Choroby naczyniowe mozgu. Udar krwotoczny mozgu - gl przyczyna: nadcisnienie, miazdzyca; przebieg gwaltowny, poprzedzony bolem glowy w ciagu dnia, smiertelnosc 90%, porazenie nn. czaszkowych, niedowlad polowiczy, afazja, agrafia, drgawki, zab swiadomosci, spiaczki, lecz. zachowawcze (leki p/obrzekowe - mannitol, furosemid), kontrola RR, lecz operacyjne (ewakuacja krwiaka). Udar niedokrwienny mozgu gl przyczyna: zatory - wyst czesciej w dzien niż w nocy, brak objawow zwiastunowych, obj neurologiczne zaleza od lokalizacji 1/ t szyjna wewn: zab widzenia, niedowlad po str przeciwnej, porazenie osrodka skojarzeniowego, spojrzenia galek ocznych w strone ogniska, afazja (gdy polkula dominujaca), agrafia, akalkulia, osrodkowy niedowlad VII; 2/ t srodkowa mozgu: obraz podobny, jedynie niedowidzenie po stronie zatoru; 3/ t podstawna mozgu: porazenie polowicze po str przeciwnej, zaburzenia czucia i wibracji, ataksja mozdzkowa, porazenie nn czaszkowych. Krwotok podpajeczynowkowy: wylew krwi do przestrzeni podpajeczynowkowej, smiertelnosc 40%, przyczyny: pekniecie tetniaka wewnatrzczaszkowego, nadcisnienie, miazdzyca, naczyniaki mozgu, skazy krwotoczne; objawy: silny bol glowy promieniujacy do karku, wymioty, zab swiadomosci, spiaczka; (+)obj oponowe i Babinskiego, niedowlady, afazje; bad dodatkowe: naklucie ledzwiowe (plyn krwisty), angiografia, TK, RM: leczenie zachowawcze (p/obrzekowe, nimotop S, p/drgawkowe, p/bolowe) i chirurgiczne. Stwardnienie rozsiane (SR): etiologia: alergiczne zap mozgu (obecnosc limfocytow uczulonych na mieline), wirusy np. paramyxo, czynnik genetyczny (antygeny A3, B7,DW2), obj: pozagalkowe zap n II, porazenie miedzyjadrowe (dwojenie), porazenie VII, VIII - niedosluch, zawroty glowy, oczoplas, porazenie IX, X, niedowlady konczyn, obj zespolu mozdzkowego, zab wegetatywne, mikcji, czucia, parestezje, afazja, napady padaczkowe; bad dodatkowe: z plynu m-rdzeniowego (pleocytoza, dodatnia proba zlotowa, wzrost JgG0, bad okulistyczne, laryngologiczne, bad wzroku, sluchu, KT, RM; lecz: GKS (Encorton), ACTH, immunosupresja (Cykofosfamid), Interferon, plazmafereza, fizykoterapia. Parkinsonizm: etiologia nieznana (wirusy, toksyny, czynnik genetyczny), zachorowanie 50-65rz, zab rownowagi pomiedzy poszczegolnymi elementami ukl pozapiramidowego (niedobor dopaminy w galce bladej prowadzi do akinezy i zab postawy), obj: rzadkosc mrugania, ogolne zaburzenia ruchowe, ociezalosc, uczucie niemocy, trudnosci w pisaniu - drobne litery, drzenie spoczynkowe konczyn, glowy, jezyka, wzmozone napiecie miesniowe (opor rury olowianej), hipomimia twarzy, spowolnienie myslowe, depresje; lecz: leki PN- (Akineton, Pridinol), poch lewodopy (Sinemet, Madopar), Amantadyna, Parloder, fizykoterapia, lecz chirurgiczne.
Zespoly. Piramidowy=spastyczny: przycz: uszkodzenie dr piramidowych = osodkowy neuron ruchowy; obj: porazenie lub niedowlad masywny, wzmozone napiecie miesniowe typu scyzorykowego, wygorowanie odruchow glebokich, oslabienie lub zniesienie odruchow skornych, obj patologiczne (dodatni Babinski, Czedok, Gordon, Rossolino, Jacobsona), rzepkowstrzas, stopowstrzas, zniesienie obj Meiera; typy w zaleznosci od lokalizacji ogniska uszkodzenia 1/ monopareza, monoplenia - dotyczy 1 konczyny, ogniska uszkodzenia w korze mozgowej 2/ porazenie twarzowo-ramieniowe - niedowlad lewej konczyny i VII po tej samej stronie, ognisko uszkodzenia w istocie bialej podkorowej 3/ porazenie polowicze z zajeciem nn czaszkowych z polowiczym zab czucia powierzchownego, zab sluchu oraz niedowidzeniu jednoimiennym, ognisko uszkodzenia w torebce wewn 4/ zespoly naprzemienne - przy uszkodzeniu pnia mozgu na roznych poziomach (uszkodzenie nn czaszkowych po stronie ogniska i niedowlad polowiczy po stronie przeciwnej ogniska) 5/ tetrapareza, tetraplegia - dotyczy 4 konczyn przy ognisku uszkodzenia w rzeniu przedluzonym w odc szyjnym 6/ parapereza, paraplegia - ognisko uszkodzenia w rdzeniu kregowym w odc piersiowym. Wiotki: powstaje na skutek uszkodzenia obwodowego neuronu ruchowego (kom ruchowe rogow przednich rdzenia, korzeni lub nn obwodowych), obj: niedowlady lub porazenia ograniczone do mm unerwionych przez uszkodzony neuron obwodowy, obnizenie nap miesniowego, oslabione odruchy glebokie lub zniesione, zaniki miesniowe, elektryczny odczyn zwyrodnienia, neurogenny zapis EMG. Rwa=zespol czuciowy porazeniowy: przyczyna: uszkodzeniekorzenia lub n obwodowego, obj: /+/objawy rozciagowe, bole uciskowe i samoistne na przebiegou nerwu. Z. czuciowy ubytkowy obwodowy: zaburzenia czucia odpowiadajacy unerwieniu obwodowemu, przy porazeniu n obwodowego zaburzenia dotycza wszystkich rodzajow czucia (powierzchniowego i glebokiego), przy innych typowych uszkodzeniach - zaburzenia czucia ograniczaja się do zaburzen czucia powierzchniowego. Z. czuciowy ubytkowy korzeniowy: zaburzenia czucia dotycza unerwienia korzeniowego, zaburzenia czucia powierzchniowego dotycza wszystkich rodzajow czucia (dotyk, bol, temp), mogą dolaczyc się zaburzenia czucia glebokiego. Z. czuciowy sznurowy: zaburzenia czucia maja charakter rozlany i w zaleznosci od ogniska uszkodzenia dotyczyc mogą ½ ciala lacznie z twarza - przy ognisku uszkodzenia w torebce wewn (ognisko znajduje się po przeciwnej stronie zab czucia), ½ ciala po jednej stronie i twarzy po stronie przeciwnej przy ognisku uszkodzenia w pniu mozgu (ognisko znajduje się po stronie zab czucia na twarzy), ½ ciala ponizej miejsca uszkodzenia (tulow i konczyny dolne, ognisko w rdzeniu kregowym). Z. tylno-powrozkowy: na skutek uszkodzenia drog czucia glebokiego, ataksja tylnopowrozkowa (objawy nasilaja się przy zamknieciu oczu), /+/ proba Lumberga. Z. polowiczej przerwy rdzenia: powstaje przy przecieciu ½ rdzenia, obj piramidowe i wegetatywne po stronie uszkodzenia, zaburzenia czucia powierzchniowego o charakterze sznurowym po stronie przeciwnej do ogniska uszkodzenia, zab czucia glebokiego po stronie uszkodzenia, na granicy uszkodzenia i po stronie uszkodzenia zaburz korzeniowe w postaci pasa przeczulicy. Z. poprzecznej przerwy rdzenia: tetraplegia - ogniska uszkodzenia w rdzeniu szyjnym, paraplegia - ognisko uszkodzenia w rdzeniu piersiowym, zniesienie wszystkich rodzajow czucia o typie sznurowym ponizej miejsca uszkodzenia, zaburzenia czucia ulozenia ponizej miejsca uszkodzenia, zaburzenia zwieraczy o charakterze zatrzymania (zatrzymanie moczu i stolca), odruch obronny jako automatyzm rdzeniowy. Z. mozdzkowe: powstaje na skutek uszkodzenia mozdzku lub drog mozdzkowo-rdzeniowych, obj: ataksja (nieprawidlowa proba palec-nos, pieta-kolano), adiadochokineza, dysmetria, obnizone napiecia miesniowe, oczoplas, zaburzenia rownowagi, (+) proba Lumberga a/ z robaka: zaburzenia rownowagi, chod na szerokiej podstawie, asynergia tulowia, hipotonia, oczoplas b/ z polkul: ataksja, dysmetria, adiadochokineza, hipotonia mm. Z. pozapiramidowy: ruchy spowolnione przy dobrej sile mm, zaburzenia postawy i napiecia mm, zaburzenia fizjologiczne wspolruchu np. balansowanie konczyn gornych podczas chodzenia, zaburzenia w zakresie zlozonych odruchow bezwarunkowych takich jak zaslanianie się przed uderzeniem, odruchu ucieczki, zaburzenia czynnosci afektywnych np. mimika, gestykulacja, modyfikacja glosu a/ parkinsonowski: przy uszkodzeniu galki bladej lub istoty czarnej, obj: wzmozone napiecie mm typu plastycznego (objaw preta metalowego), drzenia (objaw liczenia pieniedzy), napady wejrzeniowe (krotkotrwale przymusowe ustawienia galek ocznych), brak balansowania konczyn gornych, zaburzenia postawy - pochylona, drobne kroczki, zab czynnosci instynktownych, i afektywnych - brak modulacji glosu, monotonna mowa, brak gestykulacji, hipotonia, amimia, twarz maskowata b/ plasawiczy: zalezy od uszkodzenia striatum, spadek napiecia mm, ruchy plasawicze, brak fizjiologicznych wspolruchow, zab postawy, chod taneczny, zaburz czynnosci instynktownych, zaburz mimiki - hipermimia + bogactwo ruchow, zab gestykulacji i modulacji glosu c/ atetotyczny: uszkodzenie striatum, zniesienie napiecia mm, ruchy przeprostne palcow. Z. wzmozonego cisnienia srodczaszkowego: powstaje na skutek niestosunku pomiedzy pojemnoscia a zawartoscia czaszki (spadku pojemnosci czaszki lub wzrostu zawartosci - wylewy, guzy), bole glowy rozlane, tepe, chlusajace wymioty, gl rano, na czczo i niezaleznie od posilku, zawroty glowy, bradykardia, napady padaczkowe, apatia, sennosc, zmiany obrzekowe na dnie oka - tarcza zastoinowa (zatarte granice, poszerzone naczynia zylne), zmiany na Rtg czaszki: zcienczenie kosci czaszki, poglebienie wyciskow palczastych, splaszczenie grzbietu siodla, rozejscie się szwow, zapis obrzekowy W EEG. Z. oponowy: powstaje na skutek podraznienia opon przez proces zapalny, wynaczyniona krew, srodki toksyczne, guzy; (+) obj oponowe np. sztywnosc karku, opistotonus, przeczulica na dźwięk, dotyk, swiatlo. Z. mostowo-mozdzkowy: porazenie n. VII typu obwodowego, objawy podraznienia, potem ubytkowe ze str n. przedsionkowego (zawroty glowy, zaburzenia rownowagi), obj podraznienia, ubytkowe ze strony n. sluchowego (piski, gwizdy niedoslyszenie), zajecie n V, VI brak ruchow galki na zewn, zez zbiezny. Z. opuszkowy: uszkodzenie jader ruchowych n V, VII, IX, X, XII, dysartria - zaburzenie mowy na skutek niedowladu podniebienia i gardla, zaburznie polykania, hipomimia, zniesienie odruchu brodkowego, zaniki mm jezyka. Z. pseudoopuszkowy: na skutek obustronnego uszkodzenia drog opuszkowo-korowych, dysartia, zaburzenia polykania, hipermimia, przymusowy smiech lub placz, wzmozony odruch brodkowy. Z. padaczkowy: nagly poczatek, krotki czas trwania, stereotypowosc, powtarzanie się.
Padaczka Napad padaczkowy - nagle, przejsciowe zaburzenie, porazenie i wyladowanie grupy kom nerwowych w okreslonych warunkach. Padaczka - jest to grupa objawow psychicznych, somatycznych i wegetatywnych wystepujaca w wielu chorobach na podlozu organicznym i metabolicznym, aby ja rozpoznac musza wystapic kilka razy. Cechy zespolu padaczkowgo: napadowosc, krotkotrwalosc, powtarzanie się, stereotypowosc. Etiologia: 80% skrytopochodna, 20% objawowa na skutek: uszkodzenia plodu (leki, urazy, niedotlenienie), uszkodzenie poporodowe (krwotok, niedotlenienie), urazy glowy, zmniany zapalne mozgu - opon, ch naczyniowe, guzy, ch metaboliczne. Podzial:I 1/napady czesciowe z obj prostymi czuciowymi: ognisko w korze czuciowej, parestezje jednej okolicy lub wedrujace (Jacksonowskie), 2/...z obj prostymi ruchowymi: ognisko w korze ruchowej, drganie okolicy np. kata ust, konczyny dolnej lub wedrowanie drgawek tzw napady Jacksonowskie: od kata ust przez konczyne gorna do dolnej, 3.../z objawami prostymi wegetatywnymi: zwiazane z jedzeniem np. polykanie sliny, napadowe kolatanie serca, bole brzucha, 4/...z objawami prostymi mieszanymi: czuciowe, ruchowe i wegetatywne 5/...z objawami zlozonymi: tzw padaczka skroniowa, ognisko w placie skroniowym, obj: napadowe zaburzenia psychoruchowe - niesytuacyjne zachowanie się, czynnosci bezcelowe, zaburzenia psychosensoryczne - iluzje wedrowne, smakowe, wzrokowe, halucynacje (obrazy basniowe), zaburzenia intelektualne - napadowe mysli, zaburzenia afektywne - nagla zlosc, lek, napady wegetatywno-trzewne - rozszerzenie zrenic, slinienie, bole nadbrzusza; obj wstepne: dziwne zachowanie, po napadzie pacjent może być zmeczony, senny, po napadzie czesciowym - agresja II 1/napady uogolnione pierwotne male - napady nieswiadomosci, nagla utrata swiadomosci, przerwanie czynnosci, rozszerzenie zrenic, mruganie powiekami, czasem utrata napiecia miesniowego i upadek gl u dzieci, , postac wrazliwa na hiperwentylacje (napad padaczkowy przy szybkim oddychaniu), na tej podstawie przeprowadza się proby kliniczne (ew po lekach - czy po 3 min jest wyladowanie) 2/uogolnione pierwotne duze - kloniczno-toniczne, trwaja od 5-7 min, 2 fazy: toniczna - wyprezenie i jednoczasowy skurcz mm antagonistycznych, krzyk, zatrzymanie oddechu, sinica - ok. 1 min, kloniczna - drobne drganie jezyka, piana na ustach, mimowolne oddanie moczu, rozszerzenie zrenic i niereagowanie na swiatlo, sen popadaczkowy lub agresja 3/uogolnione wtorne. Leczenie padaczek: wyjac wszystko z j.ust, nic nie wkladac miedzy zz, polozyc na boku, rozpiac kolnierzyk, Relanium 10 mg i.v. lub doodbytniczo Diazepam (1/2 mg na kg m.c), w napadzie uogulnionym preferowany jest fenobarbitl, fenytoina, kw wolprolinowy, w czesciowym - karbamazepina, kw wolproinowy, sabryl. Zasada leczenia padaczki: stosowac odpowiedni lek do odpowiedniego typu napadu, dawki takie by opanowac drgawki poczynajac od malej porcji, po opanowaniu napadow kuracje kontynuuje się przez 2-3 lata, jt leczenie monitorowane. Stan padaczkowy: napad trwajacy powyzej 30 min lub napady krotsze miedzy którymi pacjent nie odzyskuje przytomnosci; przyczyny: nagle odstawienie lekow p/padaczkowych lub uspokajajacych, wysoka goraczka, zaburzenia metaboliczne (hiperglikemia, niewydolnosc nerek); może być bezdrgawkowy (chory lezy spokojnie z rozszerzonymi zrenicami, tylko wylaczenie swiadomosci) lub drgawkowy. Skutkiem tak dlugich napadow mogą być : utrwalenie ogniska, niszczenie kory i jej malacja. Leczenie stanu padaczkowego: fenobarbital i.v lub i.m zaleznie od preparatu, wodzian chlorolu doodbytniczo, jeśli kilkakrotne podanie fenobarbitalu nie pomaga - paraaldechyd i.m.; w ciezkim stanie, gdy w/w nie skutkuja - narkoson i.v. Ponadto benzodiazepiny (karbamazepina, kw walproinowy - wzrost stezenia GABA), klonazepam, diazepam. Nowe leki: sabryl, tiagabina, labogabina - hamuja wydzielanie transmiterow pobudzajacych. Drgawki goraczkowe u dzieci: od 0,5-5 rz, gl po infekcji wirusowej, proste - trwaja do 5 min, napad kloniczno-toniczny, potem dziecko zachowuje się normalnie lub zlozone - powyzej 5 min, ogniskowy poczatek, często z nich rozwija się padaczka, wywiad - wczesniejsze pokolenia. Zespol Lennoxa-Gastanda: najciezsza postac padaczki, rozne napady u tego samego dziecka, od 2 rz. Padaczki lagodne: maja tendencje do samoistnego cofania się, ustepuja po dojrzewaniu np. padaczka Rolanda. Badania: wywiad, EEG, badania w kierunku chorob metabolicznych, RM, wzrost prolaktyny po napadzie. Pacjent z padaczka na fotelu: przy czasto wystepujacych napadach robimy specjalne protezy, dlugoletnie przyjmowanie lekow p/padaczkowych odbija się na stanie uzebienia np. przerost dziasel (fenytoina), odkladanie się plytki, zla higiena j. Ust; w gabinecie: benzodiazepiny, diazepam p.o lub jako wlewki doodbytnicze