Uniwersytet w Białymstoku
Wydział Pedagogiki i Psychologii
Socjologia wychowania
Temat: Narkotyki jako problem wychowawczy wśród młodzieży.
Specjalizacja: Pedagogika resocjalizacja
Opracowała
Aneta Olechno
I rok, gr4
Problem upowszechniania się narkotyków wśród młodzieży w Polsce stał się faktem. Kiedyś narkotyki były elementem subkultur, dziś po prostu należą do kultury młodzieżowej — kultury ucieczki. Biorą je przed egzaminem, by rozładować stres; przed klasówką, aby łatwiej zapamiętać materiał; w dni wolne, żeby się „wyluzować" i zapomnieć o szkole; na dyskotekach i w klubach, aby łatwiej znaleźć partnera;
w domu, gdy szwankuje więź z rodzicami. Biorą, by pokonać nieśmiałość, aby wywołać w sobie agresję lub zamknąć się przed światem, żeby imponować rówieśnikom. Z „Analizy stanu zagrożenia przestępczością narkotykową w Polsce w 1997 r.", sporządzonej przez Biuro ds. Narkotyków Komendy Głównej Policji, wynika, że 20 % polskiej młodzieży eksperymentuje z narkotykami. Zdaniem policji, narkotyki dostępne są w trzech czwartych szkół podstawowych i w ponad 90%. średnich. Najmłodsi narkomani mają po 8-9 lat. MZiOS szacuje, że po narkotyki okazjonalnie sięga co najmniej 200 tys. polskich nastolatków, zaś 30-40 tys. jest od nich uzależnionych.
NARKOMANIA - stałe lub okresowe używanie w celach innych niż medyczne środków odurzających lub substancji psychotropowych albo środków zastępczych, w wyniku czego może powstać lub powstało uzależnienie od nich (Ustawa z dnia 29 lipca 200r.o przeciwdziałaniu narkomanii. Dz.U.179/05 poz.1485).
Są sytuacje, których nie wolno bagatelizować.
Sygnały ostrzegawcze:
• Czy Twoje dziecko oddala się od ciebie , staje się obce mimo, że wcześniej byliście blisko?
• Czy unika rodzinnych świąt, wspólnych posiłków, spędzania wspólnie czasu?
• Czy wyraża niechęć do rozmów, unika kontaktu, kręci w rozmowie, kłamie?
• Czy ma kłopoty z nauką, choć wcześniej dobrze sobie radziło, wagaruje, otrzymuje złe stopnie?
• Czy od pewnego czasu przestało się interesować swoimi dawnymi zajęciami?
• Czy jest niecierpliwe, rozdrażnione?
• Czy jest na zmianę pobudzone lub ospałe, sypia o różnych porach i trwa to długo?
• Czy znika często w ciągu dnia z domu pod dowolnym pretekstem i stara się unikać kontaktu po powrocie?
• Czy wraca bardzo późno lub bez uzgodnienia nocuje poza domem?
• Czy ma nowych znajomych, których nie chce zapraszać do domu?
• Czy kwestionuje szkodliwość narkotyków, uważa, że powinny być zalegalizowane?
• Czy ma nadmierny apetyt lub nie ma apetytu?
• Czy ma przekrwione oczy, zwężone lub rozszerzone źrenice, przewlekły katar?
• Czy w jego pokoju dziwnie pachnie, miewa fifki, fajki różnych kształtów, bibułki do skrętów, susz, biały proszek, tabletki nieznanego pochodzenia, opalone fole aluminiowe, nieznane chemikalia, tabaka?
• Czy z domu znikają pieniądze i wartościowe przedmioty?
Masz prawo sądzić, że z dzieckiem dzieje się coś niedobrego, gdy zauważysz kilka z wymienionych objawów jednocześnie.
Charakterystyka środków odurzających.
MARIHUANA, HASZYRZ
· Marihuana - susz z liści konopii (0,5-5% THC)
· Haszysz - żywica krzewu konopii (2-19% THC)
· Olej haszyszowy - żywica konopii rozpuszczana np. eterem (10-30% THC)
· W wyniku prowadzenia genetycznych modyfikacji opracowano nowe odmiany konopi. Preparowana
z nich marihuana (tzw. skun) może zawierać nawet do 15% THC.
Najczęściej stosowaną formą przyjmowania preparatów konopi jest ich palenie ("skręty", fifki, fajki, itp.).
────────────────────────────────────────────────────────
Peter D. Rogers, Lea Goldstein, Narkotyki i nastolatki, Gdańsk 2007, s.14 - 17, 19
Ruth Maxwell, Dzieci alkohol narkotyki, Gdańsk 1994, s. 65 - 66
LSD
· Najczęstszą formą tego psychodeliku są będące w nielegalnej dystrybucji kolorowe papierowe znaczki wielkości przedstawiające różne symbole graficzne - nasączone roztworem LSD.
· Stosowane są one doustnie (ssanie lub włożenie pod język).
· LSD ma niezwykle niską dawkę efektywną: każdy znaczek zawiera ok. 0,003 g LSD.
· Prędkość działania LSD jest zależna od sposobu przyjęcia środka. I tak, brany doustnie (droga pokarmowa) przynosi efekty dopiero po ponad 40 minutach, u osób szczególnie wrażliwych - wcześniej, nawet po 15.
· Często jest przyjmowana poprzez włożenie pod język, a więc wchłaniana przez dziąsła.
· LSD może być również, co jest szczególnie niebezpieczne, włożona pod powiekę oka.
OPIUM, MORFINA, HEROINA
Opium (zawiera wiele alkaloidów opiatowych)
· ciemnobrązowy proszek lub bryłki
Morfina
· tabletki
· przeźroczyste kryształki
· roztwór w ampułkach
Heroina
· proszek w kolorze od białego do brązowego
· Na czarnym rynku istnieją dwa rodzaje nielegalnej heroiny:
o brown sugar, która ma postać brązowych bądź różowych granulek lub proszku; jest ona rafinowana
w Azji.
o biała heroina, otrzymywana z morfiny ma postać drobnego, białego proszku
· Kolor sprzedawanej na ulicy heroiny zależy także od domieszek innych narkotyków lub substancji mających po prostu zwiększyć jej wagę i objętość.
· "Kompot" - polska heroina. Specyfik zawierający alkaloidy opium z przewagą morfiny, kodeiny
i heroiny. Lekko oleisty płyn, w kolorze: od słomkowego do brązowego - przechowywany z reguły
w strzykawkach lub w małych plastikowych buteleczkach.
W zależności od formy narkotyku, uwarunkowań środowiskowych i czynników ekonomicznych istnieje wiele sposobów przyjmowania opiatów.
Heroina, najczęściej używany nielegalnie alkaloid opiatowy, jest przyjmowana trzema drogami:
· wdychanie oparów z podgrzewanej folii metalowej
· wciąganie przez śluzówki nosa (sniff)
· iniekcje - najczęściej dożylne
KOKAINA
· Kokaina występuje zasadniczo jako krystaliczny biały proszek.
· Przyjmowana jest zazwyczaj wziewnie do nosa, gdzie jest wchłaniana przez śluzówkę i niemal natychmiast wywołuje wpływ na ośrodki przyjemności w mózgu (po pewnym czasie dochodzi
do uszkodzenia przegrody nosa i martwicy).
· Bywa też wcierana w dziąsła lub w środek małżowiny usznej.
· Podawana doustnie działa znacznie słabiej, jednocześnie znieczulając błonę śluzową żołądka i znosząc w ten sposób uczucie głodu.
· Stosowana na błonę śluzową języka powoduje porażenie zakończeń smakowych.
· Kokaina jest także palona poprzez dodanie jej do papierosów lub do skrętów z marihuany.
· Iniekcje (zastrzyki) należą raczej do rzadkości.
· Crack jest krystaliczną formą kokainy. Ma postać białych kawałeczków przypominających płatki
mydlane, jasnobrązowych kuleczek - pakowanych często do fiolek. Zażywany jest poprzez palenie (np. dodanie do papierosa zawierającego tytoń lub marihuanę); palony jest w fajce wodnej, specjalnie wydrążonych tulejkach albo podgrzewany na łyżce lub kawałku folii aluminiowej wdychając ulatniające się opary.
────────────────────────────────────────────────────────
Peter D. Rogers, Lea Goldstein, Narkotyki i nastolatki, Gdańsk 2007, s 21
· Crack jest od 20 do 30 razy silniejszy niż będąca w nielegalnym handlu kokaina. Działa podobnie, lecz
o wiele bardziej intensywnie.
· Pasta kokainowa jest pierwotnym produktem w procesie otrzymywania kokainy z liści koki. Środek ten jest zażywany wyłącznie poprzez palenie, a zawarte w nim substancje wykorzystywane w procesie przetwarzania liści, mogą w poważnym stopniu uszkodzić płuca.
EKSTAZY
Dawka ekstasy, wynosząca zazwyczaj od 75 do 200 mg i zażywana doustnie - zaczyna działać po ok. 40 minutach. Po następnych 30 minutach następuje nasilenie działania. Działanie ustępuje po kilku godzinach (4-6) od momentu zażycia.
Najczęściej spotykanymi postaciami nielegalnej sprzedaży ecstasy są tabletki i kapsułki. Różnych kolorów i kształtów tabletki wyróżniają się wytłoczonymi wizerunkami i znakami (np. ptak, kot, sierp
i młot, itp.) lub napisami. Mogą one zawierać również pewne ilości innych narkotyków, najczęściej amfetaminy.
AMFETAMINA
Amfetamina i metamfetamina przyjmowane są drogą pokarmową, dożylnie, palone, wdychane przez nos. Zależnie od drogi przyjęcia ich działanie wykazuje pewne różnice. Na przykład przy podaniu dożylnym lub paleniu w ciągu 5-15 sekund występuje tzw. kop czyli krótkotrwały okres niezwykle intensywnej euforii. Podanie doustne i donosowe wywołuje euforię o słabszym nasileniu, tzw. high (haj). Trwa ona 3-5 minut po przyjęciu przez śluzówki nosa, a ok. 20 minut po przyjęciu doustnym.
Zarówno amfetamina jak i metamfetamina występuje w sprzedaży "ulicznej" w postaci bezwonnego proszku o gorzko-cierpkim smaku, w kolorze od białego do ceglastego (w zależności od zanieczyszczeń oraz użytych w produkcji składników).Czysty chlorowodorek metamfetaminy nadający się do palenia (podobnie jak "crack"), występuje w postaci przezroczystych kryształów.
W nielegalnej sprzedaży znajduje się również nieoczyszczona metamfetamina, produkowana nielegalnie w prymitywnych laboratoriach i jest to białożółty proszek o zapachu jaj.
Grzyby i rośliny halucynogenne
OPIS
Wśród kilku tysięcy odmian grzybów występują gatunki posiadające właściwości halucynogenne. Substancjami psychoaktywnymi w nich zawartymi, wywołującymi działanie halucynogenne
są psylocybina oraz psylocyna. Grzyby halucynogenne rosną we wszystkich częściach świata, również
w klimacie umiarkowanym, lecz te rosnące w Ameryce Południowej, zwłaszcza w Meksyku zawierają najwięcej substancji halucynogennych. Doznania po zażyciu uzależnione są od ilości spożytych grzybów oraz aktualnego stanu psychicznego osoby biorącej. Niewielka porcja może wywołać euforię, większa nawet potężne halucynacje. Halucynacje polegają na zaburzonym postrzeganiu rzeczywistości, która jest tłem dla powstającej wizji. Po zażyciu grzybów występuje więcej nieprzyjemnych "tripów" niż po LSD. Szczególnym niebezpieczeństwem związanym z zażywaniem grzybów halucynogennych jest wysokie ryzyko śmiertelnego zatrucia. Trudno także przewidzieć, czy po zjedzeniu większej ilości grzybów nie pojawią się długotrwałe następstwa w postaci przewlekłych psychoz wymagających leczenia psychiatrycznego.
POSTAĆ
grzyby suszone lub świeże
FORMY PRZYJMOWANIA
zjedzenie grzybów suszonych, świeżych lub wywaru
────────────────────────────────────────────────────────
Peter D. Rogers, Lea Goldstein, Narkotyki i nastolatki, Gdańsk 2007, s. 26 - 27
OBJAWY / ZAGROŻENIA
• rozszerzone źrenice
• zawroty głowy
• halucynacje wzrokowe (pojawianie się barwnych obrazów o zamglonych, ruchomych konturach, dziwaczne formy, niespotykane kolory)
• całkowite wyizolowanie z rzeczywistości
• przeżycia mistyczne
• zaburzone postrzeganie czasu i przestrzeni
• zmiany nastroju
• stany lękowe
• uszkodzenia wątroby i nerek
• nieodwracalne zmiany w układzie nerwowym powodowane przez toksyny
• już po kilkakrotnym przyjęciu mogą spowodować nieodwracalne zmiany organiczne w mózgu (podobnie jak kleje i rozpuszczalniki)
• szybko uzależniają
• po odstawieniu mogą wystąpić głębokie stany depresyjne
CZERWONA LAMPKA!
• różne grzyby
• kilkudniowe wyprawy "na grzybobranie"
NAZWY SLANGOWE
Grzybki, halusie, halki, psylocyby, psyki, baluny)
ETAP I EKSPERYMENTY-POZNAWANIE STANU ODURZENIA
Do pierwszych kontaktów ze środkami odurzającymi dochodzi najczęściej na imprezach, koncertach,
w weekendy, w czasie wakacji, w grupie, na której dziecku zależy. Bierze się, bo inni częstują-są to najczęściej środki gratisowe, nieodpłatne. W grę wchodzić mogą wtedy najczęściej papierosy, alkohol, marihuana, środki wziewne, amfetamina. Są to najczęściej niewielkie dawki, jednak łatwo o stan odurzenia z uwagi na niską tolerancję. Pierwszy raz kończy się zazwyczaj rozczarowaniem. Część osób
w tym momencie uznaje, że zaspokoiło swoją ciekawość i nigdy więcej już nie próbuje. Są jednak i takie osoby, którym wprowadzanie się w stan odurzenia zaczyna się podobać. Odurzenie staje się częścią zabawy, co przeważa nad obawami przed skutkami częstego i długotrwałego brania. Środki odurzające są zakazane, nielegalne, co czyni je w oczach dzieci atrakcyjnymi. Pierwsze papierosy, drinki i skręty przenoszą dzieci w dorosły świat, podnoszą ich prestiż w oczach rówieśników, a do tego zaczynają dostarczać przyjemności. To wszystko staje się bardzo kuszące. Mało kto bierze pod uwagę jakiekolwiek zagrożenie. Tym bardziej, że zmiany w zachowaniu dziecka są na tym etapie nieznaczne i mogą umykać obserwacji. Samopoczucie dziecka jest ogólnie dobre, jednak mogą występować przykre następstwa zażycia środków odurzających np. wymioty, zawroty głowy, zmęczenie, długi sen po powrocie
z imprezy. Większość dzieci stosując drobne kłamstwa potrafi ukryć efekty okazjonalnego używania, zwłaszcza, że te incydenty póki co nie rzutują na ich sytuację w szkole, ani na zachowanie w domu. Ponieważ dzieci nie widzą problemu w okazjonalnym używaniu środków odurzających, to rodzice muszą zachować czujność:
• wiedząc, gdzie i z kim przebywa ich córka/syn na imprezie, koncercie, dyskotece, zabawie
• wiedząc, o której ma wrócić, a o której wraca
• nie lekceważyć faktu, w jakim stanie dziecko wraca z imprezy (zwracać uwagę na woń, ale również zmiany w zachowaniu, usposobieniu)
• zwracać uwagę, gdy dziecko nocuje poza domem (brak kontroli, w jakim stanie wraca z imprezy)
• drobne kłamstwa mogą być sygnałem zagrożenia.
NIGDY NIE MOŻNA PRZEWIDZIEĆ REAKCJI CZŁOWIEKA PO ZAŻYCIU ŚRODKA ODURZAJĄCEGO LUB SUBSTANCJI PSYCHOTROPOWEJ!
────────────────────────────────────────────────────────
Ruth Maxwell, Dzieci alkohol narkotyki, Gdańsk 1994, s. 77 - 86
ETAP II CZĘSTSZE UŻYWANIE-STAN ODURZENIA PRZYJEMNOŚCIĄ
Dziecku udało się naruszyć tabu bez przykrych konsekwencji. W tej fazie środków odurzających nie bierze się tylko na imprezach, wkraczają one w codzienne życie. Nastolatek nie czeka więc do weekendu, nie czeka też aż ktoś go poczęstuje. Zaczyna sam szukać towarzystwa i okazji do zażycia środków odurzających również w tygodniu. Staje się aktywnym poszukiwaczem nowych doznań. Motywacją do brania nie jest już ciekawość lecz chęć wprawienia się w dobry nastrój. Bierze coraz częściej. Dobre samopoczucie coraz częściej uzależnione jest od wypalonej marihuany, aktywność i dobra zabawa od zażytej amfetaminy. Rosnąca tolerancja powoduje, że aby poczuć odurzenie, trzeba sięgać po większe dawki i mocniejsze środki. Oprócz piwa i wina pojawia się wódka. Oprócz marihuany pojawia się haszysz. Amfetamina pojawia się częściej. Aby przespać noc, stłumić negatywne objawy tzw.zejścia(zwały) sięga się po środki uspokajające. Użycie środka odurzającego jest zaplanowane
i wiąże się z jego zakupem. Zdarza się, że środek odurzający zażywany jest w samotności. Konsumpcja, dotąd z wyboru zaczyna być potrzebą. Na dobre rozpoczyna się gra w zaprzeczanie, której częścią staje się podwójny styl życia. Cicha i spokojna strona medalu przeznaczona jest dla rodziców. Druga-wyluzowana i swobodna-dla towarzystwa. Dziecko staje się bardziej ostrożne, aby nie wzbudzać niepotrzebnych podejrzeń, które mogą zakończyc dopiero co rozpoczętą "zabawę". "Przecież nie biorę codziennie" "Wziąłem, bo było nudno" "Nie leżę w rynsztoku, ani nie włóczę się po melinach" "Byłem nieśmiały i zakompleksiony, wziąłem żeby się wyluzować" Nastolatek będący na II etapie drabiny, znajduje wiele innych przyczyn brania niż uzależnienie.
ETAP III REGULARNE BRANIE-STAN ODURZENIA CELEM NADRZĘDNYM
Na tym etapie narkotyki stają się dla dziecka niezbędnym dodatkiem do życia. Te same narkotyki i te same dawki nie dają już takich efektów jak wcześniej. Potrzebne są coraz większe dawki, coraz mocniejsze środki. Narkotyki zażywane są coraz częściej, a okresy abstynencji są coraz krótsze. Życie dziecka staje się podporządkowane zdobywaniu narkotyków i przeżywaniu odurzenia. W przypadku braku narkotyków dziecko popada w zły nastrój. Zaczyna się używanie takich środków jak kokaina/crack, LSD, grzyby halucynogenne i innych, wcześniej używanych środków w zwiększonych porcjach. Popularne stają się wówczas kombinacje różnych środków w celu zwiększenia efektów. Zagrożenie dla życia staje się odtąd stale obecne. Za narkotyki trzeba płacić i to niemałe pieniądze. Kieszonkowe przestaje wystarczać. Z domu zaczynają ginąć wartościowe przedmioty i pieniądze. Pojawiają się kradzieże i to nie tylko z portfela rodziców, lecz również ze sklepów, wymuszenia, a nawet rozboje. Poważnym zagrożeniem jest niebezpieczeństwo zdobywania pieniędzy na narkotyki poprzez uprawianie nierządu i to zarówno przez dziewczęta jak i chłopców oraz stania się pośrednikiem w sprzedaży narkotyków. Dilerzy bardzo często poszukują młodych pośredników w szkołach i środowiskach młodzieżowych, którzy wezmą na siebie ryzyko związane z konsekwencjami prawnymi takiego procederu.
Część młodych ludzi, aby zdobyć pieniądze na zakup środków odurzających zaczyna pracować,
co w pewnym sensie może cieszyć rodziców, którzy liczą na to, że praca nauczy ich odpowiedzalnosci, punktualności, wartości pieniądza. Jednak podjęcie pracy, świadomość posiadania własnych pieniędzy może spowodować przekreślenie szans w szkole, a pieniądze mogą służyć głównie zaspokajaniu nałogu. Poza tym młodzież pracująca częściej sięga po narkotyki niż młodzież ucząca się - z powodu posiadania pieniędzy!
ETAP IV ZAAWANSOWANIE-STAN ODURZENIA NORMĄ
W tej fazie bycie na "haju" staje się głównym celem życia. Stan odurzenia właściwie się nie kończy. O ile na wcześniejszych etapach decyzja o wzięciu narkotyku uzależniana była od ich ceny, aktualnej sytuacji
────────────────────────────────────────────────────────
Ruth Maxwell, Dzieci alkohol narkotyki, Gdańsk 1994, s. 77 - 86
w domu lub w szkole, o tyle na tym etapie nie ma wątpliwości.
Cena nie gra roli, najważniejszy jest narkotyk, choć teraz już nie dostarcza satysfakcji, a pomaga jedynie uniknąć nieprzyjemnych wrażeń. Zależność od narkotyków jest już tak duża, że są one potrzebne do podtrzymywania normalnego samopoczucia. Trudno odróżnić stan normalny od stanu odurzenia. Wcześniejsze stany euforyczne są rzadkie, osiągane jedynie po przyjęciu potężnej, zagrażającej życiu dawki silnie działającego środka. Do poprzednio stosowanych środków w potężnych porcjach dochodzi heroina
• marihuana, haszysz-od kilku do kilkunastu skrętów dziennie, zmienia się reakcja na ten narkotyk-zamiast rozluźnienia pojawia się smutek i depresja
• amfetamina-rano, aby się pobudzić do działania
• tabletki nasenne, kompot wieczorem.
Jeżeli wezmę tylko raz, to nic się nie stanie- mit.
Błąd, zawsze może być o ten jeden raz za dużo. W przypadku narkotyków podawanych dożylnie, ten "pierwszy raz" może skończyć się zarażeniem wirusem HIV. Jeżeli spodobają ci się efekty jakie uzyskałeś po "pierwszym razie", jest duże prawdopodobieństwo, że sięgniesz po raz kolejny. Pamiętaj: tam gdzie narkotyk, tam nie można mówić o silnej woli.
Uzależniają się jedynie ludzie słabi- mit.
Człowiek nie uzależnia się dlatego, że jest silny albo słaby, lecz w pierwszej kolejności dlatego, że bierze narkotyki, że podoba mu się ich działanie. Każdy kto sięga po narkotyk musi wiedzieć, że grozi mu uzależnienie. Człowiek uzależnia się dlatego, że czuje się dobrze po zażyciu narkotyku, który pozornie pomaga mu rozwiązać jego problemy. Siła woli czy też siła fizyczna nie mają tu żadnego znaczenia.
Nie można tez powiedzieć, że ludzie o silnej woli mogą brać narkotyki i nic im nie grozi. Każdy kto zaczyna brać środki odurzające musi się liczyć z UZALEŻNIENIEM oraz innymi zagrożeniami dla życia, zdrowia i innych wartości.
Monar i jego pomoc.
Pierwszy ośrodek dla osób uzależnionych utworzony w październiku 1978 r. przez Marka Kotańskiego
w Głoskowie i nazwany Monarem dał początek systemowi oddziaływań pomocowych skierowanych
do osób uzależnionych, opartych na założeniach wspólnot terapeutycznych. Stał się także początkiem nowego ruchu społecznego na rzecz przeciwdziałania narkomanii, a od 1981 r. organizacji zarejestrowanej w sądzie pod nazwą "Stowarzyszenie MONAR". Marek Kotański - twórca i duchowy przywódca organizacji, pełnił funkcję przewodniczącego Zarządu Głównego Monar w okresie od 1981
do 2002 roku. Z zawodu był psychologiem, człowiekiem rozmiłowanym w ludziach, którym poświęcił całe swoje zawodowe życie.
Od 2002 roku, po tragicznej śmierci Marka Kotańskiego funkcję przewodniczącego Zarządu Głównego pełni Jolanta Łazuga-Koczurowska, psycholog kliniczny, twórca programów terapeutycznych adresowanych do dzieci i młodzieży, programów profilaktycznych i szkoleniowych, związana z Monarem od 1981 r.
a). Struktura
Stowarzyszenie zatrudnia ponad 700 pracowników etatowych (psychologów, pedagogów, lekarzy, specjalistów i instruktorów terapii uzależnień) oraz około 300 wolontariuszy. 40 % kadry merytorycznej Stowarzyszenia stanowią osoby, które same przeszły przez terapię Monaru.
Stowarzyszeniem kieruje 19-sto Osobowy Zarząd Główny wybierany przez Walny Zjazd Członków Stowarzyszenia. Członkowie Zarządu reprezentują różne nurty działań Monaru, posiadają wieloletnią praktykę w prowadzeniu placówek i projektów. Stowarzyszenie prowadzi 14 Oddziałów Regionalnych
w całej Polsce. Zrzesza razem 490 członków. Wielu członków Monaru zostało odznaczonych przez
────────────────────────────────────────────────────────
Ruth Maxwell, Dzieci alkohol narkotyki, Gdańsk 1994, s. 77 - 86
Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej odznaczeniami państwowymi, odznaczeniami resortowymi i innymi nagrodami za całokształt pracy na rzecz ludzi najbardziej potrzebujących.
b). Działalność
Monar posiada kompleksową ofertę oddziaływań w następujących obszarach:
Profilaktyki uzależnień
Od 1981 roku Monar prowadzi szereg działań profilaktycznych na terenie całego kraju. Profilaktyka Monaru oparta jest na uniwersalnych wartościach takich jak dobroć, uczciwość, miłość, szacunek dla drugiego człowieka, odpowiedzialność za siebie i innych. Rozwijanie tych wartości i wiara w sens czynienia dobra to w koncepcji Monaru główne cele profilaktyki. Celem profilaktyki Monaru jest propagowanie życia bez narkotyków, promocja zdrowia i twórczego rozwoju indywidualnego. Zainicjowany w 1995 roku przez Marka Kotańskiego Ruch Czystych Serc zrzesza młodzież z całej Polski. Środowiskowa praca profilaktyczna realizowana jest poprzez Kluby Czystych Serc, Ośrodki Profilaktyki Środowiskowej, Świetlice Socjoterapeutyczne, programy edukacyjne, alternatywne oraz programy Alternative Dance.
Leczenia, rehabilitacji i terapii osób uzależnionych
Stowarzyszenie oferuje osobom z problemem narkotykowym pomoc specjalistyczną w zakresie konsultacji, poradnictwa, terapii indywidualnej i grupowej oraz detoksykację, pomoc ambulatoryjną oraz stacjonarną terapię i rehabilitację dla osób uzależnionych. Z pomocy specjalistycznej Monaru mogą też skorzystać rodziny i bliscy osób uzależnionych. Monar prowadzi 28 poradni profilaktyki
i terapii uzależnień oraz 30 stacjonarnych ośrodków rehabilitacyjnych w tym 5 specjalizujących się
w pracy z młodzieżą. Poradnie udzielają rocznie ponad 95 tysięcy porad. W stacjonarnych ośrodkach prowadzonych metodą społeczności terapeutycznej korzysta rocznie około 2000 osób
Readaptacji społecznej
Stowarzyszenie Monar od 1993 roku prowadzi zorganizowaną pomoc dla osób bezdomnych, samotnych, chorych terminalnie, opuszczających zakłady karne, żyjących z różnych powodów na marginesie życia (wykluczonych społecznie). Ruch Wychodzenia z Bezdomności Markot to sieć 70 placówek - noclegowni, domów stacjonarnej pomocy oraz jadłodajni. W ramach pomocy ludziom wykluczonym społecznie Monar prowadzi programy terapii alkoholowej, pomocy postpenitencjarnej, izbę chorych
i pogotowie dla ludzi bezdomnych, programy pomocy hospicyjnej oraz centralny punkt pomocy psychologiczno-prawnej. Z pomocy Ruchu Wychodzenia z Bezdomności Markot korzysta bezpośrednio rocznie ponad 20 tysięcy osób. Monar we współpracy z Centralnym Zarządem Służb Więziennych prowadzi programy w placówkach penitencjarnych oraz oferuje pomoc terapeutyczną osobom opuszczającym zakłady karne.
Redukcji szkód
Monar prowadzi programy niskoprogowe dla osób aktywnie używających narkotyki, których celem jest poprawa ich zdrowotnej i socjalnej sytuacji oraz programy redukcji szkód spowodowanych używaniem narkotyków, których celem jest przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu się wirusa HIV, innych chorób zakaźnych, oraz kryminalizacji. 13 poradni i punktów konsultacyjnych Monar w całej Polsce prowadzi programy redukcji szkód oferując przede wszystkim poradnictwo prozdrowotne, edukację i informację. Stowarzyszenie wydaje biuletyn informacyjny "Monar na bajzlu" oraz prowadzi wymianę igieł
i strzykawek. Programy te obejmują opieką około 4000 osób rocznie.
c). Pozostałe działania Monaru
• Stowarzyszenie prowadzi aktywną politykę zagraniczną realizując wiele projektów w krajach Europy Centralnej i Wschodniej oraz Środkowej i Wschodniej Azji oraz współpracując z organizacjami
o podobnym charakterze z krajów Europy Zachodniej.
• Jest członkiem międzynarodowych i krajowych organizacji i stowarzyszeń, w tym Światowej Federacji Społeczności Terapeutycznych.
• W Stowarzyszeniu Monar obowiązuje kodeks etyczny i standardy pracy przyjęte we wszystkich organizacjach podobnego typu na świecie.
Działania Monaru oparte są na środkach finansowych pozyskiwanych z budżetu państwa oraz od innych organizacji, sponsorów i darczyńców.
────────────────────────────────────────────────────────
Peter D. Rogers, Lea Goldstein, Narkotyki i nastolatki, Gdańsk 2007, s. 152 - 167
Gdzie się udać po pomoc i poradę?
a). Jak ochraniać dziecko przed groźbą narkotyków?
Rodzina jest dla małego dziecka miniaturą świata. Dzięki kontaktom z rodzicami, rodzeństwem, dziadkami i innymi bliskimi, dziecko zdobywa najbardziej podstawową i trwałą, wiedzę o sobie
i o świecie. Poznaje swoją wartość i swoje ograniczenia, uczy się odpowiedzialności i szacunku dla innych. Zaczyna rozróżniać, co jest dobre a co złe i co jest w życiu najważniejsze. Jeżeli relacje
w rodzinie oparte są na wzajemnym zrozumieniu i poszanowaniu, dziecko zdobywa wiarę we własne możliwości i czuje się w świecie bezpieczne. Odważnie wchodzi w kolejne etapy życia, akceptuje je i nie szuka różnego rodzaju ucieczek, jakimi są narkotyki, alkohol czy inne uzależnienia. W miarę jak dziecko dorasta coraz silniej na jego zachowanie zaczyna oddziaływać grupa rówieśnicza. Nastolatek ma dużą potrzebę przynależności do grupy. Jest to naturalna i bardzo silna potrzeba, pokonująca nieraz bariery lęku i norm wyniesionych z domu rodzinnego. Dlatego ważne jest, aby rodzice zawczasu zadbali o to by ich dzieci miały okazję przynależności do konstruktywnie działających grup - sportowych harcerskich, religijnych, kółek zainteresowań itp. Poczucie przynależności i pozytywne doświadczenia z tym związane mogą spowodować, że dziecko nie będzie poszukiwać kontaktów z różnego rodzaju patologicznymi grupami. Niezwykle ważne jest, aby dziecko miało okazję nauczyć się znoszenia bólu i cierpienia zarówno fizycznego i psychicznego - nabyć umiejętności widzenia swoich niepowodzeń i trudności w ich rzeczywistym wymiarze, a nie traktowanie ich jako końca świata. Jedną z najważniejszych cech uodparniających dziecko na różnego rodzaju patologie jest dobre poczucie własnej wartości. Dziecko pewne swojej wartości "czuje się dobrze we własnej skórze". Łatwiej znosi porażki i trudne sytuacje,
na co dzień jest rozluźnione i spokojne. Narkotyki będą dla niego znacznie mniejszą pokusą niż dla osoby niepewnej siebie i nieradzącej sobie ze swoimi emocjami. Słyszy ono opinie i zdania na swój temat. Zdania, które dziecko często słyszy na swój temat, wpisują się w sposób nieświadomy w jego własny obraz siebie, w jego osobowość. Im wcześniej jakieś przekonanie zapisze się w jego "ja" tym jest silniejsze i trwalsze. Bądźmy uważni na swoje słowa. Nie porównujmy naszego dziecka z innymi,
nie mówmy, że jest gorsze albo lepsze od innych. Nie powtarzajmy, że jest niegrzecznym dzieckiem, gdy coś zbroi tylko powiedzmy, jakie zachowanie nam się nie podoba. Gdy nasze dziecko często będzie słyszeć, że jest niegrzeczne, nieodpowiedzialne, leniwe, to tak właśnie będzie o sobie myśleć i zgodnie
z takim przekonaniem postępować, nawet w dorosłym życiu.
- Gdy jest doceniane i chwalone przez rodziców, gdy zyskuje ich uznanie. Bardzo często jesteśmy wyczuleni na sytuacje, gdy dziecko coś zawali, zbroi wtedy szybko reagujemy, sytuacje pozytywne natomiast często nam umykają, nie zauważamy ich, "wszystko w porządku, więc nie ma, o czym mówić". Pamiętajmy, aby doceniać nasze dziecko, a szczególnie chwalmy je, gdy osiąga sukcesy na swoją miarę. Coś ładnego narysowało, wygrało konkurs czy pierwszy raz od tygodnia nie zapomniało posprzątać po sobie.
- Gdy czuje się ważne i potrzebne. Starajmy się mówić dziecku, wprost, że je kochamy, że się troszczymy o nie, że to, co robi jest dla nas ważne. Przytulajmy je, gdy tego potrzebuje nawet, gdy wydaje nam się,
że w tym wieku to już nie wypada. Pozwólmy małym dzieciom brać udział w codziennych domowych czynnościach nawet, gdy mamy pewność, że zrobimy to szybciej i lepiej. Dobrze jest, gdy dziecko ma swoje obowiązki związane ze wspólnym życiem w rodzinie. Szanujmy jego samodzielność, choć bywa nieraz uciążliwa.
- Gdy czuje, że jest słuchane. Dziecko wyraźnie czuje czy rodzice słuchają uważnie, czy też ich uwaga jest skierowana na coś zupełnie innego i słuchają "jednym uchem". Czuje się słuchane, gdy przerywamy na chwilę to, czym się zajmujemy i patrzymy na niego, gdy mówi, gdy bierzemy jego zdanie pod uwagę np. przy planowaniu wakacyjnego wyjazdu, gdy pytamy je o ważne dla niego sprawy i poważnie je traktujemy, gdy rozumiemy, że każdy wiek ma problemy na swoją miarę i nie pomniejszamy wagi dziecięcych zmartwień. Spróbujmy znaleźć w ciągu dnia taką chwilę, którą poświęcimy wyłącznie dziecku, może to być krótka chwila, ale cała dla niego bez zajmowania się innymi sprawami.
────────────────────────────────────────────────────────
Peter D. Rogers, Lea Goldstein, Narkotyki i nastolatki, Gdańsk 2007, s. 152 - 167
1