Keynesowska funkcja konsumpcji a nowoczesne funkcje konsumpcji
Keynesowska teoria zatrudnienia- 1939r. stwierdził, że wszystkie podmioty danej gospodarki wyznaczają łączne wydatki, typu konsumpcyjne i inwestycyjne które wpływają na poziom produkcji (podaży) oraz poziom dochodu narodowego, odrzuca prawo Seja- podaż tworzy popyt. Popyt tworzy podaż model Keynesowski. Analiza Keynesowska w krótkim okresie przyjmuje założenie nie elastyczności cen i płac są sztywne.
W warunkach braku państwa i wymiany z zagranicą występują dwa źródła popytu na dobra: popyt konsumpcyjny gospodarstw domowych i popyt inwestycyjny przedsiębiorstw na nowe maszyny i budynki. Oznaczając przez AD popyt globalny, przez C popyt konsumpcyjny oraz przez / popyt inwestycyjny, otrzymujemy:
AD=C+I.
Popyt konsumpcyjny i inwestycyjny są określane przez różne grupy podmiotów ekonomicznych i zależą od różnych czynników. Popyt globalny to planowane wydatki na zakup dóbr (i usług). Krzywa
AD ilustruje popyt globalny odpowiadający różnej wielkości dochodu.
Popyt konsumpcyjny gospodarstwa domowe nabywają różne dobra i usługi, począwszy od samochodów i żywności, a skończywszy na kijach do krykieta, biletach na przedstawienia teatralne i elektryczności. W praktyce te zakupy konsumpcyjne sięgają około 90% rozporządzalnych dochodów osobistych.
Rozporządzalne dochody osobiste są to dochody, jakie gospodarstwa domowe otrzymują od przedsiębiorstw, powiększone o wypłaty transferowe otrzymywane od państwa i zmniejszone o podatki bezpośrednie płacone państwu. Są to inaczej dochody, jakie gospodarstwa mogą przeznaczyć na wydatki oszczędności. Keynes dowodził, że popyt inwestycyjny może wykazywać silniejsze znaczenie reagując na bieżący pesy-lub optymizm w ocenie przyszło, i nazwał to zjawisko naturalnym instynktem inwestorów. Załóżmy, że przedsiębiorstwa zaczynają się pesymistycznie zapatrywać na przyszły popyt na ich produkcję. W wyniku tego ograniczają swój bieżący popyt inwestycyjny. Konkretyzując, załóżmy, że planowane inwestycje spadają z 22 do 13. Ze względu na to, że konsumpcja autonomiczna nadal wynosi 8, wykres funkcji popytu globalnego jest obecnie położony nie o 22, ale o13 powyżej linii konsumpcji dla każ dej wielkości dochodu. Na rysunku znajduje to wyraz w przesunięciu krzywej popytu globalnego z położenia AD do AD'.
Zanim przejdziemy do bardziej szczegółowych rozważań, zastanówmy się, co może się stać z produkcją. Z pewnością jej poziom obniży się, pytanie tylko, o ile? Przy spadku popytu inwestycyjnego o 9 przedsiębiorstwa ograniczają produkcję. Gospodarstwa domowe, uzyskujące teraz niższe dochody, ograniczają swój popyt konsumpcyjny. Przedsiębiorstwa dokonują dalszych cięć rozmiarów produkcji. W wyniku tego produkcja spadnie najpewniej o więcej niż 9. Pytanie jednak brzmi: jak głęboki będzie ten spadek. 1.czy jest jakaś siła, która może powstrzymać proces obniżania się produkcji i dochodu?
Na rysunku widać, że przesunięcie wykresu funkcji popytu globalnego w dół o 9 powoduje spadek produkcji ze 100 do 70 i przesuwa punkt równowagi z E do E'. Mimo iż spadek produkcji zapewniającej równowagę. Podobnie, załamanie optymizmu konsumentów i, wynikający z tego, spadek autonomicznego popytu konsumpcyjnego zostały powszechnie uznane za przyczynę recesji, która wystąpiła na początku lat dziewięćdziesiątych. jest znacznie głębszy niż spadek inwestycji o 9, produkcja nie spada do zera, lecz stabilizuje się na nowym poziomie równowagi, który wynosi teraz 70.
Rysunek . Spadek popytu inwestycyjnego- gdy popyt inwestycyjny spada z 22 do 13, krzywa popytu globalnego przesuwa się w dół, z AD do AD' i przybiera wartości o 9 niższe dla każdego poziomu dochodu. Punkt równowagi przesuwa się z E do E'. Produkcja zapewniająca równowagę obniża się ze 100 do 70. Spadek popytu inwestycyjnego o 9 powoduje znacznie większy (o 30) spadek produkcji zapewniającej równowagę.
Funkcja inwestycji model Keynesowski- inwestycje zależą od stopy procentowej
Mnożnik- stosunek zmiany produkcji, powoduje zmiany w wydatkach autonomicznych.
Mnożnik w gospodarce zamkniętej, zależy od krańcowej skłonności do konsumpcji. W gospodarce otwartej, mnożnik zależy od krańcowej skłonności do importu.
Stopa procentowa wywiera wpływ na popyt inwestycyjny i import, ale również na popyt pieniężny. Suma rozliczeń pieniężnych wzrasta wraz ze wzrostem realnego poziomu dochodu”Y”i ogólnego wzrostu cen w gospodarce.
Rozszerzona funkcja inwestycji funkcja popytu na pieniądz jest sumą popytu transakcyjnego na pieniądz L1(Y) oraz funkcja popytu spekulacyjnego na pieniądz L2(r).
L1(Y)- popyt transakcyjny oczekujemy spadku stopy transakcyjnej- popyt spekulacyjny.
Teoria permanentnego dochodu M.Friedmana i H. Wattsa
Teoria dochodu permanentnego. Teoria ta została sformułowana przez Miltona Friedmana, a jej punktem wyjścia są dwie przesłanki: po pierwsze, dochody ludzi są zmienne w czasie; po drugie, ludzie nie lubią, aby ich konsumpcja wykazywała wahania. Kilka dodatkowych butelek szampana w okresach wysokiej konsumpcji nie jest dostateczną rekompensatą za okresy głodowania w latach, kiedy poziom konsumpcji był niski. W związku z tym ludzie dążą do eliminowania wahań poziomu konsumpcji, starając się nie dopuścić do przenoszenia fluktuacji dochodu na konsumpcję. Ludzie będą więc woleli zrezygnować z szampana, aby tylko zapobiec groźbie głodowania.
Jakie czynniki określają wielkość konsumpcji, na jaką mogą sobie pozwolić przeciętni ludzie? Na określenie przeciętnego dochodu ludzi w długim okresie Friedman ukuł pojęcie dochód permanentny. Argumentował on, że poziom konsumpcji zależy nie od bieżącego dochodu rozporządzalnego, lecz od dochodu permanentnego. Jeżeli ludzie oceniają, że ich bieżące dochody znajdują się na nienormalnie wysokim poziomie, to dojdą do wniosku, że owe okresowo wysokie dochody w niewielkim stopniu wpływają na poziom ich dochodu permanentnego — czy tez inaczej — rozmiary konsumpcji, na jaką stać ich w długim okresie. Ponieważ ich dochody permanentne wzrosły minimalnie, zatem tylko w minimalnym stopniu zwiększą swe wydatki o bieżącą konsumpcję. Przeznaczają raczej większą część swych dodatkowych dochodów o przejściowym charakterze na oszczędności i odłożą pieniądze na trudniejsze czasy, kiedy konsumpcja spadnie znacznie poniżej normalnego poziomu. Tylko wówczas, gdy nie uwierzą, że wzrost dzisiejszy utrzyma się również w przyszłości uznają to za równoznaczne ze, znacznym podniesieniem dochodów permanentnych. Tylko wówczas duży wzrost bieżących dochodów przerodzi się także w znaczny wzrost bieżącej konsumpcji.
Hipoteza cyklu życia A.Ando i F. Modiglianiego. Teoria ta, sformułowana przez Franco Modiglianiego i Al-Ando, jest bardzo zbliżona do dochodu permanentnego, budują na swój własny użytek prognozy dotyczące wielkości dochodów, jakie otrzymają w ciągu całego życia, i na tej podstawie formułują swoje plany konsumpcji na cały ten okres (włączając w to ewentualne zapisy w testamencie na rzecz dzieci). Źródłem finansowania owej konsumpcji mogą być przewidywane dochody osiągnięte w ciągu całego życia (powiększone o ewentualny początkowy zasób majątku bądź spadek). Na szczeblu pojedynczego gospodarka domowego teoria ta nie wymaga, żeby każde gospodarstwo planowało planowanie stałego poziomu konsumpcji przez całe życie. W okresie tym mogą występować lata cechujące się wyjątkowo wysokim poziomem wydatków (np. wynikających z konieczności finansowania rejsu statkiem dookoła świata lub wysłania dzieci do szkoły płatnej), a także lata, w których wydatki są znacznie niższe. Tego rodzaju indywidualne rozpiętości mają tendencję do wzajemnego niwelowania się w skali masowej. Podobnie w przypadku teorii dochodu permanentnego, w koncepcji cyklu życia uznaje się, że o wielkości całkowitego popytu konsumpcyjnego decyduje
Polityka w gospodarce zamkniętej a głównie przeciętny dochód uzyskiwany w długim okresie.
Na rysunku pokazano faktyczny dochód gospodarstwa domowego w ciągu całego jego istnienia. Dochód ten wzrasta w miarę uzyskiwania coraz wyższych pozycji w hierarchii zawodowej aż do momentu przejścia na emeryturę, a następnie spada do niższego poziomu wynikającego z wysokości wypłacanej emerytury. Dochód permanentny gospodarstwa domowego wynosi OD. Ściśle biorąc, jest to stały roczny dochód, którego wartość zaktualizowana jest identyczna jak wartość zaktualizowana faktycznego strumienia dochodu. Gdyby gospodarstwo domowe konsumowało dokładnie tyle, ile wynosi jego dochód permanentny, jego konsumpcja wynosiłoby co roku OD i po śmierci jego członków nie pozostawiłoby ono po sobie żadnych oszczędności. Dwa zaciemnione pola A symbolizują okresy, w których wydatki gospodarstw domowych przekraczają ich bieżące dochody, natomiast obszar oznaczony literą B obrazuje okres gromadzenia oszczędności. Mimo że gospodarstwo domowe wydaje swoje dochody w ciągu całego swego istnienia, nie oznacza to, że pole B jest sumą dwóch pól A. Musimy bowiem wziąć również pod uwagę odsetki. W początkowych latach, kiedy dochody są niskie, gospodarstwo domowe zaciąga pożyczki. Powierzchnia obszaru B wskazuje, ile gospodarstwo domowe musi zaoszczędzić, aby móc spłacić początkowe pożyczki wraz z odsetkami oraz ile zasobów musi zakumulować, aby wystarczyło ich na schyłkowy okres życia, kiedy ponownie konieczne jest zmniejszenie stanu oszczędności. Powróćmy jeszcze raz do znanych już pojęć efektu majątkowego i kredytu konsumpcyjnego.
Efekt majątkowy (bogactwa)polega na przesunięciu wykresu funkcji konsumpcji w górę (w dół) pod wpływem wzrostu (spadku) zasobów majątkowych gospodarstw domowych i zwiększenia (spadku) wydatków na każdym poziomie rozporządzalnych dochodów osobistych.
Neoklasyczna funkcja inwestycji czynniki wzrostu gospodarczego - kwestia produkcji potencjalnej: narzędzia wzrostu rozwoju społeczno- ekonomiczne: -polityka fiskalna - podatki, wydatki rządu
W długim okresie ceny i płace są elastyczne.
Czynniki które wybijają gospodarkę z wzrostu gospodarczego: wahaniom podlegają:
stopa procentowa; stopa inflacji; stopa zatrudnienia; stopa bezrobocia; deficyt handlowy
Kategorie inwestycji - Mnożnik Keynesa -
Mnożnik stosunek zmiany produkcji, powoduje zmiany w wydatkach autonomicznych.
Mnożnik w gospodarce zamkniętej, zależy od krańcowej skłonności do konsumpcji. W gospodarce otwartej, mnożnik zależy od krańcowej skłonności do importu.
Stopa procentowa wywiera wpływ na popyt inwestycyjny i import, ale również na popyt pieniężny. Suma rozliczeń pieniężnych wzrasta wraz ze wzrostem realnego poziomu dochodu”Y”i ogólnego wzrostu cen w gospodarce.
Funkcja eksportu netto
Eksport-(X)- nazywamy dobra, które zostały wytworzone w kraju a następnie sprzedane za granice.
Zasada przyspieszenia - akcelerator
Równowaga na rynku towarowym. Tożsamość dochodowo-wydatkowa.
Funkcja wydatków (popytu globalnego)
Funkcja IS, konstrukcja IS
Krzywa IS pokazuje wszystkie kombinacje stopy procentowej i dochodu, które spełniają tożsamość dochodu, funkcję konsumpcji, funkcję inwestycji i funkcję eksportu netto. Jest to zbiór punktów, dla których zachodzi zbilansowanie wydatków. Biegnie ona ku dołowi, ponieważ niższa stopa procentowa zwiększa inwestycje; zbilansowanie wydatków wystąpi tylko wtedy, gdy zostanie wytworzona większa produkcja. Wzrost zakupów rządowych przesuwa krzywą IS w prawo, ponieważ dla danego poziomu stopy procentowej wzrost G zwiększa Y poprzez efekt mnożnikowy. Krzywa IS
Równowaga na rynku pieniężnym. Popyt na pieniądz
Stopy procentowe wywierają wpływ na popyt inwestycyjny i import. Suma rozliczeń pieniężnych wzrasta wraz ze wzrostem realnego poziomu dochodu (Y) i ogólnego wzrostu cen w gospodarce
Funkcja LM, konstrukcja krzywej LM - Krzywa LM jest zbiorem różnych kombinacji stopy procentowej i dochodu, przy których rynek pieniądza znajduje się w równowadze.
Krzywa LM zakładamy, że realna podaż pieniądza jest stała i wynosi M0. Dla danego dochodu Y0 wykres funkcji popytu na pieniądz przebiega w położeniu LL0, stopa procentowa zapewniająca równowagę jest zaś J. r?. W punkcie E0 na rysunku b) kombinacja r0 i Y0 prowadzi do ustalenia się równowagi na i pieniądza. Jeżeli dochód zwiększy się do Yv to krzywa popytu na pieniądz w części a) rysunku sunie się w górę do położenia LLV a stopa procentowa zapewniająca równowagę wyniesie r,. Ta dodatnia kombinacja dochodu i stopy procentowej jest symbolizowana przez punkt E^. Powtarzając zabieg dla wszystkich wielkości dochodu i łącząc ze sobą odpowiednie punkty, e jak E0 i £j na rysunku b), otrzymamy w rezultacie krzywą LM, która jest zbiorem różnych kombinacji stopy procentowej i dochodu zapewniających równowagę na rynku pieniądza.
Pułapka płynności
Warunki równowagi na rynku pieniężnym
Model równowagi makroekonomicznej IS-LM
Funkcja globalnego popytu
Polityka budżetowa i monetarna w modelu IS-LM
Polityka budżetowa (fiskalna) w modelu IS-LM
Polityka fiskalna (inaczej: budżetowa) to decyzje państwa dotyczące wydatków i podatków.
Efekt wypierania polega on na ograniczenia wielkości popytu konsumpcyjnego \ inwestycyjnego sektora prywatnego pod wpływem wzrostu wydatków państwa, który powoduje zwiększenie popytu globalnego i w konsekwencji — wzrost stopy procentowej.
Efekt tłumienia efektywność polityki budżetowej (recesja, ożywienie) polityka monetarna w modelu IS-LM
Model IS-LM umożliwia analizę sytuacji na rynku dóbr i pieniądza za pomocą jednego rysunku, bez potrzeby konstruowania dwóch oddzielnych, choć wzajemnie powiązanych, wykresów. Na rysunku widzimy zarówno krzywą IS, która ilustruje sytuację równowagi na rynku dóbr, jak i krzywą LM, która odzwierciedla równowagę na rynku pieniądza. Jedynie w punkcie E obydwa rynki znajdują się jednocześnie w równowadze. Oznacza to, że oddziałują one wzajemnie na siebie; w procesie tych oddziaływań ustalają się, odpowiadające warunkom równowagi, poziomy stopy procentowej r* i dochodu Y*. Przypuśćmy, że stopa procentowa kształtuje się na poziomie rr Przy dochodzie równym Yl znaleźlibyśmy się wówczas w punkcie A na krzywej /S. Kombinacja stopy procentowej rl 1dochodu Yt zapewnia równowagę na rynku dóbr. Dla zapewnienia jednak równowagi na rynku pieniądza przy
stopie procentowej r^ konieczny byłby dochód równy Y2, co oznacza, że zna leźlibyśmy się w punkcie B na krzywej LM. Przy stopie procentowej rl do chód w wysokości Y1 okazuje się za niski do zapewnienia równowagi na rynku pieniądza. Jeżeli dochód jest zbyt niski, to popyt na pieniądz okazu
je się niewystarczający w zestawieniu z daną wielkością jego podaży. Nad wyżka podaży pieniądza wywoła spadek stopy procentowej
Efektywność polityki monetarnej (recesja, ożywienie)
Efekt Pigou
Efekt bogactwa- uchylamy założenie stałego poziomu cen, nie wpływa tylko na krzywą LM ale decyduje o realnej podaży pieniądza. oddziałuje także na zmiany w poziomie aktywów- oszczędności, a tym samym na krzywą IS, ceny maleją - dochody rosną.
Polityka mieszana w modelu IS-LM
3. Równowaga gospodarcza - analiza podażowa
Rynek pracy w modelu klasycznym
Popyt na pracę, krzywa (funkcja) popytu na pracę LD
Podaż pracy, funkcja podaży pracy - krzywe AJ, LF
Rynek pracy w modelu keynesowskim
Równowaga na rynku pracy w modelu klasycznym
Równowaga na rynku pracy w modelu keynesowskim
Modele kompletnej (pełnej, ogólnej) równowagi makroekonomicznej - model AD-AS /równowaga od strony globalnego popytu i podaży
Kompletny klasyczny model gospodarki Równowaga makroekonomiczna w pełnym modelu klasycznym
Kompletny keynesowski model gospodarki
Funkcja (krzywa) podaży globalnej w pełnym modelu keynesowskim- w modelu keynesowskim - jest pewne założenie że ceny i płace są sztywne (stałe) ponieważ ceny nie wpływają na zmiany na rynku pracy. Funkcja podaży jest rosnąca lub pozioma nie jest pionowa. Dopiero po osiągnięci pełnego zatrudnienia w punkcie (Yp) większy popyt wywoła zwiększenie cen i krzywa podaży stanie się pionowa.
Równowaga makroekonomiczna w pełnym modelu keynesowskim- miejsce przecięcia ruchomej krzywej popytu ze stałą rosnącą krzywą podaży wyznaczają w pełnym modelu Keynesowskim wielkość zatrudnienia równoważącego rynek pracy.
Popyt globalny (zagregowany)
Zmiany cen a stopy procentowe
Zmiany cen i efekt realnego bogactwa
Dynamika krzywej AD
Podaż globalna (zagregowana). Krzywa SAS i LAS
Nachylenie krzywej krótkookresowej krzywej podaży globalnej SAS
Długookresowa krzywa podaży globalnej LAS- jest to krzywa lub funkcja, która obrazuje złożoną dodatnią zależność między globalną produkcją dóbr i usług a poziomem cen w danym określonym czasie (w dłuższym okresie)
Dynamika SAS i LAS. Szoki podażowe
Polityka budżetowa i monetarna w kompletnych (pełnych) modelach równowagi makroekonomicznej.
Polityka budżetowa w pełnym modelu klasycznym - długi okres
Polityka monetarna w pełnym modelu klasycznym - długi okres
Polityka budżetowa w pełnym modelu keynesowskim - krótki okres
Polityka monetarna w pełnym modelu keynesowskim - krótki okres
Polityka mieszana a równowaga makroekonomiczna krótko i długookresowa.
Zatrudnienie i bezrobocie - rodzaje i przyczyny bezrobocia
Inflacja - rodzaje i przyczyny inflacji
Popytowa i monetarystyczna teoria inflacji
Kosztowa teoria inflacji
Inflacja i bezrobocie.
Krótkookresowa krzywa Philipsa - wczesna wersja krzywej Philipsa opisuje związek pomiędzy bezrobociem i inflacją, które powiązane są relacją odwrotną. Oznacza to, że niezbędne jest większe bezrobocie, jeśli chce się zmniejszyć inflacją. Odpowiednio, gdy zmniejsza się wielkość bezrobocia przesuwając się w lewo wzdłuż krzywej Philipsa, stopy wzrostu cen i płac wyznaczone przez tę krzywą stają się wyższe. Tą prostą wczesną wersję krzywej Philipsa nazwano „teorią inflacji na zasadzie wymiany coś za coś”. Zgodnie z tym poglądem społeczeństwo może „kupić” niższy poziom bezrobocia jeśli tytko gotowe jest zapłacić za to cenę wyższej stopy inflacji. Sądzono też, że taka możliwość zamiany „coś za coś” występuje zarówno w długim jak i krótkim okresie.
Wczesna wersja krzywej Philipsa została błędnie zinterpretowana. W latach siedemdziesiątych stabilność zmian inflacja-bezrobocie została naruszona.
Długookresowa krzywa Philipsa
Konkurencyjną w stosunku do krótkookresowej krzywej Phiiipsa propozycję teoretyczną zaprezentował Milton Friedman. Stwierdził on, że w gospodarce istnieje pewien „naturalny” poziom bezrobocia. Bezrobocie to ma charakter dobrowolny lub fikcyjny(przejściowy) i za pomocą polityki makroekonomicznej (stroma AD) nie można go na trwałe (w długim okresie) zmniejszyć poniżej owego poziomu naturalnego np. 6% siły roboczej. Gdy wielkość bezrobocia jest na poziomie stopy naturalnej inflacja będzie stabilna. Inflacja będzie rosnąc (maleć) jak długo bezrobocie jest niższe (wyższe) od swej stopy naturalnej.
Reasumując: W długim okresie zasadniczo nie istnieje wybór typu „coś za coś” pomiędzy inflacją a bezrobociem. Długookresowa krzywa Philipsa jest pionowa i przecina oś odciętych w punkcie odpowiadającym naturalnej stopie bezrobocia. Krótkookresowa krzywa Philipsa ilustruje występujący przejściowo stosunek substytucji pomiędzy inflacją a bezrobociem w okresie, gdy gospodarka dostosowuje się do zaburzeń globalnego popytu. Wysokość tego krótkookresowego stosunku substytucji zależy od oczekiwań co do kształtowania się inflacji i tempa wzrostu ilości pieniądza w długim okresie. Nie istnieje jednakże wybór typu „coś za coś” pomiędzy inflacją a bezrobociem w krótkim okresie, kiedy wstrząsy pochodzą ze strony podażowej (tu: stagflacja -wysoka Inflacja i wysokie bezrobocie). To co się stanie dalej, zależy od stopnia, w jakim rząd amortyzuje wstrząsy podażowe.
Stagflacja- stagnacja połączona z inflacją
Slumflacja
9. Modele wzrost gospodarczy
Czynniki determinujące poziom dochodu narodowego - funkcja produkcji Grupa czynników ekonomicznych o charakterze wymiernym dzieli się na bezpośrednie, do których zalicza się zatrudnienie i wydajność pracy oraz czynniki pośrednie, które obejmują majątek produkcyjny oraz efektywność
Indeks wzrostu
Tempo wzrostu
Postęp techniczny
Klasyczna funkcja wzrostu - model stałego wzrostu produkcji Y = f(L-praca, K-kapitał)
Model wzrostu Roya Harroda
Model wzrostu Roya Harroda koncentruje uwagę na określeniu ogólnych warunków równowagi w gospodarce przy pełnym wykorzystaniu dostępnych w niej czynników wzrostu. W modelu swym Harrod wyróżnia po pierwsze - faktyczną stopę wzrostu gospodarczego (dochodu narodowego - Gf), po wtóre - gwarantowaną stopę wzrostu gospodarczego (Gw) i po trzecie naturalną stopę wzrostu gospodarczego (Gn).
Faktyczną stopę wzrostu wyprowadza z zależności inwestycji (I) i oszczędności (S), zakładając, że l-S.
Gf=s/k, s-współczynnik skłonności do oszczędzania, s=S/Y, k- współczynnik krańcowej kapitałochłonności produkcji, k= I/AY Gw=s/kw, przy czym kw= I/AYw
Współczynnik wymaganej krańcowej kapitałochłonności produkcji (kw) jest wymaganą relacją inwestycji (I) niezbędnych do osiągnięcia wymaganego przyrostu dochodu narodowego (AYw) przy pełnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych w gospodarce. Współczynnik kw jest akceleratorem powodującym, że wraz ze wzrostem dochodu narodowego wzrasta zapotrzebowanie na inwestycje dodatkowo pobudzone przez przyrost dochodu narodowego. Gn.= (3+a, /wyraża potencjalne możliwości rozwoju/ Gdzie (3 - stopa wzrostu naturalnego ludności, a - postęp techniczny
W modelu R.Harroda gospodarka znajduje się w stanie równowagi i jednocześnie w pełni wykorzystuje wszystkie zasoby, gdy faktyczna stopa wzrostu (Gf) równa się gwarantowanej stopie wzrostu Gw a ta z kolei naturalnej stopie wzrostu. Gf=Gw=Gn.-> AD — AS w warunkach pełnego wykorzystani czynników produkcji.
Model wzrostu Evseya Domara podażowe elementy wzrostu gospodarczego są wyrażone przyrostem zdolności wytwórczych w gospodarce (AYz), które zależą od nakładów inwestycyjnych I i potencjalnej ich efektywności (b). AYz = Ib Popytowe elementy wzrostu gospodarczego są wyrażone przyrostem wymaganego popytu (AYd), który jest określony przyrostem inwestycji (AI), i odwrotnością krańcowej skłonności do oszczędzania (1/ a), która określa wielkość mnożnika inwestycyjnego (ml), co można
zapisać: AYd= AI* 1/ a, a=KSO, krańcowa skłonność do oszczędzania. Warunek wzrostu: Ib = AI* 1/ a
Dochód narodowy powinien wzrastać w takich rozmiarach, jakie wynikają z przyrostu zdolności wytwórczych.
Model wzrostu Roberta Solowa model wzrostu gospodarczego oparty na funkcji produkcji opracował amerykański ekonomista R.Solow. Funkcja produkcji ma postać: Y=F(L,K, Y-wielkość produkcji, L-nakład pracy, K-nakład kapitału. Opisuje ona zależność produkcji od nakładów pracy i nakładów kapitału. Funkcja produkcji wyraża więc makroekonomiczną podaż, czyli wielkość wytworzonej produkcji, którą
określają poniesione na nią nakłady czynników produkcji. Przekształcają funkcję produkcji w ten sposób, że podzieli się jej wszystkie wielkości przez nakłady pracy L, otrzymujemy nową jej postać.
Y/L = f(L/L;K/L), czyli Y/L=F(K,L) Y/L - produkcja na jednego zatrudnionego
K/L - uzbrojenie techniczne siły roboczej, czyli ilość kapitału przypadająca średnio na
jednego zatrudnionego. Do bardziej szczegółowej analizy R. Solow wykorzystał modle dwuczynnikowy Cobba - Douglasa, który opisuje zależność między wielkością produkcji a nakładami pracy i siły
roboczej. Y=AKaLUl a, 1- a - stałe współczynniki elastyczności produkcji względem nakładów kapitału I
nakładów siły roboczej, które oznaczają że jeżeli K rośnie o 1%, to powoduje to że Y wzrasta
o a%, a wzrost L o 1% powoduje wzrost produkcji o l-oc%. Wykładniki potęg sumują się do
jedności, zaś parametr A określa wpływ na Y nie uwzględnionych w modelu czynników
produkcji.
Test- przykładowe pytania
1. Połącz niżej wymienione pojęcia z odpowiadającymi im definicjami
1) Efekt majątkowy (bogactwa)
2) Hipoteza cyklu życia
3) Rozszerzona funkcja inwestycji
4) Krzywa IS
5) Funkcja globalnego popytu (AD)
7) Hipoteza permanentnego dochodu
_______ Teoria konsumpcji sformułowana przez Modiglianiego i Ando, która głosi, iż ludzie formułują swoje plany konsumpcyjne na cały okres życia na podstawie własnych prognoz dotyczących wielkości dochodów, jakie otrzymują w ciągu całego tego okresu.
(b)_______ keynesowskie równanie na pieniądz
(c)_______Teoria konsumpcji M.Friedmana, zgodnie z którą konsumpcja zależy nie od bieżącego dochodu rozporządzalnego, lecz od przeciętnego dochodu ludzi osiąganego w długim okresie.
(d)_______Zbiór różnych kombinacji stopy procentowej i dochodu przy których rynek dóbr znajduje się w równowadze
(e)_______ Przysunięcie funkcji konsumpcji (w górę/w dół) pod wpływem zmiany (wzrostu/spadku) zasobów majątkowych gospodarstw domowych i zmiany (zwiekszenia/spadku) wydatków na każdym poziomie rozporządzalnych dochodów osobistych.
(f)_______ Sytuacja w której popytna pieniądz jest doskonale wrażliwy na stopę procentową lub niewrażliwy na zmiany dochodu, a każda podaż pieniądz jest wchłaniana przez wzrost zasobów pieniądz spekulacyjnego.
(g)_______ Krzyw ilustrująca zależność między planowanymi inwestycjami a poziomem stopy procentowej i dochodu narodowego.
8.Oznacz zdanie prawdziwe literą P, fałszywe - literą F.
1) _______ zmiana stopy procentowej wpływa położenie krzywej popytu globalnego AD w dochodowo-wydatkowym modelu gospodarki.
2)________ w ujęciu realnym podaż pieniądza można zapisać w postaci równania:
gdzie P oznacza poziom cen.
3)_____ Popyt na pieniądz składa się z trzech elementów: popytu transkacyjnego, spekulacyjnego i inwestycyjnego.
4)______Model IS-LM zakłada, że stopa procentowa jest podstawową zmienną wiążącą rynek dóbr i pieniężny.
Jaką politykę monetarną zaleciłbyś w okresie recesji:
restrykcyjną,
stabilizacującą;
drogiego pieniądza,
ekspansywną (pobudzającą).
Która z poniższych wymienionych rodzajów polityki gospodarczej - zgodnie z teorią keynesowska - będzie najskuteczniejszy w walce bezrobociem.
wzrost podatków dochodowych i wzrost wydatków budżetowych,
obniżenie stopy podatkowej i wzrost wydatków budżetowych,
dewaluacja, obniżenie wydatków budżetowych i podatków;
rewaluacja, obniżenie podatków i wzrost wydatków budżetowych.
Wzrost wielkości dochodu i produkcji, przy niezmienionej stopie procentowej, można osiągnąć w wyniku zastosowania:
łagodnej polityki budżetowej (fiskalnej) i ekspansywnej polityki monetarnej (pieniężnej),
twardej polityki budżetowej i restrykcyjnej polityki monetarnej;
łagodnej polityki budżetowej i restrykcyjnej polityki monetarnej,
twardej polityki budżetowej i restrykcyjnej polityki monetarnej,
twardej polityki budżetowej i restrykcyjnej polityki monetarnej,
Zmiana położenia (i przesunięcie) krzywej LM w lewo, przy zachowani zasady ceteris paribus, może być wywołana przez;
wzrost nominalnej podaży pieniądza,
wzrost wydatków budżetowych finansowanych przez emisję obligacji;
spadek nominalnej podaży pieniądza;
obniżenie wydatków budżetowyc,
wzrost ogólnego poziomu cen,
obniżenie podatków dochodowych;
spadek realnej podaży pieniądza
1, 3, 4, 7;
1,2,,3,4;
3,4,7;
3,5,7.
Naturalna stopa bezrobocia to:
relacja przymusowo bezrobotnych do całego zasobu siły roboczej,
relacja dobrowolnie bezrobotnych do całego zasobu siły roboczej,
liczba bezrobotnych przy płacy realnej w równowadze;
relacja bezrobotnych przy dowolnej płacy realnej do całego zasobu siły roboczej.
Jeśli w jakimś okresie płace w danym rodzaju pracy są wyższe, to:
popyt na pracę będzie miał tendencję wzrostową, a jej podaż będzie spadać;
popyt na pracę będzie spadać, a jej podaż będzie wzrastać;
popyt na pracę i podaż pracy będą wzrastać;
nie wystąpi żadna z tych tendecji.
Która z poniższych definicji określa krzywą SAS?
zbiór różnych stóp procentowych i poziomów produkcji determinowanych cenami,
zbiór różnych rozmiarów produkcji i poziomów cen determinowanych istniejącymi płacami,
zbiór różnych poziomów cen i rozmiarów produkcji determinowanych popytem globalnym,
zbiór różnych poziomów cen i realnego dochodu determinowanych stopą procentową w równowadze i planowanych wydatkami.