BHP
Seminarium 5
25.03.09r.

POLA WOLNOZMIENNIE (SIECIOWE 50/60Hz)
Źródła:
- linie przesyłowe,
- stacje transformatorowo-rozdzielcze,
- wszelkie urządzenia zasilane prądem sieciowym.
(Bardzo niska częstotliwość, sieciowa /50Hz/, fale długie - 6000km)
Stosunek natężeń pól elektrycznego do magnetycznego nie jest ustalony (strefa indukcji), dlatego oddziaływanie pól elektrycznego i magnetycznego rozpatrujemy oddzielnie.

Pole elektryczne - ulega odkształceniu przy powierzchni ciała, jego natężenie wewnątrz ciała jest o kilka rzędów niższe niż na zewnątrz. Własności elektryczne błon powodują, że wnętrza komórek są ekranowane przed działaniem tego pola, działa jedynie na błony komórkowe.

Pole magnetyczne - własności magnetyczne większości tkanek są podobne do powietrza. Pole magnetyczne swobodnie wnika do ciała, nie ulega osłabieniu. Działa także na wnętrza komórek - jest pochłaniane przez duże komórki białkowe, powoduje polaryzację drobnych zawiesin w komórkach i tkankach oraz komórek w płynach ustrojowych. Składowa magnetyczna wywiera główny wpływ na ludzi.

Spotykane w praktyce maksymalne wartości natężenia pól elektrycznych i magnetycznych 50Hz:
- pola naturalne: 0.0001 V/m oraz 0.00001 μT,
- linie napowietrzne: 12 kV/m oraz 30 μT,
- stacje napowietrzne: 16 kV/m oraz 270 μT,
- instalacje domowe: 500 V/m oraz 150 μT,
- miejsce pracy: spawarki 25k V/m oraz 130 μT.

Najsilniejsze pola elektryczne o częstotliwości sieciowej występują w pobliżu urządzeń wysokonapięciowych:
W Polsce pod liniami wysokiego napięcia na wysokości dorosłego człowieka 1,8m - 10 kV/m, stacje transformatorowo-rozdzielcze 15 kV/m. Natężenie pola elektrycznego szybko maleje wraz z odległością od źródła, np. w odległości 25m od lini wysokiego napięcia - 1 kV/m.

Prawdopodobne działanie biologiczne:
- układ nerwowy (zmiany międzyneuronowych połączeń w korze mózgowej, depresje),
- układ sercowo-naczyniowy (wpływ na układ krwionośny w części wynika z zaburzeń wegetatywnego układu nerwowego regulującego czynności układu krążenia),
- układ immunologiczny (podejrzenie o indukcję nowotworów - białaczki, guzy mózgu).

Składowa magnetyczna została zakwalifikowana do grupy IIB kancerogenów.
Składowa elektryczna została zakwalifikowana do czynników nie podlegających klasyfikacji.

Połączone analizy badań epidemiologicznych na temat związku pomiędzy ekspozycją ELF a białaczką u dzieci potwierdziły działanie takiego związku. Istnieją jednak pewne niespójności pomiarów ekspozycji oraz brak wiarygodnego wyjaśnienia mechanizmów biologicznych - dlatego związek ten nie spełnia adekwatnych kryteriów aby uznać go za przyczynowy. Dowody na to, że pola magnetyczne 50/60 Hz wywołują białaczkę u dzieci należy uznać za ograniczone. Zwiększone ryzyko zachorowania dzieci na białaczkę (o ile występuje), wydaje się ograniczać do ekspozycji przekraczających 0.4μT. W krajach europejskich ok. 1% dzieci jest poddanych na takich poziomach.

Dopuszczalne wartości natężeń PEM wg polskiego prawa:
Załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003r. (Dz.U. Nr 192 z dnia 14.11. 2003r., poz. 1883). Dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych dla miejsc przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową.


Wpływ pól sieciowych na inne choroby:
- rak piersi i choroby sercowo-naczyniowo - badania wskazują, że prawdopodobieństwo jest nikłe.
- choroby neurodegeneracyjne i guzy mózgu - związek z polami ELF jest nadal niepewny.

Objawy u pracowników energetyki:
- bóle, zawroty głowy,
- zaburzenia snu i pamięci,
- zwolnienie akcji serca i obniżenie ciśnienia tętniczego krwi.

Nie wykazano systematycznego związku pól ELF oraz zgłaszanych przez pacjentów symptomów (co czasami określa się mianem nadwrażliwości elektrycznej).

Wartości natężeń pola magnetycznego [μT] w zależności od odległości od urządzenia:

Urządzenie	3cm	30cm	1m
Suszarka do włosów	6-2000	0,01-7	0,01-0,03
Golarka	15-1500	0,08-9	0,01-0,03
Odkurzacz	200-800	2-20	0,13-2
Świetlówka	40-400	0,5-2	0,02-0,25
Kuchenka mikrofalowa	73-200	4-8	0,25-0,6
Komputer	0,5-30	<0,01

PRĄD ELEKTRYCZNY
Prąd przemienny - o częstości 50 Hz i napięciu 400/230 V jest najbardziej rozpowszechnionym środkiem przenoszenia energii elektrycznej.
Wypadki elektryczne - porażenia i oparzenia ludzi prądem elektrycznym, występują przy styczności człowieka z urządzeniami elektroenergetycznymi prądu przemiennego.
Najczęstsze są rażenia na drodze ręka-nogi lub ręka-ręka.
Prąd przemienny o częstotliwości od 15 do 100 Hz powoduje najgroźniejsze dla życia reakcje organizmu.

Działanie prądu na organizm ludzki może być pośrednie lub bezpośrednie.

DZIAŁANIE POŚREDNIE, powstające bez przepływu prądu przez ciało człowieka, powoduje takie urazy jak:
- oparzenia ciała wskutek pożarów wywołanych zwarciem elektrycznym lub spowodowanych dotknięciem do nagrzanych elementów,
- groźne dla życia oparzenia ciała łukiem elektrycznym, a także metalizacja skóry spowodowana osadzaniem się roztopionych cząstek metalu,
- uszkodzenia wzroku wskutek dużej jaskrawości łuku elektrycznego,
- uszkodzenia mechaniczne ciała w wyniku upadku z wysokości lub upuszczenia trzymanego przedmiotu.

DZIAŁANIE BEZPOŚREDNIE, porażenie elektryczne spowodowane przepływem prądu elektrycznego przez ciało ludzkie (tzw. prądu rdzeniowego) może wywołać wiele zmian w organizmie, a nawet śmierć człowieka w wyniku oddziaływania na układ nerwowy, elektrolizy krwi i płynów fizjologicznych.
Napięcie dotykowe - występuje w razie uszkodzenia izolacji między dwoma punktami, z którymi mogą się zetknąć jednocześnie ręce lub ręka i stopy człowieka.
Napięcie wrażeniowe dotykowe - spadek napięcia na rezystancji ciała człowieka podczas przepływu prądu wywołanego napięciem dotykowym.

Porażenie elektryczne może objawiać się:
- odczuwaniu bólu przy przepływie prądu, kurczami mięśni (skurcz mięśni dłoni może uniemożliwić samouwolnienie się porażonego),
- zatrzymaniem oddechu, zaburzeniami krążenia krwi,
- zaburzeniami wzroku, słuchu i zmysłu równowagi,
- utratą przytomności,
- migotaniem komór sercowych (fibrylacja) - bardzo groźnym dla życia człowieka, gdyż zazwyczaj prowadzi ono do zejścia śmiertelnego,
- oparzeniami skóry i wewnętrznych części ciała, do zwęglenia włącznie.

WSTRZĄS ELEKTRYCZNY:
Wstrząs elektryczny może wystąpić bezpośrednio po rażeniu prądem, tzn. po przerwaniu przepływu prądu lub nawet po pewnym czasie od rażenia - od kilku minut do kilku miesięcy.

Objawia się:
- przerażeniem,
- bladością,
- drżeniem ciała lub kończyn
- nadmiernym wydzielaniem potu,
- stanem apatii lub euforii,
- może wystąpić obrzęk mózgu i utrata przytomności, połączona z zatrzymaniem krążenia krwi i brakiem oddechu.

Skutki rażenia prądem zależą od:
- rodzaju prądu, a więc czy jest to rażenie: prądem przemiennym o małej częstotliwości (15-100 Hz), prądem przemiennym o dużej częstotliwości, krótkotrwałymi, jednokierunkowymi impulsami prądowymi, prądem stałym,
- wartości napięcia i natężenia prądu wrażeniowego oraz czasu jego przepływu,
- drogi przepływu prądu przez ciało człowieka,
- stanu psychofizycznego porażonego,
- temperatury i wilgotności skóry,
- powierzchni styku z przewodnikiem,
- siły docisku przewodnika do naskórka.

Podczas rozpatrywania zjawiska porażenia przyjmuje się następujące klasy warunków środowiskowych:

1. Warunki normalne, w których wartość rezystencji ciała ludzkiego mierzonej w stosunku do ziemi jest ≥1000Ω;
   do środowisk normalnych zalicza się: lokale mieszkaniowe, biurowe, sale widowiskowe, szpitalne, szkolne, itp.

2. Warunki szczególne, Warunki normalne, w których wartość rezystencji ciała ludzkiego mierzonej w stosunku do ziemi jest < niż 1000Ω;
   do środowisk szczególnych zalicza się: tereny otwarte, łazienki i natryski, sauny, obory, chlewnie, pomieszczenia produkcyjne o dużej wilgotności względnej (>niż 75%). W wilgotnych pomieszczeniach, wilgotna jest również skóra człowieka, a podłogi (podłoża) charakteryzują się małą rezystencją.

3. Warunki środowiskowe specjalne, np. baseny kąpielowe lub wnętrza metalowych zbiorników.

Reakcja organizmu na rażenie prądem elektrycznym zależy od:
- wartości prądu,
- czasu jego przepływu
(większe natężenia prądu płynącego w krótszym czasie wywołują te same lub podobne odczucia i reakcje, co mniejsze natężenia, ale w czasie dłuższym)

Krzywe graniczne (a, b, c1, c2, i c3) reakcji organizmu człowieka przy porażeniu prądem elektrycznym (50 Hz) na drodze lewa dłoń i stopy.

Większość ludzi dorosłych nie odczuwa przepływu prądu o wartości natężenia do 0,5 mA.

STREFA 1
Wartość progowa prądu odczuwania (percepcji) - minimalna wartość prądu, która wywołuje odczucie przepływu prąd, nie zależy od czasu przepływu prądu - a.

STREFA 2
W miarę wzrostu natężenia prądu występują:
- mrowienie w palcach i drętwienie,
- skurcze włókien mięśniowych i uczucie bólu.

Im wyższa wartość prądu rażeniowego i dłuższy czas jego przepływu, tym liczniejsze włókna mięśni dłoni ulegają skurczowi. Jest to strefa 2 ograniczona krzywymi a i b.

STREFA 3 (pomiędzy krzywymi b i c1)
obserwuje się nasilenie bólu, wzrost ciśnienia krwi oraz skurcze tężcowe mięśni poprzecznie prążkowanych i skurcze mięśni oddechowych - niedotlenienie organizmu, trudności z oddychaniem, zwiększenie ilości dwutlenku węgla we krwi i zakwaszenie tkanek, skutkiem czego może być sinica skóry i błon śluzowych.
Zwykle są to odwracalne skutki fizjologiczne - bez uszkodzeń organizmu.
Mogą wystąpić zakłócenia powstawania i przewodzenia impulsów w sercu, włącznie z migotaniem przedsionków serca (fibrylacją) i przejściową blokadą pracy serca bez wystąpienia migotania komór, nasilające się wraz ze wzrostem natężenia prądu i czasem jego przepływu.
W skrajnych przypadkach mogą pojawić się skurcze naczyń wieńcowych i w efekcie zawał serca mięśniowego.
Przyjmuje się, że prąd o wartości natężenia 30mA powoduje początek paraliżu dróg oddechowych.

STREFA 4
Na prawo od krzywej granicznej c1 - można zaobserwować te same skutki prądu rażenia, co w strefie 3, nasilające się wraz ze wzrostem natężenia prądu i czasu jego przepływu, ale dodatkowo może wystąpić migotanie (fibrylacja) komór serca.
Prawdopodobieństwo wystąpienia migotania komór serca rośnie wraz z natężeniem prądu.
ciśnienie krwi gwałtownie maleje i jej przepływ może być zatrzymany, co spowoduje w pierwszej kolejności niedotlenienie mózgu, a po czasie około 10 s - utratę przytomności. Jeżeli proces będzie trwał dłużej, po dalszych 20 s nastąpi zatrzymanie oddychania i początek śmierci klinicznej.
Rażonego człowieka można jeszcze uratować, jeżeli udzieli mu się skutecznej pomocy przed upływem 3 do 5 min, tzn. przed upływem czasu, jaki bez dopływu tlenu może przeżyć kora mózgowa.

Śmierć człowieka rażonego prądem elektrycznym o wartości wywołującej migotanie komór serca lub skurcz tężcowy mięśni oddechowych następuje nie na skutek bezpośredniego uszkodzenia tych organów, ale z powodu zakłócenia naturalnych procesów życiowych. Przy prądach rażenia o wartości większej (około 1 A) śmierć może nastąpić z powodu zatrzymania akcji serca i krążenia krwi.

Działanie termiczne prądu
Przepływający przez ciało człowieka prąd rażeniowy powoduje wydzielanie się w tkankach organizmu energii cieplnej, gdyż mają one określoną rezystancję (impedancję). Ilość wydzielonej energii cieplnej zależy od wartości natężenia prądu, rezystancji tkanek oraz od czasu przepływu prądu przez ciało. Gdy wzrost temperatury tkanek nie przekracza 5°, nie występują zmiany patologiczne, jeżeli jednak temperatura wzrasta o 10° i więcej, tkanki ulegają zniszczeniu (martwica) - oparzenie elektryczne.

Uwalnianie porażonego spod działania prądu elektrycznego i jego ratowanie
W razie porażenia prądem elektrycznym najważniejszą czynnością jest szybkie uwolnienie porażonego spod działania prądu i udzielenie mu pierwszej pomocy.

Uwolnienie porażonego spod działania prądu elektrycznego o napięciu do 1 kV może się odbyć jedną z następujących metod:
- przez wyłączenie napięcia zasilającego,
- przez odciągnięcie porażonego od urządzeń będących pod napięciem,
- przez odizolowanie porażonego, uniemożliwiające przepływ prądu przez jego ciało,
- otwarcie właściwego łącznika lub usunięcie wkładki topikowej,
- przecięcie przewodów od strony zasilania za pomocą narzędzi z izolowanymi rękojeściami, z zastosowaniem środków chroniących przed skutkami łuku elektrycznego (nie wolno stosować tego sposobu w pomieszczeniach zagrożonych wybuchem),
- zwarcie przewodów od strony zasilania - sposób ten należy stosować tylko w liniach napowietrznych. Zwarcia wykonuje się za pomocą odpowiedniej zarzutki metalowej wcześniej podłączonej do uziemionej konstrukcji (sposób stosowany przez wykwalifikowanych monterów).

Porażonego można odciągać od urządzenia elektrycznego, gdyby wyłączenie napięcia trwało zbyt długo. Można uwolnić porażonego, przy przepływie prądu rażenia ręka - nogi, przez „odizolowanie go od ziemi” za pomocą materiału izolacyjnego podsuniętego pod nogi porażonego.
Uwalniając porażonych spod działania prądu elektrycznego o napięciu do 1 kV, należy stosować następujący zasadniczy i dodatkowy sprzęt ochronny: rękawice gumowe, kalosze, dywaniki, drążki, itp.
(Uwolnienia porażonego spod działania prądu elektrycznego o napięciu powyżej 1 kV powinni dokonywać tylko wykwalifikowani elektrycy).

Bezpośrednio po uwolnieniu porażonego spod napięcia należy szybko zbadać go wstępnie, żeby ocenić:
- czy ma świadomość (przytomny lub nieprzytomny),
- czy oddycha i jak (zwolniony lub przyspieszony oddech świadczy o złym stanie porażonego - norma: 10 - 24 oddechy na minutę),
- czy pracuje serce i zachowana jest wydolność krążenia (bezpośrednio osłuchać okolicę serca na klatce piersiowej oraz zbadać tętna na tętnicy szyjnej). Jeżeli porażony krwawi, trzeba zatrzymać krwawienie, zakładając opatrunek uciskowy,
- czy nie jest uszkodzony odcinek szyjny kręgosłupa (po upadku z wysokości),
- udzielić pierwszej pomocy, wezwać karetkę.

PROMIENIOWANIE PODCZERWONE
Promieniowanie podczerwone (cieplne) dzieli się na trzy zakresy:
- Ir-a - podczerwień bliska: 780 - 1400 nm
- Ir-b - podczerwień średnia: 1400 - 3000 nm
- Ir-c - podczerwień daleka: 3000 nm - 1 mm.
Naturalne źródła promieniowania podczerwonego: słońce, księżyc, gwiazdy, mgławice ( p. kosmiczne) chmury, gazy, para wodna, pyły atmosferyczne, skały, wody, drzewa, zwierzęta, człowiek. 
Sztuczne źródła promieniowania podczerwonego : urządzenia do ogrzewania, procesy technologiczne stosowane w przemyśle, hutnictwie, wysokoprężne lampy rtęciowe, lampy lukowe, żarowe, silniki samolotów odrzutowych itp. wszelkie ciała ogrzane do względnie wysokich temperatur.

Wnikając do tkanek energia promieniowania z zakresu IR niemal całkowicie zamieniana jest na ciepło, powodując ich nagrzanie i odczuwanie ciepła lub gorąca przez organizm. Ze względu na małe kwanty promieniowania IR nie powoduje w organizmach żywych reakcji fotochemicznych. Zdolność przenikania w głąb tkanek zależy od długości fali. Głębokość wnikania promieniowania podczerwonego jest odwrotnie proporcjonalna do długości fali.

IR-A przenika głęboko do ciała dociera do głębiej położonych warstw tkanki skórnej oraz do tkanki podskórnej.
Mimo, że obszary skóry położone głębiej są dobrze ukrwione i krew przepływająca krew odprowadza nadmiar energii cieplnej, długotrwałe działanie tego typu może powodować zwiększone obciążenie cieplne organizmu.
Ze względu na mniejszą absorpcję w powierzchniowych warstwach skóry promieniowanie z pasma IR-A wywołuje rumień cieplny po pewnym czasie ekspozycji niż podczerwień daleka (przy tym samym poziomie natężenia napromieniowania).

IR-B wnika na 1-2cm.

IR-C skupia się na powierzchni ciała (wnika na głębokość 0,5-3mm). Promieniowanie IR-C jest absorbowane na powierzchniowych warstwach skóry, co przy długotrwałej ekspozycji i dużym natężeniu napromieniowania może doprowadzić do jej przegrzania lub oparzenia.

Długość promieniowania podczerwonego zależy od temperatury ciał emitujących to promieniowanie. Np. przy temperaturze 100°C przeważają promienie o długości 3000-5000nm (czyli promieniowanie IR-B i IR-C), przy temperaturze 500°C długości 800-1500, czyli podczerwień A.
Na duże natężenia promieniowania podczerwonego narażeni są: hutnicy, spawacze, palacze w kotłowniach.

SKUTKI EKSPOZYCJI na podczerwień zależą głównie od natężenia napromieniowania oraz w mniejszym stopniu od czasu ekspozycji i długości fali.
Dla czasów ekspozycji większych niż 0,1s bardzo ważną rolę odgrywa przepływ krwi i odprowadzanie ciepła drogą przewodnictwa. Zakłada się, że jeżeli w ciągu krótkiego czasu ekspozycji (od kilku do kilkunastu sekund) nie wystąpiło uszkodzenie termiczne tkanek dobrze chłodzonych, to nie wystąpi ono także dla dłuższych czasów ekspozycji. Nie dotyczy to tkanek słabo chłodzonych, takich jak np. soczewka oka.

Reakcja skóry na podczerwień zależy także od:
- cech osobniczych charakteryzujących poszczególnych ludzi, takich jak: stan skóry, jej wilgotność, grubość poszczególnych warstw, itp.
Głównym mechanizmem obronnym organizmu w razie nadmiernego wzrostu temperatury skóry jest odczuwanie bólu.

Działanie promieniowania podczerwonego na organizm może mieć charakter ogólny lub miejscowy.

ODCZYN MIEJSCOWY
Występuje w okolicy ciała eksponowanej na promieniowanie podczerwone, objawia się:
- rozszerzeniem naczyń krwionośnych,
- przekrwieniem i wystąpieniem rumienia cieplnego,
- podniesieniem temperatury,
- zmniejszeniem się napięcia mięśni,
- oparzeniami.

Rumień powstający w wyniku przekrwienia w miarę zwiększania się czasu ekspozycji i natężenia promieniowania podczerwonego staje się bardziej wyraźny i rozległy.
Występuje uczucie ciepła, potem pieczenia, aż do bólu.
Wystąpienie pęcherzy na skórze wskazuje oparzenie II stopnia, a wysokie natężenia promieniowania podczerwonego mogą dawać zmiany oparzeniowe III stopnia (pęcherze, martwica).

DZIAŁANIE OGÓLNE
- podniesienie temperatury ciała,
- rozszerzenie obwodowych naczyń krwionośnych,
- zwiększenie przepływu krwi,
- pocenie się,
- przyspieszenie tętna i liczby oddechów,
- odwodnienie i zaburzenie równowagi mineralnej.

PROMIENIOWANIE PODCZERWONE
Ekspozycja na duże natężenia promieniowania podczerwonego (szczególnie w warunkach wysokiej wilgotności i temperatury) prowadzi do:
- wyczerpania cieplnego (bóle, zawroty głowy, nudności, wymioty, skóra pokryta potem, zaburzenia przytomności),
- udaru cieplnego (wysoka gorączka, utrata zdolności pocenia się, skóra gorąca, sucha, zaczerwieniona - na twarzy sina, zawroty i bóle głowy, nudności, wymioty, ogólne pobudzenie, majaczenie, utrata przytomności, śpiączka).

Stała ekspozycja na promieniowanie podczerwone ma odporność niespecyficzną.

Przewlekłe narażenie na promieniowanie podczerwone powoduje zmiany skórne pod postacią:
- wzmożonej pigmentacji,
- występowania miejsc przebarwionych i odbarwionych,
- występowania miejsc, w których występuje nieznaczny zanik skóry.

Promieniowanie podczerwone jest szkodliwe dla narządu wzroku.
Penetracja gałki ocznej przez IR zachodzi również, gdy oko jest przesłonięte powieką (decyduje przenikalność tkanek miękkich dla IR).

Wnikanie promieniowania podczerwonego do oka:


Oczy są narażone na szkodliwe działanie podczerwieni w większym stopniu niż skóra. Gałka oczna w zasadzie nie ma mechanizmów (receptorów ciepła) ostrzegających przed tym rodzajem promieniowania. Podczerwień jest najsilniej pochłaniana przez rogówkę: całkowicie w paśmie IR-C i częściowo w paśmie IR-B (powyżej 2500 nm). W rogówce znajdują się receptory wywołujące ból, gdy jej temperatura osiągnie około 47 ^oC. Natomiast oparzenie rogówki może wystąpić już w temperaturze o kilka stopni niższe. Dlatego ekspozycja oka na promieniowanie o dużym natężeniu może prowadzić do poparzenia rogówki.

Do soczewki oka dociera przede wszystkim promieniowanie z pasma podczerwieni bliskiej IR-A oraz częściowo z pasma IR-B (o długościach fali poniżej 2400 nm). Gdy poziom natężenia promieniowania jest duży, wówczas następuje przegrzanie soczewki ułatwione brakiem w niej naczyń krwionośnych, poprzez które ciepło mogłoby być odprowadzone. W wyniku przegrzania może dojść do zmian chemicznych związków białkowych soczewki, co objawia się powstawaniem zmętnienia soczewki (zaćmy).

Narażenie na duże i (lub) długotrwałe natężenie promieniowania podczerwonego wywołuje:
- stany zapalne oka (zapalenie spojówek, uszkodzenie nabłonka rogówki, zapalenie brzegów powiek),
- wysuszenie powiek i rogówek,
- termiczne uszkodzenie siatkówki (promieniowanie podczerwone z zakresu IR-A poniżej 1400nm),
- zaćmę (najczęściej zapadają osoby zatrudnione przy wytopie i dmuchaniu szkła).

Zaćma jest nieodwracalną i często spotykaną chorobą oczu powstającą na skutek działania podczerwieni.
Najczęściej występuje ona u pracowników zatrudnionych w przemyśle hutniczym, którzy są narażeni na intensywne działanie podczerwieni (stąd często używa się określenia "zaćma hutnicza"). Średni wiek pracowników, u których stwierdzono zaćmę powstałą na skutek ekspozycji oczu na podczerwień na stanowiskach pracy, wynosi w Polsce 46 ÷ 60 lat (przy okresie narażenia 20 ÷ 30 lat).

Ochrona przed promieniowaniem podczerwonym:
U osób zatrudnionych w warunkach narażenia na promieniowanie podczerwone jako ochronę stosuje się:
- Ubiory wykonane z tkanin metalizowanych - odbijających to promieniowanie
- Okulary ochronne nieprzepuszczające lub znacznie osłabiające działanie promieniowania podczerwonego
- Źródła promieniowania podczerwonego izoluje się przez ekranowanie - zasłony odbijające lub pochłaniające promieniowanie
- nawiewy powietrzne (kurtyny powietrzne) osłabiają skutki działania promieniowania podczerwonego.

Zastosowania medyczne promieniowania IR:
Promieniowanie IR wykorzystywane jest do leczenia:
- chorób skóry ( wysypki , egzemy)
- chorób stawów ( artretyzm, reumatyzm)
- w celu zmniejszenia bólu i przyspieszenia gojenia się ran ( w tym także pooperacyjnych)

IR stosuje się wszędzie tam, gdzie pożądane są zabiegi ciepłolecznicze ( lampy sollux) np.
- nerwobóle,
- zapalenie zatok,
- zapalenie ucha środkowego itp.

W zastosowaniach terapeutycznych oprócz efektu termicznego wykorzystuje się stymulujące działanie promieniowania IR związanego z rezonansowym przekazywaniem kwanów energii strukturom biologicznym. Działanie biostymulacyjne obejmuje aktywacje procesów energetycznych i procesów syntez w komórce, aktywacje procesów odpornościowych.

7

---