Model 450
Model 450 jest szczególnym przypadkiem popytowego modelu wzrostu.
Dzięki niemu jesteśmy w stanie przeanalizować oraz wskazać na bezpośrednie skutki polityki fiskalnej. Pozwala na bardziej dogłębną analizę.
Założenia modelu
Gospodarka jest zamknięta.
Państwo jest nieaktywne.
Ceny są sztywne.
Model jest ważny od poziomu dochodu (produkcja finalna = 0) do produkcji, czyli w zakresie działania popytowej teorii dociążania mocy wytwórczych.
Popyt globalny, czyli planowane wydatki na dobra finalne jest równy planowanym wydatkom na konsumpcję + planowane wydatki na inwestycje. Jest to popyt autonomiczny.
Autonomiczna składowa to taka, składowa popytu globalnego, która nie zależy od poziomu dochodu w gospodarce.
Składowa autonomiczna może zależeć od innych wielkości.
Pg - popyt globalny
Popyt globalny nie będzie zależał od poziomu dochodu w gospodarce. Może zależeć od stopy procentowej.
Popyt konsumpcyjny jest częścią dochodów bieżących, w związku z czym zależy od wielkości dochodu.
Kd - składowa autonomiczna
ADC - dochód z wydatków konsumpcyjnych
KSK, to tg dla < 45o. Jeżeli = 45o, to KSK = 1
Gospodarstwa domowe jako agregat wydają stały ułamek dodatkowej jednostki dochodu na konsumpcję i stały ułamek dodatkowej jednostki dochodu na oszczędności niezależnie od poziomu dochodu. Zależność ta jest stała w krótkim okresie czasu właściwym dla modelu Keynsowskiego.
Wskazany ułamek został zdefiniowany jako krańcowa skłonność do oszczędzania (KSO) i krańcowa skłonność do konsumpcji (KSK).
KSK wyraża wzrost wielkości wydatków na konsumpcję przy założeniu że dochody gospodarstw domowych wzrosły o jednostkę.
KSO wyraża wzrost oszczędności gospodarstw domowych jako agregatu przy założeniu że dochody gospodarstw domowych wzrosły o jednostkę.
Po złożeniu wykresów otrzymujemy następującą sytuację:
AD - dochód całkowity
(wykres końcowy)
Linia 450
= 450
PF - wartość produkcji finalnej
Yr - dochód
Jest to podaż globalna w gospodarce definiowana jako planowanie przychody ze sprzedaży produkcji finalnej przy danym poziomie dochodu.
Gospodarka będzie zrównoważona w punkcie przecięcia się linii AD (linii popytu globalnego) z linią 450 (linią równości wydatków i produkcji).
E - punkt równowagi
PF - wartość produkcji finalnej
W przypadku innego poziomu w gospodarce aniżeli Yr* zastaną uruchomione mechanizmy dostosowawcze jako system do osiągnięcia dochodu Y*. Oznacza to, że rynek dóbr i usług w krótkim okresie czasu może się równoważyć w poziomie dochodu niższym od poziomu produkcji potencjalnej, co oznacza trwałe ustalenie w gospodarce stanu bezrobocia (rynek go nie likwiduje).
Dostosowania
Zakładamy, że Yr1 ustalił się na poziomie wyższym od Yr*.
- nadwyżka popytu
Będą się tworzyły nadmierne (nieprawidłowe) zapasy gotowej produkcji, ponieważ nie wszystko zostanie sprzedane.
Jeżeli:
to produkcja finalna spada.
Wynikiem tego jest spadek dochodu i podaży. Popyt globalny także spada. Prowadzi to do powrotu do poziomu równowagi.
Zakładamy, że Yr2 ustalił się na poziomie niższym od Yr*.
Jeżeli dostosowaniom będzie towarzyszyć ruch cen, to wskazane efekty występują ale nie w czystej postaci lecz w określonym zakresie, ponieważ część dostosowań przełoży się na ruch cen, a część znajdzie realizację w określonych zależnościach.
Możemy zatem założyć, że jeżeli inwestycje wzrosną, to linia AD przesunie się w górę, a gospodarka będzie się równoważyła przy wyższym poziomie dochodu.
Efekty mnożnikowe
Mnożnik Keyns`a
Z efektem mnożnikowym mamy do czynienia wówczas, gdy zmiana składowej mnożnikowej popytu globalnego doprowadzi do zmiany dochodu równoważącego gospodarkę.
Rodzaje składowych autonomicznych:
popyt inwestycyjny
popyt konsumpcyjny (Kd)
nietransferowe wydatki państwa
popyt na eksport
Z mnożnikiem Keyns`a mamy do czynienia gdy następuje zmiana w wydatkach konsumpcyjnych (Kd), która doprowadza do przyrostu dochodu równoważącego gospodarkę (Yr).
Działanie mnożnika Keyns`a można zilustrować posługując się analogią do mnożnika Kohna, gdzie przyrost zatrudnienia całkowitego jest równy:
Przyrost ten nie wynika z zatrudnienia ale z popytu inwestycyjnego.
Procesy dostosowawcze charakterystyczne dla mnożnika inwestycyjnego Keyns`a
Cykle dostosowań |
Produkcja finalna (Y) |
Inwestycje (I) |
C=8+0,7Y |
AD=C+I |
Y-AD |
Nieplano-wane zapasy |
Produkcja |
Cykl 1 |
100 |
22 |
78 |
100 |
0 |
Zero |
Stała |
Cykl 2 |
100 |
13 |
78 |
91 |
9 |
Rosną |
Spada |
Cykl 3 |
91 |
13 |
71,7 |
84,7 |
6,3 |
Rosną |
Spada |
Cykl 4 |
84,7 |
13 |
67,3 |
80,3 |
4,4 |
Rosną |
Spada |
Nowy stan równowagi |
70 |
13 |
57 |
70 |
0 |
Zero |
Stała |
Model mnożnika Keyns`a może być przedstawiony na modelu 450.
Pg - podaż globalna
Yr - dochód realny
Z efektem mnożnikowym mamy do czynienia jeżeli jednorazowa zmiana popytu inwestycyjnego wywoła dostosowania wyrażone wzrostem podaży dóbr inwestycyjnych i gasnącym ciągiem dostosowań po stronie popytu i produkcji dóbr konsumpcyjnych.
Efekt mnożnikowy może przerodzić się w spiralę ekspansji lub ekspresji. Będzie to miało miejsce gdy wzrost popytu inwestycyjnego wywoła kolejne przyrosty popytu konsumpcyjnego, a te z kolei (jako czynniki wzrostu inwestycji) wywołają kolejne wzrosty popytu inwestycyjnego.
Jednoczynnikowa funkcja konsumpcji rozważa zależność między poziomem zadowolenia z
konsumpcji dobra X a ilością konsumpcji tego dobra przy założeniu ceteris paribus
odnośnie pozostałych dóbr
Funkcja konsumpcji pokazuje poziom zamierzonej konsumpcji globalnej przy każdym poziomie rozporządzalnych dochodów osobistych. Funkcja konsumpcji informuje nas, jak przejść od rozporządzalnych dochodów osobistych do konsumpcji.
Krzywa popytu globalnego jest linią prostą, której położenie zależy od punktu przecięcia się z osią popytu globalnego i kąta nachylenia. Ilustruje poziom popytu globalnego odpowiadający dowolnemu poziomowi dochodu. Przesunięcie krzywej popytu wywołane jest przez zmianę dochodu w górę, gdy przedsiębiorstwa decydują się inwestować
Yr
Yp
C/C
C/C
AS
AD
Yr
Pg I
I`
I
Yr
Kd
Pg C
AD C
Yr
Kd
Pg
AD
Yr P
ISS
PF
AD
450
Kd
E
Yr *
PF
AD
450
Kd
E`
Yr*
Yr 2
Yr 1
Yr
PF
PF
AD
450
Kd
E`
Yr*
Yr 2
Yr 1
Pg
AD
450
Kd
I
I
AD`
E
E`
Yr
Yr