ROZWIĄZYWANIE CIĘŻKICH PORODÓW METODĄ KAWAŁKOWANIA PŁODÓW

FETOTOMIA

• Fetus - płód

fetotomia- kawałkowanie płodu

• Embrio - zarodek

embriotomia - kawałkowanie zarodka

FETOTOMIA - metoda rozwiązywania ciężkich porodów w przypadku napotkania w czasie udzielania pomocy porodowej na trudności nie dające się rozwiązać w inny sposób lub gdy ekstrakcja z użyciem zwiększonej siły może spowodować uszkodzenie dróg rodnych. Traci się zdolny jeszcze czasem do życia płód, by ochronić zdrowie rodzącej samicy i utrzymać jej wydajność.

• Niezbędnym warunkiem do przeprowadzenia fetotomii jest dostateczne rozwarcie szyjki macicy, które pozwoliłoby na wprowadzenie ręki i embriotomu, swobodne wykonanie koniecznych czynności, wydobycie kawałków pociętego płodu

• Wybór między fetotomią a cesarskim cięciem należy uzależnić od rokowania zarówno dla rodzącej samicy, jak i płodu

WSKAZANIA DO FETOTOMII

• Nieprawidłowe ułożenia, postawy i położenia płodu nie podlegające repozycji

• Potworności i zaburzenia rozwojowe płodu utrudniające poród

• Zły stan zdrowia, znaczne osłabienie samicy

RODZAJE FETOTOMII

• Bezplanowa - usunięcie części płodu, która stanowi bezpośrednią przeszkodę porodową

• Planowa - cięcia wykonywane według schematu

a) częściowa - odcięcie jednej części ciała

płodu (np. kończyny, głowy)

b) całkowita - cięcie płodu na kawałki;

stosowana głównie u dużych płodów

• Naskórna - cięcia wykonywane piłką Liessa na skórze

• Podskórna - wyłuszczenie kończyny płodu pod skórą

INSTRUMENTARIUM

• Fetotomia podskórna - palczaki (Guntera, Gerlacha, itd..), szpatuły (de Bruina, Kellera), nóż skórny de Bruina

• Fetotomia naskórna - fetotom Thygesena, przetyczka, piłka Liessa, uchwyty do piłki drucikowej (Simona), haki Krey-Schattlera, zawłoczki (Sanda, Balkego, Lindhorsta), łańcuszki porodowe, kołki porodowe

ZASADY WYKONYWANIA FETOTOMII

• Wykonanie w jak najkrótszym czasie

• Należy unikać zbędnych cięć, przemyśleć technikę zabiegu

• Zabieg wykonuje się najłatwiej na zwierzęciu w pozycji stojącej

• Należy uprzednio uspokoić zwierzę - małe znieczulenie nadoponowe, zniesienie parć (sonda do tchawicy), uspokojenie farmakologiczne

• Używane narzędzia i zastępcze wody płodowe muszą być podgrzane do temp. ciała; zimne wyzwalają silne skurcze

• Zakładając fetotom należy najpierw doprowadzić jego głowicę do miejsca zamierzonego cięcia

• Fetotom powinien być umieszczony na górze lub z boku ciała płodu

• Lekarz kontroluje cięcia i `pracę' fetotomu za pomocą ręki wprowadzonej do dróg rodnych samicy, wydaje polecenia pracownikom, zabieg powinien być wcześniej omówiony,a pomocnicy pouczeni

• Nie docinać od razu punktów przydatnych do zaczepienia przy repozycji lub ekstrakcji np. kończyny

• Odcięte części powinny być od razu usunięte, choć nie zawsze, zwłaszcza gdy są trudne do osiągnięcia, a jednocześnie nie przeszkadzają w wykonywaniu zabiegu

• Średnicę odciętych części ocenić, czy zmieszczą się w drogach rodnych samicy, jeżeli nie to konieczne jest dalsze ich rozcięcie

• Dokładne badanie poporodowe: ewentualne skaleczenia, perforacje, pozostawione części płodu, odklejanie się błon płodowych

• Zapewnić sobie duże ilości wód zastępczych lub środków poślizgowych

• Sprzęt w czasie zabiegu odkażać

• żywe płody przed przystąpieniem do zabiegu muszą być uśmiercone (przerwanie powrózka pępowinowego, przecięcie szyi lub miednicy za pomocą fetotomu)

Momenty niebezpieczne przy fetotomii, których należy unikać i zapobiegać im:

• Przebicie macicy- niekontrolowane wprowadzanie fetotomu, wpychanie go pod ciało płodu

• Skaleczenia macicy przy nagłym rzucaniu, kładzeniu się zwierzęcia

• Cofnięcie się nieustalonego fetotomu w czasie dokonywania cięcia i skaleczenie dróg rodnych

• Zmiażdżenie tkanek dróg rodnych fetotomem

(umiejscowienie fetotomu w miejscu szczególnie podatnym na uszkodzenie, zły kierunek pociągania za końce piłki drucikowej)

• Uszkodzenia dróg rodnych wywołane wydobywaniem bez zabezpieczenia dużych kawałków płodu o ostrych krawędziach

RODZAJE CIĘĆ

• Od operatora

• Do operatora

• Podłużne

• Poprzeczne

• Ukośne

FETOTOMIA CZĘŚCIOWA

• Odcięcie jednej kończyny lub kończyny wraz z głową

• Odcięcie głowy - należy dążyć do tego, aby wraz z głową odciąć także szyję i to możliwie blisko tułowia (kikut kręgosłupa schowany między barkami płodu). Głowica fetotomu umieszczona między łopatkami, piłka Liessa obejmuje szyję od dołu, cięcie pod kątem ostrym od operatora

• Odcięcie głowy i kończyny - głowica na łopatce, piłka przewleczona pod szyją i pod pachą kończyny płodu

• Odcięcie kończyny przedniej - głowica umieszczona nieco ku górze i ku tyłowi za łopatką, piłka pod pachą. Przy zaparciu nadgarstkowym odcina się kończynę na wysokości drugiego piętra nadgarstka

• Odcięcie kończyny tylnej - głowica w okolicy lędźwiowej, piłką obejmuje się kończynę wraz ze stawem kolanowym i ogonem

- zaparcie skokowe - podobnie jak przy zaparciu nadgarstkowym

- zaparcie biodrowe - głowica umieszczona w okolicy wcięcia kulszowego, piłka przewleczona za pomocą zawłoczki pomiędzy kończyną i ciałem płodu (przez pachwinę) musi objąć także ogon

FETOTOMIA CAŁKOWITA

• Kawałkowanie płodu przodującego głową:

- przecięcie głowy - zbyt duża objętość głowy, głowicę fetotomu wprowadza się do jamy ustnej, piłkę umieszcza się za uszami płodu. Cięcie podłużne, głowa zostaje podzielona na dwie prawie równe części

- przecięcie pasa barkowego płodu cięciem pod kątem ostrym - głowica umieszczona na szerokość dłoni za tylną krawędzią łopatki, piłka obejmuje kończynę (pod pachą) i szyję.

- przecięcie klatki piersiowej cięciem skośnym - głowicę fetotomu wprowadza się tak daleko do macicy jak pozwoli na to długość ręki i układa się ją na kręgosłupie płodu lub nieco bocznie od niego, piłkę umieszcza się przed przednim końcem mostka. Trzeba także założyć hak Krey-Schotlera na mostek, który stanowi pewnego rodzaju zaporę przed zsunięciem się piłki

- cięcie poprzeczne przed miednicą płodu - po usunięciu trzewi cięcie poprzeczne tuż przed miednicą płodu w celu oddzielenia odcinak piersiowego kręgosłupa wraz z przynależną częścią brzucha

- przecięcie miednicy - cięcie podłużne, w płaszczyźnie strzałkowej. Piłkę umieszcza się między kończynami tylnymi.

• Skrócona metoda kawałkowania płodu przodującego głową:

- pas barkowy cięciem pod kątem ostrym

- klatka piersiowa cięciem pod kątem ostrym

- cięcie miednicy

• Kawałkowanie płodu przodującego pośladkami:

- przecięcie miednicy - głowica umieszczona na grzbiecie płodu w okolicy krzyżowej, piłka obejmuje całą kończynę wraz ze stawem kolanowym i ogonem

- cięcie poprzeczne - głowica fetotomu i pętla drucikowa umieszczona aż w okolicę lędźwiową. Cięciem poprzecznym odcina się pozostałą kończynę wraz z połową miednicy i w miarę możliwości dużą częścią brzucha

- cięcie pod kątem ostrym - pozostałą część ciała płodu podciąga się hakiem w stronę wejścia do jamy miednicy, głowicę umieszcza się od góry w okolicę łopatek lub za nie w kierunku dogłowowym, piłkę umieszcza się pod kikutem kręgosłupa. Odcina się kawałek płodu w kształcie klina lub tarczy.

- przecięcie pasa barkowego cięciem pod kątem ostrym - po podciągnięciu jednej kończyny przedniej (do ułożenia jak przy kraulu), zakłada się na nią piłkę tak, żeby można było odciąć jednocześnie pozostałe części żeber oraz bark płodu . Głowicę umieszcza się w okolicy nasady szyi.

FETOTOMIA PODSKÓRNA

Polega na wyłuszczeniu kończyny przedniej i usunięciu jej, co znacznie zmniejsza wymiary pasa barkowego i umożliwia rozwiązanie porodu przy przodowaniu główkowym przy zbyt szerokim pasie barkowym.

• Zasady wykonania:

- założenie linki porodowej na kończynę i podciągnięcie jej maksymalnie na zewnątrz szpary sromowej

- nacięcie skóry na wysokości 2/3 pęciny

- oddzielenie skóry szpatułą mocnymi pchnięciami od siebie. Należy dokładnie oddzielić skórę od pozostałej części kończyny z każdej strony

- przecinanie skóry nożem skórnym lub palczakiem po stronie zewnętrznej kończyny

- odcinanie palczakiem połączeń mięśniowych między łopatką a tułowiem

- usuwanie kończyny

---