeniem słuchu w przedszkolu? (wykład III i IV)

Wychowanie dzieci niesłyszących w przedszkolu

Celem wychowania w przedszkolu jest zapewnienie dzieciom „ wszechstronnego rozwoju fizycznego, umysłowego, społeczno-moralnego i estetycznego.

Czesław Kupisiewicz do podstawowych celów wychowania przedszkolnego zalicza:

• zapewnienie dzieciom pełnego rozwoju osobowości, zaspokojenie ich potrzeb intelektualnych, emocjonalnych, społecznych i kulturalnych.

• rozwinięcie sprawności komunikacyjnej dzieci

• wpojenie norm etycznych

• przygotowanie dzieci do nauki i pracy

Nieco inaczej prezentuje się problematyka wychowania przedszkolnego w surdopedagogice.

W surdowychowaniu dominuje cel, jakim jest rozwój komunikacji jako podstawowy warunek realizacji celów pozostałych.

W surdowychowaniu wyróżnia się dwa okresy:

-do 3 roku życia: ze szczególnym uwzględnieniem 1-2 roku życia

-od 3-4 roku życia do pójścia dziecka do szkoły.

Powszechnie dzieci niesłyszące do 3 roku życia wychowują się w rodzinie.

Od 4 roku życia potrzeby związane z rozwojem ogólnym i społecznym dziecka narzucają konieczność umożliwienia mu szerszego zakresu doświadczeń społecznych i językowych. Współcześnie wyróżnia się na świecie następujące formy organizacyjne wychowania przedszkolnego: grupę zabawową, grupę „językowa” z uczestnictwem matki, przedszkole masowe, grupę wymienną, przedszkole specjalne, przedszkole integracyjne

Grupa zabawowa- to najprostsza forma rewalidacji małego dziecka. Praca w grupie polega na zabawie kierowanej przez matkę niesłyszącego dziecka, w której uczestniczy dwoje, troje innych dzieci. Dzieci te są codziennie zapraszane do domu niesłyszącego dziecka. Sytuacja wspólnej zabawy motywuje dziecko niesłyszące do mówienia. Chodzi tu także o możliwość wykorzystania słownictwa dzieci słyszących w pracy z własnym dzieckiem.

Grupa językowa- to zorganizowane w jednym miejscu, codzienne spotkania 4-5 dzieci niesłyszących i ich matek. Spotkania te trwają 2 godziny i odbywają się przez około pół roku. Uczestniczy w nich doświadczona nauczycielka lub surdologopeda. Tak przygotowane dziecko może uczęszczać do masowego przedszkola na krótki czas. Ta forma może być realizowana w dużych miastach.

Grupa wymienna- ta forma organizacyjna powstała w Holandii. Oddaje się dzieci na określony czas do odpowiednio przygotowanych miejsc.

Celem organizowania grup wymiennych jest uzupełnienie wczesnego wychowania w domu rodzinnym. Wczesne wychowanie w domu rodzinnym, potem różne formy organizacyjne pracy z dzieckiem mają na celu przygotowanie do kolejnego etapu, jakim jest przedszkole: integracyjne, masowe, specjalne.

Na świecie, istnieją następujące rozwiązania:

-przedszkole specjalne i przedszkole masowe mieszczą się w jednym budynku, umożliwia to kontakt dzieciom słyszącym i niesłyszącym.

-przedszkole specjalne bez internatu dziecko rozwija się pod okiem fachowców, nie rośnie w izolacji od innych dzieci z uszkodzonym słuchem, utrzymuje codzienny kontakt emocjonalny i społeczny z matką i rodziną.

-przedszkole specjalne z internatem jest to dogodne rozwiązanie dla dzieci niesłyszących, które przebywają w warunkach nie sprzyjających ich rozwojowi-zaniedbania wychowawcze, brak pomocy fachowej ze strony rodziny, oddalone ich miejsce zamieszkania. Brak jest codziennego kontaktu emocjonalnego z rodziną.

-przedszkole masowe ważne jest wcześniejsze przygotowanie dziecka oraz jego nauczycielki, zapewnienie pomocy fachowej surdopedagoga albo surdologopedy.

Wychowanie w przedszkolu powinno się ogniskować wokół rozwoju dyspozycji komunikacyjnych, szczególnie artykulacji.

wychowanie dziecka w przedszkolu

Przebywanie dziecka niesłyszącego przez większą część dnia w zwykłym, masowym przedszkolu, w którym nie może uzyskać specjalnej pomocy mija się z celem tej formy wychowania.Przedszkole nie może być przechowalnią. To muszą brać pod uwagę specjaliści i rodzice, jeśli idzie o umieszczenie dziecka w przedszkolu.

2.Jakie są zadania klasy wstępnej (zerowej) w przygotowaniu dziecka z wadą słuchu do podjęcia nauki szkolnej?

Klasa wstępna (zerowa) jako ostatnia forma wychowania dzieci niesłyszących w okresie przedszkolnym. Zadaniem klasy wstępnej jest przygotowanie dzieci do nauki szkolnej. Dzieci powinny spełnić wymagania składające się na dojrzałość szkolną. Zadaniem klasy wstępnej jest wyrównanie poziomu rozwoju umysłowego i społecznego dzieci wywodzących się z różnych środowisk kulturowych, chodzi tu o rozwijanie myślenia, pojęć językowych, tj. klasyfikowania, porządkowania, porównywania itd. W przypadku dzieci z uszkodzonym słuchem nie chodzi o przyswojenie maksymalnej liczby pojęć językowych, ale o ich operatywność, a więc myślenie językowe i skuteczne posługiwanie się językiem w codziennych sytuacjach.

3.Wychowanie dziecka w internacie - co charakteryzuje to wychowanie? Proszę wymienić pozytywny i negatywny wpływ internatu na wychowanie dziecka z uszkodzeniem słuchu?

Wychowanie w internacie jest formą wychowania instytucjonalnego o wielowiekowej tradycji i historii. Dotyczy ono także wychowania dziecka z uszkodzonym słuchem.Alumnat, bursa, internat, konwikt, kolegium, pensjonat, instytut, zakład- są to nazwy różnych instytucji, które zajmowały się w różnych okresach historycznych i w dalszym ciągu zajmują się wychowaniem i opieką nad dziećmi i młodzieżą - można je traktować synonimicznie.

Instytucje te charakteryzują dwie cechy wspólne:

-są to ośrodki w pewnych granicach zamknięte określonym regulaminem i rygorem. Tym wymogom poddawane są większe grupy dzieci i młodzieży zgromadzone w jednym miejscu, objęte całodobową opieką. Uczestniczą one w procesie wychowawczym.

-kierują tym procesem nie rodzice, lecz wychowawcy, osoby ze specjalnym przygotowaniem.

Wychowanie w grupie internatowej przebiega odmiennie niż wychowanie w rodzinie. Brak jest subtelnych, doniosłych wychowawczo interakcji: rodzic- dziecko i krewni.

Internat jest protezą rodziny. I w rodzinie i w internacie chodzi o wychowanie człowieka.

Wychowanie w internacie odbywa się w grupie i przez grupę i jest sprzeczne z zasadą indywidualizacji. Wychowanie w internacie szkoły specjalnej pełni jednak funkcję rewalidacyjną lub resocjalizacyjną w aspekcie: usprawniającym, kompensacyjnym, korygującym. Społeczna funkcja internatu, a więc sposób, w jaki internat zaspokaja potrzeby osobiste i społeczne wychowanka polega na stwarzaniu równego startu życiowego młodzieży niezależnie od miejsca zamieszkania i warunków rodzinnych oraz środowiskowych. Zgodnie z tą koncepcją, gdy dziecko zostanie przekazane do internatu, rodzice i wychowawcy podejmują określone zobowiązania:

-rodzice: zobowiązują się do stałego, pośredniego i bezpośredniego kontaktu z dzieckiem i jego wychowawcami

-wychowawcy: podejmują funkcje opiekuńcze i wychowawcze nad powierzonymi im dziećmi.

Wpływ pozytywny:

• Dziecko jest objęte fachową opieką w szkole i poza nią

• Usprawniająca, kompensująca i korygująca organizacja grupy wychowawczej i procesu wychowawczego przez tzw. rodzinne formy pracy grupy internatowej, prowadzenie przez dzieci częstej korespondencji z rodzicami; odwiedziny rodziców i krewnych; wyjazdy na soboty i niedziele do rodziców.

• Organizowanie różnych form życia społecznego umożliwiających wielostronny kontakt, w sposób kontrolowany, z rówieśnikami słyszącymi, np., wycieczki

• Możliwość poznania innych niesłyszących, kształtowanie się „więzi wspólnego losu”, co w przyszłości w dorosłym życiu może zapobiec wyobcowaniu i samoizolacji.

Wpływ ujemny

5. Izolacja od bezpośredniego, codziennego wpływu rodziny

6. Sztywne reguły organizacyjne życia internatowego; nienaturalny tryb życia ;niebezpieczeństwo „hospitalizmu”

7. Niebezpieczeństwo powstania „drugiego życia”

8. Tworzenie się podkultury niesłyszących , rozwój języka migowego, brak motywacji do posługiwania się mową.

Internat nigdy nie jest w stanie zastąpić rodziny. Ma zapobiec większemu złu, np. w postaci niemożności uczęszczania dziecka do szkoły o specjalnym profilu, specjalnym programie.

Bardzo istotnym celem wychowawczym internatu jest wyrobienie u dziecka akceptacji siebie wraz z ograniczeniami wynikającymi z uszkodzenia słuchu.Usprawniająca, kompensująca i korygująca funkcja oddziaływania wychowawczego internatu polega nie na przekazywaniu nowych wiadomości, gdyż czyni to szkoła, lecz na ich utrwalaniu w różnych formach właściwych pracy internatowej.

4.Proszę opisać cechy wychowawcy w pracy z dziećmi z uszkodzeniem słuchu w warunkach internatu. Jakie są najczęściej popełniane błędy przez wychowawców?

Wychowawca powinien dostrzegać potrzeby psychospołeczne niesłyszącego wychowanka. Powinien stanowić oparcie psychiczne. Cechą charakteryzującą prace wychowawcy w internacie jest interakcja zachodząca między nim a małą grupą wychowawczą. Pełna akceptacja ze strony wychowawcy stanowi warunek wytworzenia się bliskości psychicznej. Jest ona ważnym warunkiem rozwoju więzi uczuciowej pomiędzy wychowawcą a wychowankiem. Więź taka jest podstawa wszelkiej pracy wychowawczej. Tylko rozumiejący dzieci i rozumiany przez nie wychowawca, którego łączy z grupą wychowawczą więź wzajemnej sympatii i życzliwości, może skutecznie przeciwdziałać ujemnym wpływom życia internatowego. Taki wychowawca może wpływać na społecznie pożądany rozwój osobowości dziecka. Internat dla dzieci z uszkodzonym słuchem może się przyczyniać do wychowania w podkulturze niesłyszących. Jest to funkcja internatu oceniana negatywnie przez zwolenników totalnej integracji osób z uszkodzonym słuchem ze światem słyszących.

Podkultura niesłyszących daje jej członkom poczucie przynależności, poczucie pewnej jedności, poczucie bezpieczeństwa, możność poznania i wyboru przyszłego partnera, możność spędzania wolnego czasu „wśród swoich”, możność swobodnego porozumiewania się, wymiany myśli i informacji.

Potrzeby psychospołeczne niesłyszących zaspokaja inna funkcja internatu. Ma ona wymiar bardziej indywidualny, osobisty. Internat umożliwia wzajemne poznanie, nawiązanie kontaktów interpersonalnych, także o charakterze emocjonalnym.

Najczęściej popełniane błędy przez wychowawców to:

Nadmierna opieka - uniemożliwia wychowankom przejawianie jakiejkolwiek inicjatywy, prowadzi do braku samodzielności, do bierności, nie sprzyja budowaniu autorytetu wychowawcy.

Opieka niedostateczna - polega na zbytnim liberalizmie, na pozostawianiu wychowankom zbyt dużej swobody, zbyt dużo czasu niezorganizowanego lub zorganizowanego nieodpowiednio. Ten rodzaj wychowania ma charakter niekonsekwentny. Powstają trudności w kierowaniu grupą wychowanków. Stosowane zbyt często kary, maja one charakter interwencyjny. Nie ułatwiają pracy rewalidacyjnej. Autorytet wychowawcy jest oparty na lęku albo nie ma go w ogóle.

Nadmierne wymagania-wychowankowie nie mają wolnej chwili, cały czas trwa zorganizowana, intensywna praca, która nadmiernie przeciąża system nerwowy dzieci. W tym rodzaju wychowania dominują także kary. Jest to sposób niezgodny z naturą dzieci, wywołuje frustracje, współwystępują zachowania agresywne. Autorytet wychowawcy jest oparty na lęku.

Kształtowanie postawy konsumpcyjnej-bywa tak, że dziecko w ośrodku szkolno-wychowawczym otrzymuje wszystko w postaci gotowej, jest przyzwyczajane do brania. W połączeniu z często występującym egocentryzmem u dzieci oraz zubożeniem sfery emocjonalnej prowadzi to do kształtowania się i utrwalania postawy egocentrycznej i konsumpcyjnej. Dziecko rośnie w przeświadczeniu, że wszystko mu się należy.

Te błędy wychowawcze odnoszą się także do rodziców, w wychowaniu rodzinnym.

5.Proszę scharakteryzować wychowanie integracyjne i ekstegracyjne. Proszę wymienić skutki integracji i ekstegracji.

W pedagogice specjalnej na dobre zagościł termin przejęty z anglojęzycznego kręgu kulturowego - szkoły zintegrowane. W polskiej tradycji ortopedagogicznej od czasów Marii Grzegorzewskiej w postępowaniu pedagogicznym zwraca się uwagę nie tylko na to, co słabe, ale i na to, co mocne w przezwyciężaniu niepełnosprawności dziecka.

Z pojęciem szkoły włączającej wiąże się pojęcie wyrównywania szans.W rewalidacji dzieci z uszkodzonym słuchem dokonuje się ono przez wyrównywanie startu szkolnego dzięki wczesnemu wykryciu, wczesnej diagnozie, wczesnej terapii i wychowaniu.

Z pojęciem integracja łączy się pojęcie normalizacji. Sprowadza się ono do stworzenia warunków, w których zostaną przezwyciężone tendencje do izolowania i samoizolowania się osób niepełnosprawnych.

W polskiej ortopedagogice wyróżnia się dwie formy organizacyjne wychowania integracyjnego: Nauczanie i wychowanie zintegrowane, nazywane integracją szkolną i pozaszkolną. Rozumienie się przez nie stworzenie warunków dydaktycznych i wychowawczych umożliwiających wspólne kształcenie dzieci i młodzieży, a także dorosłych z uszkodzonym słuchem razem ze słyszącymi.

Ekstegracja , inaczej nauczanie i wychowanie izolowane. Charakteryzuje się ono przebiegiem procesów socjalizacyjnych i wychowawczych w podkulturowym środowisku szkolnym i internatowym, składającym się z osób z uszkodzonym słuchem. W praktyce surdopedagogicznej występuje także integracja odwrócona. Polega ona na włączaniu dzieci słyszących na poziomie rozwojowym przedszkolnym i szkolnym do odpowiadającym im metrykalnie grup i klas dla dzieci z uszkodzonym słuchem. Ta postać występuje sporadycznie w Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Szczecinie. Korzyści są obopólne. Dzieci niedosłyszące obcują z gotowym wzorcem językowym, a jest nim sprawność językowa i artykulacyjna dzieci słyszących.

Rozwój integracji szkolnej oraz pozaszkolnej ma prowadzić do integracji społecznej w życiu zawodowym i pozazawodowym.

Możliwości rozwojowe uczniów z uszkodzonym słuchem w integracyjnych lub ekstegracyjnych formach kształcenia i wychowania zależą nie tylko od: przyjętego celu surdorewalidacji, od liczby uczniów z uszkodzonym słuchem znajdujących się w klasie (grupie internatowej) ale także od: poziomu osiągniętych umiejętności komunikowania się, dojrzałości emocjonalnej i społecznej.

V

1.Co obejmuje interdyscyplinarne podejście w postępowaniu rewalidacyjnym? Co powinna obejmować diagnoza różnicowa? Surdopedagog i jego rola we współpracy ze specjalistami.

Diagnoza różnicowa powinna obejmować: badanie percepcji, emocjonalności, motoryki, inteligencji, komunikacji, zachowań społecznych.

Diagnoza w surdopedagogice Spory wokół kształcenia osób z uszkodzonym słuchem są pochodną diagnozy i oceny określonego stanu rzeczy, pochodną obowiązującego wzorca społecznego, przyjętego programu rozwoju. Aby umożliwić rozwój dziecka z uszkodzonym słuchem oraz osobie dorosłej, która utraciła słuch w wieku dojrzałym i dysponuje bogatszym zasobem wiedzy o sobie oraz o świecie, to trzeba określić, co jest uszkodzone.

Surdopedagog powinien wiedzieć, czego może oczekiwać od poszczególnych specjalistów.

Oczekiwania od: psychiatry dziecięcego:

psychiatra powinien ustalić zależność między poziomem rozwoju umysłowego, szczególnie rozwoju emocjonalnego a poziomem rozwoju języka i mowy.

od psychologa klinicznego (surdopsychologa) Ważne jest ustalenie czy dziecko jest w normie psychicznej i rozwojowej,a więc ważna jest ocena m.in.: dojrzałości szkolnej, dojrzałości emocjonalnej, sprawności motorycznej, rozumienia pojęć języka werbalnego i migowego, ustalenia deficytów rozwojowych współwystępujących z uszkodzeniem słuchu, ustalenie zależności między wiekiem metrykalnym dziecka i uszkodzeniem słuchu a możliwościami w uczeniu się. Praca surdopsychologa jest bardzo ważna w naszym kraju, gdyż obok lekarza jest drugą osobą, która w praktyce podejmuje się diagnozy i formułowania zaleceń dotyczących rehabilitacji i rewalidacji A zatem interdyscyplinarne podejście w postępowaniu rewalidacyjnym obejmuje: wczesne wykrycie, wczesną diagnozę, wczesną rewalidację (wczesna interwencja).

2. W czym przejawiają się trudności dzieci niesłyszących w porównaniu z dziećmi słyszącymi?

Dziecko ze znacznym uszkodzeniem słuchu nie rozumie wielu informacji słownych. Nie wykorzystuje zatem języka jako elementu wspomagającego proces syntezy spostrzeżeniowej. Dlatego też charakterystyczną cechą spostrzeżeń dzieci z wadami słuchu jest przewaga analizy nad syntezą. One spostrzegają głównie cechy indywidualne, jednostkowe, nie dostrzegają w obiekcie cech ogólnych i wspólnych. Dominacja analizy w procesie spostrzegania, trudności w procesie syntezy i uogólniania wynikają z opóźnień w rozwoju języka u dzieci niedosłyszących. Niedokształcenie językowe odgrywa podobną rolę w przebiegu procesów pamięci. Proces przetwarzania informacji może mieć charakter niejęzykowy (obrazowy) - bezpośredni system wiedzy o świecie lub językowy (semantyczny). Dziecko niesłyszące w działalności poznawczej charakteryzuje się dominacją percepcji wzrokowej. Brak doświadczeń słuchowych oraz ograniczone możliwości wykorzystywania języka w przetwarzaniu informacji sprawiają, że jego pamięć słuchowa nie rozwija się i nie funkcjonuje na odpowiednim poziomie. Równowaga pomiędzy procesami przetwarzania informacji (obrazowym i językowym) zostaje zachwiana, ponieważ dziecko niesłyszące tworzy więcej pojęć obrazowych niż językowych. Niesłyszący lepiej zapamiętują np. wzory ruchowe, rysunki techniczne, złożone figury geometryczne, nawet skomplikowane układy kilku różnych figur geometrycznych. Zapamiętanie takiego układu bardziej zależy od umiejętności bezpośredniego, wizualnego przedmiotu niż uświadomienia go sobie i zwerbalizowania. Sytuacja zmienia się, gdy zapamiętaniu podlega materiał zależny od koncepcyjnego i symbolicznego myślenia - dzieci słyszące mają przewagę nad dziećmi niesłyszącymi. W porównaniu z dziećmi słyszącymi dzieci niesłyszące zapamiętują więcej szczegółów, w mniejszym jednak stopniu potrafią uchwycić i zakodować związki między cechami i przedmiotami. Rola języka w procesach pamięci uwidacznia się też, jeśli ocenie podlega pamięć słowno-logiczna dzieci niesłyszących. Badacze są zgodni, że gorsze funkcjonowanie tej pamięci wynika z niedostatków języka.Dzieci niesłyszące mają trudności w zapamiętywaniu i odtwarzaniu wyrazów o określonej formie gramatycznej, zdań, materiału językowego w postaci określonego tekstu. Nie podejmują prób wyrażenia swoimi słowami treści przeczytanego tekstu. Odtwarzając treść starają się trzymać słów tekstu, często bez zrozumienia związków między nimi. Odtwarzają kolejność wyrazów bez zrozumienia treści.

Niezmiernie trudno zapamiętują materiał zależny od myślenia koncepcyjnego i symbolicznego (ubóstwo słownika i pojęć). Charakterystyczna sztywność i schematyczność funkcjonowania pamięci dzieci niesłyszących powoduje, że przy rozwiązywaniu nowych zadań i problemów nie potrafią przypomnieć sobie posiadanych wiadomości.

3. Kształtowanie się pojęć u osób z uszkodzonym słuchem- jakie pojedyncze cechy mają znaczenie w kształtowaniu się pojęć? Jaka jest charakterystyczna cecha spostrzeżeń dzieci z wadami słuchu? Z czego wynikają trudności w procesie syntezy i uogólniania?

Kształtowanie się pojęć

Pojęcia tworzą struktury klasyfikacyjne, według których człowiek porządkuje swoje środowisko.Porządkowanie odbywa się według zasad, które nie są dane raz jako niezmienne. Rozwijają się stopniowo podczas socjalizacji kognitywnej dziecka.

Decydujące znaczenie dla kształtowania się pojęć dziecka mają pojedyncze cechy: barwa, kształt, materiał, cechy funkcjonalne, których doświadcza w wyniku własnych działań.

Pojęcia u dziecka w wieku przedszkolnym określają konkretne, sugestywne doświadczenia.

Dziecku w niewielkim stopniu udaje się uwzględnić wiele różnych cech przy tworzeniu jednolitych pojęć. Związki relacyjne (pojęcia uzupełniające) czy hierarchiczne struktury porządkujące (pojęcia nad- / podrzędne) są jeszcze obce myśleniu dziecka. To przede wszystkim penetracja środowiska, które dziecko obserwuje, w którym działa i o którym przekazuje informacje innym, przyśpiesza ewolucję od konkretów do abstrakcji, od pojęcia wstępnego do właściwego. Znaczną część pojęć dziecko tworzy zapewne ze związków prostych spostrzeżeń i czynności, do czego nie jest mu potrzebna aktywność komunikacyjna, a w szczególności mowa. Język przyśpiesza rozwój aparatu pojęciowego dziecka. W szczególności rozwój pojęć abstrakcyjnych wymaga informacji, których na ogół nie zdobywa się na drodze konkretnych doświadczeń. Stają się one realne dopiero w postaci znaków językowych.

4.Dlaczego pamięć słuchowa u dzieci niesłyszących słabo się rozwija i nie funkcjonuje na odpowiednim poziomie? Co zapamiętują lepiej niesłyszący?

Brak doświadczeń słuchowych oraz ograniczone możliwości wykorzystywania języka w przetwarzaniu informacji sprawiają, że jego pamięć słuchowa nie rozwija się i nie funkcjonuje na odpowiednim poziomie. Równowaga pomiędzy procesami przetwarzania informacji (obrazowym i językowym) zostaje zachwiana, ponieważ dziecko niesłyszące tworzy więcej pojęć obrazowych niż językowych. Niesłyszący lepiej zapamiętują np. wzory ruchowe, rysunki techniczne, złożone figury geometryczne,nawet skomplikowane układy kilku różnych figur geometrycznych. Zapamiętanie takiego układu bardziej zależy od umiejętności bezpośredniego, wizualnego przedmiotu niż uświadomienia go sobie i zwerbalizowania.

5.Czy w rozwoju dzieci niesłyszących występują te same stadia rozwojowe schematów poznawczych wyróżnione przez J. Piageta? Proszę wymienić te stadia? Jakie opóźnienia w rozwoju dzieci niesłyszących można wymienić w poszczególnych stadiach rozwojowych (według J. Piageta)?

J. Piaget (1966) przypisuje językowi jedynie rolę wspomagającą, ułatwiającą pewne formy strukturalizacji operacji intelektualnych. Jego zdaniem źródłem operacji intelektualnych jest stadium sensomotoryczne, przedwerbalne. Jest to stadium, w którym wytwarzają się pewne schematy poznawcze i działaniowe, pierwsze struktury inteligencji.

J. Piaget wyróżnia cztery główne stadia schematów poznawczych, są to zarazem stadia rozwoju myślenia człowieka i jego inteligencji:

-stadium sensomotoryczne (0-2. r. ż .)

-stadium przedoperacyjne (2.-6.-7 r. ż.)

-stadium operacji konkretnych (-6.-7.11. r. ż.)

-stadium operacji formalnych (od 11. r. ż. ).

W rozwoju myślenia dzieci niesłyszących występują te same stadia rozwojowe co dzieci słyszących.

W każdym z tych stadiów dają się zauważyć opóźnienia w rozwoju dzieci niesłyszących.

stadium sensomotoryczne (0-2. r. ż .) największe różnice można zaobserwować w mniejszej liczbie przyswojonych nazw, znaczeń przedmiotów oraz ich cech. -stadium przedoperacyjne (2.-6.-7r.ż.) różnice można zaobserwować w dłuższym utrzymywaniu się elementarnego poziomu wykonywania zadań praktycznych i niedostatecznej swobodzie myślowego operowania obrazami przestrzennymi, w wyraźnych, stereotypowych cechach myślenia podczas wykonywania czynności umysłowych oraz działania. stadium operacji konkretnych (6.-7.11. r. ż.) stadium operacji formalnych (od 11. r. ż. )spora grupa badaczy uważa, że niedostateczny rozwój języka dzieci niesłyszących ma zdecydowanie negatywny wpływ na wyższe formy abstrakcyjnego myślenia

6.Jakie są cechy myślenia dzieci niesłyszących? Jakie są przyczyny niedorozwoju myślenia pojęciowego i niedostatków myślenia oglądowego u dzieci z uszkodzeniem słuchu?

Cechy myślenia niesłyszących, słaba motywacja do intelektualnego wysiłku, brak inicjatywy i odkrywczości, schematyzm i sztywność myślenia mogą być zarówno skutkiem, jak i przyczyną opóźnień procesu myślenia abstrakcyjnego oraz logicznego dzieci niesłyszących.

VI

1.Co to są metody monosensoryczne i polisensoryczne?

Podział metod ze względu na kryterium liczby zmysłów zaangażowanych w procesie kształcenia: metody monosensoryczne (z wykorzystaniem tylko wzroku lub słuchu) metody polisensoryczne (z wykorzystaniem wzroku i słuchu; wzroku, słuchu i dotyku; wzroku, dotyku i wibracji).Metoda monosensoryczna, zwana jest także metodą unisensoryczną: obowiązująca zasada- słuchaj i patrz.

2.Dlaczego zróżnicowanie metod kształcenia wynika ze stopnia ubytku słuchu?

Dzisiaj zróżnicowanie metod wynika przede wszystkim ze stopnia ubytku słuchu.

Percepcja dźwięków mowy zależy od głębokości uszkodzenia słuchu

Dzieci z uszkodzeniami średnimi ( 40-70 dB) odpowiednio wcześnie zaaparatowane i rehabilitowane nie powinny mieć poważnych problemów w rozwoju mowy.

Metody słuchowe nie mogą być jeszcze stosowane w przypadku dzieci z głęboką głuchotą.

3.Proszę wymienić sześć grup stosowanych na świecie metod wychowania słuchowego. Proszę je pokrótce omówić.

Stosowane współcześnie na świecie metody wychowania językowego dzieci i młodzieży z uszkodzeniami słuchu można podzielić na sześć grup:

• metody audytywno-werbalne (jednozmysłowe) [Loewe A.1995].

• metody oralne (ustne, wielozmysłowe)

• metoda fonogestów [Cued Speech] (Krakowiak 1995, 1997, 1998, 1999, 201a, 2001b; Krakowiak, Sękowska 1996, Krakowiak, Leszka 2000).

• system językowo-migowy (Szczepankowski 1999)

• komunikacja totalna (Korzon 1996)

• bilingwizm (Bouvet 1996).

Metody I - III - 1.mają postać praktycznych rozwiązań metodycznych, 2.pozostają w zgodzie z wzorcami wychowania osób niesłyszących w integracji ze słyszącymi

Metoda IV 1. to koncepcja specjalnie opracowanego języka o charakterze sztucznego pidginu (języka mieszanego) 2.system językowo-migowy proponuje rozwiązania pośrednie

Metody IV i V są to ogólne koncepcje filozoficzno-pedagogiczne

Metody V i VI stawiają sobie za cel emancypację i autonomię społeczności głuchych.

W Polsce metody te są dostępne specjalistom, ale nie są znane i stosowane powszechnie w rodzinach i szkołach.

Metody audytywno-werbalne stosuje się w poradniach związanych z ośrodkami medycznymi i protetycznymi. Oferują one protezy słuchowe: -aparaty słuchowe -implanty ślimakowe -systemy do bezprzewodowego przesyłania dźwięków -typu FM

Rodzina słysząca wychowująca dziecko z uszkodzeniem słuchu - najbardziej popularne jest postępowanie zbliżone do metod oralnych. Szkolnictwo specjalne do końca minionego wieku dominowały metody oralne. Obecnie coraz szersze zastosowanie ma filozofia komunikacji totalnej, mimo że znikoma liczba nauczycieli włada naturalnym językiem migowym. Metoda bilingwalna tylko ok. 5% dzieci z uszkodzeniem słuchu ma niesłyszących rodziców..o korzystaniu z języka migowego według koncepcji bilingwizmu decyduje los Metoda fonogestów w kilkunastu środowiskach stosuje się konsekwentnie metodę fonogestów,2 wymaga ona od nauczycieli bardzo dobrego przygotowania pedagogicznego i konsekwentnego prowadzenia ustawicznych partnerskich rozmów z wychowankami.

4.Co warunkuje dojrzałość szkolną i jak jest ona definiowana?

Dojrzałość szkolną warunkuje Opanowanie języka w rozwoju dziecka: umiejętność posługiwania się językiem uwalnia dziecko od uczenia się opartego na doświadczeniu,, dziecko rozpoczyna uczenie się za pomocą słowa oraz jego Rozwój: poznawczy, emocjonalny, społeczny, warunkują dojrzałość szkolną. Za dojrzałość szkolną uważa się osiągnięcie przez dziecko takiego stopnia rozwoju intelektualnego, społecznego i fizycznego, jaki jest niezbędny, aby sprostać wymaganiom szkoły (Wilgocka- Okoń 1972).

5.O czym przesądzają językowe umiejętności dziecka z uszkodzeniem słuchu?

Językowe umiejętności przesądzają o: rozwoju psychospołecznym dziecka niesłyszącego oraz warunkują jego możliwości poznawcze i poziom przygotowania do skutecznego uczenia się. Umiejętność posługiwania się językiem jest niezbędna do zdobywania wiedzy. Język warunkuje wszystkie procesy poznawcze człowieka. Odgrywa szczególną rolę w procesie uczenia się.

6.W jakim okresie rozwoju mowy dziecka uzyskuje się najlepsze efekty kształcenia języka i mowy w przypadku uszkodzeń prelingwalnych?

Dziecko z głębokim prelingwalnym uszkodzeniem narządu słuchu rodzi się z taką samą gotowością do zdobywania należnego mu posagu kulturowego, wypracowanego przez ludzkość, naród poprzez język jak wszystkie inne dzieci.

VII

1. Proszę omówić rolę sylaby w procesie opanowywania mowy przez dziecko niesłyszące.

W rozwoju mowy każdego dziecka ważną rolę odgrywa sylaba.

Jest ona: 1 u początku rozwoju mowy 2otwiera drogę do poznania słowa 3najpierw pojawia się w postaci wokalizacji 4w okresie intensywnego gaworzenia uzyskuje element konsonantyczny 5w postaci zreduplikowanej tworzy pierwsze słowo, które niesie treść i pełni funkcję całego zdania (holofrazy).Sylaby łączą się i jednoczą w umyśle dziecka na trwałe z elementarnymi jednostkami znaczącymi - morfemami. Od tej pory będą uczestniczyć w procesie przetwarzania informacji językowej, organizując rytmiczny ciąg czynności mowy uporządkowanych czasowo (temporalnie), podzielonych na wyraziste segmenty.

2. Jakie są następstwa wrodzonej utraty słuchu lub powstałej przed rozwojem mowy?

Następstwa wrodzonej utraty słuchu lub powstałej przed rozwojem mowy

Według A. van Udena dzieci głuche prelingwalnie: nigdy nie osiągną rozumienia mowy na drodze czysto słuchowej, nawet z najlepszym aparatem słuchowym i w wyniku najlepiej prowadzonych ćwiczeń. Zwykle są to dzieci, u których średnia utrata słuchu wynosi ponad 93 dB. Dziecko z głuchotą: wrodzoną lub powstałą przed rozwojem mowy stwarza trudne i złożone problemy pedagogiczne.

3.Jakie są następstwa późnej utraty słuchu?

Następstwa późnej utraty słuchu Dotyczą one dzieci, które: utraciły słuch już po opanowaniu systemu językowego, czyli dzieci dotknięte głuchotą postlingwalną.

Dzieci z głuchotą postlingwalną: mają bogaty zasób słów i potrafią łączyć je w zdania.

Istotne jest: zachowanie posiadanej przez dziecko mowy,, nauczenie go nowego odbioru mowy,, utrzymanie prawidłowej, wyrazistej wymowy.,

4. W jaki sposób uszkodzenia słuchu u dzieci wpływają na zaburzenia głosu?

ZABURZENIA GŁOSU W wymowie osób z prelingwalnymi znacznymi i głębokimi ubytkami słuchu obserwuje się wiele zaburzeń prozodycznych, które odnoszą się do różnych cech sygnału mowy: wysokości (intonacja- zmiana częstotliwości ) oraz natężenia (głośność, akcent) oraz iloczasu (tempo i rytm mówienia). Wyłączenie czy ograniczenie analizatora słuchowego uniemożliwia kontrolę własnego głosu i mowy i ich konfrontację z otoczeniem. Zaburzenia głosu powstałe na skutek uszkodzenia narządu słuchu to: dysfonia audiogenna Może być ona spowodowana -niedosłuchem przewodzeniowym lub-niedosłuchem odbiorczym Brak kontroli słuchowej powoduje zaburzenia głosu o typie zmian czynnościowych. Zmiany w krtani dziecka niesłyszącego od urodzenia i zmiany w jego glosie powstają w pierwszych latach życia.

5. Na czym polega różnica między implantem ślimakowym a aparatem słuchowym? Podaj kryteria stosowania implantu ślimakowego u dorosłych i u dzieci.

Zasadnicza różnica pomiędzy: aparatem słuchowym a implantem ślimakowym polega na tym, że: aparat słuchowy wspomaga proces słyszenia poprzez wzmacnianie dźwięku, 2implant ślimakowy nie powoduje zwiększenia głośności, lecz dostarcza przetworzony w impulsy elektryczne dźwięk bezpośrednio do zakończeń nerwu słuchowego. 3Dlatego pacjent zdobywa dostęp do dźwięków mowy w całym zakresie częstotliwości.

---