LEPTOSPIRA
Rodzaj: Leptospira
L. biflexa
L. interrogans spp. interrogans
spp. borgpetersenii
spp. santasosai
spp. vairii
spp. kirchnerii
spp. noguchii
tlenowe bakterie
kształt spiralny o regularnych skrętach - kształt litery C lub S, prawoskrętnie zwinięte-z ciasnym ułożeniem zwojów( przypominają spiralę lub sznur)
obydwa lub jeden z biegunów haczykowato zagięty
protoplazma ciała krętka stanowi cylinder protoplazmatyczny na który nawinięte są ściśle przylegające do siebie zwoje
są 2 włókna osiowe w przestrzeni peryplazmatycznej (włókna osiowe biegną od jednego do drugiego końca drobnoustroju, stąd nakładają się pośrodku komórki)
protoplazmę otacza błona
ruch postępujący lub rotacyjny
wymiary komórek z rodzaju Leptospira wynoszą 0,1μm średnicy i 6-24μm długości dlatego bada się je w mikroskopie ciemnego pola widzenia bo są niewidoczne w normalnym mikroskopie
nie wybarwia się barwnikami anilinowymi można je wybarwić solami srebra ale jest to bardzo
optymalna tem. Wzrostu 28-30st.C
wymaga do wzrostu obecności nienasyconych kwasów tłuszczowych lub substancji obniżających napięcie powierzchniowe
wymagają wzbogaconych podłoży surowicą lub albuminami surowiczymi
namnażają się w pożywkach specjalnych przez podział poprzeczny na 2-3 części w warunkach tlenowych
niektóre szczepy wymagają jeszcze CO2
hodowle prowadzi się na podłożu płynnym
bezbarwna i prawie klarowna
zmętnienie podłoża wskazuje na wzrost flory ubocznej
Leptospira nie rośnie na podłożach stałych, rosną na płynnych lub półpłynnych np.: Korthofa, Stuarta, Fletchera.
Podłoża te zawierają węglowodany ,fosforany, chlorki, hemoglobinę, albuminę bydlęcą i surowice bydlęcą.
CHOROBOTWÓRCZOŚĆ:
dostaje sie do organizmu przez błony śluzowe i uszkodzona skórę.
Następnie droga krwi dostaje się do takich narządów gdzie trudno dochodzą przeciwciała.
Atakują wątrobę, kanaliki kręte nerek, macice.
Bydło najczęściej jest atakowane przez serotypy L.grippotyphosa, L.pomona -zwana inaczej zakaźną żółtaczką bydła,
-penetrują do płodu, wywołują zmiany chorobowe prowadzące do ronień, zapalenia gruczołu mlekowego, zapalenia nerek.
Świnie atakowane są przez serotypy L.pomona i L.tarassovi., nasilenie objawów i przebieg choroby nie zależy od serotypu zarazka lecz od wieku zwierzęcia(młode zw. chorują ciężko, starsze-lekko lub poronenie)
U psów leptospiroza jest określana jako choroba stuttgracka lub tyfus psów przebiega ona z objawami uremii-towarzyszy temu często cuchnący zapach z jamy ustnej lub z objawami żółtaczki. (L.canicola)
U koni leptospiroza jest chorobą zakaźną o różnym przebiegu i nasileniu objawów chorobowych, powodują: gorączkę, żółtaczkę, zaatakowanie ośrodkowego ukl. Nerwowego manifestuje się zapalenie narządu ruchu i wzroku (gałki ocznej, atakują tęczówkę -ślepota miesięczna) L.pomona,
L. interohemorrhagiae
MATERIAŁ DO BADAŃ:
►krew w okresie bakteriemii (pierwsze 7-10 dni po zakażeniu)
►mocz do badania mikroskopowego i posiewów należy pobrać ze środkowego strumienia do jałowego naczynia, leptospiry szybko ulegają lizie, szczególnie w moczu kwaśnym, dlatego jeśli badanie mikroskopowe nie będzie wykonane w ciągu 20miniut od pobrania próbki, mocz należy zneutralizować 0,1 NaOH lub HCl
►wycinki narządów:nerki i wątrowa
DIAGNOSTYKA:
Materiał do badań
mocz, narządy, najczęściej nerki
Badanie bezpośrednie
Test fluorescencyjnych przeciwciał.
Badanie serologiczne krwi.
hodowla w 30 C przez 6-8tyg i co dzień oglądanie w mikroskopie ciemnego pola widzenia
Próby biologiczne i badanie krwi zakażonych zwierząt
SERPULINA
krętki
beztlenowe,
posiadają 6-10 skrętów ciała,
6-14 włókien osiowych
Wywołują dyzenterię u świń w każdym wieku.
Bakterie zasiedlają krypty okrężnicy i jelita grubego, przedostają się do enterocytów i kom kubkowych wywołując ostry stan zapalny.
Objawami infekcji jest silna biegunka z domieszka krwi.
DIAGNOSTYKA:
Materiał do badań
kał lub wymazy z odbytu
Z kału przygotowuje się 10% zawiesinę, wiruje i przepuszcza przez filtr o coraz to mniejszej średnicy oczek.
Badanie bezpośrednie
krople przesączu oglądamy w mikroskopie ciemnego pola widzenia.
Poza tym rozmazy barwimy barwnikami anilinowymi (fuksyna, błękit Wiktorii).
Badanie hodowlane:
zarazki rosną na agarze tryptozowo-sojowym bądź bulionie z wyciągiem mózgowo-sercowym z dodatkiem surowicy cielęcej.
Hodowle inkubuje się w 40 C przez kilka dni w mieszaninie wodoru i CO2 w warunkach beztlenowych.
KOLONIE: rosną w głąb bądź śluzowo na agarze występuje silna strefa hemolizy β.
Następnie materiał z hodowli barwimy barwnikami anilinowymi.
Badanie serologicznym
określamy poziom przeciwciał,
antygen można określić testem aglutynacji mikroskopowej.
Zarazki można wykrywać również metoda TCR, lub hydrolizacji DNA
BORRELIA
Borrelia anserina - borelioza ptaków
Borrelia coriaceae- zakaźne ronienie bydła
Borrelia theileri- borelioza bydła
Grupa B.burgdorferi- borelioza (choroba z Lyme) zw. i ludzi
●w kształcie sprężynek lub falistych nitek
●posiadają mało skrętów spirali 3-10,
maja dużo włókien osiowych 15-20
Są bardzo ruchliwe.
Żyją w warunkach mikroareofilnych
źle rosną na podłożach natomiast bardzo dobrze w zarodkach kurzych.
Borelia atakuje bardzo często ludzi.
W przypadku zaatakowania przez kleszcza jeżeli znajduje sie w skórze dłużej niż 24h zarazki ze śliną kleszcza dostają się do organizmu.
Okres inkubacji trwa od 3 do 30 dni.
Pierwszy objaw to tzw. erythema migrans -pojawia się plamka w miejscu ugryzienia która przechodzi w rumień osiągający średnicę 5 i więcej cm.
Może być bolesny i może towarzyszyć mu świąd.
Następnie pierwsze objawy zanikają a po miesiącu mogą pojawić się objawy z OUN, serca bądź stawów.
Może wystąpić zapalenie osierdzia, wsierdzia, gorączka, bolesność stawów: szczególnie łokciowego, kolanowego i biodrowego
Ostatnim stadium boreliozy jest zanikowe zapalenie skóry.
DIAGNOSTYKA:
Materiał do badania
*krew, płyn stawowy, mózgowo-rdzeniowy, wycinki narządów(wątroba, śledziona)
Bezpośrednie badanie mikroskopowe - poszukiwanie krętków
*żywych w preparatach wilgotnych z kropli krwi lub odciskowych narządów po nakryciu szkiełkiem nakrywkowym(mikroskopie z ciemnym polem widzenia)
*utrwalonych i wybarwionych metodą Giemzy, oglądanych w zwykłym mikroskopie
*znakowanie fluorochromami, oglądanie w mikro. fluoroscencyjnym
3.Hodowla
*bakterie rosną trudno na podłożach wykazują jedynie wzrost na podłożu Kelly'ego
*hodowla na 6-10 dniowych zarodkach kurzych
4. badanie serologiczne- test immunofluoroscenji wykrywanie antygenu i przeciwciał
MYCOPLASMA
Klasa: Mollicutes
Rząd: Mycoplasmatales
Rodzina: Mycoplasmataceae
Rodzaj: Mycoplasma
Eperythrozoon
Haemobartonella
Ureoplasma
*gramujemne, lecz bardzo trudno wybarwiają się barwnikami anilinowymi. Preparaty utrwala się metanolem a barwi metodą Giemzy-Romanowskiego
*nie posiadają ściany komórkowej co za tym idzie są bardzo polimorficzne
*przyjmują kształt od bardzo drobnych form wielkości 0,125μm poprzez formy kuliste wielkości do 1μm do długości nici do 250μm
*czas wzrostu 7-10 dni w temp.. 37st. C w warunkach mikroaerofilnych lub beztlenowych (97%azotu i 5%CO2) a w pierwszym pasażu rosną lepiej beztlenowo.
*optymalne pH dla Mycoplasma wynosi 8 a dla Ureoplasma pH 6,5
*większość wymaga do swojego wzrostu steroli i kwasów tłuszczowych a także prekursorów kwasów nukleinowych(zasady purynowe i pirymidynowe, nuleozydy i oligonukleotydy),
→wyciągi z serc wołowych, określonych peptonów, wyciągu drożdżowego, glukozy surowicy która oprócz składniów odżywczych jest źródłem kwasów tłuszczowych i cholesterolu, niezbędnego do syntezy własnej błony cytoplazmatycznej
*w podłożach płynnych ich wzrost manifestuje się minimalnym zmętnieniem
*na podłożach stałych tworzą drobne kolonie o charaterystycznym wyglądzie przypominające sadzone jajo o zbitej ziarnistej wypukłej strefie centralnej i przezroczystej płaskiej, zewnętrznej
*Mycoplasmy wykazują podobieństwo morfologiczne do i cechy wzrostu do bakterii form L
*na jednym z biegunów posiadają włókienka wychodzące poza obręb błony cytoplazmatycznej i tworzą razem z błoną cytoplazmatyczną - cytoszkielet - odpowiada to za za ruch ślizogwy i adheręciję do komórek gospodarza, ponadto wytwarzają hemolizyny, nukleazy i proteazy niszczące tkanki
*Mycplasma i Ureoplasma wykazują odpornośc na penicylinę i inne antybiotyki beta-latamowe, wrażliwe natomiast na na antybiotyki które hamują syntezę białe, np. tetracykliny czy chloramfenikol.
*rezerwuarem zaraza są chore zw. i człowiek
*przenoszenie zarazka dochodzi przez kontakt bezpośredni , droga aerogenna i płciową
*Mycoplasmy są pasożytami błon śluzowych i stawów. Zakażenia i ich następstwa dotyczą najczęściej ukł. oddechowego i moczowo-płciowego.
*ze względu na brak ściany komórkowej błona cytoplazmtyczna mykoplazm kontaktuje się bezpośrednio z błoną plazmatyczną komórek gospodarza. To stwarza możlwość wymiany antygenowej między błonami i prowadzi do biologicznej mimikry oraz pobudzenia ukł. immunologicznego przeciwko własnym antygenom.
*Eperythrozoon i Haemobartonella nie rosną na podłożach sztucznych, rosną tylko na hodowlach komórowych bądź w kurzych zarodach
* kształt komórki mycoplasmy i ureoplasmy zależy od właściwości odżywczych podłoża, ciśnienia osmotycznego, fazy wzrostu itp.
DIAGNOZOWANIE
*Do badania pobieramy wymazy z błon śluzowych, śluz z tchawicy , wycinki płuc, maź stawową, mleko. Wszystkie materiały pobrane do badania należy rozcieńczyć w proporcjach 1:10, ponieważ obecność enzymów i przeciwciał może hamować namanażanie się bakterii.
*bakterie wysiewamy na bulionie PPLO - gdzie głównym składnikiem jest wyciąg zserc wołowych, ekstrakt drożdżowy, surowica końska oraz pepton. Do wzrostu wymagają też steroli.
*w przypadku Ureoplasmy stosujemy podłoże Hayflicka zawierające mocznik i dodatek buforu Herpes o dużej pojemności buforowej
*Ureoplasma rośnie oko 2-3dni Mycoplasma do 7dni
*bakterie możnna wykrywać badaniami serologicznymi na obecność przeciwciał w teście aglutynacji i immunodyfuzji w żelu oraz w teście ELISA czy OWD
PASTEURELLA
Rząd: Pasteurellales
Rodzina: Pasterellaceae
Rodzaj:. °Pasteurella
P. multocida (typy ze względu na różnice antygenu otoczkowego: A,B,C,D,E,F)
Do celów epidiologicznych w obrębie gat. P.multocida wyróżnia się:
P.multocida subsp. multocida-(fermentuje sorbitol, zmiennie trehalozę i D-ksylozę, nie ferm. L-arabinozy) powoduje zakażenia u zw. domowych
P.multocida subsp. septica (fermentuje trehalozę i D-ksylozę) izolowany od psów, kotów, ptaków i człowieka
P.multocida subsp. gallicida(nie fermentuje trehalozy, zmiennie L-arabinozę)izolowana od ptaków, czasami powodujące cholerę
P. pneumotropica - u gryzoni powoduje zap.płuc oraz ropnie w wyniku wzajemnego pogryzienia, u psów i kotów nie powoduje zachorowań
P.canis - jest komensalem mikroflory jamy ustnej u psów, u człowieka może powodować zakażenie ran na skutek ugryzienia
P.dagmatis - komensal mirkroflory jamy ustnej kotów i psów (podobnie jak P.canis u człowieka może powodować zakażenie ran na skutek ugryzienia
P.aerogenes - komensal mikroflory jamy ustnej świń, może powodować człowieka może powodować zakażenie ran na skutek ugryzienia przez świnkę
P.gallinarium- rzadko chorobotwórcza, komensal jamy ustnej u kurczaka
°Actnobacillus
°Haemophilus
°Mannheimia
°Phocoenobater
*drobne pałeczki lub ziarniako-pałeczki (0,5-1,5μm)
*gramujemne
*nie wytwarzają przetrwalników i rzęsek
*niektóre tak jak P. multocida mają polisacharydowe otoczki
*są względnymi beztlenowcami (mogą być tlenowe lub mikroaerofilne)
o metabolizmie fermentacyjnym
*wytwarzają oksydazę i katalazę (z wyjątkiem P. caballi)
*rosną dobrze na zwykłych podłożach, takich jak bulion czy agar, dodatek krwi lub surowicy, glukozy, żółtka jaja kurzego polepsza wzrost i polepsza przeżywalność tych bakterii
*w hodowlach bulionowych rośnie w postaci zmętnienia
* na podłożach stałych kolonie są małe, przeświecające lub mlecznobiałe
*mogą być kolonie gładkie (S), śluzowe(M-dotyczy szczepów zawierających duże ilości kwasu hialuronowego w otoczce, są rozlane, nieregularne, śluzowate) i szorstkie (R)
*pałeczki z rodzaju Pasteurella są florą komensaliczną (głównie śluzówek górnych dróg oddechowych i przewodu pokarmowego) lub chorobotwórczą wielu gatunków ssaków i ptaków.
*rzadko powodują zakażenia u człowieka, najczęściej są to zakażenia po ugryzieniu przez psa lub kota
*zarazek pasażowany przez zw. nabiera zjadliwości
*zarazek wewnątrzkomórkowy
*za chorobę zwłaszcza krwotoczną odpowiadają endotoksyny
*zachorowaniu sprzyjają takie czynniki jak: stres, zakażenia innymi wirusami i bakteriami
*niektóre szczepy wraz z Bordatella bronchiseptica (ułatwia kolonizowanie P. multocida) w wywoływaniu zakaźnego zanikowego zapalenia nosa u świń (ZZZN)
*kolonie są dobrze widoczne po 24h inkubacji jako drobne, okrągłe, przezroczyste z odcieniem szarym.
*na podłożu McConkeya w postaci drobnych, zabarwionych na różowo koloni
Pasteurella multocida
*nie daje hemolizy beta
*nie rośnie na podłożu McKonkeya
*nie wytwarza ureazy
*fermentuje: glukozę, sacharozę, glicerol
*wytwarza indol i H2S
*krótka, elipsoidalna pałeczka
*ma polisachrydową otoczkę
*wrażliwa na penicylinę ale może wytwarzać plazmidy oporności
*kolonie okrągłe, gładkie, przeświecające
*wywołuje najczęściej schorzenia posocznicowe
*na bulionie jednolite zmętnienie i osad
*typ A komensal górnych dróg oddechowych oraz powoduje zakażenia u większości zw. domowych i wolnożyjących.
U bydła(głównie u cieląt) powoduje zapalenia płuc, czasami zapalenia wymienia
U owiec zapalenie płuc i opłucnej oraz gruczołu mlekowego
U świń zapalenie płuc
U drobiu - powoduje cholerę drobiu, chorobę o ostrym posocznicowym przebiegu
*typ B u dużych przeżuwaczy zakaźną posocznicę krwotoczną głownie w Azji, u nosicieli zarazek bytuje w noso-gardzieli
*typ D wraz z Bordatella bronchiseptica powoduje ZZZN
MATERIAŁ DO BADAŃ:
*pośmiertnie-wycinki narządów (płuca, śledziona, wątroba-przy posocznicy, nerki, węzły chłonne)
*ropa i ropna wydzielina, wymaz z nosa, aspiraty z oskrzeli, mleko, a także krew od zw. (podejrzenie posocznicy)
►bezpośrednie wymazy barwi się metodą Laefflera lub Leishmanna - wybarwiają się jedynie ziarnistości na biegunach komórki, co daje charakterystyczny obraz w mikroskopie(błekit metylenowy - przypomina agrafki)
►Dotyczy to tylko świeżo pobranego materiału gdyż w hodowli bakterie nie wytwarzają ziarnistości
►Hodujemy na podłożach wzbogaconych w krew przez 24-48h w warunkach tlenowych, następnie bakterie z hodowli barwi się metodą Grama i pod mikroskopem identyfikujemy pałeczki gram-
►Kolonie są drobne, okrągłe, przezroczyste z szarym odcieniem, o słodkawym zapachu.
P. multocida typ A po 48h inkubacji daje kolonie śluzowe z charakterystycznym mysim zapachem
►Im kolonie są większe tym bardziej zjadliwe
Mannheimia
*drobne pałeczki
*dają hemolizę β
*rosną na podłożu McKonkeya
*nie wytwarzają indolu i ureazy
*fermentują : glukozę, glicerol (zmiennie)maltozę, mannitol, sacharozę
►M. haemolytica- drobne pałeczki, które mają polisacharydowe otoczki. Niektóre serotypy są składnikami mikrofolory górnych dróg oddechowych u przeżuwaczy, inne zaś czynnikami etiologicznymi chorób, jak np. gorączki transportowej u bydła, zapalenia płuc u bydła i owiec, martwicowego zapalenia wymienia u owiec, tzw. blue bag
M. haemolytica powodujące zapalenie płuc, wytwarzają często cytotoksynę o charakterze leukocydyny, która oddziałując na makrofagi i inne krwinki białe. Osłabia mechanizmy odporności nieswoistej.
►M. granulomatis - izolowana z zaplenia zmienionej tkanki podskórnej u bydła oraz od królików i jeleniowatych wykazujących objawy odoskrzelowego zapalenia płuc i spojówek.