neurofizjologia opracowanie zestawow, Fizjoterapia CM UMK, Neurofizjologia


Ie ZESTAW I

  1. Zapis neurogenny w EMG

Kryteria swoiste :

- wydłużenie potencjałów

- zwiększenie obszaru MU

- zwiększenie maksymalnej amplitudy w MU

- zwiększenie amplitudy

- zubożenie zapisu wysiłkowego w czasie równym 30% skurczu max zmniejszenie liczby zwrotów w czasie, zmniejszenie stosunku zwrotów do średniej amplitudy między zwrotami

Kryteria nieswoiste :

- zwiększenie odsetka potencjałów wielofalowych

- czynność spoczynkowa - fibrylacje, fascykulacje, dodatnie fale

  1. Miastenia

- Zapis wysiłkowy-zubożenie aktywności elektrycznej

- ważne badanie potencjału mięśniowego wywołane ponadmaksymalnym bodźcem

- już bodziec o częstotliwości 3Hz wywołuje spadek amplitudy kolejnych potencjałów wywołanych mięśnia

- zachowanie amplitudy kolejnych odpowiedzi po bodźcu 10Hz- po stymulacji tężcowej, spadek amplitudy - narastanie bloku nerwowo- mięśniowego zależny od częstotliwości i długości bodźca,

- po bodźcu tężcowym torowanie- krótkotrwały przejściowy wzrost amplitudy-3 Hz, potem dalszy spadek amplitudy po stymulacji 10Hz oraz 3Hz zastosowanym w różnych odległościach czasowych po stymulacji tężcowej(2s)

* Nabyta, przewlekła choroba, charakteryzująca się nużliwością (szybkim zmęczeniem i osłabieniem) mięśni szkieletowych

* Przyczyną miastenii jest proces autoimmunologiczny, skierowany przeciwko receptorom acetylocholinowym

* objawy : nadmierna męczliwość mięsni szkieletowych (często rozpoczyna się od m. gałki ocznej, podniebienia i gardła), zmienność nasilenia w ciągu dnia, zależnośc od wysiłku fizycznego

  1. Rodzaje kanałów w miocytach

1) Kanały potasowe :

- dla szybkiego odkomórkowego prądu K+ w okresie repolaryzacji

- dla wolnego odkomórkowego prądu K + w spoczynku

- dla odkomórkowego pradu K+ aktywowanego Ca 2+ w okresie szczytowego pobudzenia

2) Kanały wapniowe :

- kanał Ca 2+ aktywowany przez siły szczytowe depolaryzacji i zamykane przez repolaryzację (odpowiedź po fazie plateou) w siateczce sarkoplazmatycznej

3) kanał T- zagłębienie pomiędzy prążkami A i I w każdym sarkomerze powoduje, że fala depolaryzacyjna przemieszcza się w głąb komórki, a nie tylko na błonie komórkowej

4) kanał Na+ i H+

  1. Grafoelementy

- f > 15 Hz, amplituda < 20 uV

- mózg nastawiony jest na uwagę i odbiór bodźców zewnętrznych

- f = 7-15 Hz, amplituda ok. 50 uV

- rodzaj fal pojawiających się przy zamkniętych oczach, przed zaśnięciem

- wyciszenie umysłu, spokój,

- f = 4-7 Hz, amplituda 100 uV

- stan transu, odizolowania od bodźców zewnętrznych, pełne skupienie na bodźcach wewnętrznych

- pobudzenie do aktywności elektrycznej Hipokampu (kojarzenie i pamięć)

- rytm ten towarzyszy przez większośc snu, gdy wiedza jest przyswajana i utrwalana

- f < 4 Hz, amplituda > 100 uV

- faza snu głębokiego, stan nieświadomości

- brak marzeń sennych

- faza regeneracji organizmu

  1. Łuk odruchowy

- droga jaką przebywa impuls nerwowy od receptora do narządu wykonawczego - efektora

Łuk odruchowy składa się z 5 części:

1. komórka lub zespół komórek, który pod wpływem działającego na nie bodźca wyzwala impuls we włóknie nerwowym dośrodkowym

2. droga dośrodkowa - tworzą ją włókna dośrodkowe (aferentne) przewodzące impulsy nerwowe do ośrodkowego układu nerwowego. Włókna dośrodkowe przebiegają w nerwach rdzeniowych oraz niektórych nerwach należących do układu autonomicznego. Przekazują stan czynny od receptorów do ośrodków rdzenia kręgowego

3. ośrodek nerwowy - jest to skup neuronów w ośrodkowym układzie nerwowym zawiadujące określoną funkcję. Od czynności ośrodka zależy, czy odruch wystąpi, jaki będzie jego okres utajonego pobudzenia (latencji) oraz jaka będzie wielkość, zakres i czas trwania pobudzenia narządu wykonawczego

4. droga odśrodkowa - łączy ośrodek nerwowy z narządem wykonawczym. Drogi eferentne są utworzone przez wypustki neuronów skupionych w jądrach nerwów czaszkowych i jądrach nerwów rdzeniowych

5. narządy wykonawcze - są zbudowane z komórek pobudliwych (komórki mięśni poprzecznie prążkowanych szkieletowych, gładkich oraz gruczołowych)

Rodzaje łuków odruchowych :

- monosynaptyczny - zawiera jedną synapsę między drogą dośrodkową, a drogą odśrodkową. Składa się ona z neuronu odbierającego impulsację dośrodkową i z neuronu ruchowego wysyłającego impulsację odśrodkową np. odruch rozciągania

- bisynaptyczny - zawierający dwie synapsy między drogą dośrodkową, a odśrodkową. W jego skład wchodzi jeden neuron pośredniczący. Łuk odruchowy bisynaptyczny jest jednocześnie łukiem trójneuronalnym.

- polisynaptyczny - ma liczbę synaps większą od dwóch. Jest to łuk odruchowy wieloneuronalny

Zestaw 2

  1. Gdzie znajdują się ośrodki ruchowe

W rogach brzusznych rdzenia kręgowego znajdują się ośrodki ruchowe, które odznaczają się organizacją topograficzną i funkcjonalną organizacją topograficzną

Miejsce neuronów w rdzeniu

Unerwienie

Rodzaj jądra / miejsce skupienia

Zgrubienie szyjne i lędźwiowe

Mięśnie bliższe osi ciała (mm barku, uda) - proksymalne

Przyśrodkowa część rogu brzusznego ->jądra ruchowe przyśrodkowe

Mięśnie oddalone (mm ręki, stopy) - dystalne

Jądra ruchowe boczne -> część boczna rogu brzusznego

Organizacja funkcjonalna

Neurony unerwiające mm. zginacze - położenie grzbietowe

Neurony unerwiające mm. prostowniki - część brzuszna rogu brzusznego

W jądrach ruchowych rdzenia są skupione neurony ( motoneurony typ alfa, beta gamma)

MOTONEURONY:

-Alfa - unerwiają właściwe włókna mięśniowe decydujące o skurczu mięśnia

-Gamma - zaopatrują włókna mięśniowe we wrzecionkach nerwowo - mięśniowych, które mają znaczenie dla regulacji napięcia mięśniowego

-Beta - unerwiają włókna mięśniowe właściwe we wrzecionkach

W czynnościach ruchowych ważną rolę odgrywają INETERNEURONY. Niektóre z nich pośredniczą w oddziaływaniach między „dużymi” neuronami. Do grupy tej należą KOMÓRKI RENSHAWA, które pobudzane są przez motoneurony alfa, hamują natomiast te same motoneurony i inne pobliskie alfa. Hamowanie to zapobiega nadmiernemu pobudzeniu mięśnia. Komórki Renshawa są też pobudzane przez ośrodki pnia mózgu - hamowanie czynności rdzenia.

  1. Jak tworzą się połączenia aktyna - miozyna

-pobudzenie motoneuronu

- pobudzenie dociera do jednostki motorycznej

-uwalnianie Ach (neurotransmiter - acetylocholina) do przestrzeni synaptycznej

-depolaryzacja sarkolemmy i kanaliku T i L pod wpływem Ach

-uwolnienie jonów CA2+ z pęcherzyków końcowych ( kanaliki L)

-jony Ca2+ łączą się z troponiną C-> odblokowanie na nici aktyny miejsca uchwytu dla mostków poprzecznych miozyny

-przyłączenie mostków poprzecznych do aktyny - rozkład ATP (energia)

-przesunięcie nitek aktyny między nitkami miozyny ->skurcz

-wychwyt jonów Ca2+ przez kanaliki podłużne L i transport ich do pęcherzyków końcowych

  1. Próba miasteniczna

Polega na drażnieniu nerwu obwodowego cyklami bodźców elektrycznych, supramaksymalnych, o różnej częstotliwości (niskiej — od 2 do 5 Hz oraz wysokiej — 10 Hz i więcej). Oceniane są amplituda i powierzchnia uzyskanych potencjałów. Przy zachowaniu pełnego reżimu badania, pozwalającego uniknąć błędów technicznych, za diagnostycznie istotny uznaje się spadek (dekrement) amplitudy kolejnych potencjałów o ponad 10%, co jest charakterystyczne dla bloku postsynaptycznego(miastenia rzekomoporaźna). Zjawisko torowania, czyli wzrost amplitudy kolejnych potencjałów przekraczający 50%, zwłaszcza przy stymulacji bodźcami o wyższych częstotliwościach, wskazuje na rozpoznanie bloku presynaptycznego.

  1. Prawidłowe fale EEG

EEG rejestracja elektrycznej aktywności kory mózgu. Zapis prawidłowy

*fale alfa -> f 8-13 Hz , A ok. 30-100mikroV

*fale beta -> f 12-30 Hz , A < 30 mikroV

*reakcja zatrzymania

*aktywacja zapisu

  1. Posturografia

ocena środka ciężkości -graficzna rejestracja przemieszczeń lub ruchu platformy, środka ciężkości ciała w czasie i przestrzeni

POSTUROGRAFIA STATYCZNA- informacje na temat zintegrowanego działania układu równowagi- w utrzymaniu właściwej postawy ciała (zapis to POSTUROGRAM lub STATOKONEZJOGRAM)

Posturografia obejmuje :badanie z otwartymi/zamkniętymi oczami na statycznej platformie -j.w. na ruchomej platformie -otwarte oczy, platforma statyczna, otoczenie ruchome -otwarte oczy, platforma i otoczenie ruchome

- test możliwości, ilościowa ocena stabilności postawy

-monitorowanie

-pomiar reakcji kontrolnych

-pomiar zakłóceń w sytuacji dopływu zmiennych informacji

POSTUROGRAFIA DYNAMICZNA-Jest to ilościowa metoda oceny czynności układu równowagi podczas zestawu prób statycznych i dynamicznych, które naśladują sytuacje występujące podczas codziennej aktywności pacjenta.

-W badaniu komputerowej posturografii dynamicznej wyróżnia się dwie zasadnicze części: test organizacji zmysłowej oraz test kontroli motorycznej

-Kontrola postawy ze względu na rozmieszczenie układów zarówno sensorycznych, jak u wykonawczych ma charakter rozproszony. Stabilność utrzymywana jest przez stałe lub fazowe napięcie mięśni, których aktywność sterowana jest zarówno sygnałami ośrodkowymi, jak i obwodowymi. Wypadkową tego sterowania jest określone położenie środka ciężkości ciała..

-Przeciwdziałanie utracie równowagi jest skuteczne, gdy w określonym czasie (70-100 ms.) układ nerwowy zdoła rozpoznać bodziec destabilizujący oraz wybrać i wykonać program przywracający równowagę.

ZESTAW III

  1. Nieprawidłowy zapis EMG :

-Dodatnie potencjały odnerwienia

-Fascykulacje

-Fibrylacje - spontaniczne wyładowania

-Ciągi miotoniczne

-Wyładowania tężyczkowe

  1. Znaczenie dystrofiny :

Białko strukturalne komórki mięśniowej łączące cytoszkielet (przez wiązanie się z aktyną) z kompleksem glikoproteinowym znajdującym się w błonie komórkowej (sarkolemie na poziomie prążka Z). Obecność dystrofiny nie pozwala na rozpad tego kompleksu, który stabilizuje błonę komórkową i wpływa na jej przepuszczalność.

- tworzy kostamery przykazuje napięcie z sarkomeru przez glikoproteinowy kompleks do macierzy zewnątrzkomórkowej.

- jej brak jest równoznaczny z uszkodzeniem sarkolemy

- mechaniczne uszkodzenie sarkolemy powoduje niekontrolowaną dyfuzję jonów Ca 2+ do komórki

  1. Droga piramidowa :

Wieniec promienisty->torebka wewn-konary mózgu-most-rdzeń przedł (część wł tworzy piramide w czesci dolnej tego rdzenia krzyzuje sie i biegnie w sznuach bocznych rdzenia)-Rdz kr-jądra

Układ piramidowy dzieli się na dr rdz m i dr piramidową. Dr piramidowa dzieli się na I neuron (część przednia płacika ok. śr i górno-śr część zakrętu przedśr->5-15% dochodzi bezpośr do kom alfa i początkowych nn rdz) i II neuron (słupy przednie rdz kr)

Drogi korowo- rdzeniowe, schodząc w rdeniu kręgowym ku dolowi, stopniowo cieńczeją, ponieważ ich włókna kolejno wnikaja do istoty szarej. Przekazuja one impulsy nerwoe do komórek ruchowych rogów przednich głównie poprzez krótkie neurony pośredniczące. Większośc włókien piramidowych przekazuje impulsy z z kory mózgowej do komórek ruchowych strony przeciwległej rdzenia

  1. Odruchy regulujące napięcie mięśniowe

-pętla gamma - rdzeniowo - mięśniowa (OUN zdolny do inicjacji ruchu bezpośrednio przez pobudzenie motoneuronu gamma => pobudzenie z tworu siatkowatego => droga siatkowo - rdzeniowa => rdzeniowo - kręgowa => motoneuron gamma =>skrócony sarkomer właściwości intrafuzalne => rozciąganie zakończone pierwotnie pierścieniowo - spiralne => pobudzenie właściwe 1a>wzr aktywowany motoneuron alfa => pobudzenie właściwe ekstrafuzalne =>skurcz mięśnia)

*odr stat na rozciąg *odr scyzoryk

Napięcie: struktury pnia mózgu jądro podkorowe i kora za pośrednictwem odpowiednich szlaków zstępujących z układu siatkowatego i j przedsionkowego unerwienia alfa i gamma motoneuronu.

  1. Wzmocnienie w EEG :

Zestaw 4

  1. Jakie znasz kanały w mięśniach

  1. 3 rodzaje kanałów K+

-dla szybkich odkomórkowych prądów K+ w okresie repolaryzacji

-dla wolnych dokomórkowych prądów K+ w spoczynku

-dla dokomórkowych prądów K+ aktywujących Ca2+ w szczytowym pobudzeniu

b) Kanały Ca2+

-aktywowane przez silną szczytową depolaryzacje

-zamykane przez repolaryzacje

-znajdują się w siateczce sarkoplazmatycznej

c) Kanaliki T

-zagłębienia sarkolemmy. Znajdują się pomiędzy prążkiem A i J w każdym sarkom erze

-powodują, że fala depolaryzacji przemieszcza się w głąb komórki, a nie tylko na błonie

d) Kanały dla Na+ i H+

  1. Miopatie

To grupa chorób, której cechą charakterystyczną jest pierwotne uszkodzenie wł mm. Jest to bardzo szeroka grupa obejmująca zarówno choroby o pochodzeniu metabolicznym, genetycznym oraz choroby zapalne.

-Do wspólnych objawów klinicznych wszystkich rodzajów należą:

* osłabienie,

*nużliwość

*zaniki mięśniowe.

-Niekiedy również obserwuje się zniesienie odruchów ścięgnistych, intensywne bóle mięśniowe oraz przykurcze.

-Zważywszy na trudność w diagnozie chorób miopatycznych niezbędne są badania genetyczne oraz laboratoryjne.

Rodzaje miopatii:

-Miopatie metaboliczne.

-Miopatie wrodzone.

-Miopatie zapalne.

-Postępujące dystrofie mięśniowe

Miotonie:

-czynna - przetrwały skurcz mięśnia występuje spontanicznie

-perkujsyjna - przetrwały skurcz mięśnia występuje po bodźcu mechanicznym

  1. Nieprawidłowe grafoelementy

- zespoły iglicowe - fala wolna (padaczka)

-fale szybkie i ostre iglicowe (padaczka GRAND MAL)

-fale wolne i iglica (padaczka PETIT MAL)

-fale delta i subdelta f+0,5-4Hz

-ogniskowe spowolnienie czynności

-intermitujące rytmiczne fale wolne

-uogólniona czynność nieregularna i polimorficzne spowolnienie czynności

-czynność niskonapięciowa

-linia zerowa - śmierć mózgu

-fale theta f=4-7 Hz

  1. Nieprawidłowy zapis ENG w EMG

Istnieje miogenny i neurogenny zapis EMG, każdy ma swoje kryteria

-ZAPIS NEUROGENNY

*kryteria swoiste:

-wydłużenie potencjałów

-zwiększenie obszaru MU

-zwiększenie max. Amplitudy w obszarze MU

-wzrost amplitudy

-zubożenie zapisy 30% max. Skurczu

*kryteria nieswoiste

-zwiększenie odsetka potencjałów wielofazowych

-czynność spoczynkowa -dodatnie fale, fascykulacje, fibrylacje

Neuropatia aksonalna- niewielkie potencjały czynnościowe(prawidłowa prędkość przewodzenia)

Neuropatia demielinizacyjna- zmniejszona prędkość przewodzenia, wydłużona latencja, prawidłowa lub nieznacznie zmniejszona amplituda potencjałów czynnościowych

  1. Opisać transmisję synaptyczną

  1. Potencjał czynnościowy dociera do zakończenia presynaptycznego

  2. W błonie zakończeń presynaptycznych znajdują się napięciozależne kanały wapniowe

  3. Impuls otwiera kanały

  4. Napływ jonów wapnia do wnętrza komórki

  5. Jony wapnia pełnią dwie funkcje:

*uruchamiają tzw. szybki transport aksonalny - umożliwia transport pęcherzyków z neurotransmiterem do zakończenia presynaptycznego

*ułatwia przyleganie pęcherzyka do błony presynaptycznej

  1. Uwolnienie neuroprzekaźnika do szczeliny synaptycznej - 3 możliwości:

-egzocytoza

-kiss and run

-kiss and stay

  1. Neuroprzekaźnik dyfunduje w szczelinie I łączy się z receptorami błony synaptycznej (2 typy receptorów)

  2. Gdy neuroprzekaźnik połączy się z receptorem na błonie postsynaptyczną informacja została przekazana

ZESTAW V

  1. Lokalizacja ośrodków czuciowych

Ośrodki czuciowe znajdują się w przedniej części płata ciemieniowego (kora czuciowa, somatoczuciowa). Dochodzą tu impulsy z receptorów odbierających wrażenie dotyku, ciepła, chłodu.

*pierwszorzędowa kora czuciowa, SI, (pole 3, 2, 1): zakręt zaśrodkowy - czucie powierzchowne

*drugorzędowa kora czuciowa, SII, (na styku 40, 41 i 43, ale w podziale Brodmanna nie została wyodrębniona, leży u podnóża pierwszorzędowej kory czuciowej, w górnej części bruzdy bocznej: jest obszarem projekcyjno-asocjacyjnym; integruje bodźce z obu stron ciała, pośredniczy w uczeniu się związanym z bodźcami dotykowymi; dzięki połączeniom z korą motoryczną ma wpływ na sterowanie ruchem

*kora asocjacyjna ciemieniowa (pole 7, pole 5)): płacik ciemieniowy górny - analiza bodźców

*kora asocjacyjna ciemieniowo-skroniowo-potyliczna (pole 39, 40): płacik ciemieniowy dolny, zakręt nadbrzeżny

  1. Mechanizm odruchu odwrotnego na rozciąganie

Odruchowe zahamowanie motoneuronów alfa rozciąganego mięśnia (umożliwia wydłużenie mięśnia)

    - receptorem odruchu jest narząd ścięgnisty Golgiego (na pograniczu mięśnia i ścięgna)

- droga dwusynaptyczna:

     * włókna aferentne Ib

     * interneuron hamujący

     * motoneuron alfa

- pobudzenie przekazywane przez włókna nerwowe typu Ib do interneuronów hamujących oraz z pobudzającymi neuronami ruchowymi pobudzającymi mięśnie antagonistyczne

  1. Znaczenie EMG :

EMG - jeden z podstawowych badań w rozpoznawaniu chorób mm i nn obw. Badanie to pozwala ustalić lokalizację i charakter zmian pat w mm, oraz ocenić dynamikę procesu chor.

4.III i IV faza snu nREM

-stadium 3 i 4 obecnia często łacznei nazywa się snem delta.

* Faza 3- zapis EEG poniżej 2 Hz, amplituda > 75 uV przez 20-50% składki

- mogą występować zespoły K i wrzeciona snu

* Faza 4 - zapis EEG poniżej 2 Hz, amplituda > 75 uV powyżej 50% składki

- także mogą występować zespoły K i wrzeciona snu.

- W fazie 3 zanikają fale Theta, a zaczynają dominować fale Delta, i tak już pozostaje przez cały okres fazy 4

- Obie te fazy zwane są snem wolnofalowym

- Oddech staje się regularny i rzadszy, spada ciśnienie tętnicze, ustaja ruchy gałek ocznych, napięcie mięśni zanika, spada temperatura ciała

- Do krwi uwalniany jest hormon wzrostu, a więc przyspieszone jest również gojenie się ran

- Organizm regeneruje się

- Sen wolnofalowy dominuje przez pierwsza część nocy i może trwać nawet do godziny. Później stopniowo zmniejsza się jego długość. W tym stanie trudno jest obudzić śpiącego, a jeśli się już uda, będzie on rozkojarzony, senny. Rano z pewnością nie będzie pamiętać, że się go budziło.

  1. Ruchy mimowolne (hiperkinezja)

Ruchy mimowolne to patologiczne ruchy towarzyszące wielu chorobom OUN i uszkodzeniu różnych dróg nerwowych. Wyróżniamy ruchy mimowolne :

- drżenie (spoczynkowe, pozycyjne, kinestetyczne, ortostatyczne, zamiarowe)

- ruchy pląsawicze - zaburzenia ruchowe określające mocne, szybkie, nieregularne, szarpiące ruchy, najbardziej nasilone w obrębie dystalnych częściach kończyn

- hemibalizm - ruchy mimowolne obejmujące połowę ciała, zwłaszcza części proksymalne kończyn, gwałtowne, wybuchowe, dalekosiężne ruchy miotające kończyn, zwykle bardziej nasilone w obrębie kończyny górnej

- dystonie - nienaturalne ustawienie powstałe na skutek skurczów mięśni fazowych i tonicznych

- akatyzja - Polega na subiektywnie odczuwanym uczuciu niepokoju, a obiektywnie manifestuje się ciągłym przymusem poruszania kończynami, dreptaniem, chodzeniem, przesuwaniem środka ciężkości przy siedzeniu, krzyżowaniem i prostowaniem kończyn dolnych, bezcelowymi złożonymi ruchami kończyn górnych

- atetoza - robaczkowate, wolniejsze od ruchów pląsawiczych, jedno- lub obustronne ruchy mimowolne o charakterze wężowego skręcania i wyginania kończyn

- tiki - nagłe powtarzające się szybkie, nieregularne ruchy mimowolne także w postaci grymasów

- mioklonie - są one nagłymi, krótkotrwałymi, gwałtownymi wstrząsopodobnymi ruchami mimowolnymi

Zestaw 6

  1. Droga przewodzenia bólu i temperatury

-to układ przednio - boczny, droga ta odpowiada za delikatny dotyk oraz za całe czucie bólu i temp.

-układ ten nazywa się przednio-boczny ponieważ biegnie w sznurach przednich i bocznych rdzenia przedłużonego i tak jak wszystkie drogi czuciowe niezmysłowe jest trój neuronowy

1 NEURON - rozpoczyna się w termoreceptorach, algo receptorach i mechanoreceptorach

-położony jest w zwoju neuronu rdzeniowego i jest bardzo krótki

-dochodzi do komórek czuciowych rogu tylnego

2 NEURON - po przejściu przez spoidło białe neuron 1 przełącza się na neuron 2, zagina się pod kątem 90o do góry i wspina w pniu mózgu do wzgórza

-jest dwojako zróżnicowany :* droga rdzeniowo - wzgórzowa - przednia (przewodzi delikatny dotyk)

* droga rdzeniowo - wzgórzowa - boczna (przewodzi czucie bólu i temp.)

3 NEURON przebiega od jądra brzusznego tylnego wzgórza i kończy się w ośrodku czuciowym kory

  1. Znaczenie ENG

-umożliwia ocenę funkcji n obw, co ma istotne znaczenie dla lokalizacji uszkodzeń n obw;

-przy jej pomocy można obserwować dynamikę narastania lub cofania się objawów uszk, niezależnie od przyczyny uszkodzenia nerwów obwodowych;

- często stanowi uzupełnienie badania elektromiograficznego;

-Za pomocą badania ENG włókien ruchowych i czuciowych można stwierdzić,
czy jest to polineuropatia wyłącznie ruchowa czy czuciowa,czy też najczęstsza — mieszana.

-Elektroneurografie umożliwia również ocenę charakteru uszkodzenia, wskazując, czy jest to uszkodzenie demielinizacyjne czy aksonalne

  1. Co odpowiada za napięcie mięśniowe

Napięcie mięśniowe - to opór jaki mięsień stawia rozciągającej sile często określony jako tonus

Podstawowe znaczenie w regulacji napięcia mięśniowego posiadają :

-statyczny odruch rozciągania

-odruch scyzorykowy

-pętla gamma

Ponadto na napięcie mięśniowe wpływają struktury pnia mózgowego, jądra podkorowe i kora mózgowa, za pośrednictwem odpowiednich szlaków zstępujących z układu siatkowatego i jąder przedsionkowych unerwiających alfa- i gamma-motoneurony rdzenia

Napięcie regulowane jest odruchowo

  1. Prawidłowe EEG

EEG rejestracja elektrycznej aktywności kory mózgu

-Fale alfa (8-13Hz)-około potyliczne Rytm alfa układa Się we wrzeciona rytmiczne

-Fale beta (powyż.13Hz),około czołowe

-reakcja zatrzymania (w pozycji leżącej bez bodźców świetlnych, dźwiękowych i zapachowych)

-Aktywacja zapisu

Nie ma fal hetta ,delta, ostrych, iglicy, zespołów, napadowości ani zmian uogólnionych

  1. Regulacja równowagi i koordynacji, czynniki wpływające

Regulacja koordynacji i równowagi odbywa się na poziomie móżdżku, jego rozwój zależy od stopnia zaawansowania rozwoju mięśnia. Jego funkcją jest utrzymanie równowagi, postawy ciała, koordynacji ruchowej, tonusa mięśniowego, uczenia się zachowań motorycznych i wyk. Precyzyjnych ruchów.

Móżdżek otrzymuje informację z :

*mięśni, stawów i więzadeł

*ze skóry, narządów wzroku, słuchu, równowagi, rąk i stóp

*z kory mózgowej

*z ośrodka ruchowych rdzenia kręgowego

Czynniki wpływające :

-inteligencja człowieka

-doświadczenia motoryczne

-poziom rozwoju psychoruchowego móżdżku

-środki odurzające (alkohol, narkotyki)

ZESTAW VII

  1. II faza snu nREM

- sen właściwy

- fazę 2 cechuje jeszcze większe obniżenie częstotliwości fal mózgowych

- widoczny głównie rytm hetta

- delta (0.5 - 4 Hz) mniej niż 20% składki

- Amplituda może być wyższa niż w stadium 1 NREM

- Pojawiają się zespoły K czyli spore pojedyncze impulsy fali wolnej i wrzeciona snu

- przypuszczalnie człowiek spostrzega w tym momencie, że jego świadomośc zanika i gwałtownie "rozbudza" się na moment

- w fazie 2 następuje stopniowe wyłączanie świadomości.

  1. Transport aktywny, przykład mechanizmu

- rodzaj przenikania substancji przez błonę komórkową

- zachodzi z udziałem mechanizmów transportowych lub substancji przenośnikowych

- Zachodzi wbrew gradientowi stężeń

- wymaga dostarczenia energii : w postaci ATP lub innego związku dyfundującego zgodnie z gradientem

Przykładem jest pompa sodowo - potasowa :

- 3 Na+ przechodzi na zewnątrz błony

- 2 K+ do wnętrza komórki

- generowanie gradientu stężeń dla jonów sodu i potasu

- posiada aktywność elektrogenną

- regulacja bilansu wodnego

  1. Kontrola ruchów dowolnych

Ostatecznie za wyzwalanie, koordynowanie i kontrolę wykonywanych ruchów są odpowiedzialne 3 poziomy w obrębie CUN: -najwyższy - korowy ,

-niższy - obejmujący jądra podkorowe i pień mózgu , twór siatkowaty, jadra przedsionkowe , mózdżek , -

najniższy - poziom rdzeniowy

Za właściwe, prawidłowe wykonanie ruchu dowolnego, powstającego zgodnie z naszą wolą, odpowiada korowa reprezentacja ruchowa oraz drogi piramidowe(korowo-rdzeniowe).

Na ostateczny wygląd każdej czynności ruchowej mają wpływ : jądra podkorowe tworzące układ pozapiramidowy, móżdżek , twór siatkowaty oraz połączenia między nimi

  1. Parametry EMG, diagnostyka w neuropatii :

1. Amplituda [uV] - różnica między najwyższym a najniższym szczytem potencjału

Zależy od:

a. pozycji elektrody

b. odległości elektrody od źródła potencjału

2. Czas trwania (długość) [ms] - mierzony od pierwszego wychylenia potencjału do miejsca przecięcia linii izoelektrycznej przez fazę końcową (przeważnie przy wzmocnieniu 100 uV/cm i podstawie czasu 10 ms/cm)

Zależy od:

a. badanego mięśnia

b. wieku pacjenta (zwiększa się z wiekiem)

c. rodzaju elektrod odbiorczych

d. temperatury (wydłuża się przy spadku temperatury)

3. Średni czas trwania potencjału [ms] - wyznaczany z co najmniej 20 pojedynczych potencjałów

4. Liczbę faz - ilość odchyleń krzywej potencjału od linii izoelektrycznej (norma: potencjały 2-3 fazowe, 4- fazowe 3-12 %)

5. Procent potencjałów wielofazowych - (powyżej 4 faz)

6. Częstotliwość [Hz]

Objawy kliniczne neuropatii:

-Z przewagą objawów ruchowych G-B,

-Z przewagą objawów czuciowych cukrzyca

-z objawami autonomicznymi

-cechy zespołu wiotkiego- niedowłady, osłabienie napięcia mięśniowego, zaniki mięśniowe, osłabienie lub brak odruchów

-objawy czuciowe: drętwienia, pieczenia, palenie, mrowienie, niedoczulica lub przeczulica,bóle,

-EMG i biopsja

  1. Definicja odruchu, budowa łuku odruchowego

Odruch - w fizjologii jest to automatyczna reakcja na bodziec zewnętrzny lub wewnętrzny, zachodząca przy udziale ośrodkowego układu nerwowego.

Budowa łuku odruchowego :

- receptor

- droga dośrodkowa

- ośrodek w uładzie nerwowym

- droga odśrodkowa

-narząd wykonawczy

Zestaw 8

  1. Polisomnografia

Jest badaniem wielu rodzajów aktywności organizmu podczas snu. Podstawowe to:

- aktywność bioelektryczna mózgu

- napięcie mięsni

- ruchy gałek ocznych

- aktywność oddechowa

- czynność serca

Zebrane razem informują czy wszystkie czynności są zsynchronizowane

- czy sen przebiega prawidłowo

- czy jest odpowiednie napięcie mięśniowe i temperatura

- czy serce pracuje właściwie dla danej fazy snu

- czy są zachowane rytmy biologiczne

Bada się:

- nadmierna senność

- Bezsenność

- działanie leku na sen

- zaburzenia oddychania w czasie snu

- zaburzenia występujące przy schorzeniach układu nerwowego

- rytm snu i czuwania

  1. Miastenia

-Nabyta, przewlekła choroba, charakteryzująca się nużliwością (szybkim zmęczeniem i osłabieniem) mięśni szkieletowych. Przyczyną miastenii jest proces autoimmunologiczny, skierowany przeciwko receptorom acetylocholinowym.

- Częstość występowania:

- 25-50 przyp.na 100 tys.populacji

- występuje w każdym wieku

- w okresie 18-30 r.ż. K>M

- w okresie 45-50 r.ż. K=M

- w okresie 50-60 r.ż. M>K

-10-15% chorych dzieci >16 r.ż.

Objawy kliniczne:

-Nadmierna męczliwość mięśni w czasie ich aktywności.

-Początek często w mięśniach gałki ocznej, podniebienia, gardła.

-Objęcie procesem mięśni unerwionych przez różne nerwy obwodowe.

-Zmienność nasilenia objawów w ciągu dnia.

-Zależność od wysiłku fizycznego.

-Objawy mogą nasilać się w czasie: infekcji, przemęczenia, stresów, bólu, przebywania w wysokiej temp., w czasie miesiączki, w ciąży

-Poprawa po wstrzyknięciu inhibitora acetylocholinesterazy (edrofonium-Tensilon)

Kliniczny podział miastenii

-Grupa I - miastenia oczna

-Grupa IIA - łagodna miastenia uogólniona

-Grupa IIB - umiarkowana do ciężkiej miastenia uogólniona

-Grupa III - miastenia ostra (gwałtowna) lub ciężka uogólniona z niewydolnością oddechową

-Grupa IV - miastenia, późna, ciężka, ze znaczącą symptomatologią opuszkową.

Rozpoznanie:

-wywiad

-twierdzenie objawu apokamnozy, czyli wykazanie słabnięcia mięśni podczas pracy

-dodatni wynik próby z chlorkiem edrofonium (Tensilonem): zmniejszeniu lub zniesieniu objawów po dożylnym podaniu 10 mg leku

-badania elektrofizjologiczne

-wykryciu przeciwciał anty-AChR i (lub) anty-MusK.

Leczenie farmaceutyczne ma na celu zwiększenie stężenia acetylocholiny w złączach nerwowo-mięśniowych i zapobieganie wytwarzania przeciwciał receptorów acetylocholiny.

  1. Odruch zginania

- odruch ten można wywołać z aferentów drugorzędowych we wrzecionach mięśniowych, z receptorów skórnych, stawowych oraz bólowych (aferenty odruchu zginania)

- łuk odrucowy tego odruchu ma charakter polisynaptyczny bowiem w jego skład wchodzą co najmniej dwa neurony wstawkowe

- pobudzenie aferentów odruchu zginania wywołuje pobudzenie motoneuronów alfa mięśni zginaczy i zahamowanie motoneuronów mięśni prostowników w kończynie tożsamej przy jednoczesnym pobudzeniu motoneuronów mięśni zginaczy w kończynie przeciwstronnej (skrzyżowany odruch wyprostny)

- wywołany przez pobudzenie receptorów bólowych, nazywany nocyceptywnym odruchem zgięciowym

  1. Ośrodki ruchowe w mózgu

Neurony ruchowe to komórki nerwowe leżące w rdzeniu kręgowym w rogach przednich mózgowiu. Każdy neuron ma palczaste wypustki, zwane dendrytami, którymi odbiera impulsy z innych neuronów. Pod wpływem tych impulsów neuron wysyła własne impulsy. Biegną one wzdłuż wychodzącego z neuronu włókna (aksonu) do sterowanego przez ten neuron mięśnia

  1. Znaczenie ENG

-umożliwia ocenę funkcji n obw, co ma istotne znaczenie dla lokalizacji uszkodzeń n obw;

-przy jej pomocy można obserwować dynamikę narastania lub cofania się objawów uszk, niezależnie od przyczyny uszkodzenia nerwów obwodowych;

- często stanowi uzupełnienie badania elektromiograficznego;

Za pomocą badania ENG włókien ruchowych i czuciowych można stwierdzić,
czy jest to polineuropatia wyłącznie ruchowa czy czuciowa,czy też najczęstsza — mieszana. Elektroneurografie umożliwia również ocenę charakteru uszkodzenia, wskazując, czy jest to uszkodzenie demielinizacyjne czy aksonalne.

ZESTAW IX

  1. Cechy przewodzenia impulsu w CUN

- przewodzenie we włóknach rdzennych i bezrdzennych - skokowe i ciągłe

- zależnośc szybkości przewodzenia od średnicy włokna nerwowego (im większa średnica tym większa prędkość)

- zależność szybkości przewodzenia od poziomu zmineralizowania (większe zmineralizowanie = większa prędkość)

- prawo izolowanego przewodnictwa

- prawo jednokierunkowego przewodnictwa w rdzeniu kręgowym

  1. Cechy prawidłowego zapisu EMG :

-Asynchronia zależy od różnej długości zakończeń nerwowych, zmiennego opóźnienia synaptycznego

-wieloaksonalne unerwienie w niedojrzałych włókienkach mięśniowych u dzieci

-starzenie- utrat MU 0,7-1%rocznie, remodelowanie, wzrasta obszar i czas trwania MU- postępujące odnerwienie i reinerwacja

-rekrutacja -większość MU wyładowania 5-10 Hz, stosunek liczby czynnych MU do częstotliwości wyładowania MU jest w normie stały-niższy od 5=częstotliwość MUP 20Hz=4 jednostki ruchowe są czynne

  1. Synapsa elektryczna :

- odmienna budowa od synapsy chemicznej (nie ma szczeliny synaptycznej)

- błony komórek synapsy łączą się z sobą za pośrednictwem tzw. koneksonów ( zbudowane z koneksym - białek i tworzą kanały jonowe)

- informacja w synapsie elektrycznej przekazywana jest w postaci impulsu elektrycznego za pomocą koneksyn

- nie obowiązuje reguła „wszystko albo nic”

- nie musi zostać przekroczona wartość progowa, przekaźnictwo takie nazywa się jeden do jednego

- nie ma podziału na elementy presynaptyczne i postsynaptyczne - informacja może być przekazywana przez tę samą komórkę - przekaźnictwo dwukierunkowe

  1. I faza snu nREM

- Faza 1-sza - snu płytkiego jest przejściem pomiędzy czuwaniem a snem

- spadek zawartości rytmu alfa poniżej 50%

- zapis przechodzi do rytmów wolnych theta (4-8 Hz)

- mogą występować fale ostre wierzchołkowe

- w EOG mogą być widoczne wolne ruchy gałek ocznych.

  1. Chronaksja, reobaza, krzywa I/T

*Chronaksja- czas użyteczny dla bodźca o natężeniu podwójnej reobazy

*Reobaza- Najmniejsze natężenie prądu galwanicznego o czasie 1000Ms potrzebne do wywołania reakcji

*Krzywa I/T- Jest graficznym przedstawieniem zależności pomiędzy natężeniem a czasem trwania impulsu prądów trójkątnych i prostokątnych

Zestaw 10

  1. Przebieg drogi czuciowej

CZUCIE DOTYKU I UCISKU

receptor (skora owłosiona: wolne zakończenia nerwowe i rcp. Koszyczkowe mieszków włosowych, skora warg i opuszków: łąkotki dotykowe (Merkla) ciałka dotykowe (Meissnera) kolbki końcowe (Krausego) ciałka zmysłowe (Ruffiniego)--> wypustka I neuronu w zwojach nerwów czaszkowych/ rdzeniowych---> druga wypustka w korzeniu grzbietowym ---> II neuron w rogu tylnym rdzenia kręgowego /jadrze smukłym i klinowatym rdzenia przedłużonego, akson z rogów tylnych

przechodzi na 2 stronę rdzenia i wstępuję w drodze rdzeniowo-wzgórzowej bocznej i przedniej, neurony jadra smukłego i klinowatego wysyłają aksony biegnące przez wstęgę przyśrodkowa do wzgórza po str kontrlateralnej----> torebka wewnętrzna --> III neuron w jadrze przekaźnikowym wzgórza- w jadrze brzusznym tylno-bocznym wzgórza. III neuron dla rcp. twarzy jamy ustnej i głowy unerwianych przez n. trójdzielny znajduje sie w jadrze brzusznym tylno-przyśrodkowym wzgórza.---> IV neuron w polu 1-3 wg. Brodmanna.

CZUCIE BÓLU

rcp (bólowy o typie echanorcp, bólowy będący jednocześnie mechano- i

termorcp: typu I uczynniany przez bodźce mechaniczne i cieplne powyżej 45stopni, typu II uczynniony przez bodźce mechaniczne i cieplne poniżej 15 stopni, typu III uczynniany przez bodźce mechaniczne, wysoka temp., bodźce chemiczne) I neuron zwojów rdzeniowych---> II neuron w rogach tylnych rdzenia, przejście na 2 str, droga rdzeniowo-wzgórzowa boczna---> III neuron we wzgórzu w jadrach brzusznych tylno-bocznych i tylno-przyśrodkowych---> IV pola czuciowe kory mózgu (zakręt zaśrodkowy), drugorzędowa reprezentacja czuciowa w wieczku czołowo-ciemieniowym i korze wyspy

CZUCIE TEMPERATURY

rcp (cieplo- kolbki końcowe, zimno- ciałka zmysłowe) I neuron zwoju rdzeniowego wchodzi przez korzenie grzbietowe----> II neuron w rogach tylnych rdzenia przechodzi na 2 str i biegnie jako droga rdzeniowo-wzgórzowa boczna przez wstęgę rdzeniowa w pniu mózgu i torebkę wewnętrzną do wzgórza----> III neuron w jądrze brzusznym tylno-bocznym wzgórza----> IV neuron kora mózgu zakręt zaśrodkowy

  1. Odruch Hoffmana, fala F

- jest jedynym u człowieka monosynaptycznym odruchem rdzeniowym, wywoływanym przez el.stym. grubszych mielinowych włókien nerwowych aferentnych Ia, o najniższym progu pobudliwości

- odruch zgodnie z zasadą, że próg pobudliwości włókna nerwowego na bodziec el. jest tym niższy, im włókno to jest grubsze, a zatem prowadzące najszybciej potencjał czynnościowy

- pierwsze ulegną pobudzeniu włókna dośrodkowe

*przy pobudzaniu wystarczającej liczby tych włókien osiągnięty zostaje próg pobudliwości motoneuronów rdzeniowych i w konsekwencji wywołane jest progowe zstępujące włóknami eferentnymi od motoneuronów pobudzenie mięśnia i zarejestrowana zostaje jego progowa odpowiedź - odruch H

elektrostymulacja nerwu piszczelowego w dole podkolanowym aktywacja odruchu rozciągania m. płaszczkowatego- rejestracja progowej odpowiedzi bioelektrycznej, latencja 30-35 ms. Może powstac bezpośrednia odpowiedz- M, latencja 4-5ms

Fala F tylko przy fali M!!

Czynniki wpływające na amplitudę i latencję odruchu- impulsy torujące i hamujące z wyższych ośrodków- fenomen modulacji odruchu M

Odruchy- uzupełniająca neurofizjologia przy użyciu testów instrumentalnych

Fala F- W momencie zadziałania bodźca przekraczającego próg pobudliwości włókien nerwowych, fala pobudzenia przemieszcza się również antydromowo stymulując komórki Alfa rogów przednich rdzenia kręgowego co wyzwala impuls i odpowiedz mięśnia na fale F inaczej zwana fala odbita. Powstaje wyłącznie jeśli obecna jest fala M

- odpowiedź F

- latencja bliska utajeniu odruchu H

- wywołuje się ją w mięśniu przy pobudzaniu pnia nerwu powtarzającymi się bodźcami ponad maksymalnymi (nieraz przykrymi dla badanego) tj wywołującymi ponad maksymalną amplitudę odpowiedzi M

- jest efektem antydromowego przewodnictwa we włóknach nerwowych i ruchowych p antydromowego pobudzania biegun motoneuronów rdzenia kręgowego

- wywoływane kolejno występującymi po sobie bodźcami fale F wykazują różnice w kształtach, latencjach i amplitudach

  1. Elektrokortykografia

do zapisu EEG dołącza się zapis z kamery rejestrującej zachowanie pacjenta podczas badania EEG. Można dzięki temu zweryfikować, czy napad np napad padaczkowy jest prawdziwy czy tylko psychogenny.

Elektrokortykografia to czyli ECoG to badanie EEG wykonywane bezpośrednio na

korze mózgu np podczas operacji daje dokładniejsze informacje o funkcjach mózgu.

  1. Potencjały słuchowe wywołane - znaczenie kliniczne

sygnały el. rejestrowane w odpowiedzi na bodziec akustyczny na powierzchni czaszki (AEP) lub bezpośrednio na pniu mózgu (BAEP) AEP- najwyższa amplituda na szczycie głowy (z el Cz) 22 załamki 7 wczesnych 6 pośrednich 9 późnych BAEP- 7zalamkow: 1-pot. czynnościowy n. słuchowego, 2. z jader ślimakowych mostu, 3 z jader oliwki, 4i5 ze wzgórka dolnego pokrywy śródmózgowia, 6 z ciała kolankowatego przyśrodkowego wzgórza, 7 z promienistości słuchowej w kresomózgowiu znaczenie: brak załamków 2-7 świadczy o śmierci mózgu, diagnostyka zaburzeń ślimakowych, badanie progu słyszenia, diagnostyka różnicowa zab. słuchu, bad. przesiewowe słuchu u noworodków i niemowląt, BAEP- diagnozowanie spiaczki

  1. Pętla Gamma

bezpośredni wpływ na napięcie mięśniowe: pętla gamma, odruch statyczny na

rozciąganie i odruch scyzorykowy pętla gamma czyli pętla rdzeniowo-mięśniowa

O.U.N jest zdolny do inicjacji ruchów bezpośrednio przez pobudzenie

motoneuronow gamma, pobudzenie idzie z tworu siatkowatego jak łatwo sie domyślić droga

siatkowo-rdzeniowa--->rdzeń kręgowy---->motoneuron gamma---> skrócenie

sarkomerów włókna intrafuzalnego----> rozciągniecie zakończeń pierwotnych

pierścieniowo-spiralnych--->pobudzenie włókna Ia--->wzrost aktywności motoneuronu

ZESTAW XI

  1. Lokalizacja neuronów ruchowych

Neurony ruchowe to komórki nerwowe leżące w rdzeniu kręgowym w rogach przednich mózgowiu. Każdy neuron ma palczaste wypustki, zwane dendrytami, którymi odbiera impulsy z innych neuronów. Pod wpływem tych impulsów neuron wysyła własne impulsy. Biegną one wzdłuż wychodzącego z neuronu włókna (aksonu) do sterowanego przez ten neuron mięśnia

W jądrach ruchowych rdzenia są skupione neurony (motoneurony) : alfa, beta i gamma.

  1. Tworzenie mostków aktynowo - miozynowych

- tworzenie mostków poprzecznych w stanie spoczynku, części z tropomiozyny zasłaniają centra aktywne na filamencie F-aktyny uniemożliwiając tym samym połączenie główki miozyny z łańcuchem F-aktyny.

-Uwolnienie dużej ilości jonów Ca2+ z cystein brzeżnych do przestzrenei wewnątrzkomórkowej powoduje intensyfikację wiązania Ca2+ z troponiną C

- prowadzi to do zmiany konformacji kompleksu troponina - miozyna

- w efekcie tropomiozyna zmienia swoje ułożenie przestrzenne

  1. Badania diagnostyczne w miastenii :

-dodatni wynik próby z chlorkiem edrofonium (Tensilonem): zmniejszeniu lub zniesieniu objawów po dożylnym podaniu 10 mg leku

-badania elektrofizjologiczne

-wykryciu przeciwciał anty-AChR i (lub) anty-MusK.

  1. EEG w potencjale czynnościowym

EEG mierzy potencjał połowy w przestrzeni wokół neuronów.

Główny wkład do EEG wnoszą potencjały postsynaptyczne, gdyż potencjały czynnościowe powodują mniejszy przepływ ładunku niż potencjały postsynapt. Ze względu na t trwania potencjału czynnościowego(ok. 1ms) znacznie trudniej jest uzyskac synchronizację potencjałów czynnościowych niż postsynaptycznych.

  1. Prawidłowy zapis EMG

- Maksymalne rozluźnienie, wygodna pozycja

- cisza elektryczna w spoczynku, potencjały wkłucia- zależne od pobudliwości włókna mięśniowego, część potencjały płytkie

- zapis wysiłkowy- stopniowe bogacenie się proporcjonalne do gradacji wysiłku-od zapisu prostego, - pośredniego-ubogiego lub bogatego, maksymalny maskuje linie podstawy od 4-60Hz

- ocena ilościowa 20-30 włókien- statystyka

- zmiany amplitudy poniżej 40%

-3-15% potencjałów wielofazowych

-czas trwania krótsze u dzieci , dłuższe u ludzi starszych



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Neuro, Fizjoterapia CM UMK, Neurofizjologia
NEUROFIZJOLOGIA ćw. 3 i 4 - opracowane zagadnienia, Dietetyka CM UMK, Fizjologia
USTALANIE ŁAŃCUCHA BIOKINEMATYCZNEGO, Fizjoterapia CM UMK, Biomechanika
giełda biochemia3, Fizjoterapia CM UMK, Biochemia
ZAGADNIENIA NA KOLOKWIUM Z NEUROLOGII(2), Fizjoterapia CM UMK, Podstawy fizjoterapii klinicznej, Neu
propedeutyka słowka I, Fizjoterapia CM UMK, Fizjoterapia ogólna
Więzadła kończyny dolnej, Fizjoterapia CM UMK, Anatomia
Fizjologiczne podstawy stymulacji mięśni1, Fizjoterapia CM UMK, Podstawy fizjoterapii instrumentalne
Uszkodzenie nerwow kończyny dolnej, Fizjoterapia CM UMK, Kinezjologia
GENETYKA i parazyty KOLOKWIUM 20092, Fizjoterapia CM UMK, Biologia medyczna
ERGONOMIA, Fizjoterapia CM UMK, Fizjoterapia ogólna
elektolecznictwo, Fizjoterapia CM UMK, Podstawy fizjoterapii instrumentalnej
Motorycznosc, Fizjoterapia CM UMK, KUR - Kształcenie Umiejętności Ruchowych
fizjo wykłady, Fizjoterapia CM UMK, Fizjoterapia ogólna
na kolo z biochem, Fizjoterapia CM UMK, Biochemia
Testy funkcjonalne (2), Fizjoterapia CM UMK, Testy funkcjonalne

więcej podobnych podstron