ADMINISTRACJA PUBLICZNA

DR PIOTR SOLARZ

S P I S T R E Ś C I

1. Administracja publiczna w systemie nauk.

1. Treść i zakres administracji publicznej.

2. Funkcje administracji publicznej.

3. Podmioty, organy i instytucje administracji publicznej.

2. Organizacja administracji terytorialnej.

1. Podział terytorialny.

2. Administracja rządowa a samorząd terytorialny.

3. Organizacja samorządu terytorialnego.

4. Organizacja administracji rządowej.

3. Organizacja administracji centralnej.

1. Skład i funkcje Rady Ministrów.

2. Ministerstwa i inne agendy administracji centralnej.

4. Kadry administracji.

1. Pracownicy administracji rządowej.

2. Pracownicy administracji samorządowej.

1. Administracja publiczna w systemie nauk.

1. Treść i zakres administracji publicznej.

W literaturze przedmiotu występuje wiele różnych definicji administracji publicznej, stąd należy zwrócić uwagę na niektóre z nich, jak np. definicja negatywna która pochodzi od Waltera Jelinka z czasu, gdy powstała doktryna państwa prawnego. Zgodnie z nią administracja to działalność państwowa, która nie jest ani ustawodawstwem ani wymiarem sprawiedliwości, tylko nosi przymioty władzy. Inna definicja to tzw. definicja funkcjonalna. Wg niej administracja publiczna to organizatorska działalność państwowa. Etymologicznie termin administracja pochodzi od łacińskiego słowa „ministrare” oznaczającego „służyć”. Stąd administrację publiczną traktujemy jako służbę i aparat wykonawczy władzy. Dla naszych potrzeb przyjmiemy następującą definicję administracji publicznej: Administracja publiczna to zespół działań, czynności, przedsięwzięć organizatorskich i wykonawczych prowadzonych na rzecz interesu publicznego przez różne podmioty, organy i instytucje na podstawie ustawy i w określonych prawem formach. Powyższa definicja jest wyrazem przedmiotowego i podmiotowego ujęcia administracji.

2. Funkcje administracji publicznej.

W literaturze przedmiotu występują różne ujęcia funkcji. W nauce prawa administracyjnego za funkcje, które administracja musi wypełniać działając na rzecz interesu publicznego, przyjmuje się:

1. Administrację porządkowo- reglamentacyjną

Funkcje porządkowo- reglamentacyjne są to funkcje policyjne państwa związane z ochroną porządku publicznego i bezpieczeństwa zbiorowego, w tym zakazy i nakazy policyjne oraz zezwolenia administracyjne do prowadzenia określonej działalności. Stąd funkcja ta ma na celu ochronę porządku publicznego i bezpieczeństwa zbiorowego. Zadania te wykonywane są przez różne organy i służby wyposażone w kompetencje w poszczególnych dziedzinach życia zbiorowego. Administracja reglamentacyjna powinna być wykonywana jak najbliżej człowieka, obywatela. Oznacza to odpowiednią budowę aparatu administracyjnego w terenie, jak również dekoncentrację zadań i decentralizację.

2. Administrację świadczącą

Funkcje świadczące są to tzw. funkcje organizacyjno- prestacyjne, tzn. dotyczące usług publicznych, np. usługi typu społecznego z zakresu oświaty, ochrony zdrowia, jak również usługi techniczne, np. wodociągi, kanalizacja, a także świadczenia społeczne jak np. ubezpieczenia społeczne. Rola administracji publicznej w tym zakresie jest zróżnicowana, np. obejmuje bezpośrednie organizowanie świadczeń za pomocą instytucji świadczących, np. przedszkola.

3. Administrację wykonującą uprawnienia właścicielskie

Administracja wykonuje uprawnienia właścicielskie państwa np. w odniesieniu do majątku publicznego. W Polsce takim organem o ogólnej reprezentacji właścicielskiej jest od 1996 r. Minister Skarbu państwa.

1. Podmioty, organy i instytucje administracji publicznej.

Administracja publiczna w ujęciu podmiotowym obejmuje aparat administracyjny- jest to uporządkowany wewnętrznie układ, którego elementy odpowiadają za określone zadania. To system na który wpływa prawo. Kolejnym podmiotem są organy administracji. Organ to osoba lub osoby odgrywające centralną rolę w administracji publicznej. Jeżeli twierdzimy, że organ działa w imieniu całego organizmu państwowego, to znaczy, że działa w imieniu woli społecznej. Jednostkami pomocniczymi organów to urzędy, które wykonują często zadania zlecone przez organy. Działają według określonych struktur. Instytucjami administracji publicznej w rozumieniu przepisów prawa są naczelne organy administracji rządowej i samorządowej.

W kontekście aparatu oraz organu i instytucji administracji publicznej, ważne ze względu na ich funkcjonowanie jest wprowadzenie pojęcia 'kompetencji administracyjnej'

Kompetencja administracyjna - to uporządkowany wewnętrznie układ, którego elementy odpowiadają za określone zadania. Jest to system nieprzypadkowo dobranych podmiotów na który wpływa system prawa i od którego jest zależny. Kompetencje administracyjne to właściwości prawem przypisane organom administracyjnym. To uprawnienia lub pełnomocnictwa do załatwiania określonych spraw administracyjnych, nie istnieją bez kompetencji.

W zakres kompetencji administracyjnej organów mogą wchodzić zarówno zadania obligatoryjne jak i nieobligatoryjne. Obligatoryjność zadań wynika bezpośrednio z prawa administracyjnego, dotyczy to również zadań nieobligatoryjnych.

W tym zakresie ustrój administracji publicznej określają następujące zasady:

1. Zasada centralizacji - określa układ organizacyjny oparty na więzach kierowniczych, w którym organy wyższego szczebla są związane poleceniami służbowymi organów rządzących. Jest to stosunek kierownictwa i podporządkowania.

2. Zasada decentralizacji - to układ organizacyjny oparty na samodzielności w wykonywaniu zadań przez jednostkę zdecentralizowaną, ograniczony tylko ściśle określonymi środkami nadzoru.

3. Zasada koncentracji - oznacza skupienie kompetencji do podejmowania decyzji w rękach nielicznej grupy organów.

4. Zasada dekoncentracji - oznacza rozproszenie kompetencji do podejmowania decyzji na rzecz większej grupy organów tego samego szczebla (w literaturze przedmiotu to jest dekoncentracja rzeczowa) lub na rzecz organów niższego szczebla (w literaturze przedmiotu jest to dekoncentracja terenowa). Przykładem dekoncentracji są ustawowe uprawnienia organów administracyjnych do zawierania porozumień w celu wykonywania, przekazania innym organom tych zadań.

Powyższe zasady pozwalają na funkcjonowanie administracji publicznej w środowisku państwa będącego centrum władzy, stąd najczęściej administracja publiczna kojarzona jest z władzą w państwie, a nie ze służbą na rzecz społeczeństwa.

2. Organizacja administracji terytorialnej.

1. Podział terytorialny.

Dla działalności państwa bardzo ważnym elementem jest jego struktura terytorialno- administracyjna, która dotyczy:

1. Aspektu czysto organizacyjnego, a mianowicie tego, jak podzielone jest terytorialnie dane państwo, oraz stopnia centralizacji i decentralizacji władzy. W tym kontekście mamy do czynienia z dwoma modelami państwa:

1. Model centralistyczny- państwo organizowane centralistycznie to takie, w którym zakres spraw pozostawionych w kompetencji organów centralnych jest bardzo szeroki, np. Polska przed 1989 r. to Polska Rzeczpospolita Ludowa. W preambule konstytucji PRL z 1976 r. stwierdzono, że zadaniem państwa jest realizacja wielkich idei socjalizmu. Siłą przewodnią miała być teoretycznie klasa robotnicza, a w praktyce partia, która wyznaczała kierunki działania. Państwo było traktowane jako organizacja wykonawcza decyzji podejmowanych poza jego strukturami i poza kontrolą społeczeństwa. Z tej ideologicznej orientacji państwa wynikały pryncypia, według których zbudowano jego strukturę prawną i instytucjonalną oraz sposób funkcjonowania. Stąd państwo było scentralizowane i obejmuje swą kontrolą możliwie szeroki zakres życia społecznego i gospodarki, wkraczające również głęboko w prywatność poszczególnych obywateli. Odrzucono monteskiuszowską zasadę podziału władzy, przyznając pełnię władzy państwu, a więc jego administracji. Cały aparat był nastawiony jedynie na przekazywaniu poleceń w dół i kontrolę ich wykonywania. Państwo podzielono na Rady Narodowe tworzące hierarchiczną strukturę na górze, w której Rada Państwa (tj. rada wyższego szczebla) miała uprawnienia władcza w stosunku do rad niższego szczebla. Dodatkowo sytuację komplikowała polityka państwa przyznająca priorytet działalności gospodarczej. Ta polityka wyrażała się tym, że środki na rozwój i zaspokajanie potrzeb ludności kierowane były nie do władz lokalnych lecz do resortów gospodarczych i przedsiębiorstw. W efekcie o rozwoju miasta i gminy decydowały nie ich władze, lecz kierownictwa przedsiębiorstw, które finansowały rozwój usług publicznych. Np. w środkowej Polsce w latach 70-tych 2/3 żłobków i przedszkoli należało do zakładów przemysłowych. Prowadziło to do wielu absurdów, np. jedna z fabryk wybudowała na swoim terenie boisko ale dostępne ono było tylko w godzinach pracy.

2. Model oparty o decentralizację- Decentralizacja ma miejsce wtedy, gdy organy centralne nie mogą decydować o sprawach przekazanych do kompetencji organów terenowych, i gdy zakres spraw pozostawionych w ich kompetencjach jest stosunkowo wąski. W takim modelu państwo, jako organizacja swoich obywateli, powinno służyć obywatelom, a nie być aparatem ucisku, czy też narzucać jedynie słuszne rozwiązania. W tym kontekście państwo rozumiane jest jako dobro wspólne wszystkich obywateli, a jego celem i racją istnienia jest stworzenie im wszystkim warunków do wszechstronnego rozwoju. Państwo powinno mieć charakter pomocniczy w stosunku do swoich obywateli a nie być jednostką nadrzędną. Jest to zgodne z zasadą subsydiarności, która zakłada, że wszystkie instytucje powinny być tworzone jako pomocnicze w stosunku do jego działania. A więc gmina ma zajmować się tym, czego nie może wykonać pojedynczy człowiek wraz z rodziną. Tymczasem powiat powinien zajmować się tym, czego w kompetencjach swoich nie posiada gmina i być w stosunku do niej pomocnicza. W takiej samej relacji powinno być województwo względem powiatu i gminy.

2. Aspekty polityczne, które łączą się z potrzebą uwzględnienia w jej ramach udziału obywateli w wykonywaniu zadań publicznych oraz zakresu samorządności.

Rozróżnienie powyższych czynników dzieli państwa na unitarne (jednolite) i federalne z pionowym podziałem kompetencji władczych. Dzięki temu podziałowi w Unii Europejskiej państwa federalne, np. RFN, Austria, Belgia oraz pozostałe kraje unitarne, gdzie centralizacja władzy jest bardziej lub mniej zaakcentowana, przy czym pamiętać należy, ze czasami niektóre państwa unitarne nadają regionom znaczny stopień autonomii politycznej, jak pokazują przykłady Włoch czy Hiszpanii- stąd pojawił się postulat aby stworzyć dla tych państw oddzielną kategorię analityczną, tj. państwo regionalne. Pozwoliłoby to w większym stopniu uchwycić fakt istnienia jednostek terytorialnych o znacznej samodzielności, aczkolwiek nie zbierających się w Izbę Federalną, jak ma to miejsce np. w RFN w Bundesracie. Przykładami podziału terytorialnego są następujące państwa:

1. RFN, która składa się z 16 krajów (landów), w tym 3 wydzielone miasta: Berlin, Hamburg, Brema, z 426 powiatów i 16.053 gmin.

2. Wielka Brytania składa się z 4 konstytucyjnych części: Anglii, Walii, Szkocji i Północnej Irlandii. Każda z tych części posiada swój wewnętrzny podział. Np. Anglia składa się z regionów oraz grupy hrabstw.

3. Włochy składają się z 20 regionów, 101 prowincji, 8.078 gmin.

4. Francja- 26 regionów, 100 departamentów, ok. 36.500 gmin.

5. Holandia- 12 prowincji, 483 gmin.

6. Austria- 9 krajów (landów), 85 powiatów, ok. 2.300 gmin.

Tak więc udział obywateli w życiu publicznym wynika z dwóch czynników- instytucjonalno- prawnego a więc federalnego i psychologicznego, tj. uczuciowego opartego na emocjach.

1. Administracja rządowa a samorząd terytorialny.

W Polsce, jak również w niektórych krajach Europy Zachodniej problematyka administracji rządowej rozpatrywana w kontekście samorządu terytorialnego związana jest z tzw. dualnym modelem administracji, który został stworzony w krajach niemieckich w XIX w., a następnie przejęty został przez Polskę w okresie II Rzeczpospolitej. Model ten oznaczał odróżnienie w terenie administracji podporządkowanej władzy centralnej oraz administracji samorządowej. Tak więc współcześnie relacje pomiędzy administracją rządową a samorządem terytorialnym określa się jako „dualizm administracji”, tj. podział administracji publicznej (państwowej) na dwa piony:

1. Administracja rządowa. Jest scentralizowana i składa się z dwóch szczebli: ze szczebla centralnego (to są organy naczelne oraz centralna administracja rządowa), ze szczebla terenowych organów administracji rządowej (wojewoda). Administracja ta opiera się o zasadę hierarchicznego podporządkowania i przejawia się w podwójnej zależności- służbowej i osobowej. Istotą zależności służbowej jest brak prawnych ograniczeń w wydawaniu poleceń służbowych. Organ niższy nie posiada prawnej samodzielności i niezależności a organ wyższy posiada samodzielność i niezależność- stad jako organ wyższy może wydać organowi niższemu w każdej sprawie tzw. polecenie służbowe będące rodzajem aktu administracyjnego drogą którego organ nadrzędny zleca organowi podrzędnemu konkretne obowiązki do wykonania. Zależność osobowa polega na tym, że organ wyższego stopnia ma prawo obsadzania stanowisk w organach bezpośrednio lub pośrednio niższych szczebli. Ma także prawo nagradzania, karania, awansowania, przenoszenia na niższe stanowisko oraz pociągnięcia do odpowiedzialności służbowej i dyscyplinarnej.

2. Administracja samorządowa. Opiera się na przeciwnej do administracji rządowej zasadzie decentralizacji, która w tym znaczeniu oznacza, że organ wyższego stopnia nie jest uprawniony do wydawania poleceń organom niższego szczebla. Organ wyższego szczebla nie może przejąć kompetencji organu niższego szczebla.

Z uwagi na różnice, które występują pomiędzy administracją rządową a samorządem terytorialnym wyróżniamy odmienną organizację administracji samorządowej i administracji rządowej (centralnej).

1. Organizacja samorządu terytorialnego.

Dla działalności państwa bardzo ważnym elementem jest jego struktura terytorialno-administracyjna, która dotyczy dwóch spraw: stopnia centralizacji i stopnia decentralizacji władzy, tego jak podzielone jest organizacyjne terytorium danego państwa. Stąd mówimy o organizacji samorządu terytorialnego.

W organizacji samorządowej danego szczebla występują organy uchwałodawcze i wykonawcze. Podziału tego nie przeprowadza się w Anglii, gdzie wybieralne rady mają znaczną swobodę kształtowania własnych form organizacyjnych.

1. Organy uchwałodawcze powinny pochodzić z wyborów bezpośrednich bez względu na szczebel samorządu. Podstawowym organem uchwałodawczym jest rada - to organ decyzyjny. Każda rada organizuje proces decyzyjny w dogodny dla siebie sposób. W praktyce ma dwie możliwości. Jej decyzje są przygotowywane albo przez zespół wyspecjalizowanych komisji albo doradczą komisje polityki lub koordynacyjną. W Polsce rada na szczeblu lokalnym tj. w gminie, powiecie jest najwyższym organem stanowiącym i kontrolnym. Natomiast najwyższym organem samorządu wojewódzkiego jest sejmik województwa, który jest organem stanowiącym, decydującym i kontrolnym. Jego kadencja trwa 4lata, a członkami sejmiku są radni wybierani w wyborach bezpośrednich. W Polsce obecnie mamy ok. 62 tysięcy radnych, w tym 52 tysiące zasiada w radach gmin, 9 tysięcy zasiada w powiatach i tysiąc w sejmiku województwa.

2. Organy wykonawcze pochodzą z wyboru, najczęściej wyboru dokonują organy uchwałodawcze, z reguły spośród swoich członków. W USA organy wykonawcze pochodzą z wyborów bezpośrednich. Jednoosobowość stanowi charakterystyczną cechę organów wykonawczych np. samorządu francuskiego, również większej liczbie krajów związkowych w RFN np. w Bawarii, a także w Polsce, gdzie burmistrz pochodzi z wyborów bezpośrednich. Organem wykonawczym na szczeblu samorządu lokalnego jest np. zarząd powiatu, w jego skład wchodzą: starosta - jako jego przewodniczący, vice starosta oraz pozostali członkowie. Starosta organizuje pracę zarządu powiatu i starostwa powiatowego. Sprawuje zwierzchnictwo w stosunku do pozostałych służb. Głównym zadaniem zarządu powiatu jest m.in. wykonywanie uchwał rady powiatu. Na szczeblu samorządu regionalnego, organem wykonawczym jest zarząd województwa, który pochodzi z wyborów, liczy 5 osób, a w tym marszałek jako przewodniczący, następnie vice przewodniczący oraz pozostali członkowie. Zarząd wojewódzki wykonuje m.in. następujące zadania np. gospodaruje mieniem oraz wykonuje ustawy sejmiku, pełni funkcje administracyjną wobec urzędników.

1. Organizacja administracji rządowej.

Na szczeblu centralnej administracji rządowej występuje wiele urzędów o różnej nazwie i strukturze, które stanowią samodzielne organy administracji rządowej. Do nazwania tych organów w literaturze przedmiotu stosuje się nazwę „urzędy centralne”. Jeszcze inną nazwę nadają ustawy tworzące podstawy prawne tych organów, używając określenia centralne organy administracji rządowej. Z punktu widzenia hierarchii organów administracji rządowej urzędy centralne zajmują pozycję ustrojową niższą od naczelnych organów administracji rządowej (ministerstw), natomiast wyższą od terenowych organów administracji rządowej. W hierarchii urzędowej kierownicy urzędów centralnych podlegają premierowi i ministrom. Podległość ta wynika z podstawy prawnej ustawy. Ze względu na usytuowanie organizacyjne urzędy centralne dzielą się na dwie grupy: urzędy resortowe i urzędy pozaresortowe. Do urzędów resortowych zaliczamy np. Krajowy Urząd Pracy. Urzędy centralne stanowią organów rządowych o zróżnicowanym kształcie strukturalnym. Pod względem budowy można wyróżnić:

1. Organy monokratyczne (organ jednoosobowy), jak np. Komendant Główny Straży Pożarnej

2. Organy kolegialne (organ wieloosobowy), jak np. Komitet Kinematografii czy Komisja Papierów Wartościowych

Naczelną funkcję urzędów centralnych jest kształtowanie i współtworzenie polityki rządowej. Dodatkowo niezwykle ważną funkcją urzędów centralnych jest programowanie rozwoju dziedzin zawiadywanych przez urzędy centralne i określenie kierunków podejmowanych działań. Znaczącą funkcją urzędów centralnych jest działalność prawodawcza, która przejawia się w formie wydawania aktów prawnych. W grę wchodzą przede wszystkim zarządzenia a także okólniki, instrukcje i regulaminy. Urzędy centralne wykazują typową dla administracji hierarchiczną strukturę. Ponadto należy stwierdzić, że są podporządkowane ministrom czy też Prezesowi Rady Ministrów. Podporządkowanie to nie jest dokonywane według z góry określonych reguł. Niestety w Polsce bardzo trudno wskazać ogólne kryteria, które decydują o ustanowieniu urzędów centralnych. Naczelne organy administracji rządowej, którym urzędy centralne podlegają, sprawują nad tymi urzędami nadzór. Zakres i środki tego nadzoru określają ustawy powołujące do życia te urzędy. Ogólnie można przyjąć, że organy nadzorujące mają wpływ na obsadę stanowisk kierowników urzędów centralnych, jak również na strukturę tych urzędów a zwłaszcza ich ogniwa terenowe a także na kierunki działania urzędów. Organy nadzoru nad urzędami centralnymi reprezentują te urzędy i dziedziny spraw przez nie zarządzane na forum Rady Ministrów. Ustawa o rządzie w art. 35 stwierdza, że Minister do którego zakresu działania należy sprawowanie nadzoru nad określonym urzędem centralnym sprawuje ją jednoosobowo. Tak więc organizację urzędów centralnych określają ustawy kreujące te urzędy oraz statuty nadawane przez Prezesa Rady Ministrów w drodze rozporządzenia, jak również regulaminy organizacyjne urzędu nadawane przez kierownika urzędu w drodze zarządzenia. Pracą urzędu centralnego kieruje Prezes, Komendant lub Główny Inspektor. Takie nazwy nadawane są najczęściej kierownikom urzędów centralnych przez ustawy, które kreują te urzędy. Urząd centralny jest urzędem administracji rządowej obsługującym kierownika urzędu o nazwie stanowionej w ustawie kreacyjnej działającej zgodnie z jego zarządzeniami, decyzjami i wytycznymi oraz pod jego bezpośrednim kierownictwem. Urzędy centralne mają wewnętrzną strukturę organizacyjną składającą się z komórek organizacyjnych. Statuty urzędów określają nazwę, rodzaje i liczbę komórek organizacyjnych.

3. Organizacja administracji centralnej.

1. Skład i funkcje Rady Ministrów.

Ustrojową pozycję Rady Ministrów wyznacza przyjęta w Konstytucji RP w art. 10 zasada podziału i równowagi władzy pomiędzy ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Władzę wykonawczą sprawuje prezydent i Rada Ministrów. Rada Ministrów jest organem kolegialnym, składającym się z różnych członów- tzn. Prezesa Rady Ministrów (premier) oraz ministrów. Członkowie Rady Ministrów są odrębnymi jednoosobowymi organami konstytucyjnymi o własnym zakresie działań i kompetencji. Nie są organami równorzędnymi. Prezes Rady Ministrów jest ogólnym organem kierowniczym i wykonawczym natomiast ministrowie występują w roli branżowego organu kierowniczego określonego działu administracji rządowej. W hierarchii strukturalnej podlegają Prezesowi Rady Ministrów. Rada Ministrów jako organ władzy wykonawczej ma powierzone w zakresie zadań i kompetencji jako najważniejsze zadanie prowadzenie na bieżąco polityki państwa i rządzenie państwem. W przepisach konstytucyjnych znalazło to wyraz w formule, że należą do niej wszystkie sprawy polityki państwa nie zastrzeżone dla innych organów państwowych i samorządu terytorialnego (art. 146 ustęp 1 i 2 Konstytucji RP). Radzie Ministrów podporządkowany jest rozległy i skomplikowany układ organizacyjny zbudowany hierarchicznie. Wszystkie sprawy ustrojowe tj. związane z organizacją wewnętrzną Rady Ministrów określa ustawa z dnia 08 sierpnia 1996r. o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów oraz o zakresie działania ministrów. Ponadto należy wspomnieć o ustawie z 04 września 1997r. o ciałach administracji rządowej. Rada Ministrów jest politycznie powiązana z Sejmem, bowiem wywodzi się z większości politycznej Sejmu, który wyłania Radę Ministrów decydując o bycie i całości Rady Ministrów a także jej poszczególnych członków oraz o odpowiedzialności politycznej i kompetencjach. Rada Ministrów ponosi odpowiedzialność polityczną i konstytucyjną przed Sejmem. Prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną państwa. Jest funkcjonalnie powiązana z Prezydentem. Prezydent RP posiada uprawnienia, które może wykorzystać dla ukierunkowanie polityki rządu zgodnie ze swoimi zamierzeniami. Z drugiej strony Rada Ministrów musi liczyć się z blokowaniem szeregu swych posunięć przez Prezydenta RP. Rada Ministrów spełnia funkcję naczelnego organu administracji rządowej.

Zakres działania Rady Ministrów jest bardzo szeroki. Jest to wynikiem pozycji Rady Ministrów w aparacie państwowym. Rada Ministrów jest podstawowym ośrodkiem rządzenia państwem w sensie politycznym. To znaczy, ze kieruje jego rozwojem. Pozycję i rolę Rady Ministrów jako jednego z najważniejszych organów władzy politycznej określa Konstytucja poprzez wskazanie, że Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną RP i należą do niej wszystkie sprawy polityki państwa, których ustawa konstytucyjna lub inna ustawa nie zastrzegły dla innego organu bądź instytucji. Rada Ministrów zajmuje pozycję nadrzędną i kierowniczą wobec systemu administracji publicznej. Rada Ministrów spełnia następujące czynności:

1. Zapewnia realizację ustaw oraz wydaje rozporządzenia

2. Zapewnia ochronę interesu Skarbu Państwa

3. Uchwala projekt budżetu i zapewnia jego wykonanie oraz uchwala zamknięcie rachunków państwowych

4. Utrzymuje stosunki z rządami innych państw

5. Zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne poprzez ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju

6. Spełnia czynności koordynacyjne i kontrolne wobec organów administracji rządowej.

Ponadto w ramach działalności prawodawczej występuje z inicjatywą ustawodawczą w dziedzinie regulacji obszarów życia publicznego. W celu wykonywania ustaw i udzielonych w nich upoważnień wydaje rozporządzenia. Rada Ministrów nie ma upoważnień do wydawania rozporządzeń z mocy ustawy lub dekretów z mocą ustawy.

W myśl Konstytucji RP art. 147 ustęp 1 Rada Ministrów składa się z Prezesa Rady Ministrów oraz ministrów. W skład Rady Ministrów mogą być powoływani wiceprezesi Rady Ministrów. Prezes, jak i wiceprezesi pełnić mogą równocześnie funkcje ministrów. Konstytucja RP wskazuje, że członkami Rady Ministrów mogą być przewodniczący komitetów określonych w ustawach, np. Komitetu Badań Naukowych. W świetle Konstytucji proces tworzenia rządu jest złożony i skomplikowany. Przepisy przewidują kilka możliwości, które mogą wystąpić w przewidzianej kolejności jedna po drugiej.

1. To prezydent desygnuje Prezesa Rady Ministrów a na jego wniosek powołuje Radę Ministrów. Następnie w ciągu 14 dni Prezes Rady Ministrów przedstawia Sejmowi program działania Rady Ministrów z wnioskiem o udzielenie wotum zaufania. Sejm uchwala je bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. W razie nie powołania Rady Ministrów w trybie pierwszej możliwości ma zastosowanie tryb drugi.

2. To Sejm wybiera Prezesa Rady Ministrów w ciągu 14 dni oraz proponowany przez niego skład Rady Ministrów. Wybór następuje bezwzględną większością głosów przy obecności co najmniej połowy ustawowej liczby głosów. Wówczas prezydent powołuje wybrany przez Sejm rząd i odbiera od niego przysięgę. Niedojście do skutku powołania rządu w tym trybie prowadzi do zastosowania kolejnego sposobu formułowania rządu.

3. Wówczas prezydent powołuje Prezesa Rady Ministrów a na jego wniosek Radę Ministrów. Natomiast Sejm uchwala wotum zaufania. W razie nie udzielenia wotum zaufania prezydent skraca kadencję Sejmu i zarządza nowe wybory. Sejm wyraża wotum nieufności większością ustawowej liczby posłów na wniosek zgłoszony przez co najmniej 46 posłów i wskazujący imiennie kandydata na Prezesa Rady Ministrów.

1. Ministerstwa i inne agendy administracji centralnej.

Rada Ministrów jest organem wieloosobowym. Konstytucja powierzyła uregulowanie kwestii organizacji wewnętrznej Rady Ministrów w drodze ustawy. Wszystkie sprawy ustrojowe Rady Ministrów zostały określone przez ustawę z 08 sierpnia 1996r. o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów. Ustawa wskazuje na hierarchiczną strukturę Rady Ministrów, tzn. że Prezes Rady Ministrów, który stoi na czele aparatu administracji rządowej pełni funkcje kreacyjne (a więc powołuje ministrów) oraz kontrolne (kontroluje prace rządu). Drugim w hierarchii organem są ministerstwa, których liczbę określa wspomniana ustawa. Na czele ministerstwa stoi minister, natomiast za organizację pracy odpowiada Dyrektor Generalny Urzędu Ministerstwa. Trzecie miejsce w hierarchii zajmują tzw. agendy rządowe. Są to placówki aparatu administracji rządowej, które nie mają statusu ministerstwa, jednak z uwagi na zakres prowadzonych spraw odpowiadają randze ministerstwa. Do takich agend zaliczyć możemy np.: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Rządowe Centrum Studiów Strategicznych. Status agendy ma też Krajowa Szkoła Sądownictwa (Kraków, Lublin) oraz Krajowa Szkoła Administracji Publicznej (Warszawa). Za jakość pracy administracji na szczeblu ministerstw oraz innych agend rządowych odpowiadają urzędnicy.

4. Kadry administracji.

Z punktu widzenia formalnego status urzędnika administracji rządowej określa ustawa o służbie cywilnej. Natomiast status urzędnika administracji samorządowej określa ustawa o pracownikach samorządu terytorialnego.

1. Pracownicy administracji rządowej

Dla potrzeb charakterystyki pracowników administracji rządowej zajmiemy się służbą cywilną. Służba cywilna to termin używany dla określenia statusu prawnego pracowników w organach i instytucjach państwowych. Służbę cywilną regulują specjalne przepisy prawne różniące się zazwyczaj od powszechnie obowiązującego prawa pracy. Celem powołania służby cywilnej było i jest zapewnienie wykonywania przez urzędników administracji centralnej powierzonych im zadań, w sposób możliwie bezstronny i profesjonalny. Praca w służbie cywilnej wiąże się z przymusem rezygnacji przez urzędników z części swoich praw, szczególnie związanych z prowadzeniem działalności politycznej i gospodarczej. Istotą służby cywilnej jest zagwarantowanie profesjonalnego i lojalnego obsługiwania zmieniających się ekip rządzących oraz przygotowanie urzędników do działania w warunkach napięć politycznych.

Istniało wiele ustaw o służbie cywilnej- pierwsza powstała w dwudziestoleciu wojennym, jednak obecnie obowiązująca została uchwalona przez Sejm 18 grudnia 1998r., weszła w życie 01 lipca 1999r. Ustawa włączyła do korpusu służby cywilnej wszystkich urzędników administracji rządowej. Przyjęto zasadę, że zatrudnienie odbywa się na podstawie umowy o pracę. Dopiero po okresie próbnym pracownicy stają się urzędnikami służby cywilnej. Podstawowymi elementami nowych rozwiązań były:

1. Wspólne zasady rekrutacji do pracy dla wszystkich urzędów

2. Jasne kryteria oceny i zasady awansu

3. Publiczny i otwarty charakter naboru.

Służba cywilna obejmuje swym zasięgiem osoby zatrudnione na stanowiskach urzędniczych w administracji rządowej. Chodzi tu o osoby pracujące w kancelarii premiera, urzędach ministerstw oraz w komitetach wchodzących w skład Rady Ministrów oraz urzędów centralnych organów administracji rządowej, jak również urzędów wojewódzkich. Do tego również w Rządowym Centrum Studiów Strategicznych oraz w komendach, inspektoratach i innych jednostkach organizacyjnych stanowiących aparat pomocniczy kierowników powiatowych służb inspekcji i straży. W Polsce w 2008r. istniało ponad 900 urzędów podległych ministrom lub centralnym organom administracji rządowej oraz ponad 1440 urzędów zespolonych wojewódzkich służb, inspekcji i straży. Ustawa o służbie cywilnej ustanawia instytucję służby cywilnej, która obejmuje cały zespół osób zatrudnionych w urzędach administracji rządowej oraz ich organizację. Służba cywilna ma zapewniać kadry pracownicze dla aparatu państwowego a zwłaszcza administracji państwowej, które w sposób zawodowy, kompetentny, zdyscyplinowany i lojalny mają realizować zadania państwa. Takie kadry pozostające w stosunku służby wobec państwa mają gwarantować trwałe, sprawne i odpowiedzialne wypełnianie jego funkcji i administracji a poprzez to wpływać na stabilizację aparatu państwowego. Zgodnie z obowiązującymi obecnie regulacjami ustawowymi w skład korpusu służby cywilnej wchodzą pracownicy służby cywilnej oraz urzędnicy służby cywilnej. Obie te grupy stoją wobec siebie w odrębnej pozycji z uwagi na ich status. Różnica związana jest z podstawą ich zatrudnienia. Pracownikami służby cywilnej są osoby zatrudnione w służbie cywilnej na podstawie mianowania poprzedzonego postępowaniem kwalifikacyjnym. Na czele służby cywilnej stoi szef służby cywilnej, który występuje w charakterze centralnego organu administracji rządowej właściwego w sprawach służby cywilnej w zakresie określonym ustawą. Szef służby cywilnej podlega prezesowi Rady Ministrów, który powołuje go i odwołuje spośród urzędników służby cywilnej po zasięgnięciu opinii rady służby cywilnej. Jego kadencja trwa 5 lat. Wcześniejsze zakończenie kadencji szefa służby cywilnej jest możliwe w przypadku jego rezygnacji ze stanowiska lub utraty zdolności do pełnienia obowiązków na skutek choroby trwającej co najmniej 6 miesięcy. Prezes Rady Ministrów może też odwołać szefa służby cywilnej gdy przestał on spełniać któryś z warunków stawianych członkom korpusu służby cywilnej. W tym przypadku wymagana jest jednak zgoda co najmniej 2/3 składu rady służby cywilnej. Swoje zadania szef służby cywilnej wykonuje przy pomocy zastępcy powoływanego na jego wniosek przez prezesa Rady Ministrów, spośród urzędników służby cywilnej. Obsługę szefa służby cywilnej zapewnia Urząd Służby Cywilnej. Nabór kandydatów do korpusu służby cywilnej organizuje dyrektor generalny urzędu. Podstawowe znaczenie w strukturze organizacyjnej służby cywilnej ma stanowisko dyrektora generalnego urzędu. Takie stanowisko utworzone zostało we wszystkich urzędach administracji rządowej z wyjątkiem urzędów terenowych organów administracji rządowej oraz komend, inspektoratów i innych jednostek organizacyjnych stanowiących aparat pomocniczy kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży, gdzie obowiązki dyrektora generalnego wykonują kierownicy tych urzędów. Dyrektorzy generalni podlegają bezpośrednio właściwemu ministrowi, kierownikowi urzędu centralnego lub wojewodzie. Obsadzanie stanowisk dyrektora generalnego poza przejściowym okresem wstępnym odbywa się w drodze konkursu, do udziału w którym dopuszczeni są urzędnicy służby cywilnej. Na konkretne stanowiska wyznacza na wniosek szefa służby cywilnej prezes Rady Ministrów. Po zasięgnięciu opinii właściwego ministerstwa, kierownika urzędu centralnego lub wojewody dyrektor generalny zastępuje wyznaczony przez niego dyrektor departamentu lub wydziału. Dyrektorzy generalni mają z założenia uwolnić ministrów, kierowników urzędów centralnych i wojewodów od zajmowania się sprawami obsługującymi ich urzędy. Do kompetencji dyrektora generalnego urzędu należy zapewnienie funkcjonowania i ciągłości pracy urzędu oraz warunków jego działania i organizacji pracy a także dokonywanie czynności z zakresu prawa pracy wobec osób zatrudnionych w urzędzie i wspomniane wcześniej realizowanie polityki personalnej w służbie cywilnej, tzn. chodzi o nabór. W zakresie naboru do korpusu służby cywilnej dyrektor generalny ma obowiązek upowszechnienia informacji o wolnym stanowisku pracy w służbie cywilnej. Pracownikami mogą zostać osoby, które zaliczane SA jako osoby zatrudnione w służbie cywilnej na podstawie mianowania poprzedzonego postępowaniem kwalifikacyjnym prowadzonym raz w roku przez szefa służby cywilnej. W toku tego postępowania sprawdza się wiedzę, kwalifikacje oraz predyspozycje niezbędne do wypełniania zadań służby cywilnej. Z postępowania takiego zwolnieni są absolwenci Krajowej Szkoły Administracji Publicznej. Mianowania dokonuje szef służby cywilnej w imieniu państwa. Nawiązanie stosunku pracy pracownika służby cywilnej może nastąpić na podstawie:

1. Umowy o pracę na czas określony, nie dłuższy niż 3 lata

2. Umowy o pracę na czas nieokreślony

3. Poprzez mianowanie.

W przypadku osób podejmujących po raz pierwszy pracę w służbie cywilnej proponuje się zazwyczaj umowę zawartą na czas określony.

1. Pracownicy administracji samorządowej.

1.01.2009 weszła w Zycie nowa ustawa o pracownikach samorządowych, która zastąpiła obowiązującą ponad 18 lat pragmatykę samorządową tzn. ustawę z 22.03.1990 o pracownikach samorządowych. Na potrzebę zmian wskazywali zarówno przedstawiciele doktryny jak i praktycy postulujący przyjęcie nowego aktu prawnego. Celem ustawy było wprowadzenie spójnego w zakresie podstaw instytucji systemu zarządzania zasobami ludzkimi w administracji samorządowej. Miała ona w intencji twórców Stanowic odpowiedź na zmiany zachodzące na rynku pracy. Omawiana ustawa w sposób istotny zmieniła zasady zatrudniania w administracji samorządowej. Dotyczy to przede wszystkim:

1. podziału pracowników samorządowych i zmian podstaw ich zatrudnienia

2. wzmocnienia pozycji sekretarza

3. częściowej zmiany wymagań kwalifikacyjnych

4. wprowadzenia służby przygotowawczej

5. wprowadzenia definicji wolnego stanowiska urzędniczego

6. zwiększenia samodzielności jednostek samorządu terytorialnego w kształtowaniu wymagań kwalifikacyjnych, ocen oraz zasad wynagradzania pracowników samorządowych.

Ustawa o pracownikach samorządowych wprowadziła podział pracowników samorządowych tzn. są zatrudnieni na stanowiskach urzędniczych a w tym kierowniczych stanowiskach urzędniczych, doradców, asystentów, pomocniczych i obsługi. Zaliczenia danego stanowiska do określonej kategorii determinuje wymagania do zatrudnienia na tym stanowisku , rozstrzyga o ewentualnych obowiązkach organizacji procedur naboru czy składaniu oświadczeń o prowadzonej działalności gospodarczej jak i również oświadczeń o stanie majątkowym a także podleganiu przez pracownika ocenie. Zgodnie z art. 37 ustawy Rada Ministrów określa w drodze rozporządzenia wykaz stanowisk z uwzględnieniem podziału na stanowiska kierownicze, pomocnicze, doradców, asystentów i inne. Takie rozwiązanie należy oceniać negatywnie bowiem zagadnienie to należy do materii ustawowej i nie powinno być przedmiotem regulacji a akcie podstawowym. Zaliczeni określonego stanowiska do jednej ze wskazanych kategorii determinuje zakres obowiązków pracownika zatrudnionego na danym stanowisku, ograniczając jego sferę przydatności. Ponadto przyjęty w rozporządzeniu katalog stanowisk urzędniczych wydaje się logicznie nie spójny np. stanowiskiem pracowniczym i obsługi jest zarówno kierownik garażu , szef kuchni jak i kierownik biblioteki, archiwum czy kancelarii tajnej. W jednostkach organizacyjnych pracownikami pomocniczymi i obsługi SA także lekarz, psycholog, pedagog. Do stanowisk urzędniczych został zaliczony informatyk. Wskazane powyżej niespójności powinny doprowadzić do zmian ustawy w tym zakresie. Stąd próba uporządkowania podziału stanowisk na których są zatrudnieni pracownicy samorządowi powiodła się jedynie ograniczonym zakresie. Stad należałoby wyodrębnić kategorie pracowników zatrudnionych na podstawie wyboru i powołania lub zastosować inne rozwiązanie polegające na zaliczeniu wskazanych grup pracowników do stanowisk urzędniczych i wyłącznie wobec nich stosować przepisy o naborze.

Nową grupą stanowisk w administracji samorządowej są doradcy i asystencji stanowią oni „ zaplecze „ wewnątrz organizacyjne kierownika urzędu. Asystent wykonuje zadania organizacyjno kancelaryjne przy kierowniku jednostki. Jego podstawowe obowiązki powinny być związane z organizacją czasu pracy kierownika w tym np. przygotowania materiałów na spotkania itp. Doradca ma służyć rada kierownikowi. Funkcja doradcza może dotyczyć całości działania jednostki lub wybranych jej aspektów. Doradcy i asystenci mogą być zatrudnieni wyłącznie w urzędach gmin, starostwach powiatowych i urzędach marszałkowskich. Ich wprowadzenie do struktury wyżej wymienionych urzędów nie jest obligatoryjne i zależy od decyzji kierownika. Podstawą zatrudnienia tej grup pracowników jest umową o pracę na czas określony. Zgodnie z art. 17 ustawy jest ona zawierana na czas pełnienia funkcji przez wskazanego imiennie wójta, starosty lub marszałka województwa. Termin końcowy, do którego umowa ma wiązać strony został oznaczony rzez ustawodawcę w sposób pośredni. Pozycja prawna doradców i asystentów została ukształtowana na wzorcach przyjętych w służbie cywilnej. Jej celem było jednak oddzielenie sfery politycznej od neutralnego aparatu administracyjnego. Funkcja doradcy lub asystenta nie musi, bowiem mieć charakteru politycznego. Decyzje w tej sprawie podejmuje kierownik urzędu. W stosunku do poprzedniej ustawy obecnie dokonuje zmiany podstaw zatrudnienia . pracownicy samorządowi mogą być zatrudnieni na podstawie :

1. umowy o pacę

2. wyboru

3. powołania

pracownicy mianowani przed dniem wejścia w życie ustawy zachowują swój status do 1 stycznia 2012 r. ze wskazaną datą która przekształca się z mocy prawa w umowę o pracę na czas nieokreślony. Ustawa zmniejsza liczbę pracowników zatrudnionych na podstawie powołania. Dotyczy to zwłaszcza sekretarzy urzędu którzy od dnia wejścia w życie ustawy zostali zatrudnieni na podstawie umowy o pracę. Należy zwrócić uwagę że w ustawie częściowo zmieniono wymagania kwalifikacyjne wobec pracowników samorządowych. Zmniejszają one w zasadniczej części liberalizacji wymagań selekcyjnych, wyjęte stanowi warunek obywatelstwa polskiego. Nastąpiło znaczne zaostrzeni przepisów. Pracownikiem samorządowym może zatem być osoba która jest obywatelem polskim z zastrzeżeniem art. 11 ust. 2 i 3 ma pełną zdolność do czynności praw oraz w pełni korzysta z praw publicznych, ma kwalifikacje zawodowe wymagane do wykonywania pracy na określonym stanowisku. Ustawa w odmienny sposób określa zasady zatrudnienia dla poszczególnych kategorii pracowników samorządowych. Na stanowisku urzędniczym może być np. zatrudniony cudzoziemiec jeśli zostaną spełnione łącznie trzy warunki:

1. musi być obywatelem UE oraz obywatelem innego, któremu na podstawie umów międzynarodowych lub przepisów prawa wspólnotowego przysługuje prawo do podjęci zatrudnienia na terytorium RP.

2. cudzoziemiec może być zatrudniony wyłącznie na stanowisku na którym wykonywane są prace nie polegające na bezpośrednim udziale w wykonywaniu władzy publicznej i funkcji mających na celu ochronę generalnych interesów państwa

3. musi legitymować się znajomością języka polskiego potwierdzona dokumentem określonym w przepisach o służbie cywilnej.

Inaczej przedstawia się sytuacja pracowników zatrudnionych na stanowiskach doradców, asystentów. Jeśli o nich chodzi w zdecydowanej liczbie wypadków nie będzie możliwe zatrudnienie cudzoziemców ponieważ na stanowiskach tych praca polega na bezpośrednim lub pośrednim udziale w sprawowaniu władzy publicznej. Natomiast ci do pracowników na stanowiskach pomocników i obsługi musi być spełniony wymóg znajomości języka polskiego, pracownikiem samorządowym zatrudnionym na podstawie wyboru lub powołania może być osoba która spełnia wymagania określone dla wszystkich pracowników samorządowych oraz nie była skazana prawomocnym wyrokiem sadu za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe. W ten sposób ustawodawca wprowadził wymóg niekaralności pracowników zatrudnionych na podstawie wyboru i powołania. Pracownikiem samorządowym zatrudnionym na podstawie umowy o prace na stanowisku urzędniczym może być osoba spełniająca wymagania dla wszystkich pracowników oraz dodatkowo ma co najmniej wykształcenie średnie i nie była skazana prawomocnym wyrokiem sadu za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe i cieszy się nieposzlakowaną opinią. W stosunku do tej grupy pracowników nastąpiło nieznaczne złagodnienie przepisów które odnoszą się do warunków niekaralności. Pod rządami poprzedniej ustawy pracownik na stanowisku urzędniczym nie mógł być skazany za przestępstwo umyślne. Nowa ustawa wprowadziła wspomniana służbę przygotowawczą. Ustawa wprowadza obowiązek organizacji służby przygotowawczej dla nowo zatrudnionych pracowników. Jest to rozwiązanie wzorowane na przyjętym obowiązku organizacji służby powstaje on w odniesieniu do osób podejmujących pracę po Ra pierwszy na podstawie umowy o prace na stanowisku urzędniczym , w tym kierowniczym. Osoba podejmująca po raz pierwszy prace jest to zgodnie z definicją legalną zawartą w ustawie która spełnia następujące warunki:

1. nie była wcześniej zatrudniona u pracodawców samorządowych

2. nie odbyła służby przygotowawczej zakończonej egzaminem z wynikiem pozytywnym

w wypadku osób podejmujących po raz pierwszy pracę na stanowisku urzędniczym w tym kierowniczym u pracodawców samorządowych umowę o pracę zawiera się na czas określony nie dłuższy niż 6 miesięcy z możliwością wcześniejszego rozwiązania stosunku pracy z 2 tygodniowym okresem wypowiedzenia. Jest to więc umowa szczególnego rodzaju której charakter prawny jest determinowany postanowieniami pragmatyki samorządowej a w sprawach nieuregulowanych stosuje się kodeks pracy. Dla osób podejmujących prace po raz pierwszy pracodawca samorządowy jest zobowiązany w czasie trwania umowy zorganizować służbę przygotowawczą. Służba ma być na zasadzie porozumienia. Celem tej służby jest teoretyczne i praktyczne przygotowanie pracownika do należytego wykonywania obowiązków służbowych, stąd przygotowanie teoretyczne w ramach służby przygotowawczej może odbywać się poza stanowiskiem pracy i być przekazane innym podmiotą lub wykonywane w formie porozumienia. Natomiast praktyczne przygotowanie do wykonywanie obowiązków powinno wykonywać się u danego pracodawcy. Decyzje w sprawie skierowania do służby przygotowawczej i jej zakresu podejmuje kierownik w której pracownik jest zatrudniony. Na umotywowany wniosek osoby kierującej komórka organizacyjna kierownik jednostki może z obowiązku odbywania służby przygotowawczej pracownika, którego wiedza, umiejętności umożliwiają należyte wykonywanie obowiązków służbowych zwolnić. Tak więc od decyzji kierownika zależy skierowanie do służby przygotowawczej jak i zwolnienie z niej. Pracownik zwolniony ze służby przygotowawczej zobowiązany jest jednak zdać egzamin kończący służbę.

Nabór na wolne stanowiska urzędnicze.

Brak definicji legalnej wolnego stanowiska urzędniczego był znacznym problemem pod rządami poprzedniej ustawy . niestety wprowadzona w nowej ustawie definicja nie rozwiązuje problemów interpretacyjny i stąd jest krytykowana. Art. 12 ustawy określa dwie podstawowe sytuacje w których dane stanowisko nie może być uznane za wolne . naboru nie przeprowadza się na stanowisko na które:

1. zgodnie z przepisami ustawy albo za porozumieniem przeniesiony został pracownik samorządowy danej jednostki

2. został przeniesiony inny pracownik samorządowy na stanowisku urzędniczym w tym kierowniczym mający kwalifikacje wymagane na danym stanowisku.

Wolnym stanowiskiem urzędniczym w tym kierowniczym jest takie stanowisko na które nie został przeprowadzony nabór albo mimo przeprowadzonego naboru nie został zatrudniony pracownik. Stanowisko nie Mozę zostać uznane za wolne jeśli zgodnie z przepisami ustawy albo za porozumieniem pracownik samorządowy danej jednostki został przeniesiony. W ten sposób ustawodawca dopuścił przeniesienie pracowników w ramach danej jednostki.

Strona | 12

---