Bazyli Białokozowicz, U źródeł cyrylickiego piśmiennictwa południowosłowiańskiego oraz jego percepcji na wschodniosłowiańskim
i polskim, „Acta Polono-Ruthenica” XI, 2006, s. 7-28.
(notatki)
Macedonia
V-VII w. - zasiedlenie przez plemiona słowiańskie
bezpośrednia styczność Słowian z Bizancjum, ich stopniowa infiltracja na terytorium cesarstwa bizantyjskiego
Ochryda - ważne miasto
Wykształcono ponad 3500 uczniów i kapłanów słowiańskich
przełomowe wydarzenie - chrystianizacja Słowian (pd., wsch. i zach.)
misyjna działalność Cyryla i Metodego
stworzenie alfabetu słowiańskiego
Konstantyn (Cyryl) - stworzył słowiański alfabet - głagolicę (głagoł `litera') - o którym znawcy mówią,
że to wyraz erudycji i geniuszu
38 znaków
każdy dźwięk - oddzielny znak graficzny
alfabet oryginalny, jednolicie stylizowany, oryginalny
Kliment Ochrydzki - udoskonalenie alfabetu (uproszczenie) - nazwa cyrylica (na cześć Cyryla)
wzorowany na znakach unicjalnych pisma greckiego
przekład Pisma Świętego oraz ważnych dzieł liturgicznych
na język staro-cerkiewno-słowiański
liturgie bizantyjskie
homilie
utwory parenetyczne
utwory hagiograficzne
traktaty gramatyczne, retoryczne, polemiczne
przyswojenie językowi słowiańskiemu terminologii i systemu gatunkowego literatury bizantyjskiej
Obecnie - ludność: 2 300 000, język urzędowy macedoński, cyrylica
Język staro-cerkiewno-słowiański
Scs. - pomocny w nauce języków słowiańskich. Zachował w sobie najwięcej elementów analogicznych czy nawet zbieżnych, tożsamych lub pokrewnych
w stosunku do każdego innego języka słowiańskiego
Język dawnych Słowian w pisemnej formie z biegiem czasu rozprzestrzenił się
na Półwyspie Bałkańskim, w państwie wielkomorawskim i w Czechach
oraz w Rumunii i Mołdawii, a także na terytorium ówczesnych Węgier i Austrii,
a po przyjęciu chrześcijaństwa wśród Słowian wschodnich. Ze względu na daleko idące pokrewieństwo ówczesnych języków i gwar słowiańskich do tekstów staro- cerkiewno-słowiańskich, zwłaszcza przy ich kopiowaniu, niejako bezwiednie zaczęły przenikać w większym lub mniejszym zakresie poszczególne cechy miejscowe.
Najstarsze teksty głagolickie są znane z kopiowanych opisów z X wieku - Mszał Kijowski, Kodeks Mariański, Kodeks Zografski
Zabytki cyrylickie najwyższej klasy - Księga Sawy, Kodeks Supraski
Do końca XII wieku scs. w krajach słowiańskich (a nawet w ościennych - Rumunia, Wołoszczyzna, Mołdawia) odgrywał rolę języka literackiego i potocznego warstw wykształconych.
Scs. na ziemiach polskich
Frank Kmietowicz - orędownik i rzecznik nurtu cyrylo-metodiańskiego
Metropolia słowiańska miała do czynienia ze stosunkowo jednolitą masą etniczną
***
988 r. - oficjalne przyjęcie chrześcijaństwa przez Słowian Wschodnich
Z języków słowiańskich najczęściej na świecie naucza się języka rosyjskiego.
Niektórzy badacze przypuszczają jednak, że twórcą obu alfabetów był Cyryl.
Tak jak łacina jest pomocna przy nauce każdego języka romańskiego.