1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI

Nazwa produktu: Węglan amonu [sól amonowa kwasu karbaminowego]

Wzór konstytucyjny: (NH₄)₂CO₃

Wzór sumaryczny: CH₈N₂O₃

Producent:

Dostawca:

Użytkownik:

Telefon awaryjny: (042) 631 47 24 (informacja toksykologiczna w Polsce)

2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH

Składnik stwarzający zagrożenie:

Nazwa chemiczna	% wag.	Nr CAS	Nr EINECS	Symbol ostrzegawczy	Symbole zagrożenia (R)
węglan amonu	100	10361-29-2	233-786-0	Xn	22

3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

Substancja niebezpieczna w myśl dyrektywy 1999/45/EEG.

Zagrożenie pożarowe: Substancja niepalna, żrąca. Pod wpływem temperatury ulega rozkładowi z wydzieleniem trującego i żrącego amoniaku.

Zagrożenie toksykologiczne: W przypadku spożycia węglanu amonu wystąpią objawy silnego podrażnienia błon śluzowych przewodu pokarmowego, do perforacji narządów wewnętrznych włącznie, mogące być przyczyną zgonu. Wystąpią zakłócenia w pracy organów wewnętrznych.

Zagrożenie ekotoksykologiczne: Węglan amonu nie stanowi szczególnego zagrożenia w środowisku, o ile nie został zrzucony w nadmiernej ilości.

4. PIERWSZA POMOC

Uwaga: W pierwszej kolejności należy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skażonego węglanem amonu środowiska. Ułożyć na lewym boku z głową skierowaną w dół.

Zatrucie inhalacyjne:
1.	Zapewnić dopływ świeżego powietrza. Ułożyć poszkodowaną osobę w pozycji półleżącej.
2.	Zapewnić pomoc lekarską.
Zatrucie doustne:
1.	W zatruciach doustnych podać 5% roztwór kwasu octowego, sok cytrynowy, świeże białko jaj w ilości cztery białka jaj w pół litrze wody, mleko, roztwór albuminy, zawiesinę tlenku magnezu w dawce dwie łyżeczki na szklankę wody, a następnie ponownie podawać mleko.
2.	Do chwili odtransportowania do szpitala choremu zapewnić spokój, leżenie i ciepło.
Skażenie oczu:
1.	Oczy należy obficie i długo przemywać tylko zimną wodą, starając się wywijać powieki. Wpuścić 1-2 krople oleju rycynowego dla złagodzenia bólu. Oczy osłonić gazą.
2.	Zapewnić pomoc okulisty.
Skażenie skóry:
1.	Oparzenia skóry zmywać obficie wodą, a następnie 5% roztworem kwasu octowego oraz opatrzyć gazą z maścią borną lub zwilżoną 6% roztworem taniny.
2.	W przypadku gdy podrażnienie skóry nie mija, skonsultować się z lekarzem dermatologiem.

5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU

Szczególne zagrożenia:	Substancja niepalna. W przypadku podgrzewania następuje rozkład na amoniak, parę wodną i ditlenek węgla.
Środki gaśnicze:	Zgodne z naturą pożaru sąsiednich obiektów.
Zalecenia szczegółowe:	Nie dopuścić do skażenia węglanem amonu kanalizacji.

6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA

Zalecenia ogólne:	W przypadku wydostania się do środowiska węglanu amonu, zebrać skażającą substancję wraz z zanieczyszczonym podłożem do beczek lub worków z tworzyw sztucznych i wywieźć do miejsca zagospodarowania lub w ostateczności składowania na wyznaczonym wysypisku. W przypadku przedostania się węglanu amonu do kanalizacji, istnieje zagrożenie zanieczyszczenia wód powierzchniowych.
Środki ochrony osobistej:	Odzież robocza ze zbitej tkaniny, ochrony dróg oddechowych (maseczki tkaninowe lub ochrony z filtrem cząsteczkowym P2), szczelne okulary ochronne, rękawice ochronne.
Zalecenia szczegółowe:	W przypadku przedostania się węglanu amonu do wód powierzchniowych, ostrzec jej użytkowników. W przypadku rozlania roztworu, zbieranie dokonywane jest mechanicznie oraz za pomocą substancji sorbujących (słoma, siano, trociny, wysuszony torf i in.).
Zabezpieczenie środowiska:	Dokładnie zebrać rozsypany węglan amonu lub rozlany roztwór. Starać się nie dopuścić do skażenia gleby i wody. Powiadomić odpowiednie władze sanitarne i ochrony środowiska.
Metody utylizacji:	Składowanie na wyznaczonym wysypisku zgodnie z obowiązującymi przepisami.

7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE

Zapobieganie zatruciom:	Podczas stosowania węglanu amonu nie jeść, nie pić, nie zażywać leków, unikać bezpośrednich kontaktów organizmu z węglanem amonu, unikać wdychania pyłów i aerozoli, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanych pomieszczeniach. Przechowywać w zamknięciu.
Zapobieganie pożarom/wybuchom:	Nie jest wymagane przestrzeganie szczególnych zasad ochrony przeciwpożarowej. Chronić opakowania przed ciepłem i nagrzaniem.
Magazynowanie:	W oryginalnych, właściwie oznakowanych opakowaniach (w beczkach drewnianych wyłożonych papierem, workach plastikowych), w suchych pomieszczeniach, w temp. 10-14^oC i wilgotności 40-60%, w oddzieleniu od kwasów. Węglan amonu jest substancją higroskopijną i ma skłonności do zbrylania się. Chronić przed wilgocią. Zasady magazynowania określa norma PN-89/C-81400.
Metody postępowania z odpadami:	Za odpad można uznać węglan amonu, który w żadnej postaci nie nadaje się do zagospodarowania. Odpadowy węglan amonu może być składowany na wyznaczonych wysypiskach.

8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Najwyższe dopuszczalne stężenie w środowisku pracy:

Jak dla nietrujących pyłów przemysłowych: 10 mg/m³.

Rozwiązania techniczne: Wentylacja na stanowiskach pracy i w magazynach.

Ochrony osobiste:

Drogi oddechowe:	Maski tkaninowe lub maski ochronne z filtrem cząsteczkowym P2.
Ręce:	Rękawice ochronne.
Oczy:	Okulary ochronne w szczelnej obudowie.
Skóra i ciało:	Ubrania ochronne ze zbitej tkaniny. Fartuchy ochronne.
Inne informacje:	Higiena pracy: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Unikać bezpośredniego kontaktu powierzchni ciała i dróg oddechowych z węglanem amonu. Nie jeść, nie pić, nie zażywać lekarstw podczas pracy. Nie wdychać pyłów i aerozoli. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy dokładnie wymyć powierzchnię ciała. Przemyć czy.

Metody oceny narażenia w środowisku pracy:

Metody oceny narażenia opierają się na oznaczaniu zawartości pyłów węglanu amonu w atmosferze miejsca pracy.

PN-481:1998

Atmosfera miejsca pracy. Określenie składu ziarnowego dla pomiaru cząstek zawieszonych w powietrzu.

PN-89/Z-01001.06

Ochrona czystości powietrza. Terminologia i jednostki. Terminologia dotycząca badań jakości powietrza na stanowiskach pracy. Zmiany 1. BI 11/91 poz. 73.

PN-89/Z-04008.07

Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Zasady pobierania próbek powietrza w środowisku pracy i interpretacji wyników.

PN-84/Z-04030.02

Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości pyłu zawieszonego w powietrzu atmosferycznym (imisja) metodą wagową. Poprawki 1. BI 12/87 poz.113.

9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE

9.1	Masa cząsteczkowa: 78,07 g/mol
9.2	Postać fizyczna, barwa, zapach: Węglan amonu w warunkach normalnych jest drobną, bezbarwną, krystaliczną substancją o właściwościach żrących. Na powietrzu powoli traci cząsteczkę amoniaku i przechodzi w wodorowęglan amonu.
9.3	Gęstość: w 20^oC wynosi 1,6g/cm^3
9.4	Gęstość usypowa: ok. 750 kg/m^3
9.5	Temperatura topnienia: 58^oC (z rozkładem na amoniak, ditlenek węgla i wodę)
9.6	Temperatura wrzenia: Temperatura wrzenia jest nie do oznaczenia, ponieważ przed jej osiągnięciem następuje termiczny rozkład.
9.7	Rozpuszczalność w wodzie: Bardzo dobra - 790 g/l w 20^oC
9.8	Wartość pH: (100 g/l H2O/25^oC): 10
9.9	Inne: Węglan amonu otrzymywany jest przez ogrzewanie węglanu wapnia z siarczanem amonu. Stosowany w przemyśle gumowym, włókienniczym, ceramicznym, jako składnik mieszanin do gaszenia ognia, do mycia wełny, spulchniania ciasta.

10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ

Stabilność i reaktywność:	W warunkach normalnych węglan amonu, prawidłowo przechowywany, jest chemicznie stabilną substancją.
Właściwości korozyjne:	Substancja działająca żrąco.

11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE

Drogi narażenia człowieka: Wdychanie pyłów, spożycie, kontakt pyłu z oczami i skórą.

Informacja ogólna: Węglan amonu jest substancją żrącą i drażniącą. Działa tak zarówno jako substancja stała, jak i w postaci roztworu. Z białkami tworzy białczany, z tłuszczami mydła. Powoduje to powstanie głębokich, miękkich, martwiczych uszkodzeń w miejscu kontaktu z tkanką. Rozpuszczalność węglanu amonu ułatwia penetrację, która może trwać kilka dni. Silny efekt drażniący węglanu amonu powoduje utratę napięcia naczyń krwionośnych.

Dane toksykologiczne:

DL50 (doustnie, szczur) = 1400 mg/kg.

Działanie miejscowe:

Wdychanie pyłów: W łagodniejszych przypadkach może wystąpić skrócenie oddechu, uczucie ściskania w klatce piersiowej, kaszel i pobolewanie gardła. Przy wyższych natężeniach pojawia się groźny bezdech z pieniącą się śliną (objawy obrzęku płuc). Następnie może powstać zapaść krążeniowa z utratą przytomności. Rozpylone w powietrzu pyły wodorotlenku wapnia mogą drażnić oczy i drogi oddechowe, powodując między innymi nadżerki przegrody nosowej. Mają one jednak wtórne znaczenie w toksykologii przemysłowej.

Kontakt ze skórą: Wystąpi podrażnienie z zaczerwienieniem. Może nastąpić uszkodzenie i głęboka penetracja tkanki skórnej.

Kontakt z oczami: Wystąpi podrażnienie z zaczerwienieniem i łzawieniem. Może nastąpić uszkodzenie wzroku.

Spożycie: Powstają nudności i pobolewanie gardła oraz trudności z połykaniem. W groźniejszych przypadkach w wymiocinach może znajdować się krew. Zdarzają się wypadki przedziurawienia jelit. Pacjent odczuwa ostry ból, nawet gdy nie nastąpiła jeszcze perforacja jelit. Uszkodzenia ścian przełyku są głębokie i powodują często silny ból w klatce piersiowej.

Skutki zdrowotne narażenia: Osoby, które chronicznie narażone są na oddychanie powietrzem z zawartością pyłu węglanu amonu, mogą uskarżać się na podrażnienia błon śluzowych oczu i dróg oddechowych, bóle i zawroty głowy, swędzenie skóry. Mogą występować odczyny uczuleniowe na skórze.

Uwaga: Wskutek spożycia, przybliżona dawka śmiertelna węglanu amonu dla człowieka szacowana jest na 40 g, zaś działanie żrące zaczyna się od dawki ok. 3,5 g.

12. INFORMACJE EKOLOGICZNE

Działanie na organizmy wodne: Sole amonowe rozkładają się w środowisku wodnym z wydzieleniem wolnego amoniaku. Stopień dysocjacji zależy od odczytu pH i temperatury. Toksyczne działanie soli amonowych na ryby jest znacznie mniejsze niż wolnego amoniaku, lecz objawy są podobne.

Stężenie śmiertelne węglanu amonu wynosi 100 mg/dm³. Na określony plankton (larwy Chironomidów, Carinogammarus) trująco działa dawka już przy stężeniu 100 mg/dm³. Natomiast zupełnie nie reaguje nań Asellus aquaticus.

Stopień zagrożenia wód: Mały.

13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI

Metody unieszkodliwiania:

Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

Zawartość opakowania wg:

rodzaju 06 03 13 - sole i roztwory zawierające metale ciężkie.

Sposób likwidacji A1: Proces spalania odpadów niebezpiecznych.

Opakowania wg:

rodzaju 15 01 02 - opakowania z tworzyw sztucznych,

rodzaju 15 01 02 - opakowania z metali,

rodzaju 15 01 07 - opakowania ze szkła.

14. INFORMACJE O TRANSPORCIE

Węglan potasu nie podlega klasyfikacjom w ramach przepisów ADR, RID, IMDG-Kod oraz IATA, a tym samym ograniczeniom związanym z tymi przepisami.

Inne informacje:

14.1	Numer indeksowy (EC):	011-005-00-2
14.2	Symbole niebezpieczeństwa (R):	22

15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH

• Karta sporządzona zgodnie z dyrektywami UE Nr 67/548 EEC oraz 88/379/EEC.

• Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 11, poz. 84; Nr 100, poz. 1085; Nr 123, poz. 1350; Nr 125, poz. 1367 ze zmianą z dnia 5 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 142, poz. 1187).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego (Dz. U. Nr 140, poz. 1171).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz. U. Nr 129, poz. 1110).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1173).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1172).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 15 lipca 2002 r. w sprawie substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych, których opakowania należy zaopatrywać w zamknięcia utrudniające otwarcie przez dzieci i wyczuwalne dotykiem ostrzeżenie o niebezpieczeństwie (Dz. U. Nr 140, poz. 1174).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 14 lipca 2002 r. w sprawie obowiązku dostarczenia karty charakterystyki niektórych preparatów nie zaklasyfikowanych jako niebezpieczne (Dz. U. Nr 142, poz. 1194).

• Normą PN-ISO 11014-1:1998 „Bezpieczeństwo chemiczne - Karta charakterystyki bezpieczeństwa produktów chemicznych”.

• Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 17 czerwca 1998 r. (Dz. U. Nr 79, poz. 513) ze zmianą z 2 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 4, poz. 36) w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

• Rozporządzeniem MziOS z dnia 11 września 1996 r. (Dz. U. Nr 121, poz. 571) w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki.

• Rozporządzeniem MOŚZNL z dnia 28 kwietnia 1998 r. (Dz. U. Nr 55, poz. 355) w sprawie dopuszczalnych wartości stężeń substancji zanieczyszczających w powietrzu.

• Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 października 1998 r. (Dz. U. Nr 145, poz. 942) i zmianą z 5 marca 2001 r. (Dz. U. Nr 22, poz. 251) w sprawie szczegółowych zasad usuwania, wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych.

• Ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

• Klasyfikacją materiałów niebezpiecznych według Umowy Europejskiej dotyczącej Międzynarodowego Przewozu Materiałów Niebezpiecznych ADR (ważnej od 01.07.2001 r.).

• Niniejsza karta charakterystyki substancji niebezpiecznej jest bezpośrednio przekazywana użytkownikowi węglanu amonu bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości odnośnie do wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych.

• Niniejsza karta nie jest żadną podstawą zobowiązującą do jakiejkolwiek odpowiedzialności jakiegokolwiek rodzaju ze strony dostawcy węglanu amonu. Przedsiębiorstwo nie będzie odpowiedzialne za jakiekolwiek zejście śmiertelne, chorobę lub uszczerbek na zdrowiu jakiejkolwiek natury, będący następstwem zastosowania lub niewłaściwego wykorzystania karty charakterystyki substancji niebezpiecznej lub materiału, którego karta dotyczy.

• Informacje zawarte w niniejszej karcie przedstawiają aktualny stan naszej wiedzy i doświadczeń dotyczących bezpiecznego stosowania wyrobu.

Na etykietach należy zamieścić następujące informacje:

Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych:
Napis ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych:		„Substancja szkodliwa.”
Symbole zagrożenia
R 22	Działa szkodliwie po połknięciu.

16. INNE INFORMACJE

Chemiczne określenie produktu: Węglan amonu
16.2 Znaczenie symboli:
Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych
Xn	Substancja szkodliwa.

Uwaga: Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacje zawarte w powyższej karcie stanowią opis wymogów bezpieczeństwa użytkowania substancji. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do konkretnych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy użytkownika. Karta charakterystyki nie może być traktowana jako gwarancja właściwości substancji.

* * * * *

Zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 3 lipca 2002 r., PN-ISO 11014-1 i Dyrektywą 91/155/EEC

	KARTA CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNEJ SUBSTANCJI	Wydanie: I Data wydania: 12.11.02 Strona/stron 1/7
Nazwa:	WĘGLAN AMONU

Węglan amonu

---