25. Postępowanie z odpadami niebezpiecznymi
Z punktu widzenia ochrony środowiska odpady dzieli się wg ich szkodliwość dla środowiska przyrodniczego. Obok odpadów: szkodliwych, uciążliwych występują niebezpieczne.
Do odpadów niebezpiecznych (objętych listą ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa) zalicza się te, które wprowadzone do środowiska nawet w małych ilościach natychmiast powodują jego trwałą degradację; zawierają najczęściej składniki toksyczne, radioaktywne, palne, wybuchowe lub biologicznie czynne.
Odpady te należy unieszkodliwiać, polega to na całkowitym lub częściowym eliminowaniu szkodliwego oddziaływania odpadów na środowisko przyrodnicze przez ich utylizację lub izolację od środowiska poprzez następujące sposoby: selektywne gromadzenie w miejscu powstania z rozdzieleniem na te składniki, składowanie na wysypiskach specjalnie zbudowanych i odpowiednio zlokalizowanych (z dala od ujęć wody pitnej, w podłożu o małej przepuszczalności itp.), kompostowanie, polegające na biochemicznym przetwarzaniu odpadów w kompost (który stanowi nawóz), spalanie zwłaszcza odpadów stanowiących zagrożenie epidemiologiczne (np. odpady ze szpitali),gazowe produkty spalania zawierające szkodliwe dla środowiska składniki muszą być przed odprowadzeniem do atmosfery oczyszczone; pozostałości po spaleniu - popiół i żużel - są składowane na wysypiskach, zintegrowane systemy unieszkodliwiania odpadów polegające na łączeniu kilku metod, np. w dużych miastach stosuje się: segregację w celu odzyskania surowców wtórnych oraz ich zagospodarowanie.
26. Zapobieganie powstawaniu odpadów
Zasada zapobiegania powstawaniu odpadów jest priorytetową zasadą w gospodarce odpadami, każdy kto podejmuje działania powodujące lub mogące powodować powstawanie odpadów, powinien takie działania planować, projektować i prowadzić, tak aby zapobiegać powstawaniu odpadów lub ograniczać ilość odpadów i ich negatywne oddziaływanie na środowisko przy wytwarzaniu produktów, podczas i po zakończeniu ich użytkowania. W celu ograniczenia negatywnego oddziaływania odpadów na środowisko konieczne jest wprowadzenie takich sposobów postępowania z odpadami, które umożliwią ich odzysk, wykorzystanie lub unieszkodliwianie poza składowiskami odpadów. Ograniczenie negatywnego oddziaływania odpadów na środowisko możliwe jest dzięki: selektywnej zbiórce odpadów, stosowaniu odpowiednich metod magazynowania, przekazywaniu odpadów właściwym odbiorcom do dalszego wykorzystania
lub unieszkodliwienia.
Zapobiegać powstawaniu odpadów możemy już w domu, a nawet trochę wcześniej, bo już w trakcie robienia zakupów. Zależy to od tego czy wybieramy towary z materiałów przyjaznych dla środowiska np.: drewno czy takich, które są krótkotrwałe i szybko je wyrzucamy.
Ważnym przedmiotem naszych zakupów jest również opakowanie. Każdy z nas kupuje rocznie wiele kilogramów materiałów opakowaniowych. Jeżeli chcemy, żeby nasza okolica nie została zasypana śmieciami, każdy z nas powinien pozostawić na półkach towary w opakowaniach jednorazowego użytku czy też z materiałów wielomateriałowych (np.: kartonik do soku). Im więcej osób będzie przestrzegać tej zasady tym mniej odpadów będzie trafiało na wysypisko.
27.Technologie niskoodpadowe i bezodpadowe - TEMBO
Technologie mało i bezodpadowe są traktowane jako docelowy system rozwiązania problemu odpadów produkcyjnych i zanieczyszczenia nimi środowiska) naturalnego. Technologia bezodpadowa polega na niedopuszczeniu do powstawania odpadów i na pełnym, kompleksowym wykorzystaniu surowca. Stanowi ona ciąg procesów technologicznych związanych z wydobywaniem i z kompleksowym przetwarzaniem surowców na wyroby, zmierzającym do wyeliminowania odpadów a w razie niemożliwości ich całkowitego wyeliminowania, zapewniającym ich za gospodarowanie bez zanieczyszczania środowiska naturalnego. We wszystkich procesach przetwórczych jest możliwe zastosowanie tzw. czystych technologii, bez powstawania odpadów, i dlatego odpady powstające w jednej fazie procesu technologicznego powinny być bezpośrednio wykorzystane fazie następnej. Najistotniejsze w technologii bezodpadowej jest spełnienie warunku, aby nie był odkładania odpadów. Technologie nieskoodpadowe czyli eliminowanie odpadów powinno być wprowadzane tylko w tych procesach, w których jest to możliwe i celowe. Wdrażanie tych technologii jest uzasadnione efektywnością ekonomiczną wynikającą z pełnego wykorzystania materiałów oraz z eliminacji zagrożeń zanieczyszczenia środowiska naturalnego. Korzyści wynikają przede wszystkim z kompleksowego wykorzystania surowców, czego skutkiem jest eliminowanie lub ograniczanie ilości odpadów; mają one również znaczenie dla całej gospodarki, gdyż umożliwiają zwiększenie produkcji oraz pozwalają na ograniczenie importu surowców. Opracowanie i wdrożenie tych technologii jest na ogół bardzo trudne, m.in. ze względu na konieczność równoczesnego zastosowania różnych procesów fizycznych, chemicznych, biologicznych, wykraczających poza daną branżę. Opracowanie takiego systemu często wymaga zaangażowania wielu wyspecjalizowanych placówek naukowych oraz biur konstrukcyjnych i technologicznych oraz zaangażowania dość znacznych środków inwestycyjnych, wykraczających poza możliwości jednego przedsiębiorstwa.
28. Ochrona przed hałasem i wibracjami
W związku z dążeniem do zmniejszenia zanieczyszczenia środowiska naturalnego stosuje się najnowsze technologie i procesy ekologicznie czyste.
Obecnie przedsiębiorstwa i gospodarstwa indywidualne dążą do rozwoju własnej produkcji zgodnie z wymogami i zaleceniami UE dotyczących ochrony środowiska.
W obecnej chwili w Polsce większość nowoczesnych technologii ekologicznych nie jest jeszcze w dużym stopniu stosowana, jednak dzięki dużemu wpływowi informacji na ten temat oraz obiecanych funduszy z UE na te cele coraz świadomiej modernizujemy procesy i chcemy działać zgodnie z ochroną środowiska.
Do najnowszych technologii ekologicznie czystych należą:
Wykorzystanie energii słonecznej do ogrzewania domów. Stosuje się tu kolektory , pozyskiwane ciepło z zewnątrz zmniejsza ilość spalonego opału co doprowadza do zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego
poprzez mniejszą ilość wydobywających się emisji spalin tj, dwutlenek węgla , smoły.
Wykorzystanie energii geotermalnych .
Budowa ciepłowni geotermalnych ( Pyrzyce k. Szczecina)
Wody te wykorzystywane są również do produkcji ekologicznie czystych kosmetyków.
Wykorzystywanie energii wiatru. W ostatniej dekadzie rozwija się to bardzo prężnie. ( elektrownie wiatrowe) Polsce k. Wolina. Wiatr jest czystym źródłem energii nie emitującym żadnych zanieczyszczeń. Cena jednostkowa energii pochodzącej z tego źródła jest niższa od ceny energii pozyskiwanych ze standartowych elektrownii cieplnych. Przy zastosowaniu elektrowni wiatrowych redukuje się emisje spalin.
Do czynników wspomagających ograniczenie zanieczyszczeń środowiska należą:
rozwój systemów zaopatrzenia w wodę
odprowadzenie i oczyszczanie ścieków
rozbudowa sieci wodociągowej w miastach i wsiach
utylizacja i usuwanie odpadów stałych
modernizacja i budowa oczyszczalni ściekow
recykling
likwidacja mogilników
powszechna selekcja odpadów.
Szczególnym programem powinny być objęte elektrownie ,huty, p.gornicze, kopalnie.
29.Technologie i procesy produkcyjne ekologicznie czyste
Szept 15 dB
Ruch uliczny 90 dB
Samolot odrzutowy 180 dB
Normalna rozmowa ,pralka suszrak 70-90 dB
Dźwięki głośniejsze niż 100dB to nieznośne dla ucha
Powyżej 140 dB ból i uszkodzenie ucha.
Celem zabezpieczenia słuchu przed hałasem należy zastosować :
tłumiki przy urządzeniach technicznych
ochronniki słuchu ( kaski ,nauszniki. Stopery)
stosowanie drzwi dźwiękoszczelnych
skracać czas pracy przy urządzeniach szkodliwych dla słuchu
zastępowanie pracy ludzkiej w trudnych warunkach pracą zautomatyzowanych maszyn
Źródła hałasu:
silniki, zespoły napędowe
toczenie się kół po powierzchni
hałas aerodynamiczny
koncerty, dyskoteki
hale produkcyjne, ( gdzie stosuje się głośne maszyny)
Na poziom hałasu wpływa:
natężenie ruchu
udział środków transportu
rodzaj i stan nawierzchni
pochylenie drogi i zakrety.
Prawne instrumenty ochrony środowiska
Ustawa o odpadach.Dz.U. 2001.62.628 z dnia 20 czerwca 2001 r
Prawo Ochrony Środowiska Dz.U. 2001.62.627 z dnia 20 czerwca 2001r
Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie stawek opłat produktowych
z dnia 11.09.2001 r Dz.U. 2001.116.1235
Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie rocznych poziomów odzysku
i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych z dnia 30.06.2001r
Dz.U.2001.69.719
Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawach wysokości jednostkowych stawek za przekroczenie dopuszczalnego poziomu hałasu z dnia 29.09.2001 r Dz.U.2001.120.1295
Rozporządzenie MOŚZNIL w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w
środowisku. Dz. U. Z dnia 1 czerwca 1998r
Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie określenia listy gatunków roślin rodzimych dziko występujących objętych ochroną gatunkową ścisłą i częściową oraz zakazów właściwych dla tych gatunków i odstępstw od tych zakazów. Dz. U. Z dnia 29.09.2001r
Rozporządzenie MOŚZNIL w sprawie szczegółowych zasad ustalania dopuszczalnych do wprowadzania do powietrza rodzajów i ilości substancji zanieczyszczających oraz wymagań, jakim powinna odpowiadać dokumentacja niezbędna do wydania decyzji ustalającej rodzaje i ilość substancji zanieczyszczających dopuszczonych do wprowadzenia do powietrza z dnia 19.września 1998r Dz.U. 98.124.819
Rozporządzenie MOŚZNIL w sprawie metod obliczania stanu zanieczyszczenia powietrza dla źródeł istniejących i projektowanych z dnia 3 września 1998r. Dz. U. 98.122.905
Projekt - Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt
Projekt - Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie ochrony gatunkowej roślin i grzybów.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 7 grudnia 2001 r w sprawie wzoru sprawozdania o wielkościach wprowadzonych na rynek krajowy opakowań i produktów, osiągniętych wielkościach odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytecznych oraz wpływów z opłat produktowanych. Dz.U. z 2002 r Nr 2 poz.26.
31. Ekonomiczne instrumenty ochrony środowiska
Unia Europejska oraz OECD zalecają stosowanie w ochronie środowiska różnorodnych instrumentów ekonomicznych, pozwalających na realizację zasady “zanieczyszczający płaci” oraz umożliwiających osiąganie maksymalnych efektów ekologicznych, przy ograniczonych wydatkach finansowych.
Do stosowanych aktualnie w krajach OECD i Unii Europejskiej instrumentów ekonomicznych służących ochronie środowiska należą przede wszystkim:
- opłaty za emisję zanieczyszczeń do środowiska,
- opłaty za dokonywanie zmian w środowisku (w tym za wykorzystywanie zasobów naturalnych),
- opłaty za korzystanie z walorów przyrodniczych,
- kary za przekraczanie wymagań ochrony środowiska,
- ulgi, zwolnienia i zróżnicowania podatkowe i celne,
- subwencje dla przedsięwzięć proekologicznych,
- gwarancje kredytowe dla przedsięwzięć proekologicznych,
- ekologiczne opłaty produktowe,- depozyty ekologiczne,
- ubezpieczenia ekologiczne,
- handel pozwoleniami na emisję zanieczyszczeń.
Przepisy prawne w ochronie środowiska w Polsce, a w tym wprowadzające instrumenty ekonomiczne, tworzą w głównej mierze trzy ustawy: ustawa o ochronie i kształtowaniu środowiska, ustawa Prawo wodne oraz ustawa o odpadach.
32. Polityka ochrony środowiska
Walka o czyste powietrze,
Ograniczenie hałasu,
Poprawa czystości wód ,
Ochrona przyrody.
34. Normy serii ISO 14 000
Normy z serii ISO 14000 dotyczą zarządzania środowiskowego, czyli tego, co organizacja robi, aby zminimalizować negatywny wpływ na środowisko swoich działań, wyrobów i usług. Celem norm serii ISO 14000 jest pomoc organizacjom w zarządzaniu wpływem ich działań, wyrobów i usług na środowisko i efektywne wykorzystanie dostępnych zasobów na każdym etapie działalności. Obejmują one wszystkie aspekty istotne z punktu widzenia zarządzania środowiskowego i dotyczą systemów zarządzania, auditowania i innych badań, oceny efektów działalności środowiskowej, etykietowania środowiskowego, oceny cyklu życia, terminologii, projektowania pod katem .środowiska oraz komunikacji środowiskowej. Seria norm ISO 1400 składa się z dokumentów dotyczących systemów zarządzania środowiskowego (tj. ISO 14001 i ISO 14004) oraz wszystkich dokumentów odnoszących się do narzędzi zarządzania środowiskowego (tj. wszystkich innych dokumentów serii ISO 14000). Wdrożenie tych norm w sytuacji pogłębiającej się degradacji środowiska z jednej strony i rosnącej troski o środowisko z drugiej, w wielu przypadkach jest warunkiem prowadzenia transakcji biznesowych i utrzymania się na rynku. Inne potencjalne korzyści dla przedsiębiorstw ze stosowania norm dotyczących zarządzania środowiskowego to unikanie kosztów i ich redukcja, lepsza motywacja pracowników i lepsze relacje społeczności z władzami.. Natomiast redukcja kosztów jest związania z ograniczeniem zużycia surowców, wody, energii, wytworzeniem mniejszej ilości odpadów, likwidacją, transportem itp. System zarządzania środowiskowego jest ważnym i strategicznym narzędziem w zmniejszeniu wpływy organizacji na środowisko i kompleksowo ujmuje wszystkie zagadnienia związane zarówno z działaniami, jak również wyrobami i usługami organizacji. Normy serii ISO 14000 mogą być również wykorzystywane w innych ważnych inicjatywach podejmowanych na rzecz ochrony środowiska np. zmiany globalnego klimatu i prace prowadzone w Komisji Europejskiej.
35.Nadzwyczajne zagrożenia ekologiczne
Zagrożenie spowodowane gwałtownym zdarzeniem nie będącym klęską żywiołową, które może wywołać znaczne zniszczenie środowiska lub pogorszenie jego stanu stwarzające powszechne niebezpieczeństwo dla ludzi i środowiska nazywamy nadzwyczajnym zagrożeniem środowiska. Nadzwyczajne zagrożenie może być następstwem np. pęknięcia rurociągu lub zbiornika i wylewu ropy naftowej na powierzchnię ziemi lub wód, awarii w zakładzie produkcyjnym i wydostania się do powietrza znaczny ilości substancji niebezpiecznych, katastrofy cysterny przewożącej materiały niebezpieczne oraz skażenia terenu. Potencjalnymi źródłami są: zakłady przemysłowe, głównie przetwórstwa spożywczego, mające instalacje chłodnicze z amoniakiem, transport samochodowy i kolejowy przewożący materiały niebezpieczne, zakłady dystrybucji i przeładunku paliw płynnych. We współczesnych czasach to zagrożenie spotęgowane jest towarzyszącymi powodzi różnymi niebezpiecznymi dla ludzi i środowiska, wynikającymi z przyczyn cywilizacyjnych zjawiskami wtórnymi takimi jak: skażenie wód gruntowych, gleby i roślinności zanieczyszczonymi wodami i namułami rzecznymi, brak wody pitnej, prądu i gazu, katastrofy budowlane, wybuchy i pożary, zatrucia i epidemie wśród ludzi i zwierząt.
Nieprzestrzeganie podstawowych zasad bezpieczeństwa, lekkomyślność i lekceważenie przepisów to przyczyny groźnych awarii i katastrof, głownie w zakładach przemysłowych i kopalniach oraz transporcie kolejowym,, drogowym lub lotniczym. W większości powodują one duże straty ludzkie, a niemal zawsze degradację środowiska naturalnego.
36.Ekologiczna analiza cyklu życiowego wybranego produktu
Ekologiczna analiza cyklu życiowego odbiornika telewizyjnego.
Cykl życia każdego produktu obejmuje cztery kolejno następujące po sobie etapy: wytwarzanie, dystrybucję, użytkowanie i procesy związane z pozbyciem się odpadów powstałych po zakończeniu procesu użytkowania. W każdym etapie, poszczególne procesy są przyczyną różnego rodzaju emisji, które oddziałują w specyficzny sposób na środowisko.
W fazie produkcji, główne oddziaływanie na środowisko ma stosowany w produkcji polistyren. Obniżenie tych wpływów może nastąpić poprzez zmniejszenie ilości stosowanego materiału lub zastosowanie innego. Duże efekty ekologiczne związane są tu z wykorzystaniem paliw kopalnianych, natomiast obciążenie środowiska jest związane ze wzrostem ekotoksyczności. W fazie użytkowania obciążenie środowiska związane z telewizorem wynika ze zużycia energii elektrycznej (tu obciążenie środowiska jest 10 razy większe niż wynika ono ze zużycia materiałów). Niekorzystny wpływ na środowisko występuje także w ostatniej fazie cyklu życia telewizora, na etapie utylizacji. Każdy ze standardowych sposobów utylizacji, składowanie na wysypisku spalanie, recykling powoduje inne obciążenie środowiska. Proekologiczna modernizacja odbiornika telewizyjnego powinna polegać na obniżeniu zużycia energii elektrycznej w fazie użytkowania, ponieważ wpływy środowiskowe w tej fazie cyklu są największe.
37. Wpływ pyłów przemysłowych na środowisko
Pył przemysłowy jest to aerozol, którego fazę rozproszoną stanowią cząstki stałe (ziarna) i którego źródłem powstawania są procesy produkcyjne. Wytwarzanie pyłu w przemyśle może odbywać się na drodze dezintegracji lub kondensacji. Bezpośrednie działanie pyłów nietoksycznych na organizmy żywe zależy od rozmiarów ziaren. Najdrobniejsze wnikają do wnętrza organizmów przez drogi oddechowe zwierząt i ludzi oraz przez szparki roślin. u roślin wywołują a plazmolizę komórek, a u ludzi utrudniają wymianę gazową. Pyły także osiadają na powierzchni liści (igieł), tworząc powłokę, która w miarę narastania ogranicza dostęp gazów. Pod wpływem wilgoci tworzą pyły cementowe na liściach skorupę. Pośrednie działanie pyłów na zbiorowiska roślinne odbywa się poprzez chemiczną degradację gleb . Przy dużym zapyleniu powietrza może nastąpić zmętnienie atmosfery obniżenie natężenia promieniowania ultrafioletowego i świetlnego, co wpływa na efektywność fotosyntezy roślin.
38.Zanieczyszczenia środowiska morskiego
Zanieczyszczenie morza to wprowadzenie do środowiska morskiego substancji lub energii powodującej takie szkodliwe skutki jak: niebezpieczeństwo dla zdrowia i życia ludzkiego, szkodliwość dla żywych zasobów i życia morza, utrudnienie w prawidłowym użytkowaniu morza włączając rybołówstwo, obniżenie jakości użytkowej wody morskiej oraz zmniejszenie walorów estetycznych morza.
Zanieczyszczenia powstające na lądzie stanowią 97% zanieczyszczeń wprowadzanych do morza. Mogą być: emitowane do atmosfery, zrzucane w postaci ścieków do rzek lub bezpośrednio do morza.
Zanieczyszczenia powstające na morzu stanowią 3% zanieczyszczeń wprowadzanych do morza.
Źródła zanieczyszczeń:
- substancje biogeniczne (gł. związki azotu i fosforu) oraz materia organiczna - rolnictwo (nawozy sztuczne, hodowla), przemysł i motoryzacja (spalanie paliw), gospodarka komunalna (detergenty)
- substancje toksyczne np.: metale ciężkie (rtęć, cynk), pestycydy, trwałe związki organiczne - przemysł (produkty uboczne procesów technologicznych), gospodarka komunalna (spalanie śmieci), motoryzacja (spalanie paliw), rolnictwo (chemizacja)
- zanieczyszczenia ropopochodne (ropa, jej przetwory, produkty spalania)- przemysł, motoryzacja, gosp komunalna, żegluga (katastrofy), porty (przeładunki), wiercenia na dnie morza
-skażenia sanitarne (mikrobiologiczne) - gosp komunalna (ścieki bytowe), rolnictwo (hodowla), przemysł (odpady spożywcze)
-substancje radioaktywne (mikrobiologiczne) - elektrownie jądrowe (katastrofy, zrzuty odpadów)
-porty rybackie, turystyka, transport wodny
Skutki zanieczyszczeń:
-pustynia beztlenowa (W ten sposób następuje zanik życia organizmów)
-zubożenie gatunków ilości fauny i flory,
-zmniejszenie możliwości połowów,
-utrata walorów turystycznych i zdrowotnych
-przeżyźnianie - masowy rozwój glonów ogranicza rozwój roślinności płytkowodnej z powodu braku światła. produkują substancje trujące, które zabijają organizmy zwierzęce.
Sposoby ochrony:
- I i II Konwencja Helsińska o Ochronie środowiska Morskiego Obszaru Morza Bałtyckiego
39.Charakterystyka Konwencji Helsińskiej
W dniach od 18 do 22 marca 1974 roku w Helsinkach zwołana została nowa konferencja dyplomatyczna państw nadbałtyckich. Uchwalono na niej konwencję o ochronie środowiska morskiego Morza Bałtyckiego.
Konwencja ta dotyczy sposobów zabezpieczenia Bałtyku przed zanieczyszczeniami wszelkimi niebezpiecznymi i szkodliwymi substancjami pochodzącymi z wszelkich możliwych źródeł. Umawiające się państwa mają obowiązek przedsięwziąć odpowiednie środki, by zminimalizować zanieczyszczenie Bałtyku z lądu. Uzgodniono, iż usunięcie z lądu do morza większych ilości jakichkolwiek substancji szkodliwych wymagać będzie specjalnego zezwolenia władz krajowych. Państwa zobowiązane są do oczyszczania ścieków komunalnych i przemysłowych w taki sposób, by przez ich usuwanie do Bałtyku nie następował znaczny spadek zawartości tlenu w jego wodach. Ścieki te nie powinny także pogarszać warunków higienicznych morza, ani też stwarzać zagrożenia epidemiologicznego. Osobno konwencja poświęca uwagę zapobieganiu zanieczyszczaniu morza ze statków. Chodzi w tym przypadku głównie o ropę naftową i oleje. Na całym obszarze Bałtyku obowiązuje zakaz usuwania olejów do wody ze wszystkich zbiornikowców umawiających się państw i innych statków o nośności większej niż 400 ton. Zakaz też dotyczy innych szkodliwych substancji. Ścieki z okrętowych urządzeń sanitarnych mają być gromadzone na statkach w zbiornikach przechowujących i następnie usuwane do portowych urządzeń odbiorczych. Od bezwzględnego stosowania się do tych postanowień dopuszcza jednak wyjątek - nie mają one zastosowania w wypadku, gdy chodzi o zapewnienie bezpieczeństwa statku lub ratowania życia na morzu.
Dla zapewnienia odnawialności zasobów stosuje się program ochrony ryb. Poprzez wprowadzanie okresów i obwodów ochronnych ogranicza się dostęp do tarlisk i miejsc wzrostu narybku. Ochrona przyrody Bałtyku jest nowym obowiązkiem, wynikającym z podpisania Konwencji Helsińskiej z 1992 roku. Utworzono Bałtycki System Obszarów chronionych , który obejmuje 62 rejony. Polska zaproponowała rozszerzenie istniejących nadmorskich parków narodowych i krajobrazowych o wody przybrzeżne. Oprócz tworzenia rezerwatów podwodnych, wprowadzane są też ochrona pasa brzegowego, ochrona gatunkowa organizmów rzadkich lub ginących oraz zagrożonych siedlisk. Czasami ochronna prowadzi do odrodzenia się populacji w takim stopniu, że pojawiają się konflikty z innymi użytkownikami morza. Przykładem są kormorany nad Zalewem Wiślanym, które skutecznie konkurują w połowach z rybakami wtedy rozważa się zniesienie ochrony tych zwierząt.
40.Charakterystyka Konwencji MARPOL
Międzynarodowa konwencja o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki z 1973 r., zwana Konwencją Marpol 73\78,(z ang. Marine pollution) sformułowano w niej zintegrowany logistycznie system gospodarki odpadami, ma charakter ogólnoświatowy i obejmuje wszystkie akweny morskie. Konwencja dotyczy wyłącznie zanieczyszczeń pochodzących ze statków i dzieli akweny morskie na dwie kategorie: obszary specjalne i pozostałe. Dokument zawiera przepisy o zapobieganiu zanieczyszczaniu olejami, szkodliwymi substancjami, ściekami ze statków oraz śmieciami, a także zapisy dotyczące wypadków statków. Polska jest stroną konwencji, a Morze Bałtyckie określone jest w niej jako obszar specjalny, bardzo zagrożony, co nakłada ograniczenia dla emisji dwutlenków siarki czy tlenków azotu. Znajdują się w niej załączniki:
1.Odpady olejowe (jak bezpiecznie przewozić, postępować z nimi).
2.Chemikalia ciekłe.
3.Materiały niebezpieczne, przewożone w opakowaniach ( co należy z nimi robić).
4.Ścieki (komunalne na statkach, jak starać się nie zanieczyszczać mórz).
5.Śmieci (czym są, jak z nimi postępować).
6.Zanieczyszczenia atmosfery(spaliny)-jak zabezpieczać i wyposażać silniki statków.
7.Zanieczyszczenia biologiczne transportowane z wodami balastowymi statków ( załącznik ten wchodzi dopiero w życie, tworzy się z tego jakby oddzielna konwencja, sprowokowana przez MARPOL).
41. Problem zanieczyszczenia mórz rozlewami olejowymi
„Olej" oznacza ropę naftową w każdej postaci łącznie z surową ropą naftową, olejem paliwowym, szlamem, odpadami olejowymi oraz produktami rafinacji. (z konwencji)
Od kilkudziesięciu lat paliwo płynne otrzymywane z ropy naftowej w coraz większym stopniu stosowane jest zamiast węgla do celów energetycznych oraz jako podstawowy surowiec w przemyśle chemicznym. W związku z tym olbrzymie ilości ropy, olejów i benzyny transportuje się drogą morską. Zanieczyszczenie wód morskich pochodzące z transportu spowodowane jest usuwaniem do wody wszelkich odpadków olejowych podczas pracy statków oraz myciem tankowców, które zwykle odbywa się na morzu. Oblicza się, że zanieczyszczenie z tych źródeł znacznie przekracza ilości pochodzące z różnych wypadków morskich łącznie z katastrofami tankowców. W stosunku do ogólnej masy wód oceanów, obecne zanieczyszczenie ropą i olejami nie jest groźne. Oleje są usuwane z wody w wyniku różnych procesów naturalnych, których skuteczność zależy od następujących czynników: temperatury, światła słonecznego, szybkości wiatru, wysokości fali, rodzaju i ilości bakterii w wodzie oraz składu chemicznego oleju, jego ciężaru właściwego, stopnia oczyszczenia itp.
Olej wylany do wody szybko rozpościera się na jej powierzchni w postaci bardzo cienkiej warstwy. Sytuacja przedstawia się inaczej, gdy zostaną zanieczyszczone wody przybrzeżne lub gdy kierunek przeważających w danym rejonie wiatrów znosi warstwy oleju na ląd. Wówczas mogą ulec uszkodzeniu instalacje przybrzeżne, zanieczyszczone zostają porty, plaże i miejscowości wypoczynkowe. Wycieki olejowe mogą być zagrożeniem dla rybołówstwa i turystyki nawet wiele lat po katastrofie. W takich wypadkach ginie zwykle wiele ptaków i organizmów wodnych. W wąskich cieśninach czy zatokach, gdzie woda jest płytka, skutki wycieku mogą być poważniejsze niż na otwartym morzu. Lekkie frakcje ropy naftowej wyparowują i nie pozostają długo w środowisku wodnym, jednakże są bardzo toksyczne dla flory i fauny morskiej. Ponadto pojawia się ryzyko ich gwałtownego zapalenia i eksplozji. Frakcje ciężkie ropy mają z kolei lepką konsystencję, powodują odcięcie dopływu tlenu oraz pokrycie roślin i zwierząt tłustą warstwą, co prowadzi do ich śmierci.
42.Zwalczanie rozlewów olejowych
Oleje są usuwane z wody w wyniku różnych procesów naturalnych, których skuteczność zależy od następujących czynników: temperatury, światła słonecznego, szybkości wiatru, wysokości fali, rodzaju i ilości bakterii w wodzie oraz składu chemicznego oleju, jego ciężaru właściwego, stopnia oczyszczenia itp.
Olej wylany do wody szybko rozpościera się na jej powierzchni w postaci bardzo cienkiej warstwy. Część węglowodorów odparowuje. Obecne w ropie naftowej kwasy i sole nieorganiczne ulegają rozpuszczeniu, a pozostała część oleju zemulgowaniu. Możliwe jest wytworzenie dwóch rodzajów emulsji: oleju w wodzie i wody w oleju. Emulsje pierwszego rodzaju mieszają się z wodą i dzięki temu ulegają dużej dyspersji. Drugi rodzaj pozostaje na powierzchni dopóki nie zwiększy się jego gęstość i nie opadnie na dno. Dyspersja oleju w wodzie jest etapem poprzedzającym jego utlenianie. Rozróżnia się dwa typy utleniania: autooksydację, która zachodzi pod wpływem tlenu i światła słonecznego oraz utlenianie mikrobiologiczne. Utlenianie mikrobiologiczne jest najważniejszym procesem w oczyszczaniu wód od zanieczyszczeń olejami. Obliczono uwzględniając tylko 1/3 ogólnej powierzchni oceanów i głębokość od 10 m jako stref biologicznie czynną, że co najmniej 1011 ton oleju rocznie może ulec degradacji mikrobiologicznej.
Inne sposoby zmniejszenia szkód z powodu zalania olejem wód przybrzeżnych:
- Mechaniczne zebranie oleju z powierzchni wody. Sposób ten może dać dobre wyniki jedynie na spokojnych wodach. W przypadku wysokiej fali urządzenia zbierają zarówno wodę jak i olej.
43. Odpady przemysłowe
ODPADY - niespożytkowane produkty, pochodzące z bytowej i gospodarczej działalności człowieka. Charakter i wielkość wytwarzanych odpadów zależą przede wszystkim od poziomu życia ludności, konsumpcji dóbr materialnych, dostępności surowców i technologii produkcyjnej oraz postępu technicznego i świadomości ekologicznej.
Odpady przemysłowe powstają podczas wydobywania i przetwarzania różnych surowców. Najwięcej odpadów wytwarzają energetyka, górnictwo i przemysł metalurgiczny.
Są to przede wszystkim :
• odpady górnicze, głównie skalne, z kopalń podziemnych i odkrywkowych;
• szlamy poflotacyjne i odpady popłuczkowe przetwórstwa węglowego, barytowego, siarkowego, miedziowego i cynkowo - ołowiowego;
• popioły lotne i żużel z elektrowni, elektrociepłowni.
Odpady przemysłowe powstają zazwyczaj w dużej masie i są najczęściej składowane na hałdach. Charakteryzują się w wielu przypadkach znacznym ładunkiem niebezpieczeństwa ze względu na wysoką toksyczność, palność, wybuchowość, rakotwórczość. Stanowią więc istotny czynnik degradacji środowiska.
44. Odpady komunalne
ODPADY KOMUNALNE stałe i ciekłe powstają w gospodarstwach domowych, obiektach użyteczności publicznej i obsługi ludności. Są to także nieczystości gromadzone w zbiornikach bezodpływowych, porzucane wraki samochodów oraz odpady uliczne z wyjątkiem odpadów niebezpiecznych z zakładów opieki zdrowotnej i zakładów weterynaryjnych. Skadniki zawarte w odpadach komunalnych, głównie organiczne ulegają przemianom biochemicznym i oddziałują na środowisko poprzez produkty rozklady: dwutlenek węgla, amoniak, siarkowodór, metan, azotany, azotyny, siarczany i in. Odpady komunalne stwarzają zagrożenie dla środowiska także ze względu na możliwość skażenia powietrza, wód gruntowych i powierzchniowych mikroorganizmami chorobotwórczymi, dla których stanowią pożywkę.
45.Zagrożenie środowiska w transporcie
System gospodarczy nowoczesnego państwa wymaga sprawnego transportu spełniającą zasadniczą rolę w komunikacji i przewozie towaru. W związku z gwałtownym rozwojem transportu oraz bliskim przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej, zachodzi potrzeba pilnego rozwiązania problemu recyklingu pojazdów.
Rozwój transportu wymusza postęp w innych dziedzinach gospodarki, jak budowa dróg, autostrad, hoteli, lotnisk, powstanie nowej infrastruktury. Pociąga to jednak za sobą również szereg skutków negatywnych, głównie dla środowiska naturalnego, powodując zanieczyszczenie powietrza, gleby i wody oraz wzrost ilości produktów odpadowych powstałych w czasie eksploatacji i likwidacji pojazdów. Eksploatowane w kraju środki transportu - pojazdy samochodowe, lokomotywy, statki, samoloty - emitują rocznie związki toksyczne :
- tlenek węgla ok. 1289 tyś. ton,
- tlenek azotu ok. 483 tyś. ton,
- węglowodory ok. 400 tyś. ton,
- cząsteczki stałe ok. 32 tyś. ton,
- ołowiu ok. 0,42 tyś ton i inne związki.
Skutkiem wydzielania do atmosfery wyżej wymienionych związków są kwaśne deszcze, dziura ozonowa itp.
Liczby te ciągle wzrastają, powodując dodatkowe zagrożenia dla człowieka w postaci produktów odpadowych. Powoduje to wzrost kosztów składowania.
Zagrożenie środowiska, narastające sterty odpadów oraz wzrost cen materiałów i energii zmusza nas do pewnego zagospodarowania produktów odpadowych w procesach recyklingu i utylizacji.
Obecne systemy transportowe są niebezpieczne, energochłonne, zanieczyszczające środowisko i hałaśliwe. Wywierają olbrzymi wpływ na rozwój społeczeństwa, zabierając duże obszary ziemi (w tym wrażliwe na zmiany tereny przybrzeżne), prowadzą do defragmentacji lub destrukcji cennych przyrodniczo i kulturowo obszarów. Wciąż wzrastająca ilość energii, metali, piasku, żwiru i materiału skalnego używana jest do budowy pojazdów i infrastruktury komunikacyjnej.
Sektor transportowy jest głównym źródłem zanieczyszczeń w regionie bałtyckim. Spalanie paliw kopalnych w samochodach i statkach przyczynia się do wysokiej koncentracji zanieczyszczeń na obszarach zurbanizowanych, zakwaszenia wrażliwych terenów lądowych i morskich, a także eutrofizacji wód. Transport morski powoduje przedostawanie się do środowiska ropy naftowej, przyczyniającej się do śmierci ptaków morskich i mogącej powodować długoterminowe szkody w ekosystemach przybrzeżnych i morskich Bałtyku. Pokazuje to w jakim stopniu sektor transportowy jest nieekologiczny
46.Ochrona środowiska przed hałasem
Ochrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego środowiska, w szczególności poprzez:
1) utrzymanie poziomu hałasu poniżej dopuszczalnego lub co najmniej na tym poziomie,
2) zmniejszanie poziomu hałasu co najmniej do dopuszczalnego, gdy nie jest on dotrzymany.
Działania dotyczące ochrony środowiska przed hałasem i wibracjami:
Program działań dotyczących ochrony środowiska przed hałasem i wibracjami jest w Polsce realizowany w skromnym zakresie, ze względu na niewielkie środki przeznaczane na te cele, szczególnie zmniejszone w ostatnich latach. Istotne osiągnięcia w tej dziedzinie mają zatem swoje źródło w badaniach przeprowadzonych w latach 1986-1990. Pozwoliły one na opracowanie zbioru skomputeryzowanych instrukcji, umożliwiających podjęcie kontroli stanu akustycznego środowiska, przystąpienie przez Państwową Inspekcję Ochrony Środowiska do wprowadzenia systemu ewidencji hałaśliwych obiektów w środowisku. Możliwa stała się nowelizacja ustaw i przepisów wykonawczych dotyczących ochrony środowiska przed hałasem i wibracjami. Realizowane są w kraju przeciwhałasowe ekrany urbanistyczne (w Krakowie, w Płudach pod Warszawą), antywibracyjne podtorza tramwajowe (np. w Krakowie). Wykonywane są również liczne oceny obiektów szczególnie uciążliwych dla środowiska, pomiary kontrolne, mapy akustyczne terenów wokół lotnisk i całych miast (np. w 1990 r. zakończono prace nad planem akustycznym Bydgoszczy).
47.Definicja ekologistyki
Ekologistyka jest pojęciem stosunkowo nowym i odnosi się do koncepcji zarządzania strumieniami materiałów odpadowych w gospodarce oraz przepływami sprzężonych z nimi informacji. Ekologistyka zapewnia efektywne gospodarowanie odpadami, zgodne z zasadami techniczno - procesowymi i wymogami normatywno - prawnymi ochrony środowiska. Umożliwia ona podejmowanie decyzji techniczno - organizacyjnych minimalizujących negatywne oddziaływanie na środowisko procesów występujących w logistycznych łańcuchach dostaw. Istotnym elementem ekologistyki, będącej subdyscypliną logistyki jest podejście do problematyki odpadów w wymiarze globalnym, dlatego w obszarze jej zainteresowań znajduje się zarówno transgraniczny transport odpadów, jak i odpady generowane na statkach, z racji ilości przemieszczanych bądź generowanych odpadów oraz potencjalnego obszaru negatywnych skutków oddziaływania .
48. Rodzaje odpadów
Katalog odpadów dzieli odpady w zależności od źródła ich powstawania na 20 grup.
Zależności od miejsca powstawania odpadów dzielimy je na: komunalne i przemysłowe, w tym także poużytkowe. Ogólnie natomiast odpady dzielimy na:
Odpady niebezpieczne
Odpady medyczne
Odpady przemysłowe
Odpady komunalne
Odpady rolno-spożywcze
Odpady opakowaniowe
11