Budowa i właściwości

Fizjologiczne

Serca

Spis treści:

1. Schemat budowy serca.

2. Budowa serca- opis ogólny.

3. Opis poszczególnych części serca.

4. Cykl pracy serca-schemat i opis.

5. Właściwości fizjologiczne mięśnia sercowego.

6. Bibliografia.

1. Schemat budowy serca.

2. Budowa serca- opis ogólny.

Serce funkcjonuje w układzie krwionośnym, w którego skład wchodzi również siec naczyń krwionośnych. Są to tętnice, żyły oraz naczynia włosowate. Mięsień sercowy to główny narząd ludzkiego ciała.

Serce jest to silnie umięśniony narząd, o kształcie odwróconego, lekko spłaszczonego stożka. Znajduje się w klatce piersiowej (pomiędzy trzecim a szóstym żebrem) trochę przesunięte na lewą stronę ciała, otoczone błoną surowiczą zwaną osierdziem, bądź też workiem osierdziowym.

Zbudowane jest z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej przytwierdzonej do rusztowania za pomocą włókien kolagenowych. Tkanka sercowa w odróżnieniu od tkanki mięśniowej szkieletowej może pracować bez przerwy, przez całe życie człowieka.

Komórki mięśnia sercowego na końcach są rozgałęzione i zawierają dużą ilośc mitochondriów, które wytwarzają energię potrzebną do pracy serca.

Serce składa się z czterech jam: dwóch przedsionków i dwóch komór. Waży około 300g, czyli to mniej niż 0,5% masy ciała.

3. Opis poszczególnych części serca.

Osierdzie

Otacza serce . Jest zbudowane z dwóch blaszek pomiędzy, którymi znajduje się płyn osierdziowy zmniejszający tarcie podczas pracy serca. Cienka warstwa nabłonka płaskiego(zwanego wsierdziem) wyściela serce. Blaszka, która bezpośrednio przylega do serca to nasierdzie.

Przedsionek prawy

Dochodzi do niego żyła główna górna i żyła główna dolna oraz ujście zatoki wieńcowej serca. Żyła główna górna zbiera nieutlenowaną krew z głowy, szyi, kończyn górnych i ścian klatki piersiowej. Żyła górna nie posiada zastawek.

Żyła główna dolna jest najgrubszym naczyniem naszego organizmu. Zbiera krew z kończyn dolnych, jamy brzusznej i przepony, a jej ujście otoczone jest fałdem zwanym zastawką żyły głównej dolnej.

Przedsionek lewy

Dochodzą do niego cztery żyły płucne, które prowadzą utlenowaną krew z płuc.

Przedsionki wypełniają rolę zbiorników o rozciągliwych ścianach, mogące pomieścić duży zapas krwi. Pomagają im w tym uchyłki zwiększające objętość przedsionków.

Zastawki

Zastawki przedsionkowo-komorowe znajdują się między przedsionkami a komorami. Prawa to trójdzielna , natomiast lewa-dwudzielna. Zastawki te zapobiegają cofaniu się krwi i decydują o jej jednokierunkowym przepływie. Znajdują się również pomiędzy komorami a tętnicami, są to zastawki półksiężycowate (zastawka aorty, zastawka pnia płucnego).

Wstawki

Uważane są za granice między komórkami oraz zajmują miejsce prążka Z(błonka graniczna sarkomeru). Wstawki cechują się bardzo dobrym przewodnictwem elektrycznym. Obecne są w nich również różne połączenia, głównie typu neksus-połaczenia szczelinowe oraz mostki.

Komora prawa

Wychodzi z niej pień płucny i rozpoczyna się tu obieg krwi mały, zwany płucnym. Rozchodzi się on na dwie tętnice płucne.

Komora lewa

Jest dłuższa, a jej ściany są 2,5 raza grubsze od prawej. Jest początkiem obiegu krwi dużego(obwodowego). Lewa komora wykonuje większą pracę, wypychając krew na obwód. Wychodzi z niej aorta-tętnica główna i największe naczynia tętnicze. Obok zastawki półksiężycowatej aorty znajdują się ujścia tętnic obwodowych.

Objętości komór są takie same, ale różne są wytwarzane ciśnienia. Komora lewa wytwarza ciśnienie skurczowe około 120mm Hg, a podczas wysiłku ponad 200mm Hg.

Natomiast komora prawa wytwarza ciśnienie około 25mm Hg, a podczas wysiłku żadnego.

4. Cykl pracy serca- schemat i opis.

Strzałki wskazują kierunek przepływu krwi, a linie kropkowane-zmiany objętości w czasie jego skurczu

1. Skurcz przedsionków wypycha krew przez otwarte zastawki do komór.

2. Wskutek kurczenia się komór wzrasta ciśnienie wewnątrz zamykając zastawki i wywołuje to pierwszy ton serca

3. Okres wzrastania ciśnienia

4. Ciśnienie wzrasta i przekracza wartośc w tętnicach co powoduje, że zastawki półksiężycowate otwierają się i umożliwiają przepływ krwi do aorty i tętnicy płucnej.

5. Początek rozkurczu komór- ciśnienie maleje, zamykają się zastawki półksiężycowate co wywołuje drugi ton.

6. Okres obniżania się ciśnienia-krew napływa z żył do rozkurczonych przedsionków

7. Po opadnięciu ciśnienia w komorach poniżej jego wartości w przedsionkach zastawki trój- i dwudzielna otwierają się i umożliwiają przepływ części krwi do komór przed skurczem przedsionków.

5. Właściwości fizjologiczne mięśnia sercowego.

Skurcze serca są kontrolowane przez układ bodźco-przewodzący serca. Fala depolaryzacji biegnąca przez mięśnie przedsionków i komór powoduje ich skurcz, faza repolaryzacji poprzedza ich rozkurcz. Skurcz i rozkurcz zarówno przedsionków jak i komór powtarza się cyklicznie z częstością ok. 72 skurczów na minutę w spoczynku. Jeden cykl pracy serca trwa około 800 ms.

Ciśnienie skurczowe w lewej komorze jest pięciokrotnie wyższe od ciśnienia skurczowego w komorze prawej. Mimo tej różnicy ciśnień objętość krwi wyrzucanej z komór podczas ich skurczu jest zbliżona.

Objętość wyrzutowa serca - SV (stroke volume) - jest to objętość krwi wytłoczona przez jedną z komór serca podczas jej skurczu. U dorosłego mężczyzny objętość krwi wytłoczonej przez komorę podczas skurczu wynosi około 70-75 ml.

Pojemność minutowa- jest to pojemność krwi wytłoczonej przez jedną z komór w czasie jednej minuty. Pojemność minutową oblicza się mnożąc objętość wyrzutową przez liczbę skurczów w czasie jednej minuty.

6. Bibliografia.

• www.wikipedia.pl,

• Władysław Traczyk Fizjologia człowieka w zarysie PZWL Warszawa 1997,

• Henryk Wiśniewski Biologia z higieną i ochroną środowiska AGMEN Warszawa 1996,

• Iwona Żelazny Notatki z lekcji- Biologia: Anatomia i fizjologia człowieka cz.I OMEGA Kraków 2004,

• Praca zbiorowa pod redakcją Krzysztofa Spalika Biologia cz.III WSIP Warszawa 2004.

---