TOKSOPLAZMOZA

Toksoplazmoza jest chorobą odzwierzęcą, wywołaną przez pierwotniaka toxoplazma gondi, który po raz pierwszy został wyizolowany w 1908 roku od gryzoni afrykańskich Początkowo postacie wewnątrzkomórkowe rozwijają się w organizmach wielu gatunków ptaków i ssaków, natomiast żywicielem ostatecznym jest jelito cienkie zwierząt kotowatych, gdzie pasożyt osiąga formę dojrzałą, inwazyjną. Człowiek zaraża się bezpośrednio od chorego kota (wyłącznie od kota, nigdy od innych zwierząt), drogą pokarmową (zanieczyszczone pokarmy, jarzyny, owoce) lub przez zjedzenie świeżego mięsa zwierząt rzeźnych, również mięsa marynowanego, grilowanego lub wędzonego. Możliwe jest również zarażenie się przez uszkodzoną skórę (weterynarze, pracownicy laboratorium) lub błonę śluzową odbytu (homoseksualiści). Z przewodu pokarmowego człowieka pasożyt przedostaje się do węzłów chłonnych człowieka, mięśni poprzecznie prążkowanych (czasami do mięśnia sercowego), mięśni gładkich, mózgu, rdzenia kręgowego, gałek ocznych. Przebieg choroby może być zupełnie bezobjawowy, często jednak występuje powiększenie węzłów chłonnych, złe samopoczucie, rzadko objawy zapalenia mięśnia sercowego, a czasami nawet zapalenie opon mózgowych. Udowodniono, że zarażenie kobiety w okresie przed zajściem w ciążę nie stanowi zagrożenia dla płodu (chociaż są znawcy przedmiotu, którzy nadal nie zgadzają się z takim twierdzeniem). Świeża infekcja u ciężarnej wywołuje zapalenie łożyska i przejście tą drogą pasożytów do płodu. Ryzyko przeniknięcia toxoplazma gondi przez łożysko wzrasta wraz z zaawansowaniem ciąży i wynosi: 25 % w pierwszym trymestrze, 50 % w drugim i około 65 % w trzecim trymestrze, ale ryzyko toksoplazmozy wrodzonej u płodu jest największe w pierwszym trymestrze - 75 %, mniejsze w drugim - około 50 %, a w trzecim trymestrze już tylko około 5 %. U 10 % zarażonych prenatalnie płodów rozwijają się różne objawy kliniczne, czasami w postaci tzw. triady Sabina Pinkertona - wodogłowie lub małogłowie, zapalenie siatkówki oraz zwapnienia śródmózgowia, któremu towarzyszy znacznie opóźnienie rozwoju umysłowego dziecka. Toksoplazmoza wrodzona może również powodować hipotrofię płodu, małopłytkowość, powiększenie wątroby i śledziony. Poronienie samoistne lub obumarcie wewnątrzmaciczne występuje w przypadku zakażeń wewnątrzmacicznych w pierwszym trymestrze ciąży. Diagnostyka zarażeń toxoplazma gondi u kobiet ciężarnych Istnieje kilka metod diagnostycznych opartych na ocenie odpowiedzi sero - immunologicznej. Obecnie powszechnie określa się miano przeciwciał IgM i IgG w surowicy krwi. Przeciwciała IgM są wytwarzane już w pierwszym tygodniu zarażenia i ich poziom wzrasta w ciągu kolejnych czterech tygodni a następnie spada i utrzymuje się na niskim poziomie przez różny okres, czasami przez wiele miesięcy. Przeciwciała IgG - w zależności od metody wykrywania - są oznaczane w surowicy krwi 2 do 4 tygodni od zarażenia, następnie ich miano szybko wzrasta do maksymalnego poziomu około 2 do 4 miesięcy od zarażenia, po czym następuje ich powolny spadek. IgG utrzymujące się na stałym poziomie są dowodem „dawnej immunizacji” (zakażenia w przeszłości). Interpretacja wyników badań przeciwciał IgM i IgG: IgG (-), IgM (-) - brak odporności, badanie kontrolne co 3 miesiące, IgG (+), IgM (-) - oznacza przebyte zarażenie, jeżeli IgG znacznie podwyższone, powtórzyć badanie po trzech tygodniach - jeżeli poziom jest taki sam, nie trzeba leczyć, ani dalej kontrolować, jeżeli następuje wzrost, należy rozpocząć leczenie. IgG (-), IgM (+) - jest to wynik nieswoisty, kontrola za trzy tygodnie, jeżeli wynik taki sam - ciężarna seronegatywna, nie wymaga leczenia, wskazana kontrola za trzy miesiące. IgG (+), IgM (+) - przy obecności objawów należy rozpocząć leczenie. Przy braku objawów należy powtórzyć badanie po trzech tygodniach. Leczenie należy rozpocząć przy wzroście IgG co najmniej o 2 rozcieńczenia lub gdy miano IgG jest wysokie, przy dodatnim mianie IgM. Objawowa toksoplazmoza wrodzona występuje u około 30 % zarażonych noworodków, w tym u około 10 % ma ciężki przebieg. Śmiertelność okołoporodowa z powodu toksoplazmozy wrodzonej u dzieci wynosi 8 %. W ostatnich latach w Polsce rocznie wykrywa się około 300 przypadków toksoplazmozy wrodzonej. 70 % zarażonych prenatalnie dzieci nie ma żadnych objawów i u większości z nich choroba zostaje nierozpoznana, a więc i nie leczona. U niektórych z tych dzieci w późniejszym wieku mogą ujawnić się niekorzystne następstwa ze strony ośrodkowego układu nerwowego, a również upośledzenie słuchu i zaburzenia widzenia.

1. Kobiety ciężarne mogą spożywać wyłącznie mięso dobrze ugotowane; powinny unikać natomiast posiłków z mięsa marynowanego, grilowanego lub wędzonego. 2. Owoce i warzywa powinny być dokładnie umyte i obrane przed jedzeniem. 3. Ręce oraz sztućce, naczynia lub inne przyrządy, które zostały zanieczyszczone surowym mięsem powinny być umyte ciepłą wodą z dodatkiem detergentu. 4. Kobiety ciężarne powinny zawsze stosować rękawice gumowe w trakcie prac ogrodowych, a w szczególności kontaktu z ziemią lub piaskiem. 5. Kobiety ciężarne powinny unikać kontaktu z kotami oraz ich odchodami. Koty domowe należy karmić wyłącznie suchą karmą oraz uniemożliwić im opuszczanie pomieszczeń domowych. 6. Zaleca się wykonanie badań serologicznych w kierunku obecności przeciwciał IgG i IgM przed ciążą, na początku ciąży, a w przypadku kobiet seronegatywnych powtarzanie ich w kolejnych trymestrach ciąży.

Lekiem z wyboru toksoplazmozy w ciąży jest Spiramycyna - Rowamycyna doustnie, w dawce 3 g (9 mln. j.) na dobę w trzech dawkach podzielonych od chwili rozpoznania toksoplazmozy aż do rozwiązania (niektórzy zalecają 20-dniowe cykle leczenia z 20-dniową przerwą). Ostatnio stosuje się również w leczeniu w drugim i trzecim trymestrze ciąży 3-dniowe kuracje Sumamedem (po 500 mg). Po porodzie u dziecka przez rok należy seryjnie określać poziom przeciwciał IgG i IgM. U dzieci nie zarażonych poziom przeciwciał IgG, które od matki, przekraczając barierę łożyskową przeniknęły do płodu stopniowo obniża się.

CYTOMEGALIA

Cytomegalia jest chorobą wirusową szeroko rozpowszechnioną wśród ludzi na całym świecie. W większości przypadków przebiega bezobjawowo. częste występowanie wirusa cytomegalii w populacji ludzkiej spowodowane jest łatwym szerzeniem się zakażenia : przez kontakt ze śliną, moczem, nasieniem, wydzieliną pochwy, w wyniku przetoczenia krwi lub preparatów krwiopochodnych oraz po przeszczepach narządów. Choroba ma bardzo długi okres wylęgania, który wynosi od 3 tygodni do 3 miesięcy. W związku z tym, iż cytomegalowirus należy do wirusów z tej samej grupy co opryszczka, ospa i półpasiec, po przechorowaniu nadal pozostaje on w organizmie w formie nieaktywnej. Do uaktywnienia choroby może dojść w okresie obniżonej odporności, dając obraz infekcji wirusowej. Infekcja u kobiety w ciąży, może być przyczyną nawykowych poronień. Dodatkowo wirus atakuje głównie komórki niedojrzałe, w związku z czym jest wyjątkowo niebezpieczny dla płodu. Do płodu, wirus przenika przez łożysko lub na drodze wstępującej z szyjki macicy przez zachowane błony płodowe. Wirus bytujący w drogach rodnych, jest najczęstszą przyczyną zakażenia płodu i noworodka. Na cytomegalię wskazywać może pogorszenie wyniku cytologii oraz białe upławy.W pierwszym trymestrze, zakażenia wewnątrzłonowe kończą się najczęściej poronieniem lub wadą wrodzoną ośrodkowego układu nerwowego. Dziecko może urodzić się ze zmianami w dnie oczu czy bezmoczem.W kolejnym trymestrze ciąży zakażenie może prowadzić do wewnątrzmacicznych uszkodzeń mózgu. Po urodzeniu może się to objawiać zaburzeniami rozwoju lub padaczką - takie zmiany dotyczą 13% noworodków, których matki pierwotne zakażenie wirusem przechodziły w czasie ciąży.Zakażenie w trzecim trymestrze ciąży może spowodować przedwczesny poród. Dzieci, które urodzą się przedwcześnie i noszą znamiona chorób takich jak zapalenie płuc czy nasilona żółtaczka, kwalifikują się do leczenia. Zespół wrodzonej cytomegalii objawia się opóźnieniem wzrostu wewnątrzmacicznego, żółtaczką, ogólnym zakażeniem (czasem śmiertelnym) z powiększeniem wątroby bądź/i śledziony, a także małopłytkowością, zapaleniem płuc czy zwapnieniem śródczaszkowym, zapaleniem siatkówki oraz naczyniówki, głuchotą lub zanikiem nerwu wzrokowego (przez co może dojść do osłabienia widzenia).

W wielu przypadkach choroba przebiega bezobjawowo, ale u osób z brakiem odporności, przypadki zachorowań bywają naprawdę ciężkie. Mogą to być między innymi: zapalenie mózgu czy płuc. Objawy cytomegalii mogą przypominać grypę lub przeziębienie - bóle mięśni, gorączka, powiększone węzły chłonne, ogólne złe samopoczucie. Badania wykonuje się zarówno z krwi jak i z moczu. Test na obecność przeciwciał nie wchodzi w skład pakietu badań, które wykonuje się u kobiety w ciąży - dlatego warto się o nie upomnieć. Żeby u kobiety w ciąży potwierdzić cytomegalię, należy wykonać badanie kilkakrotnie w odstępach dwutygodniowych, co może być sporym utrudnieniem. W takich sytuacjach stosuje się wykrywanie wirusa poprzez nowoczesne metody, które wykrywają antygeny. Obowiązkowo badanie powinny wykonywać kobiety w trzecim trymestrze ciąży - w celu ustalenia wyjściowego statusu dla dziecka, w przypadku braku objawów.

RÓŻYCZKA

choroba zakaźna wieku dziecięcego wywoływana przez wirus różyczki. Zapadalność na tę chorobę jest bardzo duża. Często przebiega ona bezobjawowo. Do zakażenia drogą kropelkową. Okres wylęgania wynosi od 2-3 tygodni, a 7 dni przed wystąpieniem wysypki zaczyna się okres zaraźliwości, który kończy się 3-5 dni po wystąpieniu wysypki. Choroba powoduje trwałą odporność. Pojawia się bladoróżowa wysypka, która występuje po krótkim okresie objawów nieżytowych oraz powiększeniu węzłów chłonnych. Wysypka na twarzy i tułowiu podobna jest bardzo do odrowej, jednak same objawy są mniejsze i stan chorego jest lepszy. W ciągu 2-3 dni wysypka znika i nie pozostawia żadnych śladów, a zarazem u niektórych osób bardzo swędzi. Powikłania różyczkowe zapalenie mózgu plamica różyczkowa różyczkowe zapalenie stawów Dla płodu Są bardzo rzadkie, jednak choroba, która wystąpi u kobiety w ciąży (do 12 tygodnia) może spowodować bardzo poważne zmiany rozwojowe. Embriopatie spowodowane zakażeniem wirusem różyczki in utero noszą nazwę zespołu Gregga. układu sercowo-naczyniowego oczu słuchu układu nerwowego Leczenie jest objawowe. Podaje się leki obniżające temperaturę. Ewentualne zapobieganie zakażeniu stosuje się wobec kobiet ciężarnych i po ewentualnym kontakcie z wirusem podaje się gamma-globulinę. Według kalendarza szczepień - szczepienie wszystkich dzieci w 13 miesiącu życia łączoną szczepionką MMR oraz dodatkowo obowiązkowemu szczepieniu przeciwko różyczce poddaje się dziewczynki w wieku 12 lat. Zalecane jest szczepienie wszystkich przyszłych matek, które nie były szczepione lub nie przechodziły różyczki, na kilka miesięcy przed planowaną ciążą, z zaleceniem minimum 3 miesięcznej skutecznej antykoncepcji po szczepieniu. Zapobieganie różyczce w ciąży: Przed ciążą wskazane jest określenie podatności na zakażenie wirusem różyczki badaniom wirusologicznym. Kobiety w wieku rozrodczym, które są podatne na zakażenia, powinny być uodpornione szczepieniem pod warunkiem, że nie są w ciąży i nie zajdą w ciąże przez najbliższe 3 miesiące po zaszczepieniu. W Polsce od roku 1988 obowiązuje szczepienie na różyczkę wszystkich dziewcząt w 13 roku życia. Szczepienie, podobnie jak przebyta różyczka, daje trwałą odporność.

WZW A

Wirus zapalenia wątroby typu A, HAV (z ang. Hepatitis A Virus, oficjalna nazwa enterowirus 72) - ssRNA wirus z rodziny Picornaviridae. HAV jest wirusem o średnicy 27 nm i symetrii ikosaedralnej. Znany jest tylko jeden serotyp tego wirusa. HAV jest przyczyną wirusowego zapalenia wątroby typu A, tzw. żółtaczki pokarmowej. Zakażenie następuje poprzez przewód pokarmowy, przez kontakt z wydzielinami chorego lub produktami zakażonymi (epidemie mleczne, wodne itp.). Na uwagę zasługuje fakt, że HAV może przez długi czas utrzymywać się w środowisku przy dużej wilgotności. Czas wylęgania 2-6 tygodni. Zachorowania występują głównie latem i wczesną jesienią, najczęściej u dzieci, młodzieży i ludzi starszych. Wirus namnaża się najpierw w przewodzie pokarmowym, następnie dochodzi do wiremii, po czym (prawdopodobnie) dochodzi do zakażenia wątroby i powstania objawów chorobowych. W wyniku tego zakażenia dochodzi do zapalenia wątroby. Objawy wywoływane przez wirusa to osłabienie, senność, bóle głowy, brak apetytu, wstręt do potraw tłustych, czasami gorączka, pod koniec pobolewanie wątroby, żołądka. Profilaktycznie przeciw WZW A stosuje się szczepienia ochronne; szczepienia są szczególnie zalecane dla osób podróżujących po świecie. Niemniej, najważniejszym sposobem zapobiegania rozpowszechnianiu się HAV jest higiena. Wirusa można wykryć za pomocą testu ELISA lub innych metod, wykorzystujących swoiste względem wirusa przeciwciała. Dodatkowo można wykorzystać testy na stężenie bilirubiny oraz transaminaz (ich wyższe stężenie świadczy o chorobach wątroby).Przeniesienie zakażenia z matki na płód jest spotykane rzadko, ale może się zdarzyć wówczas, jeśli zapalenie wątroby typu A wystąpi u matki w okresie okołoporodowym. W tych przypadkach noworodek powinien otrzymać zaraz po urodzeniu immunoglobulinę.

WZW B

Wirus zapalenia wątroby typu B, HBV (ang. Hepatitis B Virus), to otoczkowy wirus DNA, hepatotropowy i limfotropowy, z rodziny hepadnawirusów, powodujący wirusowe zapalene wątroby, zwane kiedyś żółtaczką wszczepienną Generalnie zapalenie wątroby nie jest chorobą układu pokarmowego. Dużo wcześniej upośledzeniu ulegają inne funkcje związane z odtruwaniem organizmu, przemianami biochemicznymi, wytwarzaniem białek i czynników krzepnięcia, utrzymaniem homeostazy wewnątrz organizmu. Znaczne uszkodzenie wątroby nie pociąga za sobą zazwyczaj zaburzeń gastrycznych, a w skrajnych przypadkach chory umiera z powodów neurologicznych (śpiączka wątrobowa) głównie wskutek zaburzenia przemian amoniaku i aminokwasów cyklicznych.Wirus zapalenia wątroby typu B przenosi się podczas kontaktu z zakażoną krwią lub płynami ustrojowymi zawierającymi krew, i nie tylko podczas znacznie rzadszego kontaktu krwi własnej z krwią nosiciela, jaki przenosi wirusa zapalenia wątroby typu C. Możliwe formy przenoszenia wirusa zapalenia wątroby typu B obejmują, m.in.:Naruszenie ciągłości skóry skażonymi narzędziami (tatuaże, zabiegi kosmetyczne, fryzjerskie, stomatologiczne) Zakażenie płodu i noworodka od matki nosicielki Przetoczenia krwi i jej produktów Przygodne stosunki seksualne Kontakty seksualne z nosicielami wirusa Występują objawy podobne jak w innych rodzajach zapalenia wątroby: osłabienie, senność, bóle głowy, brak apetytu, wstręt do potraw tłustych, czasami gorączka, pod koniec pobolewanie wątroby, żołądka, objaw "pulsowania" w brzuchu po spożyciu posiłku. Ból wątroby może być mylony czasem z bólem serca lub żołądka - bywa kłujący i promieniuje do lewej strony i tyłu klatki piersiowej. Czasem pojawia się nieustępująca długo wysypka zlokalizowana głównie na kończynach górnych i tułowiu (zespół Giannotti-Crosti). Okres żółtaczkowy może trwać od 1 do 7 tygodni (u 80% chorych żółtaczka w ogóle nie występuje). Żółtaczce towarzyszy zazwyczaj uporczywe swędzenie skóry. U 90% chorych brak jest specyficznych objawów wskazujących na zarażenie HBV, i nie wiedzą oni o przebytym lub przewlekłym zapaleniu wątroby, przemijające zmęczenie i niestrawności zrzucając na kark przemęczenia, złej diety czy alkoholu. U większości chorych objawy są słabo wyrażone lub nie ma ich wcale. Nigdy też nie występują wszystkie równocześnie.Przewlekłe zapalenie zazwyczaj jest prawie całkowicie bezobjawowe. Chorzy zgłaszają zmniejszoną tolerancję wysiłku i alkoholu, zwiększoną senność, spadek motywacji do życia, czasem częste biegunki, zmiany wagi ciała (chudnięcie lub tycie), zwiększoną podatność na siniaki (problemy z krzepliwością), nieznaczne pobolewanie pod żebrami (czasem określane jako rozpieranie lub czucie wątroby, lub swędzenie wewnątrz, albo objawy gorąca w okolicach wątroby). Zazwyczaj występuje powiększenie wątroby i śledziony. Wątroba charakteryzuje się zwiększoną echogenicznością w badaniu USG, co powinno być przesłanką do skierowania na szczegółowe badania m.in. w kierunku HBV. U części chorych występują przypominające zmęczenie zasinienie okolic oczodołu (tzw. "worki pod oczami").W zaawansowanym stadium pojawiają się żylaki, krwotoki z przełyku, hemoroidy, powiększenie obwodu brzucha i wodobrzusze, problemy psychiczne aż do śpiączki wątrobowej, poważne problemy trawienne, wyniszczenie organizmu, spadek masy mięśniowej, opuchlizna kostek, żółtaczka, brak popędu płciowego i inne. Może wystąpić niewydolność nerek, zapalenie żył wskutek odkładania się kompleksów immunologicznych (zazwyczaj śmiertelne), marskość i rak wątroby. Występują zaburzenia morfologii krwi i powikłania wynikające z przerostu śledziony. Poważnym zagrożeniem życia są krwotoki z żylaków przełyku często nawracające i nierzadko śmiertelne. Zaawansowane stadium rozwija się po 15-20 latach całkowicie bezobjawowego i w związku z tym nieleczonego zakażenia przewlekłego.Wykrywanie zakażeń HBV opiera się na:badaniach serologicznych (antygen i przeciwciała: HBs, HBe, HBc, ostatnio także: HBx, pre-S1, pre-S2) badaniach biochemicznych (ALAT, ASPAT, GGTP, ALP, Bilirubina i inne) badaniach pomocniczych (morfologia, OB, hormony, krzepliwość, białko i inne) oznaczaniu DNA wirusa we krwi (pDNA, HBVDNA) - jakościowo i ilościowo, ostatnio także w specjalistycznych ośrodkach: określenie mutacji i lekooporności oraz genotypowanie badaniach obrazowych i histologicznych (USG, biopsja, RTG) zaawansowanych badaniach specjalistycznych (np. w marskości) HBV ulega zniszczeniu po 60 minutach podczas sterylizacji suchym powietrzem w temperaturze 160°C, w autoklawie po 30 minutach. Gotowanie nie zabija HBV. Wrażliwy na środki dezynfekcyjne na bazie chloru (podchloryn sodowy, chloramina). W temperaturze pokojowej lub zamrożony może przetrwać wiele lat - niewysterylizowane narzędzia medyczne po kontakcie z krwią z HBV mogą być źródłem zarażenia po latach. Wirus HBV jest bardzo mało wrażliwy na promieniowanie ultrafioletowe.Profilaktycznie przeciw WZW B stosuje się szczepienia ochronne; W Polsce od 1992 r. są szczepione profilaktycznie noworodki, oraz pracownicy służby zdrowia, od kilku lat także młodzież. Zaleca się szczepienia przed zabiegami chirurgicznymi.W okresie okołoporodowym ryzyko zakażenia noworodka przez bezobjawową zakażoną matkę jest wysokie. Ciąża nie wpływa na przebieg kliniczny ostrego zapalenia wątroby typu B u matki, ale moment zakażenia ma wpływ na ryzyko przeniesienia zakażenia z matki na noworodka. Ryzyko zwiększa się w miarę zbliżania się do terminu porodu i jest największe w przypadkach zakażeń ujawniających się w czasie połogu, ponieważ choroba jest najbardziej zakaźna w okresie poprzedzającym wystąpienie objawów, a do większości zakażeń dochodzi raczej w czasie porodu niż drogą przezłożyskową.O tym, jak ważne jest zapobieganie okołoporodowym zakażeniom HBV świadczy fakt, że u noworodków zakażonych w czasie porodu ryzyko zostania nosicielem wirusa przekracza 90%. W większości ośrodków przeprowadza się rutynowe badania przesiewowe na obecność HBV u wszystkich kobiet. U kobiet, u których stwierdza się obecność antygenu powierzchniowego (HBsAg) i antygenu wirusa zapalenia wątroby typu B (HBeAg), występuje największe niebezpieczeństwo przekazania wirusa swemu dziecku. Wszystkie noworodki urodzone przez kobiety z ostrym lub przewlekłym zakażeniem HBV zaraz po porodzie powinny otrzymać swoistą immunoglobulinę i szczepienie przeciwko HBV. Po zastosowaniu takich środków zapobiegawczych, matki będące nosicielkami antygenu HBs mogą karmić piersią.

WZW C

Źródło zakażenia stanowią ludzie chorzy na WZW i nosiciele. HCV przenosi się podczas kontaktu krwi własnej z krwią nosiciela. Potencjalnie zakaźny jest każdy materiał zawierający krew. Wirus przenosi się w czasie zabiegów medycznych: pobierania i transfuzji krwi, zabiegów operacyjnych i innych, a także przez zabiegi niemedyczne, takie jak wykonywanie tatuażu, wstrzykiwanie narkotyku niesterylną igłą lub strzykawką itd. Prawdopodobieństwo zakażenia przez produkty krwiopochodne wynosi 3,3%. Możliwość okołoporodowej transmisji wirusa z matki na noworodka wynosi około 5-6%. Jak dotąd nie znaleziono skutecznej szczepionki przeciw HCV. W wielu przypadkach możliwe jest zahamowanie działalności wirusa w organizmie, a nawet zahamowanie procesu jego namnażania, dzięki takim środkom jak interferon i rybawiryna. W trakcie badań jest szereg nowych leków, takich jak wiramidyna czy kwas lukrecjowy.Do zakażenia HCV najczęściej dochodzi podczas zabiegów medycznych:operacji, zabiegów chirurgicznych, badań (np. bronchoskopia); zabiegów stomatologicznych; zastrzyków; pobierania krwi bez zmiany rękawiczek przez pielęgniarkę; dializ; przyjmowania produktów krwiopochodnych i narządów (zwłaszcza przed 1992 r.); usuwania znamion. Istnieje duże ryzyko przejścia zakażenia HCV w fazę przewlekłą. U około 20% pacjentów z zakażeniem przewlekłym rozwija się marskość wątroby. Wykrycie we krwi przeciwciał anty-HCV sugeruje raczej przetrwałe zakażenie niż nabycie odporności.Ostre wirusowe zapalenie wątroby typu C jest zwykle bezobjawowe. Ciąża nie ma wpływu na jego przebieg. Ryzyko pionowej transmisji zakażenia jest niewielkie. Dawka wirusa jest istotnym czynnikiem ryzyka. Do transmisji zakażenia dochodzi przede wszystkim u kobiet z dodatnim wynikiem badania zarówno na obecno przeciwciał anty-HCV, jak i RNA wirusa HCV. Ostre zakażenie HCV nabyte w ostatnim trymestrze ciąży może zwiększa ryzyko przejcia zakażenia na płód35. U kobiet z przewlekłym zapaleniem wątroby typu C stężenia AIAT nie mają wpływu na częstość transmisji zakażenia. Zagadnienie, czy współistniejąca infekcja wirusem HIV jest ważnym czynnikiem ryzyka transmisji zakażenia ciągle pozostaje przedmiotem dyskusji.Jak dotąd, nie opracowano szczepionki chroniącej przed zakażeniem HCV. Nie jest zalecane podawanie immunoglobulin noworodkom matek HCV-dodatnich. Na podstawie ograniczonej liczby dostępnych danych wydaje się, że zakażenie przez mleko kobiece jest rzadko spotykane. Karmienie piersią przez matki będące nosicielkami HCV, bez współistniejącego zakażenia HIV, mimo obecności RNA wirusowego i przeciwciał anty-HCV w siarze, nie powodowało przejścia zakażenia na dziecko.

WZW E

Wirus zapalenia wątroby typu E, HEV (z ang. Hepatitis E Virus) - wirus RNA pierwotnie hepatotropowy, wielkości około 32 nm, przenoszony drogą fekalno-oralną, wywołujący wirusowe zapalenie wątroby, charakterystyczny dla krajów Azji południowo-wschodniej. Nie opracowano jeszcze szczepionki przeciwko temu wirusowi, bronić się można, przestrzegając takich samych zasad jak w przypadku WZW A. Kobiety w ciąży zakażone HEV narażone są na poronienie, przedwczesny poród, a nawet śmierć, wśród objawów śpiączki (ok. 15%). Okres wylęgania 15-65 dni. W Polsce zdarzają się przypadki "przywleczenia" choroby z wycieczek zagranicznych

HIV

Ludzki wirus niedoboru odporności, HIV (ang. human immunodeficiency virus) - wirus z rodzaju lentiwirusów, z rodziny retrowirusów. Atakuje głównie limfocyty T-pomocnicze (limfocyty Th). Wiriony mają budowę kulistą i otoczone są otoczką lipidową, zawierającą liczne białka (glikoproteiny: gp120 u HIV-1 i HIV-2 oraz gp41 u HIV-1 i gp36 u HIV-2). Pod osłonką znajduje się płaszcz białkowy czyli kapsyd, kryjący materiał genetyczny wirusa (RNA) i enzymy: odwrotną transkryptazę, integrazę. Wywołuje AIDS. Może być przenoszony drogą płciową (przez stosunek z zakażoną osobą), lub poprzez transfuzję zakażonej krwi, używanie igieł zanieczyszczonych krwią zakażonych osób (narkomani) oraz łożysko lub krew w trakcie porodu (zakażenie okołoporodowe), a także z mlekiem matki. Okres inkubacji wynosi od 0,5 do 3 lub nawet więcej lat. Swoiste przeciwciała pojawiają się już po 3-8 tygodniach, niekiedy dużo później. Są one wykorzystywane do diagnozowania AIDS i nosicielstwa HIV

podejrzenie zakażenia wirusem HIV można postawić wyłącznie poprzez wykonanie specjalistycznych testów:* na przeciwciała wirusa we krwi, tzw. test przesiewowy lub ELISA - najczęściej wykonywany; *wykrywającego istnienie białek specyficznych dla wirusa we krwi, tzw. test potwierdzający lub Westernblot - test wykonywany w przypadku dwukrotnego dodatniego wyniku testu na przeciwciała wirusa celem potwierdzenia zakażenia;* hodowlę w materiale pacjenta RNA wirusa - metoda skomplikowana, wykonywana rzadko

Jedyną i w pełni skuteczną metodą chroniącą przed zakażeniem wirusem HIV jest rezygnacja z przypadkowych kontaktów seksualnych i ograniczenie ich do stałego, zdrowego partnera. W pewnym stopniu ochroną podczas kontaktu seksualnego przed wirusem HIV i innymi infekcjami przenoszonymi drogą płciową są prezerwatywy

Kobietą chorą zarażoną HIV, będącą w ciąży, powinien się zająć zespół lekarzy, w skład którego wchodzi położnik oraz specjalista chorób zakaźnych. Muszą oni ściśle współdziałać ze sobą, ponieważ leczenie i prowadzenie kobiety w ciąży zakażonej wirusem HIV zależy od wielu czynników.

W każdym trymestrze ciąży sprawdza się poziom wirusa we krwi kobiety - oznacza się liczbę kopii wirusa. W zależności od liczby kopii ustala się sposób leczenia. Jeżeli jest ich mniej niż 1000, uważa się (i dowodzą tego badania naukowe), że ryzyko zakażenia dziecka jest równe 0. Jeżeli jest ich więcej niż 1000, prawdopodobieństwo gwałtownie wzrasta.

Kobiety będące we wczesnej ciązy, zakażone HIV otrzymują 3 leki antywirusowe.

Udowodniono, że lekiem, który niezależnie od liczby kopii wirusa we krwi (wiremii) zmniejsza ryzyko zakażenia dziecka wirusem HIV, jest AZT (retrovir). Pozostałe leki również obniżają wiremię, która jest głównym czynnikiem decydującym o zakażeniu dziecka, ale nie jedynym.

Zaleca się podawanie AZT od 2. trymestru ciąży (14 tydzień), przez cały okres, dożylnie w trakcie porodu i u dziecka po porodzie przez 6 tygodni.

Czynniki ryzyka: *zakażenie u matki i stadium choroby (zwiększona wiremia, spadek limfocytow CD4, zaawansowana choroba matki) *ekspozycja płodu na krew i wydzieliny matki (porod przedłużony, odpłynięcie wod powyżej 4 godzin, przebicie pęcherza, poród drogą pochwowa, kleszcze i vacum, pobieranie krwi włośniczkowej, nacięcie krocza)*ekspozycja na krew i wydzieliny po porodzie.

Poród *jedna połozna *terapia zidowudyna *jednoosobowa sala *pościel i bielizna jednorazowe *dziania skoordynowane i swiadome *szczegolna ostrożność gdy odpływają wody i podczas odpepnienia *natychmiast umyc dziecko z mazi plodowej *oddessac wydzieline *nie karmic piersia *terapia dziecka zidowudyna *szczepienie BCG WZW

Zakażenie wirusem grypy w ciąży stwarza podwójne zagrożenie - zarówno dla matki jak i nienarodzonego dziecka. W czasie zbliżającego się sezonu grypowego, ważna jest przede wszystkim profilaktyka oraz odpowiednie leczenie w przypadku infekcji wirusem grypy.W jaki sposób zatem wirus grypy może wpływać na matkę i płód?


Ryzyko związane z przebiegiem infekcji u matki

Niepowikłana grypa charakteryzuje się wystąpieniem objawów takich jak: wysoka gorączka, bóle mięśni, bóle głowy i uczucie ogólnego rozbicia. Wirus grypy uszkadzając nabłonek dróg oddechowych powoduje po pierwsze - zapalenie błony śluzowej nosa, ból gardła oraz suchy kaszel, po drugie - może ułatwiać wtargnięcie do organizmu innych drobnoustrojów takich jak bakterie lub inne wirusy.

W czasie ciąży dochodzi do zmian w organizmie kobiety, które mogą wpływać zarówno na wydłużenie przebiegu zwykłej infekcji, a także rozwoju groźnych powikłań. Często obserwuje się spadek odporności immunologicznej. W związku ze zwiększeniem ilości krwi w organizmie matki, dochodzi do większego obciążenia serca i układu krążenia, co może sprzyjać uszkodzeniu mięśnia sercowego przez wirus.

Ciężarna macica wywiera ucisk na płuca, a hormony wydzielane w czasie ciąży, powodują zmiany w obrębie płuc, przez co częściej rozwija się zapalenie układu oddechowego (płuc i oskrzeli).
Wysoka gorączka u kobiety ciężarnej może uwrażliwiać mięsień macicy na substancje skurczorodne, krążące we krwi. Może to doprowadzić do wystąpienia niegroźnych skurczów macicy, ale również stwarza ryzyko poronienia we wczesnym okresie ciąży albo porodu przedwczesnego w ciąży zaawansowanej.

Ryzyko związane z leczeniem grypy

Dostępne na rynku popularne środki zwalczające objawy grypy nie zawsze można bezpiecznie stosować w czasie ciąży. Nieumiejętne i nadmierne przyjmowanie leków przeciwgorączkowych, które pozornie wydają się nieszkodliwe może stanowić ryzyko dla dziecka i przebiegu ciąży. Preparaty zawierające aspirynę, nie powinny być stosowane szczególnie w III trymestrze ciąży (mogą powodować wady płodu i komplikacje w czasie porodu - nadmierne krwawienia, ze względu działanie przeciwkrzepliwe).
W przypadku infekcji konieczna jest wizyta u lekarza, który dobierze odpowiedni preparat i dawkę. Ciężarna powinna także dużo wypoczywać (najlepiej leżeć w łóżku), pić dużo płynów i przyjmować lekkostrawne i pełnowartościowe posiłki.

Ryzyko związane z przenikaniem wirusa grypy do organizmu dziecka
W 16 tygodniu ciąży wykształca się w pełni łożysko. Bariera łożyskowa chroni płód przed przenikaniem do niego obcych mikroorganizmów. Także proces kształtowania ważnych dla życia narządów jest już zakończony. Do 12 tygodnia ciąży większość drobnoustrojów z grupy tzw. TORCH (T - toksoplazmoza, O - inne, R - różyczka, C - cytomegalia i H - opryszczka) może powodować uszkodzenia serca, słuchu i wzroku u płodu, co w przypadku wirusa grypy prawie się nie zdarza. Ostatnie badanie, opublikowane w lipcu tego roku wskazuje jednak na większe ryzyko wystąpienia schizofrenii u dzieci matek, które w ciąży przeszły infekcję grypą. W II i III trymestrze, ciężka infekcja wirusem grypy może skutkować zmniejszeniem masy urodzeniowej płodu, a także większą ilością porodów przedwczesnych.
Profilaktyka zakażeń wirusem grypy u ciężarnych
Kobieta w ciąży powinna unikać przede wszystkim sytuacji, w których może dojść do infekcji - w sezonie zwiększonego zachorowania należy unikać zbiorowisk ludzi oraz kontaktu z osobami zakażonymi. Ważna jest także odpowiednia dieta, zawierająca dużą ilość warzyw i owoców, wpływająca na poprawę systemu immunologicznego. Obecnie szczepienie przeciwko grypie jest nie tylko nieprzeciwwskazane, ale wręcz zalecane kobietom w ciąży, lub planującym ciążę. Dostępne na rynku szczepionki, zawierają jedynie niegroźne fragmenty wirusa, które pozwalają na uodpornienie, ale nie powodują żadnych szkodliwych konsekwencji zdrowotnych. Wytworzenie przeciwciał i pełna odporność wytwarza się do siódmego dnia po szczepieniu.

---