1. Prawo prywatne - jego cechą jest to, że reguluje ono stosunki między autonomicznymi podmiotami, którym to podmiotom przysługują własne prawnie chronione sfery interesów majątkowych oraz niemajątkowych osobistych. Autonomiczność podmiotu wyraża się brakiem władczego podporządkowania się jednego podmiotu drugiemu. Cechą stosunku prywatno -prawnego jest brak prawnych kompetencji organu publicznego do jednostronnego kształtowania sytuacji drugiego podmiotu stosunku prawnego. Autonomiczna pozycja prawa prywatnego zostaje wzmocniona przez sposób rozstrzygania sporów oraz przez sposób stosowania sankcji przez organy państwowe (spory rozstrzygane są przez niezależne sądy, które działają z inicjatywy stron i tylko w takim zakresie w jakim wyznaczą im strony).

2. Prawo publiczne (interesy publiczne) - to takie w których stosunkach prawnych występuje co najmniej po jednej stronie organ państwa lub samorząd terytorialny albo inna organizacja powołana z mocy prawa do realizacji interesów społeczności państwowej lub węższej grupy ludności. Organy te są wyposażone w kompetencję do władczego kształtowania sytuacji prawnej do człowieka lub podmiotów zbiorowych. W odróżnieniu od prawa prywatnego, prawo publiczne ustanawia bezpośredni przymus realizowany przez organy państwowe w razie nieposłuszeństwa normom tego podsystemu prawnego. System prawa cywilnego znajduje odzwierciedlenie w czterech księgach; kodeks cywilny składa się z:

1. części ogólnej, która obejmuje instytucje i zasady wspólne dla całego prawa cywilnego, a w szczególności problematykę czynności prawnych podmiotów prawa cywilnego oraz praw podmiotowych,

2. prawo rzeczowe - ujmuje normy, które wyznaczają bezwzględnie prawa podmiotowe wobec wszystkich, a odnoszące się do rzeczy,

3. prawo zobowiązań - zawiera normy regulujące prawa majątkowe o charakterze względnym; są one skuteczne wobec indywidualnie oznaczonych przedmiotów,

4. prawo spadkowe - przejście majątku osoby zmarłej na inne podmioty, a ponadto wyróżniamy:

1. prawo rodzinne - reguluje stosunki prawne między małżonkami, rodzicami, dziećmi, innymi krewnymi oraz powinowatymi oraz instytucji opieki kurateli,

2. prawo własności intelektualnej reguluje prawo podmiotowe do oryginalnego niematerialnego wytworu umysłu ludzkiego mającego wartość majątkową (np. prawo do utworu literackiego lub naukowego).

3. Źródła prawa cywilnego:

1. Konstytucja RP,

2. ustawy czyli kodeksy,

3. ratyfikowane umowy międzynarodowe,

4. rozporządzenia,

5. akty prawa miejscowego.

4. Podmioty uczestnicząc w obrocie prawnym:

1. Osoby fizyczne - to ludzie. Każdy człowiek jest osobą fizyczną. Posiada zdolność prawną.

2. Osoba prawna - to jednostka organizacyjna posiadająca zdolność prawną, i zdolność do podejmowania czynności prawnych. Zdolność prawna osób prawnych jest w zasadzie taka sama, jak osób fizycznych. Zdolność do czynności prawnych jest też taka sama jak osób fizycznych. Zdolność prawna osób prawnych jest zawsze pełna, (np. S.A., sp. z o.o.).

3. Ułomne osoby prawne - jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, (np.spółka komandytowa, cywil, jawna).

6. Zdolność prawna to potencjalna możliwość bycia podmiotem praw i obowiązków. To możliwość nabywania praw zaciągania zobowiązań, zdolność prawną maj ą wszyscy od urodzenia aż do śmierci.

Zdolność do czynności prawnych - jest to możliwość nabywania praw i obowiązków, mocą podejmowania własnych czynności prawnych. Zakres zdolności do czynności prawnej nie może być szerszy od zdolności prawnej . Zdolność do czynności prawnej nie wszystkim przysługuje i uzależniona jest od: wieku danej osoby oraz od ubezwłasnowolnienia. Wyróżnia się trzy formy zdolności do czynności prawnych:

1. zupełny brak do czynności prawnych mogą posiadać osoby poniżej 12 lat i osoby ubezwłasnowolnione całkowicie (co może nastąpić dopiero po ukończeniu 13 roku życia, w drodze odpowiedniego postępowania). Przesłanki ubezwłasnowolnienia to choroba psychiczna i niedorozwój umysłowy, albo innego rodzaju zaburzenia psychiczne; w szczególności pijaństwo, narkomania; występujące w takim stopniu, że uniemożliwia osobie pokierowanie swoim postępowaniem. Ubezwłasnowolnienie może zostać orzeczone tylko wtedy gdy służy ochronie interesów osoby ubezwłasnowolnionej. Czynności prawne dokonywane przez osoby ubezwłasnowolnione są czynnościami nieważnymi. Zasada ta chroni takie osoby przed konsekwencjami takich czynności, ale również też ogranicza im te czynności prawne. Jeżeli osoba niezdolna do czynności prawnej zawrze umowę (powszechnie zawierane w drobnych bieżących sprawach życia codziennego), to taka umowa staje się ważna z chwilą wykonania. Gdyby jednak pociągała za sobą rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynności prawnej to mimo jej wykonania umowa ta nie staje się ważna. W imieniu osoby mniemającej zdolności do czynności prawnych występują rodzice lub prawni opiekunowie.

2. ograniczona zdolność do czynności prawnych: mogą posiadać osoby pomiędzy 13 a 18 rokiem życia. Są to też osoby częściowo ubezwłasnowolnione czyli osoby pełnoletnie , lub jeżeli stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, lecz jest potrzebna pomoc w prowadzeniu jej spraw. Skutki ubezwłasnowolnienia częściowego:

1. brak kompetencji do dokonywania pewnego rodzaju czynności prawnych - tylko wyraźnie wskazanych w szczególnych przepisach czynności prawnych nie może dokonywać osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnej, (np. osoba nie może sporządzać testamentu),

2. system kontroli nad wykonywaniem pewnych określonych czynności prawnych - polega na tym, że do pewnych czynności prawnych dokonywanych przez te osoby konieczne jest uzyskanie zgody; wymagana jest zgoda od przedstawicieli ustawowych, którymi dla zasady są rodzice lub opiekunowie prawni, doradcy lub kuratorowie tymczasowi. Dla pewnych szczególnie ważnych czynności prawnych, których sam ustawicie ustawowy nie mógłby dokonać, w imieniu osoby ograniczonej do czynności prawnej konieczne jest zezwolenie sądu. Zgoda przedstawiciela ustawowego na jednostronną czynność prawną, pod rygorem nieważności, musi być dokonana najpóźniej w chwili dokonania czynności prawnej. Natomiast zgody na zawartość umowy, przedstawiciel ustawowy może udzielić także po zawarciu czynności prawnej (przybiera wtedy postać potwierdzenia). Do momentu potwierdzenia jest to tzw. ważność zawieszona,

3. pełna kompetencja do dokonywania pozostałych czynności prawnych - dotyczy czynności prawnych nie mających charakteru związanego ze zobowiązaniem lub rozporządzeniem. Osoba ta jednak może zawierać czynności prawne w drobnych bieżących sprawach życia codziennego. Może również rozporządzać zarobkiem, chyba że sąd opiekuńczy zdecyduje inaczej. Może dokonywać wszelkich czynności prawnych odnośnie przedmiotów majątkowych, które przedstawiciel ustawowy oddał osobie ograniczonej do czynności prawnej do swobodnego użytku.

3. pełna zdolność do czynności prawnych - posiadają ją osoby, które ukończyły 18 lat i brak jest orzeczenia pełnej lub ograniczonej zdolności prawnej.

8. Treść czynności prawnej - Czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wyrażone, lecz również te, które wynikają z ustawy, z zasad współżycia społecznego i z ustalonych zwyczajów. Na treść czynności prawnej składa się oświadczenie lub oświadczenie woli. Od treści czynności należy odróżnić treść stosunku prawnego. Treść stosunku cywilno-prawnego - jest tylko w swym podstawowym kształcie wyznaczany, jest treścią oświadczeń woli stron. Ponadto treść stosunku cywilno-prawnego określa się na podstawie ustawy życia społecznego. Istnieje swoboda w kształtowaniu treści czynności prawnej. Czynność prawna tylko wtedy może spełniać funkcję instrumentu prawnego za pomocą którego podmioty same kształtują swoje stosunki cywilno-prawne, gdy przysługuje im swoboda decydowania co do ich treści, która podlega jednak ograniczeniu, takim jak:

1. prawa przyrody - umowa o świadczenie niemożliwe jest nieważna,

2. normy bezwzględnie wiążące - niedopuszczalne są postanowienia czynności prawnych, które byłyby niezgodne z zakazami wyrażonymi w normach bezwzględnie wiążących (semiimperatywnych) ustalających minimalne prawa,

3. obejście ustawy - na równi z czynnościami sprzecznymi z ustawą traktuje się czynności mające na celu obejście ustawy. Rozumiemy przez to określoną czynność, wprawdzie bezpośrednio nie objętą zakazem prawnym, ale przedsięwziętą w celu osiągnięcia skutku zakazanego przez prawo,

4. zasady współżycia społecznego lub podobne klauzule - nieważna jest czynność sprzeczna z zasadami życia społecznego. W nawiązaniu do poprzednich wyjaśnień należy stwierdzić że, niedopuszczalna jest nie tylko taka czynność, której treść ale i cel godzi w uznane powszechnie wartości i reguły moralne odnoszące się do stosunków międzyludzkich.

Oferta i jej przyjęcie.

Oferta - jest to oświadczenie drugiej strony woli zawarcia umowy określające istotne postanowienia tej umowy. art. 66§1 kc.

Chodzi tu zatem o stanowczą propozycję zawarcia jakiejkolwiek umowy, która to propozycja zawiera zarazem konieczne elementy jej treści (określenie stron elementu umowy, przedmiotu umowy, ceny). Dzięki tym cechom oferty umowa może dojść do skutku (zostać zawarta), w następstwie prostego jej przyjęcia przez adresata. Przyjęcie oferty jest także oświadczeniem woli; wyraża ona wyłącznie wole zawarcia umowy o treści określonej w ofercie.

Propozycje, które stanowią ogólna gotowość podmiotu do zawarcia umowy, czyli gdy osoba wykazuje zainteresowanie daną sprawą, nie są ofertami.

Dodatkowe propozycje niepełne, nie zawierające koniecznych elementów zawarcia umowy również nie mają charakteru oferty np. oferta sprzedaży bez ceny. Tego rodzaju propozycje (stwierdzenie) traktuje się tylko jako zaproszenie do zawarcia umowy. W wielu jednak przypadkach mogą pojawić się wątpliwości czy dane oświadczenie należy interpretować jako ofertę, czy jedynie jako zaproszenie do zawarcia umowy. Wątpliwości te należy rozstrzygać na podstawie ogólnych reguł wykładni oświadczenia woli. Jeżeli jednak zastosowanie tych reguł nie doprowadzi do jednoznacznych wyników należy posłużyć się normą, która określa, że ogłoszenia, reklamy i inne informacje skierowane do ogółu lub do poszczególnych osób należy uznać w razie wątpliwości nie za ofertę ale za zaproszenie do zawarcia umowy.

Skutki złożenia oferty - art. 66§3kc

• powstanie stanu związania oferenta ze złożoną ofertą. Stan związania polega na tym ,że adresat złożenia oferty „oblat” sam może poprzez jej przyjęcie doprowadzić do zawarcia umowy lub przez nieprzyjęcie oferty do rezygnacji.

Złożenie oferty w doktrynie traktuje się jako oświadczenie woli stanowiące jedynie element procesu powstania czynności prawnej (dwustronnej umowy). W świetle tej koncepcji oblatowi przysługuje kompetencja do przyjęcia oferty. Stan związania z ofertą powstaje w różnym czasie; decyduje o tym czy oferta jest skierowana do indywidualnego adresata czy jest skierowana do nieokreślonego kręgu adresatów. W tym pierwszym przypadku wiąże ona od momentu przedstawienia jej adresatowi w taki sposób aby mógł on zapoznać się z jej treścią. Natomiast w drugim przypadku wiąże od momentu ogłoszenia.

Oferta złożona w postaci elektronicznej wiąże składającego, jeżeli druga strona niezwłocznie potwierdzi jej otrzymanie ( oferty offline).

Stan związania dla oferenta jest uciążliwy, ponieważ musi się liczyć z przyjęciem oferty przez oblata i w związku z tym pozostawać w gotowości do wykonania umowy.

W związku z tym ustawodawca określa kiedy stan związania ustaje:

1/gdy termin ustania wynika z oferty,

2/ gdy oferta została złożona w obecności drugiej osoby, albo za pomocą środka bezpośredniego porozumienia się na odległość, przestaje wiązać jeżeli nie została przyjęta niezwłocznie ( a wiec w toku prowadzonej rozmowy),

3/ gdy oferta została złożona w inny sposób (czyli strony nie porozumiewają się bezpośrednio np. listownie, za pomocą faxu, telegramu); Oferta w takim przypadku przestaje wiązać z upływem czasu, w którym składający ofertę mógł w zwykłym toku czynności otrzymać odpowiedź wysłaną bez uzasadnion. opóźnienia. Na upływ tego czasu składają się elementy :

-czas nadejścia oferty do oblata,

-czas na zapoznanie się z ofertą,

-czas na podjęcie decyzji,

-czas na dotarcie przyjętej oferty.

Może się zdarzyć, że odpowiedź może dojść z opóźnieniem biorąc pod uwagę np. strajk poczty czyli przerwanie ciągłości funkcjonowania środków łączności.

Jeżeli oświadczenie o przyjęciu oferty nadeszło z opóźnieniem (ale od czynników niezależnych od oblata) lecz z treści tego oświadczenia lub okoliczności wynika, że zostało wysłane w czasie właściwym, umowa dochodzi do skutku, chyba że składający ofertę zawiadomi niezwłocznie druga stronę, iż w skutek opóźnienia odpowiedzi poczytuje się umowę za niezawartą.

Oferty kierowane do nieokreślonego kręgu osób - ogłoszenie w prasie , na słupach ogłoszeniowych, obwiązuje do czasu kiedy jest zamieszczone - wywieszone. Jednakże może być określony termin oferty; dodatkowo taka oferta może być cofnięta lub zmieniona. Nie dotyczy sytuacji , gdy oferta została przyjęta.

W stosunkach między przedsiębiorcami oferta może być odwołana przed zawarciem umowy, jeżeli oświadczenie o odwołaniu zostało złożone drugiej stronie przed wysłaniem przez niego oświadczenia o przyjęciu oferty. Jednakże oferty nie można odwołać jeżeli wynika to z jej treści lub określono w niej termin przyjęcia.

Przyjęcie oferty - oświadczenie woli o przyjęciu oferty powinno być złożone adresatowi. Jeżeli wiec nie zostało doręczone w sposób określony w art. 61kc nie rodzi za sobą skutków prawnych wynikających z oferty.

Wyjątki od tej zasady - art. 69kc: Jeżeli według ustalonego w danych stosunkach zwyczaju lub według treści oferty dojście do składającego ofertę oświadczenia drugiej strony o jej przyjęciu nie jest wymagane, w szczególności jeżeli składający ofertę żąda niezwłocznego wykonania umowy, umowa dochodzi do skutku, skoro druga strona w czasie właściwym przystąpi do jej wykonania; w przeciwnym razie oferta przestaje wiązać.

W razie gdy dla określonej umowy została przewidziana forma szczególna (pisemna, ustna lub w firmie aktu notarialnego) wtedy nie tylko oferta ale jej przyjęcie zachowują jej formę, ponieważ umowa dochodzi do skutku przez właściwe oświadczenie woli wszystkich stron.

Dodatkowo oferent może zastrzec ,że przyjęcie oferty powinno nastąpić w określony sposób, zwłaszcza przez zachowanie szczególnej formy. Natomiast oferent nie ma kompetencji do jednostronnego ustalenia reguły znaczeniowej wg. której interpretować bierne zachowanie adresata oferty.

Dorozumienie oferty - art. 68 ²kc. Jeżeli przedsiębiorca otrzymał od osoby z którą pozostaje w stałych stosunkach gospodarczych ofertę zawarcia umowy, w ramach swej działalności, brak niezwłocznej odpowiedzi poczytuje się za przyjęcie oferty.

Przyjęcie oferty z zastrzeżeniem: adresat przyjmuje ofertę z zastrzeżeniem zmiany lub uzupełnienia jej treści. To zastrzeżenie poczytuje się za nową ofertę. Następuje wtedy odwrócenie ról oferenta i oblata. Oblat występuje w roli oferenta a oferent w roli oblata. Zastrzeżenia o których mowa, dotyczą tylko stosunków między przedsiębiorcami , gdyż w obrocie konsumenckim zawsze złożenie oferty z zastrzeżeniem będzie nową ofertą.

W stosunkach między przedsiębiorcami odpowiedź na ofertę z zastrzeżeniem zmian lub uzupełnień niezmieniających istotnie treści oferty poczytuje się za jej przyjęcie. W takim wypadku strony wiąże umowa o treści określonej w ofercie, z uwzględnieniem zastrzeżeń zawartych w odpowiedzi na nią. Przepisu tego nie stosuje się, jeżeli w treści oferty wskazano, że może ona być przyjęta jedynie bez zastrzeżeń, albo gdy oferent niezwłocznie sprzeciwił się włączeniu zastrzeżeń do umowy, albo gdy druga strona w odpowiedzi na ofertę uzależniła jej przyjęcie od zgody oferenta na włączenie zastrzeżeń do umowy, a zgody tej niezwłocznie nie otrzymała.

3. Negocjacje - jest to drugi uregulowany sposób zawierania umów. Negocjacje polegają na wzajemnym oddziaływaniu stron w celu zawarcia umowy. Strony wymieniają informacje o okolicznościach mogących mieć wpływ na zwarcie umowy. Często formułują swoje oceny co do gospodarczych wartości proponowanych świadczeń i uzgadniają treść umowy (rodzaj płynny czynności o charakterze ciągłym). Ze względu na płynność, strony nie są w toku prowadzonych negocjacji związane swoimi oświadczeniami i zachowują swobodę decyzji co do zawarcia umowy. Mimo tego strony powinny prowadzić lub inicjować negocjacje zgodnie z dobrami obyczajami, a w szczególności z zamiarem zawarcia umowy, a nie tylko dla pozoru. Naruszenie tych powinności opatrzone jest sankcją odszkodowawczą, ale tylko w granicach negatywnego interesu umownego.

Jeżeli w toku negocjacji jedna strona udostępniła informację z zastrzeżeniem poufności drugiej stronie, to druga strona obowiązana jest do nie ujawniania i nie wykorzystywania ich dla własnych celów, chyba że strony uzgodniły (ustaliły) inaczej. W razie naruszenia tego obowiązku, strona poszkodowana może żądać od drugiej strony naprawienia pełnej szkody albo wydania przez nią uzyskanych korzyści. Zawarcie umowy w drodze negocjacji:

zgodnie z art. 72 kc dopiero uzgodnienie wszystkich postanowień umowy, które były przedmiotem negocjacji, stanowi podstawę do uznania ,że umowa została zawarta . Zakres prowadzonych negocjacji określa wiec minimalną treść jaka powinna być objęta konsensusem stron.

4. Aukcja i przetarg

Cechą charakterystyczną aukcji i przetargu jest wieloetapowość. Celem jest umożliwienie podmiotowi zainteresowanemu w zawarciu określonej umowy wyboru najkorzystniejszej dla niego oferty spośród ofert zgłoszonych przez uczestników tych postępowań i zawarcie z wybranym oferentem umowy. Wszyscy uczestnicy wspomnianych postępowań maja zarazem takie same prawa i obowiązki oraz podlegają jednolitym regułą postępowania. Tę formę regulują inne akty prawne - tj. ustawa o zamówieniach publicznych.

Ogłoszenie aukcji lub przetargu:

Obie te formy inicjuje podmiot zmierzający do zawarcia umowy który nazywany jest organizatorem aukcji lub przetargu.

Na zlecenie i rachunek podmiotu zamierzającego zawrzeć umowę funkcję organizatora może pełnić inny podmiot w szczególności przedsiębiorca specjalizujący się w takiej działalności, np. dom aukcyjny. Organizator przejawia inicjatywę zawarcia umowy w drodze aukcji lub przetargu przez ogłoszenie jednego z tych postępowań.

Treść ogłoszenia musi zawierać :

1/zaproszenie do składania ofert, (wskazuje o jaka umowę chodzi),

2/określenie przedmiotu przetargu (zakup czego) lub aukcji,

3/wskazywać dalszy tok postępowania mającego na celu zawarcie zamierzonej przez organizatora umowy.

Ogłoszenie aukcji albo przetargu niekoniecznie musi zawierać wszystkie elementy umowy, wystarczy ,że wskaże sposób udostępnienia warunków aukcji lub przetargu. Organizator od chwili udostępnienia warunków obowiązany jest postępować zgodnie z postanowieniami ogłoszenia oraz warunkami aukcji albo przetargu. Mogą być te warunki zmienione lub odwołane ale tylko wtedy, gdy zostaną one zastrzeżone w warunkach przetargu lub aukcji.

AUKCJA - określana dawniej jako przetarg ustny. Polega na tym, że osoby zamierzające zawrzeć umowę (licytanci) obecni w miejscu aukcji, albo komunikujący się za pomocą środka bezpośredniego komunikowania się na odległość, składają oferty słownie lub za pomocą równorzędnych znaków, np. podniesienie ręki. Prowadzący aukcję oczekuje zarazem coraz korzystniejszych ofert składanych przez licytantów. Pod warunkiem, że w warunkach aukcji nie zastrzeżono inaczej. Oferta złożona przez licytanta przestaje wiązać, gdy inny licytant złoży ofertę korzystniejszą. Zawarcie umowy w wyniku aukcji następuje z chwilą udzielenia przybicia, tzn. zamknięcia aukcji po stwierdzeniu, że dany licytant zaoferował najwyższą cenę , a pomimo 3-krotnego wezwania nikt nie przedstawi korzystniejszej oferty.

Umowa nie dochodzi jednak do skutku jeżeli jej ważność zależy od spełnienia szczególnych wymagań ustawą przewidzianych, np. forma aktu notarialnego dla przeniesienia własności nieruchomości. Strony wykonania umowy mogą dochodzić przez sądem.

PRZETARG - Różnicą między przetargiem a aukcja jest to, że oferty osób zamierzających zawrzeć umowę nie są składane w toku równoczesnego i bezpośredniego komunikowania się. W postępowaniu przetargowym organizator oczekuje składania ofert w okresie i miejscu przez niego wskazanym. Oferty te są następnie przez niego rozpatrywane bez udziału oferentów. W przetargach dot. skomplikowanych umów wymagających wiadomości specjalistycznych do oceny oferty zwykle powoływana jest komisja przetargowa; jej opinia najczęściej waży na wyborze najkorzystniejszej oferty .

W razie wyboru jednej ze złożonych ofert pozostałe oferty przestają wiązać oferenta . Umowa zostaje zawarta z oferentem, który złożył ofertę najkorzystniejszą, chyba, że w warunkach przetargu zastrzeżono inaczej.

Ze względu na to, że przetarg w odróżnieniu od aukcji nie kończy się w obecności jego uczestników, wobec tego nakłada na organizatora (pod sankcją odszkodowawczą) obowiązek niezwłocznego powiadomienia na piśmie uczestników przetargu o jego wynikach albo o zamknięciu przetargu bez dokonania wyboru oferty.

Zgodnie z art. 70 ³ § 3kc do ustalenia chwili zawarcia umowy w drodze przetargu stosuje się przepisy dot. przyjęcia oferty. Umowa zostaje więc zawarta w chwili otrzymania przez składającego ofertę oświadczenia organizatora przetargu o jej wygraniu.

WADIUM - ma charakter dodatkowego zastrzeżenia zamieszczonego w warunkach aukcji lub przetargu przez ich organizatorów. Znaczy to, że zastrzeżenie takie nie jest koniecznym elementem czynności charakteryzujących te postępowania.

Unieważnienie umowy - zgodnie z art.70⁵kc - określone podmioty mogą wystąpić o unieważnienie umowy zawartej w drodze aukcji lub przetargu tj.:

• organizator aukcji lub przetargu, który jest zarazem stroną zawartej umowy,

• uczestnik tych postępowań chociażby jego oferta nie została wybrana i w zw. z tym nie jest stroną umowy,

• inna osoba pod warunkiem, że umowa została zawarta na jej rachunek lub zlecenie.

Przesłanka żądania unieważnienia - jest nią naganne działanie polegające na wpływanie na wynik aukcji lub przetargu w sposób sprzeczny z prawem lub dobrymi obyczajami przez stronę umowy, przez innego uczestnika postępowania albo osoby działające w porozumieniu z nimi. Roszczenie to można kierować do Sądu o unieważnienie umowy (z mocą wsteczną) wydane przez Sąd.

Okresy przedawnienia: Uprawnienie powyższe wygasa z upływem miesiąca od dnia w którym uprawniony dowiedział się o istnieniu przyczyn unieważnienia, nie później niż z upływem roku (uprawnienie wygasa). Stan wzruszalności umowy jest określony na okres roku.

Przedawnienie roszczeń majątkowych

Zasada generalna - przedmiotem przedawnienia są wyłącznie cywilno - prawne roszczenia majątkowe. Nie podlegają przedawnieniu roszczenia :

• które nie mają charakteru cywilno-prawnego,

• pewne uprawnienia cywilno - prawne ale nie mające charakteru roszczeń np. prawa własności,

• roszczenia które nie maja charakteru majątkowego np. roszczenia dot. ochrony dobór osobistych,

• roszczenia cywilno - prawne i majątkowe np. roszczenia o podział własności (zniesienie współwłasności) - wynika to z przepisów szczególnych.

Zarzut przedawnienia - po upływie określonego w ustawie terminu ten przeciwko komu kieruje się roszczenie, czyli przeciwko dłużnikowi, może uchylić się jego zaspokojenia. W związku z tym sądowi lub innemu organowi powołanemu do rozstrzygania sprawy nie wolno uwzględnić terminu przedawnienia z urzędu. Decyzje taką może podjąć tylko wtedy, gdy ten przeciwko komu przysługuje roszczenie, podniesie zarzut przedawnienia. Biorąc pod uwagę, że podniesienie zarzutu przedawnienia ma charakter czynienia użytku z prawa podmiotowego, sąd może zarzutu tego nie uwzględnić, jeśli uzna że było to sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Ten przeciwko komu przysługuje roszczenie (dłużnik) może zrzec się korzystania z zarzutu przedawnienia. Zrzeczenie się jest czynnością, której dokonanie musi dojść do wiadomości drugiej strony. Jest czynnością nieodwołalną i będzie ważne, gdy będzie dokonane dopiero po upływie terminu przedawnienia.

Skutki przedawnienia - Na skutek przedawnienia roszczenie nie gaśnie, a skutkiem jest to, że nie może być ono przymusowo realizowane. Sąd bowiem w takiej sytuacji oddali powództwo uprawnionego (upływa okres przedawnienia, dłużnik podniósł zarzut przedawnienia) - wtedy mówimy o zobowiązaniu niezupełnym i odpowiada ono roszczeniu naturalnemu.

Jeżeli dłużnik po upływie terminu przedawnienia spełni świadczenie to w żaden sposób nie może żądać jego zawrotu; nawet gdyby dłużnik nie wiedział, że upłynął okres przedawnienia lub nie znał jego skutków.

Terminy przedawnienia : Długość terminu przedawnienia określa ustawa, normami bezwzględnie wiążącymi tzn. prawo powszechnego. Wynika to z tego ,że zgodnie z art. 119kc terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną.

Ogólnymi terminami podstawowymi jest okres 3 lat i 10 lat.

1. 3-letni okres przedawnienia obejmuje roszczenia :

a/ o świadczenie okresowe - są to takie roszczenia, które dłużnik jest zobowiązany spełniać okresowo (co pewien czas) np. czynsz, alimenty (okresowo- periodycznie ).

b/ związane z prowadzeniem dzielności gospodarczej - Ocenia się w zależności od tego komu przysługuje. Powinien to być podmiot, który profesjonalnie trudni się działalnością gospodarczą, a równocześnie roszczenie jego jest związane z tym zakresem aktywności.

2. 10- cie letni okres przedawnienia- z wyłączeniem w/w sytuacji obowiązuje 10 letni okres przedawnienia.

Terminy przedawnienia mogą być inne - jeżeli przewidują je konkretne ustawy.

Przykład odmiennej regulacji - Roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia. Termin ten nie może być dłuższy niż 10 lat od dnia w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę .

Jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu po upływie 20- lat od dnia popełnienia przestępstwa, bez względu na to kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia.

W razie wyrządzenia szkody na osobie, przedawnienie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem 3 lat od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia.

Przedawnienie roszczeń osoby małoletniej o naprawie szkody na osobie, nie może skończyć się wcześniej niż z upływem 2 lat od uzyskania przez nią pełnoletniości.

BIEG TERMIN U PRZEDAWNIENIA

Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od dnia w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu roszczenia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynności w możliwie najwcześniejszym terminie. Roszczenie z prawomocnych wyroków upływa po 10 latach .

Zawieszenie biegu przedawnienia.

W toku biegu terminu przedawnienia mogą istnieć szczególne okoliczności, które utrudniają lub wręcz uniemożliwiają dochodzenie roszczeń przez uprawnionego. Ustawodawca bierze to pod uwagę modyfikując z tego względu ogólne reguły odnoszące się do terminów przedawnienia. Ten cel realizuje instytucja zawieszenia terminu przedawnienia.

Bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu:

1) co do roszczeń, które przysługują dzieciom przeciwko rodzicom - przez czas trwania władzy rodzicielskiej;

2) co do roszczeń, które przysługują osobom nie mającym pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko osobom sprawującym opiekę lub kuratelę - przez czas sprawowania przez te osoby opieki lub kurateli;

3) co do roszczeń, które przysługują jednemu z małżonków przeciwko drugiemu - przez czas trwania małżeństwa;

4) co do wszelkich roszczeń, gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może ich dochodzić przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw danego rodzaju - przez czas trwania przeszkody.

Dwa typy sytuacji:

1. Sytuacje istniejące w momencie, w którym wg. reguł ogólnych powinien rozpocząć się bieg przedawnienia, wówczas następuje przesunięcie początku tego biegu do chwili ustania wspomnianych stanów rzeczy.

2. Pojawiają się one już po rozpoczęciu biegu przedawnienia. W takim przypadku do okresu przedawnienia nie uwzględnia się przy obliczeniu terminu przedawnienia, i w konsekwencji po ustaniu stanu rzeczy powodującego zawieszenie przedawnienia, nie biegnie ono od początku lecz w dalszym ciągu, a więc z doliczeniem okresu jaki minął od początku biegu do pojawienia się stanu rzeczy powodującego zawieszenie.

Co do zasady wymienia się dwa typy zdarzeń powodujących zawieszenie biegu przedawnienia.

1. jeżeli uprawniony z powodu - siły wyższej nie może dochodzić swoich roszczeń przed Sądem lub innym organem powołanym do rozpoznania spraw danego rodzaju przez czas trwania tej przeszkody,

2. stosunek łączny uprawnionego z osobą przeciwko której skierowane jest roszczenie (określony stosunek rodzinny lub opiekuńczy). Ulegają więc zawieszeniu roszczenia jednego małżonka przeciwko drugiemu małżonkowi, dzieciom przeciwko rodzicom przez czas trwania władzy rodzicielskiej oraz osób nie mających pełnej zdolności do czyn. prawnych, p-ko osobom sprawującym nad nimi opiekę lub kuratelę.

Ten wykaz zdarzeń powoduje zawieszenie biegu przedawnienia.

Osoby które same nie mogą dochodzić swoich roszczeń, m.in. te, które nie mają pełnej zdolności prawnej do czynności prawnych, roszczenia nie mogą przedawnić się wcześniej niż z upływem 2 lat od ustanowienia dla niej przedstawiciela ustawowego, albo od dnia ustania przyczyny jego ustanowienia.

Można się zrzec terminu przedawnienia

Jeżeli termin przedawnienia jest krótszy niż 2 lata jego bieg liczy się od dnia ustanowienia przedstawiciela ustawowe albo od dnia w którym ustała przyczyna jego ustanowienia. Przepisy te stosuje się również do biegu przedawnienia p-ko osobie co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia mimo, że nie zostało ono orzeczone.

Przerwa w biegu przedawnienia - zawieszenie (termin nie biegnie).

Od momentu przerwania biegu przedawnienia bieg przedawnienia liczy się od początku na nowo.

Dwa zdarzenia , które powodują przerwę w biegu przedawnienia :

1/ podjęcie dochodzenia roszczenia przez uprawnionego - przerwę powoduje każda czynność dokonana przed organem powołanym do rozpoznania sporu , egzekwowanie roszczeń danego rodzaju jak również przed sądem polubownym pod warunkiem, że czynność ta została przedsięwzięta w celu dochodzenia ustalenia, zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Przerwanie przedawnienia:- biegnie na nowo dopiero po zakończeniu postępowania przed właściwym organem lub sądem polubownym,

2/uznanie roszczenia przez dłużnika - przerwę przedawnienia powoduje także uznanie roszczenia przez osobę przeciwko której roszczenie przysługuje.

Wymieniony skutek prawny wywiera uznanie dopiero wtedy, gdy stosowne oświadczenie uznającego dojdzie do wiadomości wierzyciela i to zgodnie z wola dłużnika. To uznanie przyjmuje się jako uznanie niewłaściwe .

Uznanie właściwe :

- jest o czynność prawna w szczególności umowa dłużnika z wierzycielem w której dłużnik wyraża wolę wykonania swojego długu (dłużnik proponuje sposób spłaty zadłużenia) jest to dopuszczalne z mocy prawa .

Podjęcie zobowiązania: jest to rodzaj stosunku cywilno - prawnego o swoistych cechach wskazanych w odpowiednich normach prawa zobowiązań.

Zobowiązanie - polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia a dłużnik powinien świadczenie spełnić. Świadczenie może polegać na działaniu albo na zaniechaniu.

W stosunku zobowiązaniowym uprawnienie wierzyciela nazywa się wierzytelnością a obowiązki dłużnika długiem.

Za przedmiot uważa się świadczenie przez które rozmieć należy wskazane treścią zobowiązania zachowanie się dłużnika na rzecz wierzyciela.

Zasada swobody umów 353¹kc.

Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny wg. swojego uznania byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Wykonanie zobowiązania: 354kc

Dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno- gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego ,a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje - także w sposób odpowiadający tym zwyczajom.

W taki sam sposób powinien współdziałać przy wykonaniu wierzyciel.

Należyta staranność art. 355kc

Dłużnik zobowiązany jest do staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju.

Przy czym należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności.

Umowa Adhezyjna to umowa, w której najważniejsze warunki określa jeden z kontrahentów, zwykle ekonomicznie silniejszy występujący często w pozycji monopolistycznej, drugi natomiast może je zaakceptować i przystąpić do umowy lub zrezygnować z jej zawarcia. Cechą umów adhezyjnych jest ich powtarzalność, masowość i w zasadzie jednakowa treść.

Typowymi kontraktami adhezyjnymi są umowy zawierane przez konsumentów z przedsiębiorcą, który posługuje się ogólnymi warunkami umów. Przykładem może być np. zawarcie umowy ubezpieczenia samochodu lub kupna produktu w dużym sklepie (w małych sklepikach może istnieć możliwość targowania się - a zatem możliwość zmiany warunków umowy).

Zadatek (art. 394 § 1kc) W braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.

§ 2. W razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała; jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, zadatek ulega zwrotowi.

§ 3. W razie rozwiązania umowy zadatek powinien być zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada. To samo dotyczy wypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony.

Prawo odstąpienia od umowy (art. 395 § 1kc) Można zastrzec, że jednej lub obu stronom przysługiwać będzie w ciągu oznaczonego terminu prawo odstąpienia od umowy. Prawo to wykonywa się przez oświadczenie złożone drugiej stronie.

§ 2. W razie wykonania prawa odstąpienia umowa uważana jest za nie zawartą. To, co strony już świadczyły, ulega zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu. Za świadczone usługi oraz za korzystanie z rzeczy należy się drugiej stronie odpowiednie wynagrodzenie.

Odstąpienie (art. 396kc) Jeżeli zostało zastrzeżone, że jednej lub obu stronom wolno od umowy odstąpić za zapłatą oznaczonej sumy (odstępne), oświadczenie o odstąpieniu jest skuteczne tylko wtedy, gdy zostało złożone jednocześnie z zapłatą odstępnego.

Zaliczka - dodatkowe zastrzeżenie umowne. Służy do zabezpieczenia interesów obu stron umowy. W razie niewykonania umowy przez jedną ze stron, zaliczka jest po prostu zwracana, bez dodatkowych konsekwencji (przeciwnie do zadatku).

Kara umowna (art. 483 § 1kc) Można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).

§ 2. Dłużnik nie może bez zgody wierzyciela zwolnić się z zobowiązania przez zapłatę kary umownej.

Odszkodowanie przenoszące wysokość zastrzeżonej kary umownej - (art. 484 § 1kc) W razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Żądanie odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary nie jest dopuszczalne, chyba że strony inaczej postanowiły.

§ 2. Jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane, dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej; to samo dotyczy wypadku, gdy kara umowna jest rażąco wygórowana.

---