WSPOL ściąga PRAWOZNAWSTWO Temat nr 1, WSPOL, WSPOL PRAWOZNAWSTWO


PRAWOZNAWSTWO - obejmuje te dyscypliny, których podmiotem jest państwo i prawo oraz poglądy na temat państwa i prawa.

dogmatyka prawa - zajmuje się prawem w poszczególnych państwach, a także prawem międzynarodowym aktualnie obowiązującym. Dogmatyka ogólna zajmuje się przepisami obowiązującymi w danym państwie, natomiast dogmatyka szczególna jest nauką o prawie aktualnie obowiązującym: dogmatyka prawa karnego, cywilnego, administracyjnego. Sięga również do przepisów obowiązujących poprzednio, celem ustalenia znaczenia przepisów aktualnie obowiązujących. Opisuje obowiązujące normy prawne, systematyzuje je, tłumaczy, porównuje z normami obowiązującymi w innych państwach, sprawdza ich wpływ na życie społeczne.

historia doktryn polityczno-prawnych - przedstawia poglądy na istotę państwa i prawa, poglądy prawników, filozofów, polityków. Poglądy te systematyzuje, ocenia i tłumaczy. Zajmuje się poglądami dla danej epoki - co ludzie myśleli o państwie i prawie.

historia państwa i prawa - zajmuje się dziejami państwa i prawa poszczególnych krajów, bada rozwój instytucji związanych z państwem i prawem (np. małżeństwo, system kar, własność). Odtwarza fakty, systematyzuje je, tłumaczy i ocenia.

teoria państwa i prawa - jest nauką ogólną w stosunku do innych działów prawoznawstwa. Rozpatruje zagadnienia państwa i prawa z pewnego dystansu. Szuka dla innych dyscyplin prawa pewne cechy wspólne. Opracowuje siatkę pojęć takich jak: norma prawna, przepis prawny, akt normatywny. Zajmuje się prawidłowościami rządzącymi rozwojem państwa i prawa. bada związki między państwem, prawem, a innymi zjawiskami społecznymi. Zajmuje się również sposobami badania zjawisk zachodzącymi w państwie i prawie.

PRAWO - zespół określonych norm postępowania ustanowionych lub uznanych w odpowiedniej formie przez państwo, których realizacja jest zabezpieczona przez państwo za pomocą środków przymusu (wyraz siły społecznej panującej w państwie). Elementami definicji prawa:

stanowienie prawa - tworzenie norm prawnych przez uprawnione organy z zachowaniem określonej procedury

uznanie prawa - akceptacja (usankcjonowanie) już istniejącej normy postępowania, która mogła do tego czasu być normą moralną, zwyczajową nie zabezpieczoną przymusem państwowym.

PAŃSTWO - organizacja polityczna, wyposażona w swoisty aparat państwowy, terytorialna, globalna (obejmująca całe społeczeństwo), suwerenna, spełniająca określone funkcje (zewnętrzną, wewnętrzną, społeczno-gospodarczą, kulturalno-wychowawczą, socjalną

organizacja polityczna - przedmiotem zainteresowań państwa jest rządzenie całym społeczeństwem

aparat państwowy - wyodrębniony aparat sprawujący władzę na rzecz państwa, rozbudowany i obsługiwany przez wyspecjalizowane zawodowo grupy społeczne, hierarchicznie i terytorialnie rozbudowany, posługujący się przymusem legalnym, zachowując pozycję monopolistyczną w państwie.

terytorium - w skład terytorium wchodzą: ląd ze wszystkimi wodami wewnętrznymi, przestrzeń pod powierzchnią ziemi ze wszystkimi naturalnymi składnikami (stożek sięgający do środka ziemi), przylegający pas wód morskich, słup powietrza od 80-100km, pokłady statków morskich i powietrznych pod banderą danego państwa. Terytorialność państwa wyraża się faktem, iż jest organizacją ludności osiadłej na danym terytorium, zasadniczym kryterium przynależności jest znajdowanie się na danym terytorium.

przymusowość - państwo skupia w swoim ręku środki przymusu państwowego (policja, wojsko), ustala katalog dóbr chronionych prawem, przymus jest zorganizowany, przynależność do organizacji państwowej jest w znacznej mierze przymusowy

suwerenność - niezależność centralnych organów państwowych od innych państw lub organizacji (zewnętrzna) oraz wyłączność sprawowania władzy państwowej na terytorium danego państwa (wewnętrzna). Zwierzchnictwo terytorialne polega na wyłącznym wykonywaniu przez państwo władzy suwerennej w stosunku do wszystkich składników terytorium państwowego oraz w stosunku do wszystkich osób fizycznych i prawnych znajdujących się na terytorium państwa niezależnie od przynależności państwowej.

POJĘCIA ZWIĄZANE Z PAŃSTWEM

organ państwowy - zespół osób wyodrębnionych organizacyjnie, których działalność na mocy norm prawnych uważana jest za działalność państwa.

resort - wydzielony w ramach administracji państwowej dział, grupujący sprawy jednorodne, pokrewne, kierowany przez ministra lub innego członka rządu

urząd - organizacja pomocnicza dla organu państwowego, zespół środków technicznych i materialnych oraz osób, które są niezbędne do funkcjonowania organu. Przygotowuje pewne czynności, aby organ mógł sprawnie działać

aparat państwowy - wykonuje władzę w państwie, jest to ogół powiązanych ze sobą organów państwa wraz z obsługującymi je urzędami i dodanymi do ich dyspozycji formami zbrojnymi.

FUNKCJE PAŃSTWA - całokształt działalności państwa w określonej sferze życia materialnego.

FORMY PAŃSTWA - metoda sprawowania władzy, którą określają trzy elementy:

ZWIĄZKI PRAWA I PAŃSTWA - obie instytucje powstają równocześnie i są ze sobą ściśle związane. Określonemu typowi państwa odpowiada określony typ prawa. Prawo pochodzi od państwa, państwo tworzy je samo (stanowi) bądź uznaje i sankcjonuje oraz decyduje o jego zmianie. Państwo musi zapewnić przestrzeganie norm prawnych, zakres działalności władzy pokrywa się z zakresem działalności norm prawnych.

NORMY PRAWNE A NORMY SPOŁECZNE - Normy społeczne zawarte są w statutach, uchwałach ich władz naczelnych i terenowych. Formułują one cele, zadania danej organizacji, zasady przynależności, strukturę, obowiązki członków. Odróżnia je od norm prawnych to, iż: nie powstają za sprawą państwa, lecz określonych org. społ.; nie zawsze wyrażają interesy klasy panującej, a tylko określonej części zrzeszonej w danej org.; o przestrzeganie norm społ. dbają same organizacje przez stosowanie swojego repertuaru sankcji.

NORMY PRAWNE A NORMY MORALNE - normy moralne są ukształtowane w procesie długotrwałego rozwoju społeczeństwa, wg których ocenia się dane postępowanie jako dobre lub złe - zachowanie ludzi wobec siebie, społeczeństwa przyrody. Różnią się od norm prawnych tym, iż: powstają w codziennej praktyce życiowej ludzi, są nieodzowne każdemu społeczeństwu, mogą być różne w różnych regionach państwa, na ich straży stoi sankcja rozsiana, wyrażająca się opinią środowiska.

NORMY PRAWNE A NORMY OBYCZAJOWE - są to normy określonego zachowania, wykształcone w społeczeństwie, dotyczące praktycznej strony życia człowieka. Ukształtowały się na skutek wielokrotnego powtarzania określonych zachowań - [przeświadczenie, że tak właśnie należy postępować. Ich przestrzeganie jest dobrowolne, na ich straży stoi opinia publiczna. Są mało precyzyjne, ich treść jest płynna. Są z reguły poza sferą zainteresowań państwa.

NORMY TECHNICZNE - wskazują jak należy postępować, aby osiągnąć pewien stan np. receptury leków. Regulują stosunki między ludźmi w procesie produkcji i wykorzystania dóbr materialnych.

ZASADY WSPÓŁŻYCIA SPOŁECZNEGO - mogą to być normy moralne, obyczajowe, regulujące te zasady. Nie ma katalogu zasad. Są one po to by uelastycznić prawo. Sądy stosują je w uzasadnieniach.

KLAUZULE GENERALNE - przepisy zawierające tylko wskazania jakimi należy się kierować przy określeniu praw i obowiązków. Takim wskazaniem w normach prawnych mogą być zasady słuszności, współżycia, interesu społecznego. Lepiej są przestrzegane normy będące jednocześnie normami prawnymi i moralnymi. Jednak normy prawne w znacznym stopniu wpływają na zmianę norm moralnych.

WZAJEMNY STOSUNEK NORM PRAWNYCH DO INNYCH SYSTEMÓW NORMATYWNYCH

  1. Dany typ zachowania regulowany jest w ramach jednego systemu normatywnego. Powstaje, gdy zachowanie regulowane przez jeden system normatywny jest z punktu widzenia innego obojętny lub uznano, że regulacja jest niemożliwa lub niecelowa.

  2. Dany typ zachowania regulowany jest przez różne systemy normatywne np. nie zabijaj wchodzi w skład systemu norm moralnych i prawnych.

  3. Dany typ zachowania regulowany jest sprzecznie np. przerywanie ciąży dopuszczalne jest przez normy prawne, ale nie przez normy moralne.

NORM PRAWNA -cechy:

  1. wskazuje jak należy postępować

  2. należy do danego systemu prawa

  3. jest odpowiedni zbudowana tzn. posiada adresata, warunki i sposób ich zachowania oraz konsekwencje związane z niedostosowaniem się do postępowania wskazanego przez normę.

BUDOWA NORMY PRAWNEJ - Hipoteza - wskazuje o kogo i w jakich warunkach ma zastosowanie dyspozycja normy prawnej, może wskazywać na czas, cechy adresata i miejsce. Ze względu na adresata możemy ją podzielić na : jednostkowe (skierowane do jednego adresata) i indywidualne (skierowane do konkretnej osoby) oraz ogólne (więcej adresatów) i generalne (adresat wskazany przez określenie jego cechy). - Dyspozycja - określa wymagany przez ustawodawcę sposób zachowania się adresata (co może, a czego nie może robić). Ze względu na dyspozycję normy możemy podzielić na: abstrakcyjne (powtarzalne, działają wielorazowo np. zakaz kradzieży) i konkretne (działa jednorazowo np. ktoś w danym dniu ma zrobić coś) - Sankcja - mówi jak zareaguje państwo na zachowanie się adresata do dyspozycji. Ze względu na stopień dolegliwości dzielimy na: karna (represyjna wymierza karę wobec winnego np. pozbawienie wolności, grzywna nagana, dot. osoby karanej); egzekucyjna (restytucyjna - przywrócenie do stanu poprzedniego tj. eksmisje przymusowe doprowadzenie); nieważności (tj. unieważnienie z punktu widzenia prawa działań zmierzających do osiągnięcia skutków prawnych z powodu niezgodności tych działań z obowiązującymi wymogami prawnymi).

PRZEPIS PRAWNY - gramatyczna jednostka zdaniowa, graficznie wyodrębniona w tekście aktu normatywnego pochodzącego od powołanego organu państwowego i ogłoszonego we właściwej publikacji urzędowej.

NORMA PRAWNA - jest to prawo obowiązujące w danym kraju, zawarte w aktach normatywnych. Ogół zwrotów językowych zawartych w aktach normatywnych nazywamy tekstem prawnym.

STOSUNEK PRZEPISY PRAWNEGO DO NORMY PRAWNEJ:

  1. jeden przepis zawiera jedną normę

  2. jeden przepis zawiera dwie lub więcej norm

  3. jeden przepis zawiera część normy

  4. przepis prawny nie zawiera normy np. wstęp do aktów normatywnych.

RODZAJE PRZEPISÓW PRAWNYCH:

ŻRÓDŁA PRAWA - w sensie materialnym wszystko co wpływa na treść prawa w sposób bezpośredni lub pośredni (gospodarka, ideologia społeczna, wierzenia religijne); w sensie formalnym forma aktu w którym zawarte są akty prawne.

TWORZENIE PRAWA - tworzenie norm prawa obowiązującego.

Formy tworzenia prawa: w drodze stanowienia (tj. tworzenie aktów normatywnych, umowy międzynarodowe); poprzez praktykę (tj. sankcjonowanie norm zwyczajowych i ich tworzenie poprzez prawo precedensowe)

AKT NORMATYWNY - władcze wypowiedzenie woli właściwego organu państwa wydane z zachowaniem określonego trybu i skierowane do adresatów oznaczonych generalnie. Akt normatywny przewiduje określoną faktyczną sytuację i adresowany jest do wszystkich, którzy obecnie i w przyszłości w tej sytuacji się znajdą.

AKT NIENORMATYWNY - (zindywidualizowany, administracyjny) jest to akt indywidualny, regulujący konkretną sytuację prawną, konkretnego adresata lub podmiotów w dostatecznym stopniu zindywidualizowanych w sytuacjach dostatecznie konkretnych.

AKT PRAWNY - jest to akt normatywny jak i akt nie normatywny.

HIERARCHIA ORGANÓW NORMATYWNYCH W RP - 1. Konstytucja i ustawy konstytucyjne (uchwala zgromadzenie narodowe). 2. Ustawa i rozporządzenie z mocą ustawy 3. Rozporządzenie 4. Uchwały Sejmu i Senatu 5. Uchwały RM 6. Zarządzenia, przepisy gminne (uchwały RG i zarządzenia porządkowe zarządu gminy, prawo miejscowe - wojewoda - rozporządzenia wykonawcze i porządkowe)

USTAWA - rozwija postanowienia Konstytucji, jest uchwalana większością bezwzględną tzn. 1/2+1 - musi być publikowana w Dz.U. Prymat stawy wyraża się w tym, że: ustawa ustala treść wszystkich aktów normatywnych, wszystkie akty normatywne muszą się opierać na ustawach, istnieje szczególny tryb uchwalania i zmiany ustawy

tryb uchwalania ustawy - 1. inicjatywa ustawodawcza (grupa co najmniej 15 posłów lub senatorów, Komisje Sejmowe, Prezydent, obywatele - 100 tys. podpisów) 2. projekt ustawy składa się do marszałka Sejmu lub Senatu 3. w Sejmie następuje rozpatrzenie projektu ustawy (3 czytania) i uchwały (2 czytania).

I czytanie - obejmuje uzasadnienie projektu, pytania posłów i odpowiedzi projektodawcy oraz debatę w sprawie ogólnych zasad projektu ustawy

II czytanie - obejmuje sprawozdanie Komisji o projekcie ustawy, przeprowadzenie debaty, zgłoszenie poprawek i wniosków

III czytanie - obejmuje przedstawienie dodatkowego sprawozdania Komisji (jeśli projekt został skierowany do Komisji), a jeśli nie czytanie to obejmuje przedstawienie przez posła sprawozdawcę poprawek zgłoszonych w II czytaniu, obejmuje również głosowanie. Większości głosowania: zwykła (kiedy więcej za niż przeciw), kwalifikowania (2/3 głosów za), bezwzględna (1/2+1 za), względna (przechodzi ten kto ma więcej głosów)

ROZPORZĄDZENIE - wydaje się na podstawie ustawy celem jej rozwinięcia. Wydaje: Prezydent, RM Premier, Ministrowie. Aby mogło być wydane musi być delegacja ustawowa (upoważnienie ustawowe). Delegacja może być obligatoryjna lub fakultatywna. Musi być opublikowane w Dz.U.

ROZPORZĄDZENIE Z MOCĄ USTAWY - może uchylić ustawę, RM może go wydać jeśli ma zgodę nadaną przez Sejm większością bezwzględną, musi być publikowane w Dz.U.

UCHWAŁY SEJMU I SENATU - mogą mieć charakter prawotwórczy (zawierać normy prawne) lub nie prawotwórczy (np. uchwała powołująca osobę na jakieś stanowisko). Są publikowane w MP, niektóre w Dz.U.

UCHWAŁA RM - są ważniejsze niż uchwały Sejmu i Senatu, do ich wydania nie musi być delegacji ustawowej. Mogą być wydawane na podstawie norm kompetencyjnych. Publikowane w MP. Uchwała RM może być uchylona przez inną uchwałę RM wydaną później.

ZARZĄDZENIE - wydaje Prezydent i Ministrowie na podstawie Ustaw, Uchwał i Rozporządzeń. Do ich wydania musi być delegacja ustawowa, jeśli w ustawie nie pisze w jakiej formie, to minister wydaje zarządzenie, a jeśli pisze np. w formie rozporządzenia to minister musi wydać rozporządzenie. Prezydent wydaje: zarządzenia wykonawcze - wymagają delegacji ustawowej, zarządzenia samoistne - na podstawie norm kompetencyjnych -> publikowane w MP.

PRZEPISY GMINNE - akty normatywne wydawane przez samorządy gminne, RG na podstawie upoważnienia może wydawać uchwały o charakterze wykonawczym i porządkowym. Zarząd gminy może wydawać zarządzenia porządkowe, ale tylko w sytuacjach nie cierpiących zwłoki i potwierdzone przez Przewodniczącego RG.

PRAWO MIEJSCOWE - tworzy je zatwierdzony organ administracji ogólnej - wojewoda. Wydaje on rozporządzenia wykonawcze i porządkowe. Rozporządzenia wykonawcze wydaje na podstawie upoważnienia zawartego w ustawie, rozporządzenia porządkowe wydaje się w razie zagrożenia bezpieczeństwa w danym województwie. Publikowane w woj. Dzienniku Urzędowym.

BUDOWA AKTU NORMATYWNEGO

Tytuł - rodzaj aktu (ustawa, dekret, rozporządzenia), data wydania, przedmiot regulacji.

Treść aktu -

KODYFIKACJA - jest to całościowe, względnie wyczerpujące uregulowanie najczęściej w drodze ustawy lub dekretu z mocą ustawy jakiejś problematyki z obszernej dziedziny życia w miejsce uchylonych wielu aktów normatywnych np. KC dla gałęzi PC.

KONSOLIDACJA - oznacza zespolenie w jednym akcie normatywnym dwu lub więcej uchylonych aktów normatywnych regulujących niejako w sposób rozproszony określoną dziedzinę stosunków społecznych.

UNIFIKACJA - polega na rozciągnięciach mocy obowiązującej jednego aktu normatywnego z jakiejś dziedziny na obszar całego państwa w wyniku czego obowiązujące przed unifikacją na podstawie poszczególnych jednostek terenowych akty normatywne w danej dziedzinie tracą moc.

TEKST JEDNOLITY - ma charakter obwieszczenia, że dawna ustawa w której następnie wprowadzono zmiany niektórych przepisów lub dodano nowe przepisy ma taką a taką kolejność i numerację poszczególnych przepisów. jest on ogłoszony, gdy liczba zmian w akcie normatywnym jest znaczna, gdy jest kilkakrotnie nowelizowany.

OBOWIĄZYWANIE AKTU NORMATYWNEGO W CZASIE - 1) moment początkowy (z dniem ogłoszenia, z chwilą wydania lub uchwalenia, po upływie jakiegoś czasu - vacatio legis, może działać wstecz, gdy wiąże się z korzyściami) 2) moment końcowy kiedy zostanie odwołany przez inny akt, może wskazywać do kiedy obowiązuje, utrata mocy na skutek niestosowania)

OBOWIĄZYWANIE AKTU NORMATYWNEGO W PRZESTRZENI - 1) zasada terytorialności (ustawa karna stosowana do wszystkich obywateli i cudzoziemców, którzy znajdują się na terytorium danego państwa - wyjątek: immunitety) 2) zasada narodowości podmiotowej (ustawę stosuje się do obywateli polskich, którzy popełnili przestępstwo za granicą) 3) zasada narodowości przedmiotowej (stosuje się do cudzoziemców, którzy popełnili przestępstwo poza terytorium) 4) zasada represji wszechświatowej (przestępstwa ścigane przez wszystkie państwa - terroryzm, handel ludźmi)

SYSTEM PRAWA W ZNACZENIU OGÓLNYM - całokształt norm prawnych obowiązujących w danym państwie uporządkowane w odp. sposób.

SYSTEM PRAWA W UJĘCIU POZIOMYM (TREŚCIOWYM) - jest podział na gałęzie prawa: prawo konstytucyjne, karne, cywilne itp. Podziału tego dokonujemy na podstawie następujących kryteriów: metoda albo sposób regulacji, podmiot regulacji.

SYSTEM PRAWA W UJĘCIU PIONOWYM (HIERARCHICZNYM) - ogól norm hierarchicznie uporządkowanych. Normy zawarte w konstytucji, ustawach, rozporządzeniach. jest to system norm prawnych będących treścią różnych aktów normatywnych, określających stosunek pomiędzy normami różnego rzędu. Normy niższego rzędu mają podstawę w normach hierarchicznie wyższych. Zakres ich regulacji wyznaczają normy wyższego stopnia, nie mogą być sprzeczne z normami wyższego stopnia.

SYSTEM ŹRÓDEŁ PRAWA - całokształt aktów normatywnych obowiązujących w danym państwie

KRYTERIA PODZIAŁU SYSTEMU PRAWA NA GAŁĘZIE

I. Przedmiot regulacji

II. Metody regulacji (cywilnoprawna, administracyjno prawna, prawno karna)

III. Kryterium podmiotowe (np. część wojskowa w systemie prawnym)

IV. Ze względu na zasięg terytorialny.

ZASADY SYSTEMU PRAWA - te normy obowiązującego prawa, które posiadają charakter zasadniczy. Przesłanki na których opiera się uznanie zasadniczego charakteru normy:

1) miejsce normy w hierarchicznej strukturze systemu prawa (każda norma zawarta w konstytucji jest zawsze zasadą, natomiast w ustawach zwykłych zasad tych należy szukać w części ogólnej i przepisach ogólnych

2) rola normy w konstrukcji instytucji prawnej

3) za kryterium oceny, czy dana norma jest zasadnicza może służyć jej stosunek do innych norm - ta norma która stanowi podstawę dla innych norm jest uznawana za zasadę systemu prawa. Wyróżnia się zasady dla całego systemu prawa np. praworządności, humanizmu oraz zasady właściwe dla danej gałęzi prawa np. zasada prawdy materialnej w procesie karnym lub zasada dobra dziecka w prawie rodzinnym.

CECHY SYSTEMU PRAWA:

LUKI PRAWNE: to taki stan rzeczy, gdy dla konkretnego stosunku społecznego, który nie jest obojętny z punktu widzenia prawnego, brakuje normy dającej się wyprowadzić w drodze wykładni.

ROZSTRZYGANIE LUK - analogia:

PODZIAŁ SYSTEMU PRAWA NA GAŁĘZIE PRAWA W RP:

    1. zasadnicza gałąź prawa (ukształtowany hierarchicznie kompleks norm prawnych, regulujących określoną kategorię stosunków społecznych według określonej metody regulowania prawnego - prawo państwowe, administracyjne, cywilne, rolne, pracy)

    2. kompleksowe gałęzie prawa (systematyka dokonywana na podstawie rodzajów stosunków i wynikającej z nich metody regulacji, lecz ze względu na określone dziedziny działalności ludzkiej; gałąź kompleksowa zawiera normy z różnych gałęzi prawa podstawowego np. prawo górnicze, wyznaniowe, wodne)

INSTYTUCJA PRAWNA - zbiór norm wyodrębnionych w jedną funkcjonalną całość ze względu na to, że w sposób praktycznie wyczerpujący regulują typ stosunków międzyludzkich np. rozwód, posiadanie, małżeństwo.

PRAWO MATERIALNE A FORMALNE - materialne - reguluje merytoryczną część stosunków prawnych np. administracyjne, karne. Formalne - reguluje tryb postępowania przed organami państwa związane z dochodzeniem uprawnień i obowiązków określonych w prawie materialnym np. KPK.

PRAWO PUBLICZNE A PRYWATNE - Publiczne - reguluje stosunki między państwem a obywatelami. Prywatne - dotyczy korzyści poszczególnych jednostek, reguluje stosunki między równouprawnionymi podmiotami, głównie w zakresie obrotu majątkowego oraz spraw rodzinnych.

STOSOWANIE PRAWA - w znaczeniu szerokim - regulacja prawa czyli postępowanie zgodnie z prawem. Aktem końcowym jest wydanie decyzji. W znaczeniu ścisłym - polega na podejmowaniu przez kompetentne organy decyzji dot. prawnych skutków prawa, decyzje te są oparte na ogólnych normach prawa. Policja stosuje prawo głównie w znaczeniu szerokim, z wyjątkiem postępowania mandatowego lub wydawania pozwoleń na broń.

PRZEBIEG PROCESU STOSOWANIA PRAWA -

  1. ustalenie przepisów prawnych, które zamierza się zastosować do rozstrzygnięcia powstałego problemu prawnego

  2. ustalenie stanu faktycznego, z którym organ stosujący prawo łączy określone konsekwencje prawne

  3. subsumcja czyli stwierdzenie, że dany stan faktyczny podpada pod przepis prawny

  4. decyzja organu stosującego prawo, że dany stan faktyczny pociąga za sobą skutki prawne wyrażone w przepisach prawnych

WYKŁADNIA PRAWA - proces myślowy mający na celu ustalenie znaczenia normy (norm) zawartych w przepisach prawnych

PRZYCZYNY STOSOWANIA WYKŁADNI -

  1. popełnione przy formowaniu przepisu błędy językowe np. użycie wieloznacznych słów lub sformułowana wadliwa budowa zdań, nazwy o niejasnej treści, błędy interpunkcyjne

  2. rozbieżności między gramatycznym sformułowaniem normy, a celem dla którego realizacji powołana jest norma lub akt normatywny

  3. zmiany ustroju społeczno gospodarczego lub politycznego lub inne ważniejsze zmiany społeczne, które narzucają odmienne rozumienie prawa

  4. ogólny abstrakcyjny charakter norm prawnych mogących powodować wątpliwości czy norma odnosi się do konkretnego stanu faktycznego

RODZAJE WYKŁADNI

ze względu na kontekst:

językowa (polega na poszukiwaniu właściwej treści przepisów prawnych metodą analizy wyrażeń użytych w tych przepisach przez dokonanie oceny ich znaczenia na podstawie treści jaka tym wyrażeniem nadawana jest powszechnie w języku potocznym; wymaga to znajomości reguł gramatyki oraz dyrektyw interpretujących ustalonych przez Sąd Najwyższy np. bójka, pobicie);

systemowa (polega na wyznaczeniu sensu normy prawnej na podstawie miejsca jakie dana norma zajmuje w ogólnym systemie norm prawnych oraz na podstawie zestawienia jej z normami wśród których została umieszczona, oprócz norm sąsiadujących bierze się pod uwagę także tytuł danej normy oraz tytuł ustawy, a także dyrektywy;

funkcjonalna (usuwanie trudności w rozumieniu norm przez sięganie do celu, czyli powodu jaki przyświecał ustawodawcy wydającemu dany akt normatywny, funkcji jaką dana norma ma spełnić, ocen i norm moralnych w danym społeczeństwie; korzysta ze wstępów do aktów prawnych, wypowiedzi osób zajmujących kierownicze stanowiska w państwie, panujących w społeczeństwie przekonań dotyczących praw.

ze względu na wynik wykładni:

zwężająca ( gdy w wyniku wykładni przyjmujemy wyższy sens normy niż sens rozumiany bezpośrednio, w wyniku tej wykładni ulega zwężeniu liczba sytuacji, której znajduje zastosowanie dyspozycja danej normy;

rozszerzająca (gdy wyniki wykładni prowadzą do szerszego sensu normy niż wynika to z bezpośredniego zrozumienia np. wyrąb drzew w lesie rozumie się szerzej od pierwszego do ostatniego uderzenia); dosłowna (przy której ustalone znaczenie normy pokrywa się ze znaczeniem otrzymanym na podstawie jej bezpośredniego zrozumienia)

ze względu na podmiot i moc wiążącą:

autonomiczna (dokonywana przez organ który wydał przepis podlegający interpretacji, moc wiążąca tej wykładni jest identyczna z mocą obowiązująca interpretującego przepisu);

legalna (wykładnia powszechnie obowiązująca dokonywana przez organ, który ma kompetencje do wydawania tego rodzaju wykładni m.in. Trybunał Konstytucyjny, uchwala on powszechnie obowiązującą wykładnię ustaw na wniosek: Prezydenta, Prezesa RM. I Prezesa SN, Prezesa NSA, RPO, Prok. Generalnego - na posiedzeniu pełnego składu w drodze uchwały ogłasza się je w Dz.U.);

doktrynalna (dokonywana przez prawników jako komentarz, wykładnia naukowa zawarta w różnych artykułach prawniczych, formalnie wykładnia ta nie wiąże nikogo); praktyczna (inaczej sądowa, dokonywana przez organ stosujący prawo, wiąże konkretny organ w konkretnej sprawie, dokonywana przez Sądy, organy samorządowe, organy administracyjne)

WNIOSKOWANIE PRAWNICZE - na podstawie danej normy wysuwamy inną opartą na poprzedniej; celem wnioskowania nie jest ustalenie znaczenia normy, lecz na podstawie ustalonej normy wypowiedzenie innych norm ogólnych lub indywidualnych lub rozstrzygnięcie sytuacji nie unormowanej.

RODZAJE WNIOSKOWAŃ -

  1. z przeciwieństw (jeśli A to B, jeśli nie A to nie B);

  2. wnioskowanie silniejszego z przesłanki większej o przesłankę mniejszą (np. sąd może pozbawić władzy rodzicielskiej, a tym bardziej ją ograniczyć);

  3. z celu ośrodka (jeśli dozwolony jest cel to i dozwolone są środki do osiągnięcia celu, jednak środki muszą być proporcjonalne i niezbędne do osiągnięcia tego celu - cel nie może uświęcać środków);

  4. z podobieństwa przez analogię (analogia legis - organ chce rozstrzygnąć, ale nie ma przepisu, podciąga pod podobny; analogia iurys - organ tworzy nową normę w oparciu o ogólne zasady ustawodawstwa - zabronione w Polsce)

PRAWORZĄDNOŚĆ: jest stanem faktycznym polegającym na tym, że państwo działa za pośrednictwem swoich organów opartych na prawie;

  1. dotyczy działania państwa, a nie innych osób, obywateli dotyczy przestrzeganie prawa;

  2. może istnieć w państwach, w których prawo określa granice władzy publicznej;

  3. nie każde naruszenie jest równoznaczne z brakiem praworządności

ZASADA PRAWORZĄDNOŚCI W KONSTYTUCJI RP - art.7 „organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa”, art.83 „każdy ma obowiązek przestrzegać prawa RP”. Reasumując prawo może być naruszone przez każdego obywatela, natomiast praworządność traktowana jako zasada ustrojowa może być naruszona wyłącznie przez organy państwowe. Wynika z tego, że każde naruszenie praworządności jest naruszeniem prawa, ale nie odwrotnie, gdyż jeśli naruszy prawo obywatel a właściwy organ zareaguje na to naruszenie, to praworządność zostanie zachowana.

TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY - rozstrzyga spory kompetencyjne pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa; orzeka w sprawach zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją

TRYBUNAŁ STANU - bada odpowiedzialność za naruszenie Konstytucji lub Ustawy w związku z zajmowaniem stanowiska lub w zakresie swojego urzędowania przez Prezydenta, Premiera, członków RM, prezesa NBP, prezesa NIK, członków KRRiTV, ministrów, Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych

SĄD NAJWYŻSZY - sprawuje nadzór nad działalnością Sądów Powszechnych i wojskowych w zakresie orzekania

NIK - kontroluje organów administracji rządowej, NBP, państwowych osób prawnych i innych państwowych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalności, gospodarności, celowości i rzetelności

NSA - sprawuje w zakresie określonym w ustawie kontrolę działalności administracji publicznej, kontrola ta obejmuje też orzekanie o zgodności z ustawami uchwał organów samorządów terytorialnych i aktów normatywnych terenowych organów administracji rządowej

RPO - stoi na straży wolności i praw człowieka i obywatela określonych w Konstytucji oraz innych aktach normatywnych

SKARGA KONSTYTUCYJNA - każdy czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone ma prawo na określonych zasadach wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego. W sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego na podstawie którego Sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji.

WPŁYW ORZECZNICTWA SĄDU NAJWYŻSZEGO NA PRACĘ W POLICJI - policjant winien interesować się nim zwłaszcza w sprawach karnych. Wpłynie to na lepsze zrozumienie oraz podniesienie poziomu pracy dochodzeniowo - śledczej. Wyraża się to w skutecznym ujawnianiu przestępców, właściwym dokumentowaniu ustawowych znamion przestępstw, poprawnych kwalifikacji czynu.

TYPOLOGIA NARUSZENIA PRAWORZĄDNOŚCI - może dojść zarówno w procesie tworzenia jak i stosowania prawa.

1) w dziedzinie tworzenia prawa (tworzenie norm prawnych przez podmioty, które do tworzenia takich norm nie uzyskały kompetencji; nie wydawanie rozporządzeń po wydawaniu ustawy; wydawanie rozporządzenia które od strony formalnej jest zgodne z ustawą, ale stwarza bardzo duże ograniczenie jej stosowania)

2) w dziedzinie stosowania prawa (podejmowanie działań przez organy do tego nie uprawnione; bezprawne użycie środków przemocy fizycznej; nie podejmowanie działań przez zobligowany do tego organ np. nie egzekwowanie wydanych orzeczeń)

ŚWIADOMOŚĆ PRAWNA - jest częścią świadomości społecznej. Przez świadomość prawną danego społeczeństwa rozumie się całokształt występujących w nim poglądów, wyobrażeń, przekonań, idei o obowiązującym prawie danego państwa, prawie innych państw, a także o prawie międzynarodowym. przekonań, idei o obowiązującym prawie danego państwa, prawie innych państw, a także o prawie międzynarodowym.

Elementy świadomości prawnej:

1) stan świadomości prawa i jego zasad;

2) postawy wobec prawa (postawa legalizmu - polega na gotowości do posłuchu wobec prawa z tego względu, że jego normy są należycie ustanowione; postawa konformizmu - to postawa gotowości posłuchu wobec norm prawnych w takim zakresie w jakim normy te są uznawane i przestrzegane przez dane środowisko społeczne; postawa oportunizmu - polega na gotowości do posłuchu wobec norm w takim zakresie w jakim jest to dla danego podmiotu opłacalne);

3) postulaty pod jego adresem - dot. zmiany istniejących przepisów (jednym z zasadniczych warunków przestrzegania prawa jest znajomość jego norm przez obywateli i organy państwowe)

Elementy świadomości prawnej:

1) stan świadomości prawa i jego zasad;

2) postawy wobec prawa (postawa legalizmu - polega na gotowości do posłuchu wobec prawa z tego względu, że jego normy są należycie ustanowione; postawa konformizmu - to postawa gotowości posłuchu wobec norm prawnych w takim zakresie w jakim normy te są uznawane i przestrzegane przez dane środowisko społeczne; postawa oportunizmu - polega na gotowości do posłuchu wobec norm w takim zakresie w jakim jest to dla danego podmiotu opłacalne);

3) postulaty pod jego adresem - dot. zmiany istniejących przepisów (jednym z zasadniczych warunków przestrzegania prawa jest znajomość jego norm przez obywateli i organy państwowe)

STOSUNEK SPOŁECZNY - stosunki do jakich dochodzi między ludźmi na pewnych płaszczyznach, są to więzi o charakterze trwałym i nietrwałym

Rodzaje stosunków społecznych:

1) stosunki ekonomiczne (powstają w sferze produkcji i wymiany dóbr materialnych);

2) stosunki moralne (uwarunkowane czynieniem dobra lub zła);

3) stosunki kulturalne (zachodzą w sferze tworzenia i odbioru wartości kulturalnych);

4) stosunki religijne (powstają na płaszczyźnie dogmatów wiary oraz ich zewnętrznej manifestacji);

5) stosunki prawne (jest więź łącząca co najmniej dwa podmioty, wyrażająca się w wyznaczonych przez normy prawne uprawnieniach i obowiązkach tych podmiotów względem siebie, przebiega pod kontrolą normy prawnej)

CECHY STOSUNU PRAWNEGO:

1) jest zawsze stosunkiem pomiędzy dwoma podmiotami, którymi są ludzie albo osoby nie fizyczne;

2) cechuje go ścisła określoność względem zachowania się strony stosunku, w konkretnym stosunku prawnym wiemy jakiego zachowania jedna strona może żądać od drugiej i odwrotnie;

3) występuje zawsze jako stosunek społeczny wyznaczony przez normy prawa;

4) jego realizacja jest zabezpieczona środkami przymusu państwowego

SKARGA KONSTYTUCYJNA - każdy czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone ma prawo na określonych zasadach wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego. W sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego na podstawie którego Sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji.

WPŁYW ORZECZNICTWA SĄDU NAJWYŻSZEGO NA PRACĘ W POLICJI - policjant winien interesować się nim zwłaszcza w sprawach karnych. Wpłynie to na lepsze zrozumienie oraz podniesienie poziomu pracy dochodzeniowo - śledczej. Wyraża się to w skutecznym ujawnianiu przestępców, właściwym dokumentowaniu ustawowych znamion przestępstw, poprawnych kwalifikacji czynu.

TYPOLOGIA NARUSZENIA PRAWORZĄDNOŚCI - może dojść zarówno w procesie tworzenia jak i stosowania prawa.

1) w dziedzinie tworzenia prawa (tworzenie norm prawnych przez podmioty, które do tworzenia takich norm nie uzyskały kompetencji; nie wydawanie rozporządzeń po wydawaniu ustawy; wydawanie rozporządzenia które od strony formalnej jest zgodne z ustawą, ale stwarza bardzo duże ograniczenie jej stosowania)

2) w dziedzinie stosowania prawa (podejmowanie działań przez organy do tego nie uprawnione; bezprawne użycie środków przemocy fizycznej; nie podejmowanie działań przez zobligowany do tego organ np. nie egzekwowanie wydanych orzeczeń)

ŚWIADOMOŚĆ PRAWNA - jest częścią świadomości społecznej. Przez świadomość prawną danego społeczeństwa rozumie się całokształt występujących w nim poglądów, wyobrażeń, przekonań, idei o obowiązującym prawie danego państwa, prawie innych państw, a także o prawie międzynarodowym. przekonań, idei o obowiązującym prawie danego państwa, prawie innych państw, a także o prawie międzynarodowym.

Elementy świadomości prawnej:

1) stan świadomości prawa i jego zasad;

2) postawy wobec prawa (postawa legalizmu - polega na gotowości do posłuchu wobec prawa z tego względu, że jego normy są należycie ustanowione; postawa konformizmu - to postawa gotowości posłuchu wobec norm prawnych w takim zakresie w jakim normy te są uznawane i przestrzegane przez dane środowisko społeczne; postawa oportunizmu - polega na gotowości do posłuchu wobec norm w takim zakresie w jakim jest to dla danego podmiotu opłacalne);

3) postulaty pod jego adresem - dot. zmiany istniejących przepisów (jednym z zasadniczych warunków przestrzegania prawa jest znajomość jego norm przez obywateli i organy państwowe)

Elementy świadomości prawnej:

1) stan świadomości prawa i jego zasad;

2) postawy wobec prawa (postawa legalizmu - polega na gotowości do posłuchu wobec prawa z tego względu, że jego normy są należycie ustanowione; postawa konformizmu - to postawa gotowości posłuchu wobec norm prawnych w takim zakresie w jakim normy te są uznawane i przestrzegane przez dane środowisko społeczne; postawa oportunizmu - polega na gotowości do posłuchu wobec norm w takim zakresie w jakim jest to dla danego podmiotu opłacalne);

3) postulaty pod jego adresem - dot. zmiany istniejących przepisów (jednym z zasadniczych warunków przestrzegania prawa jest znajomość jego norm przez obywateli i organy państwowe)

STOSUNEK SPOŁECZNY - stosunki do jakich dochodzi między ludźmi na pewnych płaszczyznach, są to więzi o charakterze trwałym i nietrwałym

Rodzaje stosunków społecznych:

1) stosunki ekonomiczne (powstają w sferze produkcji i wymiany dóbr materialnych);

2) stosunki moralne (uwarunkowane czynieniem dobra lub zła);

3) stosunki kulturalne (zachodzą w sferze tworzenia i odbioru wartości kulturalnych);

4) stosunki religijne (powstają na płaszczyźnie dogmatów wiary oraz ich zewnętrznej manifestacji);

5) stosunki prawne (jest więź łącząca co najmniej dwa podmioty, wyrażająca się w wyznaczonych przez normy prawne uprawnieniach i obowiązkach tych podmiotów względem siebie, przebiega pod kontrolą normy prawnej)

CECHY STOSUNU PRAWNEGO:

1) jest zawsze stosunkiem pomiędzy dwoma podmiotami, którymi są ludzie albo osoby nie fizyczne;

2) cechuje go ścisła określoność względem zachowania się strony stosunku, w konkretnym stosunku prawnym wiemy jakiego zachowania jedna strona może żądać od drugiej i odwrotnie;

3) występuje zawsze jako stosunek społeczny wyznaczony przez normy prawa;

4) jego realizacja jest zabezpieczona środkami przymusu państwowego

SKARGA KONSTYTUCYJNA - każdy czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone ma prawo na określonych zasadach wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego. W sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego na podstawie którego Sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji.

WPŁYW ORZECZNICTWA SĄDU NAJWYŻSZEGO NA PRACĘ W POLICJI - policjant winien interesować się nim zwłaszcza w sprawach karnych. Wpłynie to na lepsze zrozumienie oraz podniesienie poziomu pracy dochodzeniowo - śledczej. Wyraża się to w skutecznym ujawnianiu przestępców, właściwym dokumentowaniu ustawowych znamion przestępstw, poprawnych kwalifikacji czynu.

TYPOLOGIA NARUSZENIA PRAWORZĄDNOŚCI - może dojść zarówno w procesie tworzenia jak i stosowania prawa.

1) w dziedzinie tworzenia prawa (tworzenie norm prawnych przez podmioty, które do tworzenia takich norm nie uzyskały kompetencji; nie wydawanie rozporządzeń po wydawaniu ustawy; wydawanie rozporządzenia które od strony formalnej jest zgodne z ustawą, ale stwarza bardzo duże ograniczenie jej stosowania)

2) w dziedzinie stosowania prawa (podejmowanie działań przez organy do tego nie uprawnione; bezprawne użycie środków przemocy fizycznej; nie podejmowanie działań przez zobligowany do tego organ np. nie egzekwowanie wydanych orzeczeń)

ŚWIADOMOŚĆ PRAWNA - jest częścią świadomości społecznej. Przez świadomość prawną danego społeczeństwa rozumie się całokształt występujących w nim poglądów, wyobrażeń, przekonań, idei o obowiązującym prawie danego państwa, prawie innych państw, a także o prawie międzynarodowym. przekonań, idei o obowiązującym prawie danego państwa, prawie innych państw, a także o prawie międzynarodowym.

Elementy świadomości prawnej:

1) stan świadomości prawa i jego zasad;

2) postawy wobec prawa (postawa legalizmu - polega na gotowości do posłuchu wobec prawa z tego względu, że jego normy są należycie ustanowione; postawa konformizmu - to postawa gotowości posłuchu wobec norm prawnych w takim zakresie w jakim normy te są uznawane i przestrzegane przez dane środowisko społeczne; postawa oportunizmu - polega na gotowości do posłuchu wobec norm w takim zakresie w jakim jest to dla danego podmiotu opłacalne);

3) postulaty pod jego adresem - dot. zmiany istniejących przepisów (jednym z zasadniczych warunków przestrzegania prawa jest znajomość jego norm przez obywateli i organy państwowe)

Elementy świadomości prawnej:

1) stan świadomości prawa i jego zasad;

2) postawy wobec prawa (postawa legalizmu - polega na gotowości do posłuchu wobec prawa z tego względu, że jego normy są należycie ustanowione; postawa konformizmu - to postawa gotowości posłuchu wobec norm prawnych w takim zakresie w jakim normy te są uznawane i przestrzegane przez dane środowisko społeczne; postawa oportunizmu - polega na gotowości do posłuchu wobec norm w takim zakresie w jakim jest to dla danego podmiotu opłacalne);

3) postulaty pod jego adresem - dot. zmiany istniejących przepisów (jednym z zasadniczych warunków przestrzegania prawa jest znajomość jego norm przez obywateli i organy państwowe)

STOSUNEK SPOŁECZNY - stosunki do jakich dochodzi między ludźmi na pewnych płaszczyznach, są to więzi o charakterze trwałym i nietrwałym

Rodzaje stosunków społecznych:

1) stosunki ekonomiczne (powstają w sferze produkcji i wymiany dóbr materialnych);

2) stosunki moralne (uwarunkowane czynieniem dobra lub zła);

3) stosunki kulturalne (zachodzą w sferze tworzenia i odbioru wartości kulturalnych);

4) stosunki religijne (powstają na płaszczyźnie dogmatów wiary oraz ich zewnętrznej manifestacji);

5) stosunki prawne (jest więź łącząca co najmniej dwa podmioty, wyrażająca się w wyznaczonych przez normy prawne uprawnieniach i obowiązkach tych podmiotów względem siebie, przebiega pod kontrolą normy prawnej)

CECHY STOSUNU PRAWNEGO:

1) jest zawsze stosunkiem pomiędzy dwoma podmiotami, którymi są ludzie albo osoby nie fizyczne;

2) cechuje go ścisła określoność względem zachowania się strony stosunku, w konkretnym stosunku prawnym wiemy jakiego zachowania jedna strona może żądać od drugiej i odwrotnie;

3) występuje zawsze jako stosunek społeczny wyznaczony przez normy prawa;

4) jego realizacja jest zabezpieczona środkami przymusu państwowego

ELEMENTY STOSUNKU PRAWNEGO:

1) Podmiot - mogą być osoby fizyczne lub prawne, czyli zespół osób fizycznych dysponujących pewną gotówką, działających poprzez określone organy - muszą posiadać zdolność prawną oraz zdolność do czynności prawnych. Zdolność prawna - zdolność, aby być podmiotem prawnym. W RP zdolność taką posiada każdy człowiek od chwili urodzenia do momentu śmierci lub uznania za zmarłego. Zdolność prawną warunkową może posiadać płód w łonie matki pod warunkiem, że urodzi się żywe dziecko. Zdolność do czynności prawnych to zdolność do nabywania praw, zaciągania obowiązków i rozporządzania swym własnym działaniem.

2) Treść - obowiązki i uprawnienia podmiotu zawarte w dyspozycji, zazwyczaj po jednej i drugiej stronie jest osoba uprawniona i zobowiązana.

3) Przedmiot - to zachowanie się podmiotu, ludzi lub rzeczy. Przez rzeczy rozumiemy wszelkie dobra materialne i niematerialne.

ZDARZENIA PRAWNE - okoliczności przewidziane w normie prawnej, których zaistnienie powoduje powstanie, zmianę lub wygaśnięcie stosunku prawnego. Rodzaje:

1) naturalne - powstaje bez udziału człowieka np. katastrofa;

2) powstałe na skutek działania ludzkiego - a) nie mające w celu wywołania skutków, ale wywołują je z mocy prawa np. czyn dozwolony lub niedozwolony; b) mające na celu wywołanie skutków prawnych tj. czynności prawne, decyzje organów państwowych, orzeczenie konstytutywne sądów

ELEMENTY STOSUNKU PRAWNEGO:

1) Podmiot - mogą być osoby fizyczne lub prawne, czyli zespół osób fizycznych dysponujących pewną gotówką, działających poprzez określone organy - muszą posiadać zdolność prawną oraz zdolność do czynności prawnych. Zdolność prawna - zdolność, aby być podmiotem prawnym. W RP zdolność taką posiada każdy człowiek od chwili urodzenia do momentu śmierci lub uznania za zmarłego. Zdolność prawną warunkową może posiadać płód w łonie matki pod warunkiem, że urodzi się żywe dziecko. Zdolność do czynności prawnych to zdolność do nabywania praw, zaciągania obowiązków i rozporządzania swym własnym działaniem.

2) Treść - obowiązki i uprawnienia podmiotu zawarte w dyspozycji, zazwyczaj po jednej i drugiej stronie jest osoba uprawniona i zobowiązana.

3) Przedmiot - to zachowanie się podmiotu, ludzi lub rzeczy. Przez rzeczy rozumiemy wszelkie dobra materialne i niematerialne.

ZDARZENIA PRAWNE - okoliczności przewidziane w normie prawnej, których zaistnienie powoduje powstanie, zmianę lub wygaśnięcie stosunku prawnego. Rodzaje:

1) naturalne - powstaje bez udziału człowieka np. katastrofa;

2) powstałe na skutek działania ludzkiego - a) nie mające w celu wywołania skutków, ale wywołują je z mocy prawa np. czyn dozwolony lub niedozwolony; b) mające na celu wywołanie skutków prawnych tj. czynności prawne, decyzje organów państwowych, orzeczenie konstytutywne sądów

ELEMENTY STOSUNKU PRAWNEGO:

1) Podmiot - mogą być osoby fizyczne lub prawne, czyli zespół osób fizycznych dysponujących pewną gotówką, działających poprzez określone organy - muszą posiadać zdolność prawną oraz zdolność do czynności prawnych. Zdolność prawna - zdolność, aby być podmiotem prawnym. W RP zdolność taką posiada każdy człowiek od chwili urodzenia do momentu śmierci lub uznania za zmarłego. Zdolność prawną warunkową może posiadać płód w łonie matki pod warunkiem, że urodzi się żywe dziecko. Zdolność do czynności prawnych to zdolność do nabywania praw, zaciągania obowiązków i rozporządzania swym własnym działaniem.

2) Treść - obowiązki i uprawnienia podmiotu zawarte w dyspozycji, zazwyczaj po jednej i drugiej stronie jest osoba uprawniona i zobowiązana.

3) Przedmiot - to zachowanie się podmiotu, ludzi lub rzeczy. Przez rzeczy rozumiemy wszelkie dobra materialne i niematerialne.

ZDARZENIA PRAWNE - okoliczności przewidziane w normie prawnej, których zaistnienie powoduje powstanie, zmianę lub wygaśnięcie stosunku prawnego. Rodzaje:

1) naturalne - powstaje bez udziału człowieka np. katastrofa;

2) powstałe na skutek działania ludzkiego - a) nie mające w celu wywołania skutków, ale wywołują je z mocy prawa np. czyn dozwolony lub niedozwolony; b) mające na celu wywołanie skutków prawnych tj. czynności prawne, decyzje organów państwowych, orzeczenie konstytutywne sądów

5

4


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
WSPOL ściaga PRAWOZNAWSTWO Temat 5, WSPOL, WSPOL PRAWOZNAWSTWO
WSPOL ściąga PRAWOZNAWSTWO, WSPOL, WSPOL PRAWOZNAWSTWO
Ściąga prawoznastwo
1 sciaga prawoznastwoo
sciagaa prawoznawstwo
sciaga prawozn
~$ojekt temat nr
Posadowienie?zpośrednie (część) v 1 2 temat nr
konstrukcje 4 proj PROJEKT IV Soltysa, temat nr 6
Ochrona własności intelektualnej referat temat nr 1
Temat nr 4 - Doładowanie silników okrętowych, Silniki okretowe
Temat nr 5 PP M porównywabua parami
Rola atrakcyjności interpersonalnej temat nr
PDiA Semestr 6 Temat nr 1 Obciążenie ruchem
ściąga biofizyka temat 20, Medycyna

więcej podobnych podstron