18.09.2005

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA TRWAŁOŚĆ PRZECHOWALNICZĄ:

Gatunek

Cechy uwarunkowane genetycznie: intensywność oddychania, szybkość transpiracji, odporność na choroby, wrażliwość na niskie temp, długość okresu spoczynku (dla warzyw 2-letnich).

Grupy warzyw:

1) Trwałe-mogą być przechowywane przez okres 3-12 miesięcy, odznaczają się wyższą zawartością suchej masy, maja kształt kulisty lub cylindryczny, ścisłą i zwartą budowę tkanek. Część jadalną warzyw stanowią korzenie zapasowe, zgrubienia, główki lub cebule odznaczające się małą intensywnością na uszkodzenia mechaniczne. Powierzchnia ich jest często skorkowaciała, pokryta nalotem woskowym lub łuskami, co znacznie ogranicza parowanie, a także zabezpiecza przed wnikaniem organizmów chorobotwórczych. Dobrze znoszą niska temp w granicach 0*, a niektóre z nich mogą być przechowywane nawet w temp ujemnej.

2) Średniotrwałe- okres przechowywania 2-24 tygodni, odznaczaja się znacznie krótszym okresem przechowywania i mają mniejsza intensywność oddychania. Częścią jadalna są owoce, kwiatostan i liście. W odróżnieniu od warzyw trwałych są to najczęściej warzywa ciepłolubne, wrażliwe na niskie temp przechowywania. Niektóre z nich (pomidor, melon) podczas procesu dojrzewania wydzielają duże ilości etylenu, który ujemnie wpływa na inne gatunki warzyw.

3) Nietrwałe-okres przechowywania nie przekracza 28 dni, są delikatne, łatwo więdną, o dużej zawartości wody, zbiera się je w pełni dojrzałe. Charakteryzują się najwyższa intensywnością oddychania. Do zahamowania intensywnie przebiegających

procesów życiowych oraz zachowania ich wysokiej jakości podczas krótkotrwałego składowania wymagają one natychmiastowego schłodzenia po zbiorze. Wymagają wysokiej wilgotności względnej powietrza. Niektóre (fasola szparagowa, ogórki) są wrażliwe na niskie temp.

Podział warzyw pod względem trwałości w przechowywaniu:

-Warzywa trwałe- burak ćw, brukiew, cebula, chrzan, czosnek, cykoria-korzenie, kapusta głowiasta, marchew, pasternak, pietruszka, por, rzepa, rzodkiew, salsefia, seler korzeniowy, skorzonera, ziemniak późny

-Średnio trwałe- cukinia, dynia, jarmuż, kabaczek, kalafior, kalarepa, kapusta brukselska, kapusta pekińska, kawon, oberżyna, papryka, pomidor-niedojrzały, seler naciowy, ziemniak wczesny

-Nietrwałe- bób zielony, brokuł, cukinia-owoce młode, cykoria liściowa, fasola szparagowa, groch zielony, kabaczek-owoce młode, kukurydza cukrowa, melon, natka warzyw, ogórek, pieczarka, pomidor-dojrzały, rzodkiewka, sałata, szczaw, szparag, szpinak, warzywa w pęczkach

Cechy różniące odmiany: budowa morfologiczna, długość okresu spoczynku, budowa anatomiczna, intensywność nalotu woskowego na liściach, intensywność oddychania, odporność na niska temp, zawartość suchej masy.

Warunki klimatyczne: optymalna temp 16-20*C, wrażliwość na przymrozki, nasłonecznienie (światło), opady, wiatry.

Czynniki agrotechniczne (wybór stanowiska): gleby (średnie, mineralne), występowanie chorób i szkodników, skłon (nie uprawiać w zastoiskach mrozowych), występowanie kamieni na polu oraz podeszwy płużnej, poziom wód gruntowych,

zaskorupienie się gleby, możliwość erozji wodnej, dostępność pola (dojazd), zmianowanie, nawożenie (przedsiewnie, pogłównie), terminy siewu (sadzenia), rozstawa roślin (wpływa na wielkość główek), metoda uprawy, ochrona roślin, termin zbioru (dojrzałość fizjologiczna, konsumpcyjna, przechowalnicza).

02.10.2005

OPAKOWANIA

Cechy dobrego opakowania: nie powinno wprowadzać do produktu i środowiska szkodliwych substancji, nadaje się do utylizacji, a najlepiej do ponownego przerobu

Funkcje opakowania:

-logistyczne-ułatwiają obrót towarowy i jego mechanizację. Jednostka wagowa i objętościowa, co usprawnia rozliczenia w handlu

-ochronna-chronią produkty podczas transportu i przechowywania przed czynnikami zewnętrznymi, zapewniają odpowiedni mikroklimat przez co umożliwiają zachowanie dobrej jakości warzyw i owoców

-promocyjne-mogą zwiększać atrakcyjność sprzedawanych produktów

-marketingowa (promocyjna)-na opakowaniu mogą być umieszczone informacje dotyczące wielu cech produktu np. pochodzenia, metody uprawy, cech dotyczących jakości

*ekologiczna-powinno jak najmniej zanieczyszczać środowisko, łatwo ulegać biodegradacji. Istotny jest rodzaj materiału z którego wykonano opakowanie

*zabezpiecza przed utratą wody

Podział opakowań do produktów ogrodniczych ogrodniczych w zależności od:

1) sposobu ich wykorzystania:

-jednostkowe-do jednorazowego użytku

-transportowe-do wielokrotnego użytku

2) rodzaju opakowania:

-zaliczane do transportowych-skrzynki, worki, skrzyniopalety

-zaliczane do jednostkowych-łubianki, pudełka, torebki, woreczki, tacki, siatki

-rodzaju zastosowanego materiału-drewniane, z tworzyw sztucznych, tkanin naturalnych i syntetycznych, papieru, metalowe

Opakowania transportowe: ułatwiają i umożliwiają transport, magazynowanie i składowanie, często używane do zbioru; mocne, trwałe, z reguły wielokrotnego użytku; pojemność dostosowana do potrzeb i wymagań organizacyjno-technicznych. Materiały opakowań transportowych-drweno, tworzywa sztuczne, metal

Opakowania jednostkowe:służą do pakowania w małych porcjach już do sprzedaży detalicznej, chronią przed zwiędnięciem, pogorszeniem wilgotności, izolują od kurzu, dotykania, ułatwiają obrót, zwłaszcza sprzedaż detaliczną, mogą nadawać estetyczny wygląd. Główne materiały (siatki z tworzywa typu netlon, worki kaszlowe, folia, papier, pudła tekturowe)

Skrzynki drewniane: Zalety-tanie i łatwe w naprawie, łatwe w utylizacji, można zrobić we własnym zakresie. Wady-trudne w utrzymaniu higieny, ciężkie, zmienna masa, niska trwałość przy wyższej wilgotności.

Skrzynki z tworzyw sztucznych: Zalety-łatwe w utrzymaniu higieny, stabilne, lekkie, stała masa, dłużej estetyczne. Wady-drogie, brak naprawy, kłopotliwa utylizacja, wrażliwe na działanie światła i niskiej temp.

Palety- 1200 x 1000; 1200 x 800 Skrzyniopalety- 1200 x 1000 x 820

Sposoby pakowania warzyw:

-MAP-metoda uzyskania zmodyfikowanej atmosfery, polega na zastosowaniu w momencie pakowania warzyw atmosfery o określonym składzie gazowym dostosowanym do gatunku. Folia stanowi barierę gazoszczelną. Skład gazowy zmienia się ze względu na oddychanie warzyw znajdujących się w opakowaniu

-rovel MAP system-polega na wstrzykiwaniu do woreczka foliowego foliowego momencie pakowania warzyw atmosfery o dużej zawartości tlenu (70-90%). Powoduje to szok tlenowy hamujący działanie enzymów wywołujących przebarwienie. Jednocześnie zabezpiecza przed oddychanie beztlenowym oraz hamuje rozwój mikroorganizmów tlenowych i beztlenowych, zmniejsz straty witamin

-CAP-stosuje się zarówno wstrzyknięcia zmodyfikowanej atmosfery, podczas pakowania warzyw w folię o określonej przepuszczalności, jak i dodatkowo umieszcza się wewnątrz opakowań absorbery CO₂

-EMA-polega na użyciu folii perforowanej o zróżnicowanej przepuszczalności dla gazów. Zapewnia wytworzenie pożądanego składu gazowego atmosfery wskutek oddychania warzyw. Do opakowań typu EMA używa się folie z perforacją i mikroperforacją, polietylenowe i polipropylenowe

-MIP-wykonane są z poliuretanu o niskiej gęstości, impregnowanego zawiązkami mineralnymi, co pozwala na uzyskanie unikalnej folii o selektywnej przepuszczalności dla gazów. Folia ma strukturę plastra miodu z mikroszczelinami, co pozwala na przedostanie się pary wodnej na zewnątrz opakowania

-APS-w tym przypadku wykorzystuje się przepuszczalność folii dla gazów oraz ciągle modyfikuje skład gazowy atmosfery za pomocą absorberów O₂, CO₂ i pary wodnej lub emiterów etylenu lub innych gazów

-IPA-opakowania inteligentne, nie tylko zabezpieczają warzywa ale również informują konsumenta o właściwościach i warunkach przechowywania. Informacja ta jest przekazywana za pomocą indykatorów: temp (TI), okresu składowania i temp (TTI), składu gazowego atmosfery wewnątrz opakowania, szczelności opakow, bezpieczeństwa i jakości produktu

-opakowania jadalne-są to naturalne lub syntetyczne preparaty woskowe, którymi pokrywa się powierzchnię płodów ogrodniczych. Zmniejszają ubytki wody i zapewniają odpowiednią przepuszczalność O₂ i CO₂, zwiększają odporność płodów na uszkodzenia mechaniczne, nadają połysk, zapobiegają ulatnianiu się substancji zapachowych, chronią przed porażeniem przez szkodniki i choroby.

16.10.2005

Światowa produkcja owoców w 2004 r (w mln ton)
Razem	533,3
w tym:
Cytrusy	108,5	20,3 %
Banany	104	19,5
Winogrona	66,6	12,5
Jabłka	61,9	11,6
Orzechy kokosowe	54,7	10,3 PL
Mango	26,6
Gruszki	18,1
Oliwki	15,9
Brzoskwinie	15,4
Ananasy	15,3
Truskawki	3,5	0,7 (PL 6)
Czereśnie i wiśnie	3,0	0,6 (PL 2)
Porzeczki	0,87	0,2 (PL)

Główne składniki jakości produktów ogrodniczych: Wygląd-wielkość, kształt, barwa, połysk, brak uszkodzeń, brak oznak występowania chorób. Tekstura-jędrność, kruchość, soczystość, mączystość, twardość. Smakowitość-smak (słodki, kwaśny, cierpki, gorzki), zapach, obce smaki i zapachy. Wartości odżywcze-zawartość witamin, składników mineralnych, błonnika, karotenów, flawonoidów, brak pozostałości śor oraz substancji szkodliwych dla zdrowia. Jakość jabłek zawarta w normach dotyczy przede wszystkim wyglądu owoców.

Podział na klasy jakościowe opiera się głównie o: wielkość owoców, kształt, powierzchnię i charakter rumieńca, brak widocznych uszkodzeń, brak oznak chorób pochodzenia grzybowego i fizjologicznego.

Coraz większe znaczenie ma:

A) Smak i tekstura-zawartość ekstraktu, kwasowość, jędrność miąższu.

APERTYZACJA-metoda cieplnego utrwalania żywności, także owoców i warzyw, w hermetycznie zamkniętych puszkach, słojach lub butelkach

-pasteryzacja-(temp do 100*) zniszczenie żywych form drobnoustrojów

sterylizacja-(temp 112-125 *) zniszczenie żywych form i przetrwalników

CHŁODNICTWO (przechowywanie chłodnicze) przechowywanie surowców owocowych i warzywnych, także półproduktów temp + , bliskiej 0*.

MROŻENIE (zamrażanie) utrwalanie owoców i warzyw przez szybki zamrożenie np. w ciągu 15-20 min do temp -20*, najczęściej w powietrzu o temp -30* do -40*, a następnie przechowywaniu zamrożonego produktu w temp -20* do -30*.

SUSZENIE OWOCÓW I WARZYW-proces odparowywania wody (poniżej temp wrzenia wody) do zawartości wody w produkcie gotowym (suszu) rzędu 5-20

EKSTRAKT GŁÓWNY-suma substancji rozpuszczalnych w wodzie, wyrażona w %, oznaczana głównie w owocach, sokach owocowych i winach, najczęściej przy użyciu refraktometru. Do ekstraktu nie zalicza się substancji rozpuszczalnych w wodzie, dających się odparować (kwas octowy, alkohol etylowy).

EKSTRAKT BEZCUKROWY (zredukowany)-wartość uzyskana przez odjęcie sacharozy i cukrów redukujących od ekstraktu ogólnego. Suma niecukrowych składników ekstraktu: kwasy nielotne (cytrynowy, jabłkowy, winowy), substancje azotowe organiczne, subst nieorganiczne (głównie K, Ca, P, barwniki, garbniki). Małe wartości ekstraktu bezcukrowego świadczą o rozcieńczeniu produktów wodą lub „cukrem”.

KWASOWOŚĆ MIARECZKOWANA-zawartość kwasów (jabłkowego, cytrynowego, winowego, octowego) w owocach i przetworach wyrażona w % w przeliczeniu na kwas dominujący (będący w największej ilości w mieszaninie kwasów). Zawartość kwasów w owocach mieści się w granicach 0,3-2,5 %, w warzywach jest znacznie mniejsza i może wynosić < 0,1 %. Oznacza się przez miareczkowanie próbki roztworem NaOH o określonym stężeniu.

KWASOWOŚĆ CZYNNA- pH skala 0-14, owoce mają najczęściej pH 2,5-4,5 zaś warzywa 4,7-6,4.

SUCHA MASA (substancja sucha)-suma nielotnych składników, surowców lub półproduktów, pozostałych po odparowaniu wody. Suchą masę stanowią cukry, białka, tłuszcze, związki mineralne, błonnik, witaminy i inne związki. Sucha masa owoców wynosi najczęściej 13-21 %, warzyw 4-25 %.

PRZECHOWYWANIE OWOCÓW-działanie zmierzające w celu utrzymania owoców w stanie możliwie jak najmniej zmienionym, przez jak najdłuższy czas.

Dobry wynik przechowalniczy to spełnienie 2 warunków:

1) owoce najwyższej jakości, zebrane w optymalnej fazie dojrzałości zbiorczej

2) zapewnienie optymalnych warunków przechowywania owoców: szybki schłodzenie owoców po zbiorze, utrzymanie przez cały okres przechowywania optymalnego dla dane4j odmiany poziomu temp i wilg względnej oraz w miarę możliwości optymalnego składu atmosfery.

Przechowywanie owoców=przechowalnictwo

≠zamrażanie owoców (zamrażalnictwo

-fizjologia owoców po zbiorze

-technika budowy i eksploatacja obiektów przechowalniczych

OKRES PRZECHOWYWANIA OWOCÓW-czas, jaki upływa między umieszczeniem owoców w obiekcie przechowalniczym a zakończeniem ich przechowywania (podawany w mcach, tygodniach, dniach).

ZDOLNOŚĆ PRZECHOWALNICZA OWOCÓW-jest to cecha zewnętrzna i wewnętrzna jakości owoców; jest ona określana przed przechowywaniem (przy spełnieniu wymogów co do jakości produkcji w sprzyjającym układzie pogodowym) pozwala na możliwie długie przechowywanie owoców w stanie jak najmniej zmienionym.

PARAMETRY PRZECHOWYWANIA-są to warunki przechowywania, na które składają się: szybkie schładzanie owoców po zbiorze oraz utrzymanie przez cały okres przechowywania optymalnego dla danej odmiany poziomu temp i wilgotności wzgl oraz w miarę możliwości, optymalnego składu atmosfery.

Fizjologia owoców po zbiorze:

1) Zmiany fizyczne w okresie wzrostu i dojrzewania: wzrost zawiązków owoców (faza podziału komórek, faza powiększania się poszczególnych komórek, faza dojrzewania owocu), zmniejszanie się jędrności miąższu, zmiany barwy zasadniczej skórki, wykształcanie rumieńca

2) Przemiany fizjologiczne w okresie wzrostu i dojrzewania: oddychanie owoców, rola etylenu w dojrzewaniu owoców, skład chemiczny owoców i zachodzące w nim zmiany (cukry, kwasy, związki azotowe, tłuszcze i woski, garbniki, barwniki, witaminy, subst lotne, składniki mineralne), transpiracja owoców.

Czynniki wpływające na oddychanie: cecha odmianowa (genetyczna), stan fizjologiczny, zawartość wapnia, warunki przechowywania.

Cecha odmianowa-poziom oddychania w temp 5* (mg CO₂ /kg/h)

bardzo niski	do 5	orzechy
niski	5-10	jabłka, cytryny, winogrona, cebula, ziemniaki
średni	10-20	morele, banany, czereśnie, gruszki, śliwki, marchew, sałata, papryka, pomidor
wysoki	20-40	truskawki, maliny, ogórek
bardzo wysoki	40-60	kwiaty cięte
extra wysoki	od 60	pieczarki, szparagi

Temp oddychania owoców→im wyższa temp przechowywania, tym owoce szybciej osiągają dojrzałość.

Przyspieszanie dojrzewania owoców: temp 15-18*; wilgotność względna 90-95 %; stężenie etylenu 10-100 ppm; czas działania etylenu 24-72 h

Opóźnianie dojrzewania owoców: niska temp -1 do 2(4*); niski poziom O₂ 1-3 %; podwyższona zawartość CO₂ 3-5 %; usuwanie etylenu z komór ~1 ppm

Oddychanie owoców: C₆ H₁₂ O₆+6CO₂=6CO₂+6H₂O+energia (ciepło i ATP)

Wzrost i rozwój jabłek i gruszek oraz wpływ etylenu produkowanego przez owoce na dojrzewanie i długość okresu przechowywania:

ZDOLNOŚĆ PRZECHOWALNICZA-opóźnienie o 1 dzień zbioru powoduje zmniejszenie okresu przechowywania o 7-10 dni.

Owoce zebrane zbyt wcześnie: mają mniejszą masę (na dobę do 1 %); mają mniejsza zawartość cukru; mają mniejszy rumieniec (słabe wybarwienie); występują częściej i wcześniej choroby fizjologiczne zwłaszcza oparzelizna powierzchniowa i zbrązowienie przygniezdne; mają niewykształconą do końca warstwę woskową-większe straty wody w czasie przechowywania (transpiracja jest zwiększona o 3-5 %); długo się przechowują ale nawet po długim przechowywaniu mają mniejsze walory smakowe i estetyczne

TRANSPIRACJA (parowanie wody): kutykularna (przez skórkę); szparkowa

Czynniki sprzyjające transpiracji: podwyższona temp, niska wilgotność, ruch powietrza, brak nalotu woskowego.

Czynniki mające wpływ na termin dojrzewania: wiek drzew-owoce z młodych drzew dojrzewają wcześniej; podkładka-owoce z drzew na bardziej karłowych podkładkach dojrzewają wcześniej; gleba-na glebach lżejszych owoce dojrzewają wcześniej; zróżnicowanie na drzewie-najpierw dojrzewają owoce z pąków szczytowych później z bocznych- 2fazowy zbiór najpierw zbieramy jabłka największe po około 2 tyg zbieramy pozostałe owoce; jabłka z pąków szczytowych mają mniej skrobii; system sadów (zagęszczenie rzędów)-jabłka rosnące w sadach o większej obsadzie drzew na jednostce powierzchni silniej konkurują ze sobą o składniki pokarmowe.

Zbiór: powinien być 2,3fazowy-uzyskujemy zwiększenie plonu, owoce cały czas rosną i zyskują na masie; jabłka powinno się zdejmować z drzew, zbierać z szypułkami, nie gnieść; owoce zbieramy do specjalnych pojemników, pojemników których przekładane są do skrzyń.

Czynniki decydujące o dobrym przechowywaniu: termin zbioru; prawidłowy zbiór; owoce przechowujemy w skrzyniach „1” lub uniwersalnych lub skrzyniopaletach (2 dni przed zbiorem drewniane opakowania należy wstawić do sadu, by wchłonęły wilgoć z sadu a nie podczas przechowywania z owoców)

Zbiór owoców: wyznaczanie terminu zbioru; wpływ techniki i organizacji zbioru na jakość owoców; wstępne schładzanie owoców

Transport owoców: z sadu i plantacji do miejsca przechowywania; wewnętrzny; na rynek zbytu

Przygotowanie owoców do przechowywania i na rynek: przygotowanie do długotrwałego przechowywania; na rynek; normy jakościowe owoców; opakowania.

Szacunkowa pojemność przechowalnicza:

rodzaj pomieszczenia	2002		2010
		tys ton	%	tys ton	%
piwnice	100	12	50	5
przechowalnie	350	44	250	25
chłodnie zwykłe	250	31	400	40
chłodnie KA i ULO	100	13	300	30
Razem	800	100	1000	100

W Polsce produkujemy do 2,5 mln ton jabłek jabłek czego tylko 30 % przechowujemy, reszta dal przetwórstwa.

Optymalne warunki przechowywania dla owoców strefy umiarkowanej:

Gatunek	Temp	Wilg wzgl	Okres przech
jabłka (Golden D, Idared, Jonagold, Gloster, Ligol)	(-1)0-4	90-95	3-12 mcy
gruszki (Lukasówka, Generał Leclerc, Konferencja)	+1,5 do 3	90-95	3-32 tytg
śliwki (Węgierki, Walor, President)	+1 do 2	90-95	8-60 dni
brzoskwinie	-1 do 2	90	2-6 tyg
agrest	-0,5 do 0	90-95	21-28 dni
borówka wys	-0,5 do 0	90-95	14 dni
maliny	-0,5 do 0	90-95	2-3 dni
porzeczki	-0,5 do 0	90-95	7-28 dni
wiśnie	-1 do 2	90-95	3-7 dni
truskawki (powinny zostać wstępnie schłodzone w czasie 2 h od zbioru do temp 0-2*, nastepnie umieszczone w komorze chłodniczej)	0	90-95	5-7 dni
czereśnie	1 do 2	90-95	2-3 tyg

Zalety spożywania jabłek: regulują trawienie, stabilizują florę jelitową, ułatwiają spokojny sen, poprawiają zdolność koncentracji, podnoszą odporność na stresy, rozpuszczają kwas moczowy, obniżają poziom cholesterolu we krwi, zapobiegają powstawaniu komórek rakowych, wspierają rozwój substancji odpornościowych, wzmacniają dziąsła i florę jamy ustnej. Zawierają: witaminy i składniki mineralne, związki fenolowe, związki karotenowe.

06.11.2005

WŁAŚCIWE SPOSOBY PRZECHOWYWANIA OWOCÓW

Technologie przechowywania owoców:

1) Przechowywanie owoców w normalnej atmosferze: przechowywanie owoców w przechowalniach; przechowywanie owoców w chłodniach

2) Przechowywanie owoców w KA: w której suma zawartości O₂ i CO₂ wynosi zawsze 21 % [MA]; przechowywanie w standardowej atmosferze (5 % CO₂ i 3 % O₂) [KA]; z tlenem na bardzo niskim poziomie [ULO]; z etylenem na bardzo niskim poziomie; po poddaniu ich krótkotrwałemu działaniu wysokiego stężenia CO₂

3) Hipobaryczne przechowywanie jabłek

Budowa obiektu przechowalniczego:

KOMORA I	KORYTARZ	KOMORA II
PAKOWNIA I SORTOWNIA 1/3 ogólnej powierzchni budynku

1) wariant gdański

PAKOWNIA	KOMORA 1	KOMORA 2	KOMORA 3
KORYTARZ

2) wariant warszawski

PAKOWNIA	K1	K2
		K1	K2

----- możliwość dobudowy poszczególnych komór

PRZECHOWYWANIE OWOCÓW W NORMALNEJ ATMOSFERZE:

Przechowalnie: napowierzchniowe, zagłębione. Infrastruktura-brak urządzeń chłodniczych. Wymiana ciepła: samoczynna (grawitacyjna) lub wymuszona (wentylatory). Możemy wpływać na (ale w ograniczonym zakresie): regulację temperatury, regulację wilgotności względnej powietrza. Optymalna temp przechowywania: jabłka +1* do +4*; gruszki -1* do 0 (+1*). Wady przechowalni: efekt przechowywania jest uzależniony od temp zewnętrznej, bardzo trudno uzyskać właściwą temp miąższu owoców w okresie IX/X (XI), zdaje egzamin jeżeli temp na zewnątrz przechowalni jest ujemna.

Typy przechowalni:

I -1 kanał wlotowy i 1 wylotowy -napowierzchniowa

II -2 kanały wlotowe i 1 wylotowy na górze -napowierzchniowa

III -2 kanały wlotowe i 1 wylotowy na górze -zagłębiona (lepiej izolowana termicznie, utrudniony przeładunek)

Długość okresu przechowywania w ww obiektach: jabłka nawet (Idared) do wiosny przyszłego roku; inne X - pocz I; ok 2 mcy od zbioru. Mur: cegła (lita, dziurawka), izolacja termiczna budowana od wewnątrz. Izolacja parochronna i termiczna: tynk zewnętrzny, ściana murowana (1,5 szer cegły), tynk, abizor `R', suberizol-lepik, styropian (2x5 lub 10 cm), tynk na siatce; mamy tu 2 izolacje: 1-abizor i suberizol; 2-ściana murowana i styropian. Owoce musza być chłodzone powietrzem z zewnątrz przez tzw kanały wentylacyjne: wlotowe i wylotowe (w szczycie), podłoga ażurowa. Regulacja temp (kanały wlotowe i wylotowe), regulacja wilgotności uzależniona od temp (wylewanie wody na posadzkę).

PRZECHOWYWANIE OWOCÓW W CHŁODNIACH:

Infrastruktura-urządzenia chłodnicze. Wymiana ciepła: wymuszona (wentylatory).

Regulacja temp i wilgotności względnej powietrza -uzależnione od urządzenia chłodniczego i od optymalnej temp przechowywania odmian.Wewnętrzny obieg powietrza. Rodzaje freonu: R-12 (wycofany z produkcji), R-22, R-134a i R-404a-najbardziej polecane, najmniej szkodliwe dla otoczenia. Freon jest obojętny dla owoców, nie uszkadza owoców. Amoniak zaś szkodliwy dla owoców i człowieka, powoduje uszkodzenia owoców. Budowa urządzenia chłodniczego: zawór rozprężny (na zewnątrz), parowniki-nie służą do regulacji ilości pary wodnej tylko do regulacji temp (na zewnątrz), sprężarki, skraplacze.

PRZECHOWYWANIE OWCÓW W ZMIENIONEJ ATMOSFERZE:

Chłodnia z modyfikowaną atmosferą (MA). Infrastruktura-urządzenia chłodnicze, komory gazoszczelne. Wymiana ciepła-wymuszona (wentylatory). Regulacja temp i wilgotności względnej powietrza. Wewnętrzny obieg powietrza. Regulacja zawartości CO₂ i O₂. Szybko następuje duże nagromadzenie dwutlenku węgla na owocach. Na począ tku 0,8 % O₂ i max 5 % CO₂, po 5 dniach kontrolujemy CO₂ i O₂.

+ pianka poliuretanowa-chłodnia MA (zamontować analizatory CO₂). CO₂ usuwać za pomocą wymiany powietrza z zewnątrz lub płuczki.

CHŁODNIA Z KA:

Infrastruktura-urządzenia chłodnicze, komory gazoszczelne, płuczki do usuwania nadmiaru CO₂ z komory, urządzenia do obniżania zawartości tlenu w komorze, urządzenia kontrolno pomiarowe. Wymiana ciepła-wymuszona (wentylatory). Regulacja temp i wilgotn wzgl powietrza. Wewnętrzny obieg powietrza. Regulacja zawartości tlenu i CO₂.

CHŁODNIA Z NISKĄ ZAWARTOŚCIĄ TLENU W ATMOSFERZE (ULO):

Infrastruktura-urządzenia chłodnicze, komory gazoszczelne, płuczki do usuwania nadmiaru CO₂ z komory, urządzenia do obniżania zawartości tlenu w komorze, urządzenia kontrolno-pomiarowe. Wymiana ciepła-wymuszona (wentylatory). Regulacja temp. Regulacja wilgotn wzgl powietrza. wewnętrzny obieg powietrza. regulacja zawartości tlenu. regulacja zawartości CO₂.

CHŁODNIA HIPOBARYCZNA:

Infrastruktura-urządzenia chłodnicze, komory gazoszczelne, urządzenia do obniżania ciśnienia (dekompresory), urządzenia kontrolno-pomiarowe. Wymiana ciepła-wymuszona (wentylatory). Regulacja temp. Regulacja wilg wzgl powietrza. Regulacja ciśnienia w obiekcie. Regulacja zawartości O₂. Regulacja zawartości CO₂.

20,8 % O₂→2,08 % O₂ 0,4 % CO₂→0,0004% CO₂

Wymiary obiektu przechowalniczego w cm: wys 600 cm; 710 cm; wys skrzyniopalet w górę 540 cm (5 cm pomiędzy skrzyniopaletami, 20 cm od ściany, min wys od stropu 0,5 m).

WSPÓŁCZESNE OBIEKTY CHŁODNICZE: najczęściej budowane w gospodarstwach indywidualnych komory o pojemności od 70 do 120 ton;

+ z możliwością przechowywania owoców w warunkach kontrolowanej atmosfery z uwzględnieniem ULO; + często dostosowywane do możliwości szybkiego zbioru i załadunku owoców oraz struktury gatunkowo-odmianowej; + obiekty wyposażone w duże ( bardzo duże) pakownie; - uprawa innych gatunków budzi zainteresowanie niewielkimi komorami o stosunkowo wysokiej wydajności chłodniczej.

Materiały budowlane:

1) Obiekty nowe:panel (płyta warstwowa)

2) Obiekty adaptowane: duża ilość tego typu obiektów w Polsce, trudności z rozbudową już istniejących budynków gospodarczych, trudności z budową nowych komór przechowalniczych, trudności z powiększeniem pakowni.

Najczęściej wykorzystywane materiały w budowie nowych obiektów: rdzeń styropianowy lub poliuretanowy, tradycyjne materiały murarskie.

Zalety paneli: szybka realizacja inwestycji, łatwe utrzymanie odpowiedniego stanu sanitarno-higienicznego w komorach chłodniczych, łatwość dalszej rozbudowy, walory estetyczne.

Rdzeń poliuretanowy: niższe koszty eksploatowania, lepsze parametry izolacji cieplnej, większa odporność termiczna, trwalszy, droższy.

Ściany komór powinny być zabezpieczone dodatkową osłoną (np farba)-ochrona przed promieniowaniem słonecznym.

Zapobieganie powstawaniu `mostków cieplnych': unikać stropodachu z płyty warstwowej, sufit komory powinien być wykonany z płyt a dach obiektu z innego materiału np blachy trapezowej, przestrzeń pomiędzy dachem i sufitem powinna być wentylowana.

Izolacja termiczna: styropian K=0,32 W/m²K; wełny mineralne i szklane K=0,045-0,055.

Wartości K dla: ścian zewn do 0,35; wewn do 0,40; stropu wentylowanego do 0,30; stropu bez wentylacji do 0,27.

Najczęściej K dobieramy dla: ścian 0,25 W/m² ; sufitu 0,20 ; podłogi 0.50

Izolacja gazoszczelna i parochronna: blacha ocynkowana, folia aluminiowa, żywice epoksydowe i poliestrowe, gotowe płyty (zwłaszcza dla ULO)

Układy chłodnicze:

1) z bezpośrednim odprowadzaniem- 1 czynnik chłodniczy freon. Temp odparowania od -6* do -5*.

Sterowanie układem: sterowniki elektroniczne, mikroprocesowe dla poszczególnych komór- regulacja temp w komorze, sterowanie pracy całej instalacji chłodniczej.

W zależności od typu i wersji sterownika istnieje możliwość nadzorowania: początku i końca procesu odmrażania, cyklicznego mieszania powietrza w komorze, regulacji ciśnienia skraplania i parowania, sygnalizacji stanów alarmowych.

/\T-różnica temp na parowniku a powietrzem w komorze chłodniczej. Odparowanie czynnika chłodniczego następuje za roztworem rozprężnym (wtryśnięcie) to rozciąganie ułatwi regulację (zmniejszenie) /\T układu chłodniczego w czasie przechowywania owoców, co wpływa na ich jakość, szczególnie przy długim okresie przechowywania (mniejsze więdnięcie owoców).

2) z pośrednim chłodzeniem- 2 czynniki chłodnicze freon i glikol. Temp odparowania freonu od -6 do -5*; glikolu od -3 do -2*.

Różnica temp (/\T) między temp parownika (chłodnicy) a temp powietrza w chłodni wpływa na: efektywność (szybkość) schłodzenia owoców po zbiorze (jest mniejsza), wilgotność względną powietrza w komorze, transpirację owoców w czasie przechowywania. Zalety: niższa ususzka owoców, oszczędność

27.11.2005

SPOSOBY PRZECHOWYWANIA WARZYW:

1. Pozostawienie warzyw w polu (por, pietruszka); ryzykowne ze względu na ostre zimy występujące w Polsce (straty mogą dochodzić do kilkudziesięciu %. Niebezpieczny jest brak śniegu, silne wiatry (por), gryzonie (pietruszka), ordzawienie korzeni, wyciąganie na wierzch na skutek zamarzania i rozmarzania gleby (ściółka ze słomy). Można przykrywać włókniną, słomą, sadzić w bruzdy, obredlać.

2. Dołowanie (górna powierzchnia gruntu musi być ponad powierzchnią gleby), nie można skorzystać z warzyw w czasie mrozów. Stosowanie balotów ze słomy, inspekty (można korzystać z warzyw w zimie).

3. Kopcowanie (kapusta, warzywa korzeniowe)

a) wybór odpowiedniego miejsca, teren płaski lub o małym spadku, ziemia jak najmniej próchniczna, lekka, piaszczysta, teren gdzie w ubiegłym roku nie było kopca i nie rosły kopcowane warzywa (na 2 mce przed trzeba odkazić wapnem tlenkowym)

b) górną warstwę odrzuca się na bok, dolną warstwą przykrywamy warzywa

c) ustawienie kopca- N↔S, nagrzewa się równomiernie z obydwu stron, zgodnie ze spadkiem terenu. Ze względu na wiatr kopiec powinien być usytułowany E↔W

d) kopanie bezpośrednio przed włożeniem do niego warzyw (kopiec i warzywa nie mogą przeschnąć)

e) układanie warzyw: pryzma; warstwami (przesypywanie warstwą gleby 5-6 cm)

f) kontrola temperatury-termometr oporowy-najlepsza metoda gdy temp spadnie do 1*, pogrubiamy warstwę ziemi do 10 cm (ubijamy); gdy temp spadnie do 0-1* a na zewnątrz ziemia zamarzła to dajemy 20-30 cm słomy, a warstwę ziemi 15-20 cm ubić by woda spływała po kopcu; zamiast słomy można użyć liści

g) rów odwadniający (kopiec zlikwidujemy w III a nawet na pocz IV).

Błędy-za gruba warstwa jesienią, za cienka izolacja (słoma), składanie przesuszonych warzyw, kopiec nie może być za chłodny (musi być zlikwidowany jednorazowo), między kopcami powinno być 2-3 m odległości a między kolejnymi ……. 6 m odległości aby był dostęp do każdego kopca

4. Kopce techniczne:

-z kanałem zagłębionym z recyrkulacją powietrza pojemn ok. 100 ton

-z kanałem napowierzchniowym bez recyrkulacji powietrza pojemn ok. 100 ton

wentyluje się powietrzem o temp -2*

5. Przechowalnie:

-z wentylacją grawitacyjną

-z wymuszonym obiegiem powietrza (wentylatory)

-z wentylacją aktywną (wentylator i kanały rozprowadzające powietrze)

6. Chłodnie-izolacja termiczna i przeciwwilgociowa, cokoły zabezpieczające izolację termiczną, agregat chłodniczy (chłodzenie 2stopniowe-mniejsza różnica temp, większa wilgotność); skrzynki umieszcza się 25 cm od agregatu chłodniczego, 50-60 cm od góry komory, 50-60 cm przy bocznych ścianach

7. Chłodnie KA (opłacalne jest przechowywanie pietruszki i pora)

3-5 % CO₂ i 1-3 % O₂

ULO poniżej 1 % O₂

Przechowalnie o bardzo wysokim ciśnieniu i stężeniu O₂ (ok. 50 %).

11.12.2005

1) Czynnik odmianowy

2) Temperatura

3) Stadium rozwojowe rośliny-rośliny młode mają wyższy współczynnik oddychania niż rośliny w fazie dojrzałości fizjologicznej.

-obniżenie stężenia tlenu zmniejsza intensywność oddychania

-zwiększenie intensywności oddychania powoduje światło.

Owoce klimakteryczne-jabłka, gruszki, śliwki, borówki, morele,

banany, brzoskwinie

Owoce nieklimakteryczne -czereśnie, wiśnie, maliny, truskawka, pomarańcze, cytryny, winogrona.

4) Transpiracja: zależy od gat, temp, ciśnienia, budowy warzyw, wymiana powietrza; im niższe ciśnienie tym większa transpiracja.

Uszkodzenia fizjologiczne: brak lub nadmiar pierwiastków, brak lub nadmiar wody, uszkodzenia chłodowe:

Gat warzyw	Min temp, w której nie obserwuje się uszkodzeń chłodowych	Objawy podczas przechowywania poniżej temp minim
Arbuz (kawon)	4*	plamy i zagłębienia na powierzchni owocu, rdzawobrązowe zabarwienie miąższu, pogorszenie smaku, gnicie owoców
Dynia	9*	zagłębienia na powierzchni owoców spowodowane głównie przez grzyb Alternaria spp.
Fasola szpar	5*	zagłębienia na powierzchni strąków, brązowe smugi pojawiają się na całej powierzchni strąka, odbarwienie nasion, wzrost podatności na gnicie
Melon	2*	plamy i wodniste zagłębienia na powierzchni owocu, zahamowanie dojrzewania, pogorszenie smaku i aromatu, gnicie owoców
Oberżyna	7*	plamy i zagłębienia na powierzchni owocu, brązowienie owocu, miąższu oraz nasion
Ogórek	7*	płytkie powierzchniowe zagłębienia

Sposoby schładzania:

1) Schładzanie warzyw przy wykorzystaniu chłodnego powietrza w komorze chłodniczej-zewn chłodnym powietrzem 0-4* przy pomocy wentylatora albo naturalnie przez 18-48 godzin

2) Ciśnieniowe-powietrze przechodzi przez opakowania, trwa kilka godzin, ubytki masy mogą być stosunkowo wysokie z tego też względu wilgotność powietrza należy utrzymać na poziomie 95 %

3) Wodne-do warzyw, które są niewrażliwe na wodę; woda o temp 0* obmywa produkt i ochładza, nie ma strat masy (zamrażanie lub spryskiwanie), trwa 10-30 minut

4) Kruszonym lodem (brokuły, brukselka, cykoria liściowa, kukurydza cukrowa, endywia, melony, groszek, szpinak, jarmuż), temp lodu ok. 0*, opakowania odporne na wodę

5) Próżniowe (sałata, szpinak, brukselka, cykoria liściowa, endywia, ewent kalafior i pieczarki), spryskać przed zapakowaniem wodą by nie tracić wody.

08.01.2006

TRAKTOWANIE POZBIORCZE:

1) Gazowanie owoców: 1-M PC , inhibitor działania etylenu, jabłka traktowane zachowują wysoką jędrność oraz zawartość kwasów organicznych, eliminacja podatności na oparzeliznę powierzchniową

2) Traktowanie owoców ciepłą wodą: eliminacja zarodników grzybów, usunięcie zabrudzeń, poprawienie struktury-zmniejszenie transpiracji owoców; owoce mniej intensywnie oddychają w chłodni, mają wyższą jędrność po przechowaniu i nieco zmniejszoną zawartość kwasów, przy tej samej zawartości ekstraktu; możliwość naniesienia organizmów antagonistycznych w stosunku do grzybów powodujących szarą pleśń i mokrą zgniliznę; „Granny Smith” 38*C przez 4 dni + KA 0*-brak oparzelizny (do 5 mcy).

3) Traktowanie podwyższoną zawartością CO₂: owoce jagodowe-po szybkim schłodzeniu poddajemy działaniu podwyższonego stężenia CO₂ (do 20 % w mieszaninie z powietrzem atmosferycznym); korzyści-przedłużona trwałość w transporcie i obrocie towarowym; warunek-utrzymanie owoców w temp poniżej 2*, szczelne zapakowanie owoców przed traktowaniem.

Rodzaje izolacji wykorzystywanych w przechowalnictwie:

1) Izolacja termiczna-stanowi przeszkodę dla przenikania ciepła przez konstrukcję; materiały-poliuretan, styropian, wełna mineralna, wełna szklana, beton, cegła; np. grubość warstwy styropianu w obiekcie przechowalniczym często wynosi: na ścianach pk 10 cm, na stropie min 12 cm.

2) Izolacja parochronna-zabezpiecza izolację termiczną przed zawilgoceniem parą wodną, zapobiega pogorszeniu właściwości izolacyjnych a nawet ich trwałości; styropian zawilgocony traci tylko 10 % wartości izolacyjnej, inne materiały znacznie więcej; materiały-Abizol R, Bitizol R, lepik na gorąco, folia PE; grubość warstwy 1-2 mm.

3) Izolacja gazoszczelna-uniemożliwia przedostawanie się gazów (w tym O₂ i CO₂) przez ściany, strop i podłogę chłodni; materiały-żywice epoksodowe zbrojone włóknem szklanym, lakier poliuretanowy, blacha ocynkowana (blacha aluminiowa), gotowe płyty; grubośc warstwy ok 2 mm.

Zadania obiektów przechowalniczych:

1) Przechowywanie zebranych owoców, czyli zabezpieczenie ich przed szybkim dojrzewaniem i gniciem

2) Umożliwienie przygotowania owoców dla odbiorców, czyli sortowanie, kalibrowanie, pakowanie i wysyłki

Lokalizacja obiektu przechowalniczego: możliwie blisko sadów, ale: konieczność doprowadzenia długiej linii wysokiego napięcia, konieczność doprowadzenia wody lub wiercenia studni, budowa kotłowni, budowa dróg dojazdowych, budowa nieodzownego zaplecza, codzienne dowożenie i odwożenie załogi, trudności z nadzorem, dowożenie owoców z odległych sadów, odpowiednia ilość dobranych środków transportu, dobre drogi.

Działka pod obiekt przechowalniczy: dostatecznie duża, z możliwością ewentualnej przyszłej rozbudowy; część wolna nawet 5krotnie większa niż zabudowana (zapewnienie rozbudowy i manewrowania większymi samochodami).

Obiekty przechowalnicze: budynki 1kondygnacyjne, napowierzchniowe (najczęściej spotykane), dostosowane do produkcji owoców (dobudowywane wraz z wzrastającą produkcją), do przechowywania nadaje się 70-80 % produkcji ogólnej, pozostała część to konsumpcja lub przemysł.

Wielkość komór-uzależniona jest od tego w jaki sposób jest załadowywana; przy wykorzystaniu wózków podnośnikowych min szer komory 7,5 m(6 m); min wymiary 7,5x7,5 (powierzchnia załadunkowa ok 54 m²); przy wysokości 6,3 m-pojemność ok 65 t jabłek.

Różnice i podobieństwa między przechowalnią i chłodnią:

1) Budynek-jako obiekt przechowalniczy, projekt budynku, użyte materiały budowlane

a) charakterystyczne elementy obiektu (wygląd)

b) wyposażenie obiektu (urządzenia)

2) Wady i zalety pod względem użytkowym.

styropian K=0,032 w/m²k

wełny mineralne i szklane K=0,045-0,055

Wartości K dla: ścian zewn do 0,35; ścian wewn do 0,40; stropu wentylowanego do 0,30; stropu bez wentylacji do 0,27

najczęściej K: dobierany do ścian ~ 0,25 W/m²k; sufitu ~ 0,20; podłogi ~ 0,50

Regulacji zawartości O₂ w komorach gazoszczelnych: gazowa lub ciepły azot; konwertory (konwersja O₂ do CO₂); generatory zmodyfikowanej atmosfery; spalanie propanu przy udziale O₂ z atmosfery; membranowe separatory gazu.

Materiały wykorzystywane do pochłaniania CO₂ z atmosfery:

1) Absorbenty stosowane w postaci nawozów

a) regenerujące się: roztwory węglanu potasowego; roztwory mono-, dwu- i trójetamdaminy; woda

b) nie regenerujące się: roztwory wodorotlenku sodowego; roztwory wodorotlenku potasowego; mleko wapienne

2) Absorbenty stosowane jako ciała stałe: wapno gazowe

3) Absorbenty nie regenerujące się: węgiel aktywny, sito molekularne

22.01.2006

BUDOWA I ZASADA DZIAŁANIA PŁUCZEK:

1) płuczka wapienna-w skrzyniopaletach umieszcza się worki z wapnem hydratyzowanym i wstawia się do komory. Ca(OH)₂ +CO₂→CACO₃+H₂O

+ciepło. Pochłaniane CO₂ tworzy spadek cisnienie w komorze.

Na komorę 100 tonową potrzeba 2 tony wapna -wystarcza na 3 m-ce

Zalety płuczki wapiennej: dobra cena(płuczka kosztuje tyle co wapno.

Wady: uciążliwość stosowania wapna hydratyzowanego(bardzo pyli), potrzebne są urządzenia, które kontrolują spadek gazu. Stosowana jest najczęściej do komór adoptowanych.

2) płuczka z węglem aktywnym-hermetyczny zbiornik z węglem aktywnym znajduje się poza komorą. 2 cykle pary, adsorpcja, desorpcja (pochłanianie i regeneracja)

Zalety:niezawodność pracy, wysoka wydajność, czystość pracy.

Wady:wysoki koszt, węgiel zużywa się w ciągu 8 lat.

3) Płuczka z roztworem etanolaminy-u nas mało stosowana -uciążliwa w pracy

4) Płuczka z wodorotlenkami-1 kg czystego NaOH prze4mienia 1,1 CO2. Urządzenie dość sprawne lecz powoduje korozję instalacji

5) Płuczka z mleczkiem wapiennym-jest to modyfikacja płuczki wapiennej.

Na 100 litrów H₂O -25 kg wapna gaszonego

6) Płuczka z sitem molekularnym-sito syntetyczne o budowie krystalicznej o dużej porowatości do pochłaniania.

7) Płuczka wodna-bardzo ekologiczna. Woda jest chłodzona , do wody dostarczane jest powietrze z komór, woda dostarczana jest do dużej części zbiornika i podgrzewana, dodawany jest tlen i z powrotem ochładzana wraca do komory

Urządzenia do regulacji zawartości CO₂: im dłużej wysokie stężenie tlenu utrzymuje się w komorze tym zdolność przechowalnicza owoców jest krótsza.

1) Gazowy lub ciekły azot:

-gazowy-potrzeba wiele butli

-ciekły- temper. odparowania N₂-188⁰C (dopuszczalna granica. parowania ciekłego azotu). Wady stosowania ciekłego azotu: niebezpieczeństwo przemarznięcia owoców

2) Spalanie propanu w otwartym płomieniu lub w katalityczne

-katalityczne- komora→konwektor→komora

-spalanie w otwartym płomieniu-powietrze pobrane z komory, nadmiar CO₂ usuwany jest przez płuczkę.

3) Mechaniczne separatory gazu-urządzenie składa się z rurek mikrokapilarnych. Stosowane do szybkiego obniżania temperatury w komorze.

4) Konwertory tlenu i generatory zmodyfikowanej atmosfery-stosujemy je w chłodniach typu ULC: na początku sezonu przechowalniczego, gdy komory załadowane sa jabłkami kilku odmian, zbierane w różnych terminach, podczas trwania sezonu przechowalniczego, gdy zachodzi konieczność częściowego opróżnienia komory, w celu usunięcia nadmiaru tlenu przenikającego wskutek nieszczelności.

Wpływ zawartości tlenu w atmosferze na procesy życiowe człowieka: ok.21% -funkcjonuje w pełni; ok.17%- gaśnie ogień świecy; 12-16% -przyśpieszenie oddechu i pulsu, mniejsza zdolność jasnego myślenia i koncentracji; 10-14% -przytomność zachowana, ale maleje zdolność prawidłowej oceny zachowania; 6-10% -nudności i wymioty, niemożliwość poruszania się; mniej niż 6%- utrata przytomności w przypadku wcześniejszego wysiłku, oddech urywany, konwulsje, serce jeszcze pracuje, ale jego aktywność ustanie w bardzo krótkim czasie.

Modyfikacje składu atm w chłodni: Komory chłodnicze 100 ton; Objętość komory modyfik. 420m³; Owoce z opakowaniem zajmują 1/3 pojemności, reszta to powietrze;

Owoce i opakowania zajmują 30-35%; Powietrze 65-70%. Założenie- powietrze w komorze zajmuje 65%. Komora jest szczelna

WSPÓŁCZESNE OBIEKTY CHŁODNICZE najczęściej budowane są w gosp indywidualnych, komory o pojemności 70-120 ton:+ z możliwością przechowywania owoców w warunkach KA z uwzględnieniem ULO; + często dostosowane do możliwości szybkiego zbioru i załadunku owoców oraz struktury gatunkowo-odmianowej; + obiekty wyposażone w duże (bardzo duże) pakownie; - uprawa innych gatunków budzi zainteresowanie niewielkimi komorami o stosunkowo wysokiej wydajności chłodniczej.

Zalety paneli: szybka realizacja inwestycji, łatwe utrzymanie odpowiedniego stanu sanitarno-higienicznego w komorach chłodniczych, łatwość dalszej rozbudowy, walory estetyczne. Panel (płyta warstwowa) rdzeń styropianowy lub poliuretanowy.

Zalety i wady paneli z rdzeniem:

-poliuretanowym-niższe koszty eksploatacji, lepsze parametry izolacji cieplnej, większa odporność techniczna, trwalszy, droższy

-styropianowym.

Styropian: pomieszczenia zachowują chłód latem, ciepło zimą; odporny na działanie wody oraz zwykłych materiałów budowlanych; spełnia surowe wymagania stawiane przez ekologów i nie zagraża zdrowiu ludzi. Zastosowanie styropianu: produkcja płyt warstwowych, produkcja laminatów, wypełnienie przestrzeni między ....

Płyty stosowane do realizacji: + hal produkcyjnych i magazynowych; + pawilonów handlowo-usługowych; + budynków administracyjnych i gospodarczych w tym przechowalni owoców i warzyw; + w dowolnych warunkach klimatycznych i termicznych.

---