LECZENIE CHIRURGICZNE

„Leczenie chirurgiczne nowotworów jest członem

zespołowego postępowania leczniczego,

skoordynowanym i związanym z najszerzej

pojętą radio-, chemio- i hormonoterapią.

Wymaga to od chirurga znajomości zasad tych

metod oraz stałej współpracy w planowaniu i

wykonywaniu leczenia w zespole z patologiem,

radio- i chemioterapeutą”

Tadeusz Koszarowski

Leczenie chirurgiczne jest najstarszą metodą leczenia nowotworów; pierwsze próby przeprowadzania operacji chirurgicznych nowotworów podejmowano już w starożytności. Jednak po skalpel sięgano dopiero wtedy, gdy nowotwór dawał wyraźne objawy i utrudniał życie chorego. Dopiero w połowie XX wieku dzięki nowocześniejszym metodom diagnostycznym leczenie operacyjne zaczęto stosować w walce z nowotworami we wczesnych stadiach, co znacznie zwiększyło szanse na wyleczenie.

RODZAJE OPERACJI CHIRURGICZNYCH STOSOWANYCH W LECZENIU NOWOTWORÓW

1) operacje rozpoznawcze /diagnostyczne/

• zabiegi wykonywane w celu ustalenia stopnia zaawansowania

• pobieranie tkanek do badania histopatologicznego

2) operacje radykalne /operacja z zamiarem doszczętności/

• usunięcie nowotworu w całości i wyeliminowanie go z ustroju

• możliwe jest to, gdy nowotwór znajduje się we wczesnym okresie rozwoju.

a) wycięcie miejscowe- wycięcie doszczętne nowotworu z odpowiednim marginesem tkanki zdrowej przy nieobecności przerzutów odległych

b) operacja blokowa - usunięcie guza z regionalnymi węzłami chłonnymi. W tej sytuacji, kiedy w badaniu klinicznym węzły chłonne zawierają przerzuty, operację nazywamy selektywną, gdy klinicznie są nie podejrzane, a istnieje prawdopodobieństwo, że posiadają przerzuty, operację nazywamy elektywną.

3) operacje redukcyjne /cytoredukcja/

• polegają na zmniejszeniu masy guza w celu umożliwienia skutecznego leczenia promieniami lub cytostatykami.

• Mają one zastosowanie w nowotworach jajnika, odbytnicy, przyusznicy i niekiedy w mięsakach.

4) operacje przerzutów

• usunięcia ze wskazań zmienionych grup węzłów chłonnych: pachy, pachwiny, okolicy zaotrzewnowej, węzłów szyi.

• Pod warunkiem wcześniejszego usunięcia zmiany pierwotnej wykonywane są operacje przerzutów do płuc, wątroby, mózgu.

• Przerzuty do płuc i wątroby możemy leczyć nieanatomicznie, usuwając przerzut z niewielkim marginesem tkanki zdrowej lub anatomicznie usuwając segment lub płat narządu.

• Leczenie chirurgiczne przerzutu często kojarzone jest z radioterapią aby zwiększyć skuteczność leczenia miejscowego.

5) operacje paliatywne

• wykonuje się w zaawansowanej chorobie nowotworowej w celu przedłużenia życia chorego i zmniejszenia jego cierpień.

• Przykładami takich operacji są odbarczenia jam ciała (nakłucie), tracheostomia w raku krtani i tarczycy, stworzenie przetoki moczowodowej czy żołądkowej

• W wyjątkowych sytuacjach stosowana jest chirurgia bólu tj. rhisotomia polegająca na przecięciu odpowiednich nerwów czuciowych i chordotomia polegająca na przecięciu szlaków rdzeniowych przewodzących ból.

6) operacje rekonstrukcyjne

• poprawa jakości życia chorego, zminimalizowanie skutków okaleczeń doznanych w trakcie przebiegu i leczenia choroby nowotworowej

• odtwarzanie ubytków twarzy, jamy ustnej, piersi.

• stosowane są protezy z tworzyw sztucznych i tkanki własne chorego.

7) operacja sprawdzająca /”second-look surgery”/

• stosowane w celu sprawdzenia czy nie następuje nawrót choroby;

• przede wszystkim w nowotworach jajnika, jądra i jelita grubego

INNE ZABIEGI CHIRURGICZNE

a) Kriochirurgia

• technika wykorzystująca ciekły azot i jego niszczące działanie na tkanki przy użyciu kriosondy

• najczęściej stosowana w leczeniu niewielkich powierzchownych zmian na błonach śluzowych

• stosowana również w leczeniu paliatywnym nowotworów wątroby, płuc, przełyku oraz gruczołu krokowego, a także w nowotworach skóry

b) Elektrochirurgia

• niszczenie chorych tkanek przy użyciu elektrody (prąd o wysokiej częstotliwości)

• bezinwazyjna i bezpieczna metoda używana w onkologii do leczenia włókniaków

c) Chirurgia laserowa

• dzięki zastosowaniu specjalnego noża laserowego metoda ta pomocna jest w leczeniu paliatywnym nowotworów wątroby, płuc, przełyku oraz gruczołu krokowego

d) Fotokoagulacja
- stosowanie zlewających się ognisk na całą powierzchnię guza. Używane do leczenia małych guzów

e) Chirurgia endoskopowa
- operowanie wewnątrz jam ciała poprzez wprowadzenie endoskopu
- stosowana jest najczęściej wleczeniu nowotworów przewodu pokarmowego, usuwania zmian przednowotworowych, nowotworów we wczesnych stadiach oraz w leczeniu paliatywnym

---