OCENA UCIĄŻLIWOŚCI WYSIŁKU FIZYCZNEGO

Obciążenie fizyczne to wynik pokonywania przez układ mięśniowy działających oporów bądź sił przyciągania ziemskiego, wykonując różne czynności. Mogą być one dynamiczne związane z ruchem i kolejnym przemiennym angażowaniem określonych partii mięśni i układu kostnego, oraz statyczne związane z wysiłkiem jednorodnym, angażującym
w sposób stały, jednostronny te same partie układu mięśniowego - kostnego i wynikające bądź z pozycji ciała, bądź z jednostajności ruchów.

Praca na stanowisku księgowej jest w dużej mierze pracą umysłową nie wymagającą dużej siły fizycznej, lecz wysokiej sprawności umysłowej. Jest to praca wykonywana przez
8 godzin dziennie, czyli 480min.

Do obciążeń fizycznych zaliczyć należy te, związane z długą pracą wykonywaną w pozycji siedzącej. Podczas wykonywanej pracy, pozycja, jaką przyjmuje pracownik jest wynikiem koordynacji mięśniowo-nerwowej całego organizmu. Musi on ponieść pewien koszt fizjologiczny by utrzymać ciało w określonej pozycji.

Pozycja siedząca charakteryzuje się:

- dużą stabilizacją tułowia (ograniczenie ruchów pozornych, pozwalających utrzymać ciało w danej pozycji),
- najlepszą koordynacją ruchową kończyn,
- odciążeniem kończyn dolnych, a nieraz i górnych (oparcia przy siedziskach),
- odciążenie układu krwionośnego.

Na naszym stanowisku pracy, użytkownik biura księgowego jest narażony na obciążenia statyczne czyli taki typ obciążenia który powstaje w wyniku pracy, gdy na zewnątrz nie obserwujemy ruchu kończyn lub ruchów tułowia ale mięśnie są napięte (czasie dłuższym niż 4s ), np. podczas utrzymywania uniesionych rąk. W czasie wykonywania pracy statycznej wydatek energetyczny powoduje większą uciążliwość niż podczas pracy dynamicznej. Jest to spowodowane różnicą pracy mięśni, które nie wykonują ruchów skurczu i rozkurczu tylko są w niezmiennym napięciu.

Obciążenia fizyczne podczas pracy w biurze to m.in.:

- obciążenie wzroku podczas pracy na komputerze - spowodowane emitowaniem przez monitor szkodliwego promieniowania;

- praca związana z ręcznym wypełnianiem dokumentów, ciągłym pisaniem na klawiaturze, segregowaniem dokumentów oraz czytaniem (co jest procesem monotonnym.)

Podczas pracy wykonywanej przez księgową szczególnie narażony jest kręgosłup oraz wzrok. Księgowa musi mieć zagwarantowaną możliwość utrzymania prawidłowej pozycji ciała, tak aby zapobiec dolegliwością kręgosłupa, co zapewnia dostosowanie stanowiska pracy do wymiarów antropometrycznych pracownika oraz do rodzaju wykonywanych czynności. Siedzisko jest jednym z ważniejszych elementów na stanowisku pracy księgowej. Oparcie siedziska powinno umożliwić podparcie odcinków kręgosłupa: piersiowego, lędźwiowego oraz krzyżowego (jak widać na rysunku poniżej).

Także stosowanie zbyt krótkich przerw może prowadzić do bólu pleców, kolan, mrowienia.

Dolegliwości zdrowotne, które mogą wystąpić przy długotrwałej pracy siedzącej i przy komputerze mogą wystąpić miedzy m.in. w postaci:

- bólu (głowy, pleców, karku, rąk, nadgarstków itd.),
- zapalenia ścięgien, stawów, itd.
- obrzęku, opuchlizny palców, dłoni, stawów,
- zniekształcenia kości
- mrowienia, drętwienia (ramion, nóg, itd.),
- osłabienia koordynacji ruchów,
- zmęczenia (wywołanego głównie brakiem odpowiednich przerw),
- osłabienia mięśni (wśród programistów obserwuje się np. zaniki mięśni nóg),
- pieczenia oczu, rozmazywanie się obrazu (jako skutek niewłaściwych monitorów),
- rozdrażnienia.

W pracy statycznej mamy do czynienia z gorszym ukrwieniem mięśni, co powoduje ich drętwienie a w konsekwencji i ból. Skutkiem będzie mniej efektywna praca.

Praca z komputerem może powodować bóle głowy, zmniejszenie tym samym chęci do pracy, pogorszenie ogólnej kondycji organizmu.

ANALIZA OBCIĄŻEŃ FIZYCZNYCH

Korzystając z załącznika Z3 można ocenić wielkość całkowitego wydatku energetycznego. Zgodnie z tabelą nr.1 pracownik wykonujący swoją prace w pozycji siedzącej ponosi wydatek energetyczny W1 0,3kcal/min, bądź 1,2kJ/min. Korzystając z tabeli 2 oceniliśmy prace palców, dłoni i przedramienia jako poziom średni, czyli 0.8 kcal/min, 3.1 kJ/min wydatku energetycznego W2. Wielkość całkowitego wydatku energetycznego Wc [kJ/8h] obliczamy jako sumę wydatków energetycznych W3 (wydatek energetyczny na daną czynność roboczą [kJ]) dla wszystkich czynności w ciągu 8-godzinnej zmiany roboczej. (tab. 4)

W3 = ( W1 + W2 ) * t

W3 = ( 1,2 + 3,1 ) * 480

Całkowity wydatek energetyczny Wc jaki przypada na księgową w ciągu 8 godzin wynosi 2064 kJ.

Otrzymany wynik mieści się w przedziale 1260 - 3350 kJ/8h (tab. 4), co można określić jako mały wydatek energetyczny, zawierający się w przedziale punktowym 1 - 25.

Przy ocenie obciążenie statycznego korzystano z tabeli nr 5, z której wynika, że większość prac biurowych utrzymuje się w przedziale 1 -10 punktów.

Powtarzalność ruchów pracownika na stanowisku księgowej oceniono na poziomie do 30N, co odpowiada małemu stopniu uciążliwości.

Jak pokazano w tabeli 4 ocena wysiłku fizycznego wykazała, że praca na stanowisku księgowej jest to praca o średnim wysiłku, równym 115 punktów (na podstawie tab.7).

Tab. 4. Ocena uciążliwości

Składnik wysiłku	Ocena
		punktowa	słowna
Wydatek energetyczny 2064 kJ/8h	10	mały
Obciążenia statyczne	5
Powtarzalność ruchów	100	duży
	Suma pkt 115	Wysiłek średni

OCENA OBCIĄŻENIA PSYCHICZNEGO

Na obciążenia psychiczne składają się wszystkie zewnętrzne i wewnętrzne obciążenia w systemie pracy działających na człowieka.

Praca księgowej jest typowo umysłowa i obciążenia wynikają z procesów zbierania, zapamiętywania i przetwarzania informacji i dlatego obciążenie umysłowe nie jest łatwe do jednoznacznego wyznaczenia.

Długotrwałe zbieranie i przetwarzanie wielu informacji jest procesem żmudnym oraz męczącym, co powoduje ogólne pogorszenie się samopoczucia, spadek koncentracji, brak zapału do pracy oraz spadek ogólnej kondycji człowieka.

Może ono wynikać z samej pracy, jej charakteru
i warunków, w których się ona odbywa (odpowiedzialność, terminowość, zewnętrzne warunki zakłócające itp.),

Praca umysłowa wymaga bardzo dużego skupienia, a co za tym idzie niezbędna jest cisza oraz spokój. Obciążenie psychiczne może wynikać z charakteru pracy. Praca księgowej obciążona jest dużą odpowiedzialnością, błędy w obliczeniach finansów firmy mogą mieć fatalne skutki, ponadto wymagana jest od niej terminowość i uczciwość . Komfortowe warunki pracy poprawiają jasność myślenia potrzebną do wypełniania dokumentów, pracy na komputerze, księgowania bądź wprowadzania.

Nieodpowiednie warunki wentylacji pomieszczenia (brak klimatyzacji) mają również wpływ na złe samopoczucie, spadek poziomu koncentracji, osłabienie organizmu.

Obciążeniom psychicznym można zapobiegać również poprzez:

- Dore wygłuszenie biura

- robienie przerw podczas wykonywanych czynności

- wykonywanie ćwiczeń relaksacyjnych.

- puszczanie muzyki, która wprowadziłaby pracownika w dobry nastrój,

Obciążenie psychiczne można podzielić na dwie składowe: wysiłek psychiczny, związany z pracą oraz monotonie która może tej pracy towarzyszyć . Monotonia może być czynnikiem niezmiernie uciążliwym, spowodowana jest zwykle niezmienną sytuacją. Może powodować, obniżenie sprawności psychomotorycznej, powoduje senność która jest przyczyną spadku wydajności pracownika, co z kolei może prowadzić do popełniania błędów.

W celu określenia wysiłku psychicznego, każdy proces pracy dzieli się na trzy etapy:

• Uzyskiwanie informacji

• Podejmowanie decyzji, (przetwarzanie informacji na decyzje)

• Wykonywanie czynności (realizacja podjętej decyzji).

Ocena Obciążenia psychicznego została przeprowadzona na podstawie tabel zamieszczonych w załączniku Z4.

Wszelkie tabele uzupełniono po uprzedniej konsultacji z księgową której stanowisko pracy jest przez nas badane,

OBCIĄŻENIE INFORMACJAMI

1 -30 pkt

obciążenie małe

31 -70

obciążenie średnie

71 -90

obciążenie duże

91 -105

obciążenie bardzo duże

Etap	odbiór informacji	podejmowanie decyzji	wykonywanie czynności
Cecha informacji:
częstość napływu informacji	4	4	3
zmienność informacji	3	4	3
niepewność informacji	3	4	3
złożoność informacji	5	5	4
niedokładność informacji	4	4	4
ważność informacji	5	4	3
stres czasowy	4	3	4
RAZEM:	28	28	24
				SUMA = 80

Po dokonaniu analizy tabeli 5, zauważamy, że odbiór informacji podejmowanie decyzji zostały ocenione na 28 pkt natomiast wykonywanie czynności na 24 punktów.

Suma ocen obciążenia informacjami wynosi 80 punktów, co oznacza
ze obciążenie jest duże.

OBCIĄŻENIE MONOTONIĄ

1-5	obciążenie małe
5-12	obciążenie średnie
13-17	obciążenie duże
18-20	obciążenie bardzo duże

Tab. 6. Obciążenie monotonią

Składnik monotonii	pkt
jednostajność procesu pracy	3
jednostajność warunków otoczenia	5
konieczność stałego napięcia uwagi	4
duża łatwość pracy, nie angażująca intelektu	3
RAZEM:	15

Monotonia pracy (tab. 6) została oceniona na podstawie jednostajności procesu pracy, któremu zostały przyporządkowane 3 punkty, jednostajności warunków otoczenia została oceniona na 5 punktów, gdyż praca księgowej opiera się na przebywaniu w jednym pomieszczeniu, wyposażonym w komputer. konieczność stałego napięcia uwagi oceniono na 4pkt. Łatwość pracy, nie angażująca intelektu, został oceniona na 3 punkty.

Łącznie ocena wykazała ze praca na stanowisku księgowej jest praca
o dużym obciążeniu monotonią, o łącznej ilości 15 punktów.

CAŁKOWITE OBCIĄŻENIE PSYCHICZNE

Tab. 7. Całkowite obciążenie psychiczne

		pkt
Obciążenie informacjami		80
Obciążenie monotonią		15
RAZEM:		95
1-35	obciążenie małe
36-82	obciążenie średnie
83-107	obciążenie duże
108-125	obciążenie bardzo duże

Na podstawie tabeli do oceny całkowitego obciążenie psychicznego z załącznika Z4 widzimy ze praca księgowej podlega dużemu obciążeniu psychicznemu, ponieważ wynik 95 punktów mieści się w przedziale 83-107punktów.

---