Antybiotyki hamujące syntezę ściany kom. beta-laktamowe - cechuje pierścień beta laktamowy który jest rdzenien penicyliny i cefalospory. Celem działania jest peptydoglikan . Penicylina wytwarzana jest z grzybów rodzaju Penicillium stanowi ona najmniej toksyczny preparat ze stosowanych antybiotyków działa niszcząco na bakterie gram + .
Antybiotyki działające na błonę kom. Polipeptydowe - wytwarzane przez bakterie bacillus Bacytracyna - stosowana jest przy zakażeniach bakteriami g+ tylko miejscowo spowodu szkodliwego działania na nerki. Polimiksyna B i Polimiksyna E - aktywne w stosunku do bakterii g- jednak wykazują toksyczne działanie na ośrodkowy układ nerwowy.
Antybiotyki hamujące syntezę białka - Tetrecykliny = zbudowane z czteroczłonowego pierścienia tetracenowego mają charakter zasadowy i są mało toksyczne jednak posiadają małe działanie nefrotoksyczne. Hamują rozwój bakterii g+ i g- blokując przyłączenie RNA do rybosonu. Najpopularniejszymi tetracyklinami są oksytetracyklina ,metecyklina, doksacyklina
-Aminoglikozydy =zawierają w sewj cząsteczce co najmniej 2 reszty cukrowe Streptomycyna aktywna w stosunku do bakterii G- i prątków gruźlicy Neomycyna - hamuje rozwój bakterii G- . Gentamycyna - działa na bakterie g- i g+ wykazuje jednak toksyczne działanie na nerki i nerw słuchowy. Mechanizm działania antybiotyków aminoglikozydowych polega na hamowaniu syntezy białek bakteryjnych powodujących odczytanie błędne informacji z mRNA i syntezę nieczynnych białek.
Antybiotyki hamujące syntezę kwasów nukleinowych - Rymfacyny - stosowane w leczeniu gruźlicy u ludzi wraz z hydrolizatem kw. nikotynowego. Blokują biosyntezę mRNA bakteri G+ i G-
Antybiotyki o działaniu kompetycyjnym - Sulfamidy - Mechanizm działania sulfamidów polega na blokowanie syntezy kwasu foliowego ważnego etapu w syntezie zasad purynowych. W syntezie kw.foliowego bakterie wykazują kw. p-aminobenzoesowy który pod wpływem ATP ulega kondensacji z pterdyną tworząc kwas dwuhydropterydynowy. W obecności sulfamidów które pod względem chemicznym są strukturalnymi analogami PABA bakterie syntetyzują nieaktywne biologiczne anologi kw.foliowego co powoduje zablokowanie syntezy zasad purynowych, a tym samym zahamowanie wzrostu bakterii
Oporność = Oporność kliniczna gdy dawka skuteczna przewyższa dopuszczalną dawkę in vitro. Oporność naturalna - Pseudomonas , Enterococci, Mycobacter bardzo słaba przepuszczalność błony komórkowej „wrodzona „ bakterie g- mają mało peptydoglikanu w scianie - penicylina działa słabo odwrotnie w gram- .Odporność nabyta - powstaje podczas ciągłego kantaktu bakterii z antybiotykiem. Powstaje na skutek zmian genetycznych : mutacje punktowe w chromosomie lub przez nabycie plazmidów.
Antybiotyki hamujące syntezę ściany kom. beta-laktamowe - cechuje pierścień beta laktamowy który jest rdzenien penicyliny i cefalospory. Celem działania jest peptydoglikan . Penicylina wytwarzana jest z grzybów rodzaju Penicillium stanowi ona najmniej toksyczny preparat ze stosowanych antybiotyków działa niszcząco na bakterie gram + .
Antybiotyki działające na błonę kom. Polipeptydowe - wytwarzane przez bakterie bacillus Bacytracyna - stosowana jest przy zakażeniach bakteriami g+ tylko miejscowo spowodu szkodliwego działania na nerki. Polimiksyna B i Polimiksyna E - aktywne w stosunku do bakterii g- jednak wykazują toksyczne działanie na ośrodkowy układ nerwowy.
Antybiotyki hamujące syntezę białka - Tetrecykliny = zbudowane z czteroczłonowego pierścienia tetracenowego mają charakter zasadowy i są mało toksyczne jednak posiadają małe działanie nefrotoksyczne. Hamują rozwój bakterii g+ i g- blokując przyłączenie RNA do rybosonu. Najpopularniejszymi tetracyklinami są oksytetracyklina ,metecyklina, doksacyklina
-Aminoglikozydy =zawierają w sewj cząsteczce co najmniej 2 reszty cukrowe Streptomycyna aktywna w stosunku do bakterii G- i prątków gruźlicy Neomycyna - hamuje rozwój bakterii G- . Gentamycyna - działa na bakterie g- i g+ wykazuje jednak toksyczne działanie na nerki i nerw słuchowy. Mechanizm działania antybiotyków aminoglikozydowych polega na hamowaniu syntezy białek bakteryjnych powodujących odczytanie błędne informacji z mRNA i syntezę nieczynnych białek.
Antybiotyki hamujące syntezę kwasów nukleinowych - Rymfacyny - stosowane w leczeniu gruźlicy u ludzi wraz z hydrolizatem kw. nikotynowego. Blokują biosyntezę mRNA bakteri G+ i G-
Antybiotyki o działaniu kompetycyjnym - Sulfamidy - Mechanizm działania sulfamidów polega na blokowanie syntezy kwasu foliowego ważnego etapu w syntezie zasad purynowych. W syntezie kw.foliowego bakterie wykazują kw. p-aminobenzoesowy który pod wpływem ATP ulega kondensacji z pterdyną tworząc kwas dwuhydropterydynowy. W obecności sulfamidów które pod względem chemicznym są strukturalnymi analogami PABA bakterie syntetyzują nieaktywne biologiczne anologi kw.foliowego co powoduje zablokowanie syntezy zasad purynowych, a tym samym zahamowanie wzrostu bakterii
Oporność = Oporność kliniczna gdy dawka skuteczna przewyższa dopuszczalną dawkę in vitro. Oporność naturalna - Pseudomonas , Enterococci, Mycobacter bardzo słaba przepuszczalność błony komórkowej „wrodzona „ bakterie g- mają mało peptydoglikanu w scianie - penicylina działa słabo odwrotnie w gram- .Odporność nabyta - powstaje podczas ciągłego kantaktu bakterii z antybiotykiem. Powstaje na skutek zmian genetycznych : mutacje punktowe w chromosomie lub przez nabycie plazmidów.
Antybiotyki hamujące syntezę ściany kom. beta-laktamowe - cechuje pierścień beta laktamowy który jest rdzenien penicyliny i cefalospory. Celem działania jest peptydoglikan . Penicylina wytwarzana jest z grzybów rodzaju Penicillium stanowi ona najmniej toksyczny preparat ze stosowanych antybiotyków działa niszcząco na bakterie gram + .
Antybiotyki działające na błonę kom. Polipeptydowe - wytwarzane przez bakterie bacillus Bacytracyna - stosowana jest przy zakażeniach bakteriami g+ tylko miejscowo spowodu szkodliwego działania na nerki. Polimiksyna B i Polimiksyna E - aktywne w stosunku do bakterii g- jednak wykazują toksyczne działanie na ośrodkowy układ nerwowy.
Antybiotyki hamujące syntezę białka - Tetrecykliny = zbudowane z czteroczłonowego pierścienia tetracenowego mają charakter zasadowy i są mało toksyczne jednak posiadają małe działanie nefrotoksyczne. Hamują rozwój bakterii g+ i g- blokując przyłączenie RNA do rybosonu. Najpopularniejszymi tetracyklinami są oksytetracyklina ,metecyklina, doksacyklina
-Aminoglikozydy =zawierają w sewj cząsteczce co najmniej 2 reszty cukrowe Streptomycyna aktywna w stosunku do bakterii G- i prątków gruźlicy Neomycyna - hamuje rozwój bakterii G- . Gentamycyna - działa na bakterie g- i g+ wykazuje jednak toksyczne działanie na nerki i nerw słuchowy. Mechanizm działania antybiotyków aminoglikozydowych polega na hamowaniu syntezy białek bakteryjnych powodujących odczytanie błędne informacji z mRNA i syntezę nieczynnych białek.
Antybiotyki hamujące syntezę kwasów nukleinowych - Rymfacyny - stosowane w leczeniu gruźlicy u ludzi wraz z hydrolizatem kw. nikotynowego. Blokują biosyntezę mRNA bakteri G+ i G-
Antybiotyki o działaniu kompetycyjnym - Sulfamidy - Mechanizm działania sulfamidów polega na blokowanie syntezy kwasu foliowego ważnego etapu w syntezie zasad purynowych. W syntezie kw.foliowego bakterie wykazują kw. p-aminobenzoesowy który pod wpływem ATP ulega kondensacji z pterdyną tworząc kwas dwuhydropterydynowy. W obecności sulfamidów które pod względem chemicznym są strukturalnymi analogami PABA bakterie syntetyzują nieaktywne biologiczne anologi kw.foliowego co powoduje zablokowanie syntezy zasad purynowych, a tym samym zahamowanie wzrostu bakterii
Oporność = Oporność kliniczna gdy dawka skuteczna przewyższa dopuszczalną dawkę in vitro. Oporność naturalna - Pseudomonas , Enterococci, Mycobacter bardzo słaba przepuszczalność błony komórkowej „wrodzona „ bakterie g- mają mało peptydoglikanu w scianie - penicylina działa słabo odwrotnie w gram- .Odporność nabyta - powstaje podczas ciągłego kantaktu bakterii z antybiotykiem. Powstaje na skutek zmian genetycznych : mutacje punktowe w chromosomie lub przez nabycie plazmidów.
Antybiotyki hamujące syntezę ściany kom. beta-laktamowe - cechuje pierścień beta laktamowy który jest rdzenien penicyliny i cefalospory. Celem działania jest peptydoglikan . Penicylina wytwarzana jest z grzybów rodzaju Penicillium stanowi ona najmniej toksyczny preparat ze stosowanych antybiotyków działa niszcząco na bakterie gram + .
Antybiotyki działające na błonę kom. Polipeptydowe - wytwarzane przez bakterie bacillus Bacytracyna - stosowana jest przy zakażeniach bakteriami g+ tylko miejscowo spowodu szkodliwego działania na nerki. Polimiksyna B i Polimiksyna E - aktywne w stosunku do bakterii g- jednak wykazują toksyczne działanie na ośrodkowy układ nerwowy.
Antybiotyki hamujące syntezę białka - Tetrecykliny = zbudowane z czteroczłonowego pierścienia tetracenowego mają charakter zasadowy i są mało toksyczne jednak posiadają małe działanie nefrotoksyczne. Hamują rozwój bakterii g+ i g- blokując przyłączenie RNA do rybosonu. Najpopularniejszymi tetracyklinami są oksytetracyklina ,metecyklina, doksacyklina
-Aminoglikozydy =zawierają w sewj cząsteczce co najmniej 2 reszty cukrowe Streptomycyna aktywna w stosunku do bakterii G- i prątków gruźlicy Neomycyna - hamuje rozwój bakterii G- . Gentamycyna - działa na bakterie g- i g+ wykazuje jednak toksyczne działanie na nerki i nerw słuchowy. Mechanizm działania antybiotyków aminoglikozydowych polega na hamowaniu syntezy białek bakteryjnych powodujących odczytanie błędne informacji z mRNA i syntezę nieczynnych białek.
Antybiotyki hamujące syntezę kwasów nukleinowych - Rymfacyny - stosowane w leczeniu gruźlicy u ludzi wraz z hydrolizatem kw. nikotynowego. Blokują biosyntezę mRNA bakteri G+ i G-
Antybiotyki o działaniu kompetycyjnym - Sulfamidy - Mechanizm działania sulfamidów polega na blokowanie syntezy kwasu foliowego ważnego etapu w syntezie zasad purynowych. W syntezie kw.foliowego bakterie wykazują kw. p-aminobenzoesowy który pod wpływem ATP ulega kondensacji z pterdyną tworząc kwas dwuhydropterydynowy. W obecności sulfamidów które pod względem chemicznym są strukturalnymi analogami PABA bakterie syntetyzują nieaktywne biologiczne anologi kw.foliowego co powoduje zablokowanie syntezy zasad purynowych, a tym samym zahamowanie wzrostu bakterii
Oporność = Oporność kliniczna gdy dawka skuteczna przewyższa dopuszczalną dawkę in vitro. Oporność naturalna - Pseudomonas , Enterococci, Mycobacter bardzo słaba przepuszczalność błony komórkowej „wrodzona „ bakterie g- mają mało peptydoglikanu w scianie - penicylina działa słabo odwrotnie w gram- .Odporność nabyta - powstaje podczas ciągłego kantaktu bakterii z antybiotykiem. Powstaje na skutek zmian genetycznych : mutacje punktowe w chromosomie lub przez nabycie plazmidów.
Staphylococcus aureus = G+ ,kuliste, ph=4,2 do 9,3; temp=37, na podłożach stałych wytwarzają kolonie nieprzejrzyste lśniące, o odcieniu złocistym, białym lub cytrynowym 1-2mm(24h). Na porzywce z krwią wywołują często hemolizę typu B; węglowodany fermentują kwaśno , koagulują plazmę krwi. Chorobotwórczość Szczepu chorobotwórcze są identyfikowane głównie na podstawie wytwarzania koagulazy,hemolizy,hialuronidazy, lipazyfosfolipoproteinowej,fermentacji mannitolu głównie w war. Beztlenowych. Gronkowce pasożytują na skórze oraz błonach śluzowych człowieka i zwierząt. Są przyczyną ropni, jak np.: czyraków, a także zakażeń ogólnych , posocznicy , ropnicy, zapalenia szpiku, wywołują nieżyt błon śluzowych ukł.oddechowego i moczowego. Zatrucia u ludzi charakteryzuje krótki okres wylęgania (od 2-5godz) wymioty, ostry ból żołądka i temp nie przekraczające 38C. Gronkowiec złocisty u bydła owiec i kóz wywołuje zapalenie wymienia u jagniąt ropnicę oraz tzw. ropnicę kleczszową. U młodego ptactwa wywołuje zapalenie kostno-stawowe.
Rozpoznanie : do badania przesyła się ropę , wymazy z ran lub błon śluzowych. Materiał posiewa się na podłoże agarowe z krwią na które z kolei nakłada się krążki z antybiotykami, następnie wywołuje się preparat bezpośredni i barwi metodą gramma Rozpoznaie intoksykacji gronkowceowej polega na wykryciu ciepłostałej enterotoksyny gronkowcowej w resztach pokarmowych i wymiocinach, w tym celu przygotowuje się wyciąg który po podgrzaniu do temp 100C przez 30min i przesączeniu wstrzykuje się kotu lub nastawia się odczyn w żelu agarowym. W przypadku pozytywnym po kilku minutach pojawiają się u kota wymioty i biegunka, przy badaniu met. Precypitacyjną stwierdza się linie precypitacyjne w żelu agarowym.
Podstawowy test różnicujący gronkowce opiera się na zdolności do wykrywania koagulazy(białko wydzielane na zewnątrz bakterii które nie jest enzymem) jest to czynnik zlepiający, związany ściśle z powierzchnią komórki bakteryjnej. Koagulaza ma właściwości łączenia się z protrąbiną z którą tworzy kompleks zwany stahpylotrąbiną . Protrombina przechodzi w trombinę (enzym proteza) powoduje przekształcanie fibrynogenu w fibrynę i otacza komórki bakteri błaszczem.
Staphylococcus epidermidis =Na podłożach stałych wytwarza kolonie barwy szarobiałej. Występuje w czterech biotypach które rozróżnia się na podstawie produkcji acetoiny i fosfatazy oraz zakwaszeniu laktozy, maltozy i mannitolu. Niektóre szczepy hemolizują krwinki czerwone. Chorobotwórczość pasożytuje na skórze i błonach śluzowych.
Streptococcus = drobnoustroje kuliste , układające się parami przy namnażaniu na podłożach płynnych G+ , nieruchome , na pożywkach z krwią powodują powstawanie hemolizy alfa lub beta. Nie wytwarzają katalazy co pozwala na odróżnienie ich od gronkowców.
Streptococcus pyogenes Morfologia i fizjologia: rośnie dobrze na podłożu wzbogaconym (surowica, krew, glukoza) w temp 37C w 24h niektóre szczepy wykazują obecność otoczek zbudowanych z kwasu hialuronowego większość szczepów wytwarza hialuronidazę która uniemożliwia tworzenie się tego typu otoczek. Na agarze z krwią wywołuje w war. Tlenowych hemolizę typu beta.. W bulionie rośnie w postaci kłaczkowatego osadu. Wł. Antygenowe : Str. Pyogenes ma dość złożoną budowę antygenową. Można wyróżnić hapten C, grupowoswoisty węglowodan zawarty w ścianie komórkowej oraz antygeny powierzchniowe ściany komórkowej - M, T i R, określane często jako antygeny mikrootoczkowe lub K. Antygen M jest białkiem podobnie jak i antygen T ; są one wykorzystywane do określania typów paciorkowca ropnego. Metodą precypitacyjną wyróżniono 55 antygenów M.
Chorobotwórczość = wytwarza wiele toksyn i enzymów 1)subst. erytrogenną= wywołującą rumień skóry skł. się z 3 toksyn (ABC) 2)hemolizyny (streptolizyny) = rozpuszczające krwinki czerwone 3)fibrynolizynę (streptokinazę) = rozpuszczającą skrzepy 4)hialuronidazę = ułatwiającą się rozprzestrzenianie się paciorkowców w tkankach 5)histazę ( proteinazę ) = rozpuszczającą włóknik m kazeinę, białko mięśni i antygen M paciorkowców
Streptococcus zooepidemicus = Kolonie mukoidalne wytwarzają szeroką hemolizą typu beta. W odrużnieniu od Str. Pyogenes nie fermentują trehalozy a rozkładają sorbitol i hydrolizują skrobię Włościwości antygenowe wg Lancefield należy do grupy C wyodrębniono 8 antygenów wrażliwych na trypsyny i jeden oporny na nią ale wrażliwy na pepsynę W odróżnienie od str. Pyogenes nie wytwarza fibrynolizy antygenu zwenątrzkomórkowego. Chorobotwórczość najbardziej wrażliwy koń, u klaczy zarazek powoduje zapalenie macicy oraz ronienia , zakarzenie stawów, zapalenie otrzewnej. U bydła może wywołać zapalenie wymienia oraz macicy,
Streptococcus equi = zołzy koni, charakteryzują się tworzenie się ropni w węzłach chłonnych podszczękowych i śluzowo-ropnym wypływem z nozdrzy .Str. equi występuje w postaci długich łańcuszków , na agarze z krwią widoczne są małe szaro-białe kolonie o dużej strefie hemolizy beta. Czynnikiem pobudzającym wzrost jest surowica końska. Str. Equi nie fermentuje sorbitolu ani trehalozy, w odróżnieniu od innych gatunków grupy C. Jest wg. Lancefield zaliczany do gr. C.
Rozmnażanie bezpłciowe :
I.Zarodniki konidialne : a) artrospory - tworzone są przez podział nitek grzybni, mogą układać się jedna obok drugiej tworząc łańcuchy emitujące strzępki np.: trichophyton veruscosum, b) blastospory - powstają przez pączkowanie komórek, po pączkowaniu odrywają się lub mogą pozostać związane z komórką macierzystą i pączkować dalej w wyniku czego powstają rozgałęzione pseudomycelia np. Candida
c) alenospory - podstawą łączą się z komórką macieżystą i późno się od niej oddzielają wyróżnia się mikrokonidia( trichophyton mentagrophytes), makrokonidia (mycrosporum gypseum) wys. cienkościenne gładkie i grubościenne brodawkowate. d) Fialokonidia - drobne zarodniki występujące na strzępkach rozrodczych *postać buławkowata = Aspergillus spp, **postać palczasta = Penicillum .
II.Zarodniki sporangialne = tworzą się w kulistych zarodnikach występujących na specjalnych strzępkach rozrodczych koniec części rozrodczej wrasta w postaci buławki do wnętrza zarodni. W dojrzałej zarodni ściana ulega pęknięciu a zarodniki uwalniją się np.: zygomycota.
III.Zarodniki przterwalnikowe= chlamydospory = np.: Candida albicans , w niekorzystnych warunkach , pojedyncze komórki , przetrwalnikowe gromadzą się w nich substancje zapasowe niektóre grzyby wytwarzają je także w normalnym przebiegu rozwoju
I.Antybiotyki polienowe =(nie rozp. w H2O) uszkadzają błonę komórkową grzyba, wiążą się ze sterolowymi składnikami fosfolipidowej błony komórkowej grzyba , tworząc kompleks , powodujący zmiany fizyczne ograniczające jej funkcje. Dochodzi do wypływu jonów K z komórki i przenikania jonów H do wewnątrz, następuje zakwaszenie środowiska wewnątrzkomórkowego i zahamowanie procesów enzymatycznych.
Amfoterycyna B - jest skuteczna w zakażeniach wywołanych przez grzyby z rodzaju : Candidia , Cryptococcus, nie działa na dermatofity Microsporum i Trichophyton Działanie uboczne : nefrotoksyczność, wymioty, anoreksja, uszkodzenia wątroby.
Natamycyna = zawiesiny, kremy lub tabletki, - zast. W grzybicach jamy ustnej lub przewodu pokarmowego.
Piramaricyna = działa na drożdżaki i dermatofity,
II. Antybiotyki niepolienowe = Gryzofulwina = pochodna beznofuranu. Mechanizm polega na hamowaniu syntezy chityny w ścianach grzybni oraz syntezy RNA. Gryzofulawina działą raczej grzybostatycznie niż grzybobójczo , wyjątek stanowią młode komórki w stadium rozwoju. Działa na grzyby z rodzaju Microsporum , Trichophyton nie działa na drożdzaki. Gryzeofulawina odkłada się w keratynie skóry, pazurów, sierści.
III.Chemioterapełtyki =1.Leki azolowe: a) Imidazole -Środki przeciwgrzybicze z tej grupy działają w wyniku uszkodzenia bł. cytoplazmatycznej grzybów i destrukcji enzymów mitochondrialnych i mikrosomalnych.
Mikonazol , Ekonazol, Ketokonazol = forma maści do zwalczania grzybic powierzchownych w zapaleniu bł. śluzowych
b) Triazole = używane do terapii pulsacyjnej działają na cyt-P-450
2.Allilaminy = rozkładają skwalen, hamują syntezę staroli działją grzybostatycznie i bakteriobójczo ( Naftifina, Terbinafina) maści.
Malassesia pachydermatis = 1. Nie wymaga do wzrostu lipidów. 2. Kolonie: suche, luźno związane z podłożem. 3. Komórki butelkowate, blastospora pączkująca tylko w jednym miejscu może wyt. Pęczek. Po oderwaniu blizna. 4. rozkłada mocznik , ureazo+ , wytwarza katalazy, brak fermentacji, występuje asymilacja. 5.na podłożach płynnych rośnie w postaci kożuszka na powierzchni 6.Staphylococcus intermediu = ↑ wzrost
7. Aktywuje dopełniach może działać jako adiuwand (stymuluje odp. Komórkową) 8. Odporna na fagocytozę.
Aspargillus =Morfologia 1. Na Saburo kolonie najpierw puszyste białe,duże,płaskie ,potem w miare czasu zmieniają kolor odp do gatunku. 2. w mikr. Widoczne buławkowate konidiofory, na których fialidy z których wyrastają fialokonidia 3. rośnie 3-4dni. 4. wytwarza enzymy ułatwiające kolonizację np.: proteazę ,rybonukleaza, dysmutaza 5.grzyb 2 postaciowy. Chorobotwórczość : 1.aspargilloza gł. drobiu . 2 infekcja drogą oddechową zapalenie płuc 90% zgony, zarodniki znjadują się w workach powietrznych i jamie otrzewnowej 3. zakażenie przez jaja.
Diagnoza : 1. test elisa, aglutynacja lateksowa z użyciem przeciwciał monoklonalnych .
Trichophyton verrucosum . Morfologia 1. Zakażone kruche włosy pod mikr. otoczone zarodnikami we framgentach zainfekowanego naskórka widać łańcuszkowate artrospory i nitki grzybni. 2. na pod. Sabur. 14-30dni. 3. Kolonie kilku mm, nieregularne, kalafiorowate, kolor brudnokremowy, wrasta silnie w podłoże 4.met. zalewowa. 5. ureazo + , rozkład białek, silne wł. proteolityczne , keratynazo +, żelatynazo +.
Chorobotwórczość : 1. wywołuje grzybicę u bydła. 2 wyst. 3 postacie kliniczne strupiasta, opryszczkowata, strzygąca. 3.bezwłose plamy pokryte grubymi szarabiałymi azbestowymi stupami.
Trichophyton mentagrophytes Morfologia 1. wzrost 10-14 dni 30-37C. 2. Kolonie duże puszyste, gwiezdziste, centrum wyniosłe, w miare wytwarzania zarodników stają się płaskie, spód koloniceglasty w preparatach widoczne mikrokonidia, , ułożone wzdłuż mycelium 3. różnorodność narządów owocowania, makrokonidia maczugowate , kilkukomorowe 4. rozkłada mocznik , wytwarza elastazę, Chorobotwórczość : 1. atakuje osły i konie wyw. Grzybicę o charakterze powierzchownym i głębokim
Cryptococcus neoformans = Morfologia : 1. drożdzopodobne komórki , barwienie z tuszem chińskim mają otoczkę mukopolisacharydową, 2.posiadają enzym zapobiegający tworzeniu się wolnych rodników 3. Kolonie : wilgotne, gładkie, białe. 4.nie fermentują cukrów 5.asymilują węglowodany nie azymilują azotanów. Chorobotwórczość : 1.wydzieliny gołebie stanowią rezerwuar tego grzyba 2. powoduje chorobu płuc i OUN. 3 grzyb opornistyczny. 3. u ludzi zapalenie opon mózgowych.
Microsporum canis = Morfologia - 1. Kolonia : płaskie, rozchodzą się koncentrycznie , jak puchate - degeneracja makrokonidiów. 2. wzrost 10dni, temp 25C Makrokonidia : brodawkowate, wielościenne, wielokomorowe. Chorobotwórczość : 1. niebezpieczny dla kotów (młode) nie wypada sierść a u innych wypada wywołuje zmiany u ludzi grzybice ostre dłonie stopy , dzieci twarze.
Rozmnażanie bezpłciowe :
I.Zarodniki konidialne : a) artrospory - tworzone są przez podział nitek grzybni, mogą układać się jedna obok drugiej tworząc łańcuchy emitujące strzępki np.: trichophyton veruscosum, b) blastospory - powstają przez pączkowanie komórek, po pączkowaniu odrywają się lub mogą pozostać związane z komórką macierzystą i pączkować dalej w wyniku czego powstają rozgałęzione pseudomycelia np. Candida
c) alenospory - podstawą łączą się z komórką macieżystą i późno się od niej oddzielają wyróżnia się mikrokonidia( trichophyton mentagrophytes), makrokonidia (mycrosporum gypseum) wys. cienkościenne gładkie i grubościenne brodawkowate. d) Fialokonidia - drobne zarodniki występujące na strzępkach rozrodczych *postać buławkowata = Aspergillus spp, **postać palczasta = Penicillum .
II.Zarodniki sporangialne = tworzą się w kulistych zarodnikach występujących na specjalnych strzępkach rozrodczych koniec części rozrodczej wrasta w postaci buławki do wnętrza zarodni. W dojrzałej zarodni ściana ulega pęknięciu a zarodniki uwalniją się np.: zygomycota.
III.Zarodniki przterwalnikowe= chlamydospory = np.: Candida albicans , w niekorzystnych warunkach , pojedyncze komórki , przetrwalnikowe gromadzą się w nich substancje zapasowe niektóre grzyby wytwarzają je także w normalnym przebiegu rozwoju
Rozkład związków azotowych : Rozkład białek, proteidów i ich produktów charakteryzuje się powstawaniem związków o nieprzyjemnym zapachu jak: putrescyna i kadaweryna, siarkowodór, Poszczególne jednak gatunki bakteryjne mogą przprowadzić tylko określone etapy rozkładu danego substratu co wykorzystywane jest do ich identyfikacji biochemicznej.
W procesach proteolitycznych wyróżnia się co najmniej dwa etapy: a) rozszczepienia cząsteczek białka na peptony (albuminozy, peptydy i aminokwasy) co nazywamy peptonizacją b) rozbicia aminokwasów na aminy (kadaweryna, putrescyna , histamina) a póżniej merkaptany , siarkowodór i amoniak. Do bakterii roz. Białko jest Bac. Subtilis
Rozkład węglowodanów - przeprowadza się na podłożach płynnych tzw. barwnych rzędach i stałych które zapewniają wzrost badanych bakterii. Najczęściej jako podłuż używa się wody peptonowej do której dodajemy 0,5-1,0 % odpowiedniego węglowodanu i indykator (np.: błękit bromotymolowy) wykazujący zmiane pH. W próbówce dla uchwycenia wydzielającego się gazu umieszcza się dnem do góry małe probóweczki i całość wyjaławia w bieżącej parze (100C -10min.) Jeśli badany drobnoustrój rozkłada cukier w probówce nastąpi zmiana barwy .Badanie fermantacji cukrów ma zastosowanie przy różnicowaniu pałeczek jelitowych.
Zespół prób biochemicznych IMViC - obejmuje on próbę do wykrywania jodu I próbe oceniającą stopień zakwaszenia pożywki z czerwienią metylową (RV) , test Voges-Proskauera (VP)wykazujący obecność acetoniny oraz badanie wzrostu bakterii na podłożu cytrynianowym Testy te służą do odróżnienia pałeczek rodz. Escherichia od pałeczek rodzaju Enterobacter, bardzo do nich podobnych. Odróżnianie tych bakterii ma praktyczne znaczenie przy badaniu wody
Znaczenie Badania biochemiczne - Procesy chemiczne zachodzą dzięki biokatalizatorą przy czym poszczególne gatunki zależnie od swego składu enzymatycznego wykorzystują tylko pewne substraty. Możliwość rozkładania określonych substancji ,wykazywana za pomocą odpowiednich reakcji chemicznych umożliwia identyfikcję poszczególnych rodzajów gatunków bakterii.
Wykrywanie lecytynazy i lipazy - Rozkład lipidów na glicerol i kwasy tłuszczowe oraz lecytyny zółtka kurzego na fosforylycholinę i dwugliceryd wykorzystuje się do identyfikacji laseczek z rodzaju Clostridum. W tym celu wykonuje się posiew laseczek na podłoże agarowe pokryte warstwą zastygłego łoju wołowego. W miejscu rozrzedzenia tłuszczu pożywka mętnieje w wyniku zmydlenia warstwy łoju.
P. na żelatynazę - Żelatynaza jest to egzoproteaza niszcząca m.in. właściwości krzepnięcia żelatyny odżywczej. Przy inkubacji bakterii w temp. 20 C w żelatynie słupkowej następuje charakterystyczne dla pewnych gatunków bakterii upłynnienie pożywki. W przypadku inkubacji 37C upłynnioną hodowlę na pożywce żelatynowej należy osiębić do 10C. Przy próbie dodatniej (obecność żelatyny) żelatyna pozostaje płynna natomiast w próbówce nie zakażonej krzepnie.
P. na kazeinę - Kazeina enzym hydrolityczny powoduje rozszczepianie ściętej kazeiny mleka. Wykrywają ją np.: posianie badanego drobnoustroja na podłoże agarowe z dodatkiem 5% mleka. Strefa przejaśnienia wokół koloni światczy o obecności tego enzymu.
P. na proteolizę białek ściętych przez ogrzewanie Badania przeprowadza się na podłożach zawierających około 40 % białka. O ile dane bakterie mają właściwości proteolityczne, ścięte białko surowicy albo jaja ulega częściowemu lub zupełnemu strawieniu.
P. na ureazę - Ureazę wytwarzają zarazki z rodzaju Proteus rozkładają mocznik na amoniak i CO2. Badanie wykonuje się posiewając drobnoustroje na podłoże Christensena . Drobnoustrije rozmnażają się rozkładają mocznik a wytwarza się NH3 alkalizuje podłoże i zmienia jego barwę z żółtej na fioletowo czerwoną.
P. na Iondol czyli benzenopriol : jest produkowany przez niektóre bakterie z tryptofanu. Próbę przeprowadza się z hodowlą na bulionie tryptofanowym lub na wodzie peptonowej. Na 48godz hodowlę nawarstwia się 0,1-0,2ml odczynnika Ehrlicha-Kovacsa ( 5 g para-dwu-metyloaminobenzaldehydu, 75 ml alkoholu amylowego i 25 ml HCL) Ciemnoczerwone zabarwienie odczynnika świadczy o zawartości indolu.
P. na siarkowodór - Próbę na siarkowodór przprowadza się na podłożu bulionowym. W tym celu nad bulionem zasianym badanym szczepem zawiesza się pasek bibuły nasycony octanem ołowiu ( 10%) Jeżeli bakterie rozkładają aminokwasy zawierające siarkę z wytworzeniem siarkowodoru wprowadzohna bibuła zabarwia się na kolor czarny na skutek powstawania siarczku ołowiu.
P. na amoniak - przeprowadza się na wodzie peptonowej. Do 5 dniowej hodowli bakt. Dodaje się odczynnika Nesslera (5% KJ, 2,5%HgCl, 16% KOH) Barwa brązowa podłoża świadczy o odczynie + zaś żółta o -
P. na redukcję azotanów - badaną hodowlę wysiewa się na pożywce agarową z azotanem potasu i inkubuje 24-48godz w 37 C. Nasstępnie do hodowli dodaje się 0,2 ml mieszaniny odczynnika A( roztwór kw. sulfanilowego w kw. octowym) i odczynnika B (roztr. Alfa-naftylenowy w kw. octowym) Czerwone zabarwienie występuje w ciągu kilku minut oznacza wynik + i świadczy o obecności azotynów.
Próba z czerwienią metylenową (MR): próba ta służy do stopnia zakwaszenia podłoża. Przeprowadza się ją na podłożu Clarka. W tym celu do oko 3 ml 4 dobowej hodowli bakterii dodaje się 3-4 krople 0,3% alkoholowego roztworu czerwieni metylowej. Jęśli pH pożywki jest wyższe niż 5,0 czerwień metylenowa przyjmuje barwę żółtą co ocenia się jako odczyn (-) Przy pH niższym od 5,0 czerwień metylenowa przyjmuje barwę czerwoną odczyn (+)
Próba Voges - Proskauera (VP) Odczyn ten przeprowadza się podobnie jak próbę MR na podłożu Clarca Jeśli bakterie wytwarzają glukozy to po dodaniu do 2-3 ml 48 godz hodowli 0,2 ml 40% Koch, podłoże po 24 godzinach przyjmuje barwę lekko różową. Metoda Coblentza pozwala na acetoiny w 6 godz hodowli W tym celu do badanego płynu dodaje się 0,6 ml 5% etanolowego roztworu a następnie 0,2ml 40% KOH z dodatkiem 0,3% keratyny i wstrząsa przez 1 minutę. Jeżeli bakterie wytworzyły acetoinę to pożywka przyjmie barwę lekko różową
Test cytrynianowy - Próba na przyswajanie z cytrynianu sodowego podobnie jak test na wykrywanie indolu z czerwienią metylową i Voges-P. służy głównie do różnicowania E.coli i bakterii rodzaju Enterobacter. W tym celu badany szczep wysiewa się na pożywkę w którym jednym źródłem węgla jest cytrynian sodu. Na tym podłożu nie namnażają się bakterie heterotroficzne. Wobec tego E. Colii nie rozwija się i pożywka jest klarowna. Natomiast namnażają się bakterie z rodzaju enerobacter powodując zmętnienie podłoża.
P. na katalazę - Na szkiełku przedmiotowym około 0,1 ml 1-2% rozt. Nadtlenku wodoru dodaje się badanej hodowli bakterii Jeżeli drobnoustrije wytwarzają katalazę wówczas następuje rozkłąd wody utlenionej do wody i tlenu, kótry pojawia się w płynie w postaci pęcherzyków gazu.Próba ta służy do odrózniania Erysipelothrix r. od Listeria m.
P. na hialuronidazę - test ten przprowadza się in vitro wprowadzając 0,1 ml mieszaniny wraz z warstwą płynu znad osadu odwirowanej hodowli bakteryjnej w odwłosioną skórę białej świnki morskiej. Obok dla kontroli wprowadza się 0,1ml tuszu zmieszanego z rozt. Fizjologicznym. Odczyt przeprowadza się po godzinie. Jeżeli bakterie produkowały hialuronidazę wówczas dochodzi do szybkiego rozprzestrzeniania się tuszu w skórze .
P. na koagulację - próbę tę przeprowadza się albo w próbówce zawierającej 0,5 - 1,0 ml plazmy lub na szkiełku przedmiotowym z 2-3 kroplami osocza. Do probówki z plazmą wprowadza się świerzą hodowlę bakteryjną i po zmieszaniu przetrzymuje w 37 C przez kilka godzin Ścięcie włóknika tj. ukazanie się drobnych kłaczków widocznych niekiedy już po 1 godz wykazuje na wytwarzanie enzymu koagulazy. Obecność koagulazy można też wykazać poprzez zmieszanie hodowli pobranej z podłoża stałego z 2-3 kroplami osocza i pojawienie się strątków włóknieka już w ciągu kilku minut.
Odporność nieswoista - cechuje zdolność organizmu do eliminacji drobnoustrojów z którymi organizm się uprzednio nie spotkał. Uwarunkowana jest posiadaniem przez organizm odpowiednich cech genotypowych. Ulega ona jednak modyfikacji w czasie ontogenezy przez wiele czynników jak: wiek, płeć , warunki środowiskowe.
Odporność gatunkowa -np.: niewrażliwość człowieka na zakażenie wirusem pomoru świń czy zwierząt domowych na zakażenie dwoinką rzeżączki.
Odporność indywidualna - przeważnie względna powstaje na tle pewnych określonych cech osobnika np. (wiek - myszki dorosłe w odróżnieniu od 1-10dniowych nie ulegają zakażeniu wirusem Coxsackie) brak napletka u człowieka zmniejsza niebezpieczeństwo chorób wenerycznych . Czasami tego typu odporność uzależniona jest brakiem pewnych enzymów.
Odczyn zapalny - powstaje w wyniku uszkodzenia tkanki, działania mikroorganizmów i ich toksyn lub tez jest wyrazem reakcji odpornościowych związanych z nadwrażliwością. Zapalenie charakteryzuje się zmianami w przepływie krwi, szczególnie zaś rozszerzeniem naczyń i ich zwiększoną przepuszczalnością. W obszarze uszkodzenia gromadzi się płyn wysiękowy , który krzepnąc tworzy siateczkę włuknikową zamykając naczynia limfatyczne, ograniczając w ten sposób rozprzestrzenianie się drobnoustrojów. Odczyn zapalny ułatwia nie tylko niszczenie drobnoustrojów ale przyśpiesza także indukcję odpowiedzi immunologicznej na skutek migracji do ogniska zapalnego limfocytów kompetentnych do odp. Na antygen. Pewnego rodzaju mech. Obronnym gosp. Jest gorączka wytw. Interferonu.
Odczyn konglutynacji - składa się z 2 układów z tym że:
Zamiast surowicy świnki morskiej jako źródło dopełniacza używa się świeżej surowicy końskiej zawierająca tzw. konglutyninę wykorzystywaną jako wskaźnik wiązania niekompletnego dopełniacza
w drugim układzie miejsce amboceptora hemolitycznego znajduje normalna surowica bydlęcia zawierającego tzw. konglutyninę wykorzystywaną jako wskaźnik wiązania niekompletnego dopełniacza .
Odczyn ten znajduje zastosowanie przy badaniu surowic źrenych klaczy, osłów i mułów które często w OWD wykazują właściwości antykomplementarne.
Dopełniacz - Jest to szereg białek w formie nieaktywnej. Najczęściej w surowicy krwi, płynie tkankowym. Ok. 30 typów białek podzielonych na 9 grup C1-C9 są to proenzymy. Uaktywnienie jednego powoduje aktywację następnych - nasilona reakcja kaskadowa. Musi być zachowany ciąg. Gł. Cechy i zadania aktywnego dopełniacza : a) opsonizacja drobnoustrojów b) aktywacja leukocytów c) liza komórek docelowych d) stymulacja odczynu zapalnego
Aktywacja dopełniacza - alternatywna droga aktywacji ewolucyjnie pierwsza
Nie wymaga obecności przeciwciał. C3 znajduje się normalnie w osoczu i ulega powolnej hydrolizie. Pod jej wpływem powstaje odpowiednik C3b = C3H20. łączy się on z powierzchnią komórkową. Przyłącza się czynnik B aktywujący czynnik D = odpowiednik proteazy serynowe. Rozbicie B na Bb i Ba. Bb łączy się z C3b. Do tego kompleksu przyłączona properdyna C3 - rozbija aktywnie C3 na C3a i C3b. C3b łączy się z konwertazą C3 konwertaza C5 -rozbicie na C5a i C5b
Aktywacja dopełniacza - klasyczna droga aktywacji
Do aktywacji konieczne są przeciwciała. Posiadają one część zmienną Fab gdzie przyłącza się antygen . Część krystalizującą = Fc łączy się z fagocytem - posiada receptor. Połączenie antygenu z Fab - zmiana konfiguracji = zmiana miejsca Fc. Przyłączenie pierwszej składowej dopełniacza C1q ma 6 miejsc łączenia , aby aktywacja musi się połączyć min. z 2 przeciwciałami. Jeśli C1q połączy się z Fc i z antygenem do C1q dołącza się C1r - powstaje proteaza serynowa. Dołącza się C1s - proteaza serynowa C1s - ma właśćiwości cięcia nastepnej składowej dopełniacza C4 na C4a ( wydziela na zew. czynnik analifatyczny) i C4b łączy się z kompleksem i powstaje C1C4b. Znowu działa C1s na C2 powstaje C2a i C2b. C2a łączy się z C4b = konwertaza. C3 - rozbicie na c3a (przechodzi do środka) i C3b łączy się z c4b ic4a - powstaje konwertaza c5 . C5 rozbite na C5a i C5b łączy się z C6 i C7 przyłącza się do bł. kom bakterii - dołącza się C8 rozpoczyna się pierwsze uszkodzenie bł. kom. bakterii Powstaje wąski kanał - tam wbudowuje się C9 - c5bc6c7c8c9n = kompleks ataku błonowego. Od powstania C5 do końca - etap lityczny aktywacji dopełniacza. Droga wymaga obecności przeciwciał.
Aktywacja dopełniacza - lektynową drogą aktywacji
W surowicy znajdują się receptory wydzielnicze. Tam jest białko wiążąca mannozę = MBP/MBL. Jest to analog C1q. Łączy się z bakterią, która w ścianie ma mannozę. Przyłączają się tzw. MSP1 i MSP2 - analogi C1r i C1s. Odpowiednik proteazy serynowej tnie C4 na C4a i C4b Dalej jak w drodze klasycznej.
Lizozym - białko enzymatyczne ( muramidaza) szczególne powinowadztwo do niszczenia wiązań glikozydowych w ścianie kom. bakterii gram (+) Znajduje się w granulocytach wielojądrzastych, makrofagach płucnych, w płynach ustrojowych. Brak w mózgu i pocie.
Bakteriocydyny - są to subst. ciepłostałe , nie ulegające inaktywacji w 60C nawet po 2 godz. Ogrz. Występują w surowicy zwiarząt i niszczą bakterie g+. Działają bez współudziału dopełniacza.
Opsoniny - nie zdefiniowane czynniki humaralne które ułatwiają fagocytozę oraz działają stymulująco na proces bakteriobójczy wewnątrz fagocytów. Należą tu zarówno czynniki ciepło chwiejne jak np. komponenty dopełniacza i ciepłostałe występujące we frakcji gamma-globulinowej normalnych i odpornościowych surowic ludzkich i zw.
Białka ostrej fazy - Odpowiedź org. Na uraz zapalenie zakażenie. Organizm wytwarza wiele białek o różnej aktywności i róznym działaniu. Najczęściej towarzyszą infekcją ostrym nie przewlekłym. Większość syntezowana w wątrobie Wydzielanie stymuluje interleukina VI. Należą tu 1.CRP - białko reaktywne - ułatwia fagocytozę, otacza szczególnie bakterie gram + , aktywuje dopełniacz łączy się z fosfocholiną bakteryjną inaktywując ją, wiąże chromatyne uwalniając z kom. makroorgan- zapobiega reakcją autoimmunizacji. 2.Białko SAA -substancja aktywująca dopełniaczopsonizująca kom. bakterii. 3.Białko wiążące LPS łączy się z kom, opsonizuje ją ma receptory na makrofagach- łączy kom. z makrofagiem - ułatwia fagocytozę. Może aktywować dopełniacz. 4. Białko wiążące mannozę (jest lektyną) znajduje się w ścianach bakt, grzybów. Łączy się ze składowymi ścian kom. ułatwiają fagocytozę. Lektyny są bezpośrednim aktywatorem dróg dopełniacza.
Transferyna, laktoferyna - substancje białkowe wychwytujące ze środowiska Fe, różnią się swoistością - laktoferyna 300x intensywniej. Transferyna w surowicy i płynach ustrojowych ; laktoferyna w mleku , łzach ,ślinie , wydzielinach bł. śluz, głównie w ziarnistościach granulocytów obojętnochłonnych.
Interferony - wydzielane przez monocyty, cytokiny. Uwalniane na zewn. w odpowiedzi na zakażenie. Ludzie wytwarzają 5 grup alfe,ß,gamma,lambda,kappa. Typ I - wytwarzane w kom. zakażonych wirusem. Leukocyty- alfa, fibroblasty -beta, w skórze - kappa. Typu II - lambda interferon immunologiczny - wydzielany przez limf.T lub kom. NK
Odczyn zahamowania hemaglutynacji
Szereg drobnoustrojów ma zdolność aglutynowania czerwonych krwinek ssaków( m.in. wirus grypy, wirus rzekomego pomoru drobiu). Tracą one jednak tę właściwości po związaniu się ze swoistymi przeciwciałami. Odczyn zahamowania hemagutynacji wykonuje się najczęściej w ten sposób że do stałej dawki antygenu zawierającego 4 lub 8 jednostek hemaglutynacyjnych dodaje się kolejno wzrastające rozcięczenia surowicy. Po inkubacji miesza się kompleksy antygen-przeciwciało z zawiesiną przemytych erytrocytów. Za jednostkę hemaglutynacyjną przyjmuje się minimalną dawkę zarazka powodującego hemaglutynację. Odczyn hamowania hemaglutynacji może być wykorzystany do identyfikacji nieznanego zarazka o właściwościach hemaglutynacyjnych, lub do wykonywania przeciwciał w badanej surowicy przy użyciu znanego wirusa lub bakterii.
Odczyn wiązania dopełniacza - Krwinki czerwone uczulone swoistymi przeciwciałami ulegają lizie( rozpuszczeniu) pod wpływem działania komplementu. Zjawisko to duże znaczenie praktyczne jest bowiem wykorzystywane w odczynie wiązania dopełniacza , który służy do wykrywania i określania przeciwciała w badanej surowicy , albo antygenu w badanym materiale. Odczyn wiązania dopełniacza obejmuje dwa układy. W skład pierwszego wchodzi antygen, badana surowica inaktywowana, tzn pozbawiona dopełniacza , oraz świeża surowica świnki morskiej jako źródło komplementu. Jeżeli zwierzę ma w surowicy przeciwciała wówczas wiążą one swoisty antygen, a powstały kompleks immunologiczny przyłącza w całości dopełniacz. Zużycie dopełniacza w tym układzie może być wykazane po dodaniu drugiego systemu wskaźnikowego. Układ wskaźnikowy zawiera zawiesinę czerwonych krwinek barana oraz tzw. amebocyty hemolityczne tj. inaktywowane surowicą królika uodpornionego krwinkami barana. W przypadku związania dopełniacza w pierwszym układzie uczulone krwinki układu wskaźnikowego nie ulegają lizie, natomiast liza krwinek w drugim układzie świadczy o braku swoistych przeciwciał w badanej surowicy układu testowanego. Odczyn wiązania dopełniacza znajduje szerokie zastosowanie w diagnostyce chorób zakaźnych.
Pośredni odczyn wiązania dopełniacza - stosuje się przy badaniu surowicy ptaków, które po związaniu się ze swoistym antygenem nie przyłączają dopełniacza świnki morskiej. Trudność tą rozwiązano wprowadzając do układu 6 składnik - surowicę odpornościową ssaka, zawierającego swoiste przeciwciała dla użytego antygenu. W przypadku obecności w badanej surowicy ptasiej przeciwciał dochodzi do połączenia z antygenem. Kompleksy te nie wiążą jednak dopełniacza, który przechodzi do układu drugiego wywołując lizę krwinek barana.
Mikroskop fluoroscencyjny Zjawisko interferencji- polega na wzajemnym wzmacnainiu lub osłabianiu fali, co jest związane z różnicą w przesunięciu fazy i nakładaniu po przejściu przez środowiska o różnej gęstości optycznej. Nakładające się promienie zgodne w fazie wzmacniają maksymalnie wypadkową natężenia światła, co nazywamy interferencją konstruktywną.
Zjawisko dyfrakcji- polega na ugięciu się przechodzącej fali światła na krawędzi przedmiotu. Ugięcie to jest tym silniejsze im mniejszy jest otwór, przez który przechodzi promień i im większa jest spójność promienia.
Ogniskowa - odległość od osi soczewki do ogniska. Jest tym krótsza im większa jest wypukłość soczewki.
Zdolność rozdzielcza - zdolność widzenia punktów najbliżej siebie leżących. Im krótsza fala światła i obiektyw o większej aperturze numerycznej, tym większa zdolność rozdzielcza.
Abberacja sferyczna - promienie przechodzące przez centralną część soczewki skupiane są w innym punkcie niż promienie niż promienie przechodzące przez część brzeżną.
Abberacja chromatyczna - rozszczepienie światła białego na skutek różnego załamania promieni o różnej długości fali powoduje wady odwzorowania obrazu.
Mikroskop ciemnego pola widzenia (ultramikroskop) Podstawową różnicą w konstrukcji tego mikroskopu, w stosunku do zwykłego mikroskopu optycznego, jest budowa kondensora. Soczewka skupiająca mikroskopu nie przepuszcza promieni świetlnych przez część centralną ,a tylko przez część peryferyczn, tak więc stożek promieni kierowanych na preparat jest pusty i tak rozwarty żeby promienie nie wpadły bezpośrednio do obiektywu , lecz po ugięciu lub załamaniu. Zdolność rozdzielcza dobrego ultramikroskopu (0,02-0,06um) jest około 10 razy większa od zdolności rozdzielczej zwykłego mikroskopu optycznego.
Mikroskop fluorescencyjny - Zasada działania tego mikroskopu polega na oświetlaniu preparatu przez światło o krótkiej fali. Światło dociera do preparatu nie tworząc obrazu, tylko wzbudza jego fluorescencję. Wzbudzone światło fluorescencyjne zawsze o dłuższej fali od światła wzbudzonego tworzy obraz preparatu widoczny po przejściu przez filtr zatrzymujący światło wzbudzające. Źródłem krótkiego światła wzbudzającego jest wysokociśnieniowa lampa rtęciowa, która produkuje krótkie promienie fioletowe. Autofluorescencja nie zawsze umożliwia rozróżnienie poszczególnych składowych preparatu.
Mikroskop fazowo - kontrastowy - Instota działania tego mikroskopu polega na przekształceniu niewidocznych dla oka zmian w przesunięciu fazy świetła przechodzącego przez ośrodki o róznej gęstości optycznej, na widoczne dla oka zmiany w jego natężeniu. Mik. F-k umożliwia badanie obiektów jednakowo przeźroczystych , lecz o różnej grubości.
Mikroskop laserowy - komfokalny- Nowej generacji , pracujący w zakresie długości fal światła widzialnego, w którym wykorzystano punktowe oświetlenie preparatu przy pomocy lasera. Istota mikroskopu jest związana ze zogniskowaniem oświetlenia preparatu i systemu rejestracji obrazu w jednym ognisku, co pozwala na odtworzenie obrazu obiektywu na określonej głębokości badanego preparatu.
Mikroskop skaningowy - Służy do odtwarzania trójwymiarowej powierzchni przedmiotu, odwzorowanej przy pomocy strumienia elektronów. Płaski obraz transmisyjnego mikroskopu elektronowego, w mikroskopie skaningowym jest plastyczny.
Mikroskop elektronowy - strumień elektronów emitowanych przez katodę poddany działaniu pola elektromagnetycznego porusza się w próżni ruchem falowym. Fala ta jest tym krótsza im większe napięcie przyłożymy do katody i przyśpieszymy je za pomocą wysokiego napięcia pomiędzy katodą a anodą. Obliczono że długość fali lamda elektronów emitowana przy napięciu 60 000 V wynosi 0,005nm. Oznacza to że jest 10 x5 razy krótsza od fali światła widzialnego. W mikroskopie elektronowym można zatem badać strukturę atomu.
Otoczka - najbardziej zewnętrzna warstwa ściany komórkowej jest to glikokaliks. Niejednorodny twór wydzielany na zewnątrz przez cytoplazmę zbudowany z polisacharydów białek , polialkoholi, gliokwasów. Śluz powierzchowny - jest to struktura słabo związana z powierzchnią komórki i łatwa do usunięcia. Stwierdza się ją za pomocą badań serelogicznych.
Otoczka właściwa - gruba warstwa wokół jednej lub kilku komórek bakteryjnych, średnica jej może przekroczyć średnicę bakterii. Może występować u bakterii g+ i g- . Musi być odpowiedni gen w chromosomie by powstała otoczka właściwa. Skład chemiczny otoczki jest charakterystyczny dla danego gatunku bakterii. W skład otoczki wchodzą: aminokwasy, wielocukry, kwasy uronowe, czasami kw. hialuronowy. Otoczka nie jest niezbęda do życia bakterii ale bez otoczki może nie być patogenna. Otoczka chroni pred wysychaniem poza tym stanowi magazyn substancji odżywczych, mogą być tam odkładane metablolity. Otoczka pozwala przyłączać się bakterią do kom gospodarza . np.: lączyć się z kom. nabłonka jelit i tam namnażać się. Ma właściwości immunigenne - powoduje pobudzenie organizmu do produkcji przeciwciał. Stanowi również receptor, do którego
mogą przyłączać się bakteriofagi.
Ściana komórkowa - wraz z błoną komórkową stanowi 25% masy bakterii. Jest sztywną warstwą o różnej grubości, posiadającą pory. Podstawowym jeje składnikiem jest peptydoglikan (mureina) składa się on z aminocukrów, którymi są leżące na przemian N-acetyloglukozamina i kwas N- acetylomuraminowy. Do kwasu N-acetylomuraminowego są dołączone krótkie peptydy zbudowane z L-alaniny, D-alaniny, kwasu D- glutaminowego, L-lizyny. Pomiędzy łańcuchami peptydowymi są wiązania kowalencyjne zapewniające spójność ściany komórkowej i jej trójwymiarową struktórę. U bakterii gram+ występuje więcej wiązań krzyżowych pomiędzy peptydami. Ściana u tych bakterii jest gruba i stanowi ok. 50% masy komórki. 90% ściany to peptydoglikan który jest zbudowany aż z 40 warst. Poza tym w ścianie występuje jeszcze kwas tejchojowy i lipotejchojowy.
Połączenie glikozydowe pomiędzy N- acetyloglukozaminą a kwasem N- acetylomuraninowym jest wrażliwe na lizozym. Ścian jest bardzo wrażliwa nadziałanie penicyliny u bak. G+. Kwas tejchojowy jest to polimer glicerolu lub rybitolu do którego może dołączyć się glukoza lub inny cukier. Kwas tejchojowy zapewnia ujemny ładunek ściany. U bakterii g- peptydoglikan stanowi 20% ściany komórkowej . Jest bardzo mało albo nie ma w ogóle wiązań pomiędzy peptydami. Peptydoglikan zbudowany z jednej lub z 2 warstw. Na zewnątrz ściany jest błona zewnętrzna a od wewnątrz pomiędzy ścianą a błoną komórkową jest przestrzeń peryplazmatyczna znajdują się tu delikatne włókna peptydoglikanu, również białka enzymatyczne. Bł. zewn. jest podobna w budowie do bł. cytoplazmatycznej składa się z 2 warstw fosfolipidów. Niektóre białka wychwytują także : żelaza, witaminy.
Lipopolisacharyd LPS - sk. Bł. zew. bakteri g- zbudowany z 3 części: a) lipid A - jest zb. Z kw. tłuszczowych połączonych z glukozaoaminą. Umieszczony jest w w bł. zew, w środku i stanowi centrum aktywności biologicznej. B)rdzeń - tuż pod powierzchnią błon zewn. Jest polimer glukozy, glukozaminy . Jest zbudowany jednolicie i nazywany jest antygenem skórnym. C)Antygen O (antygen somatyczny) łańcuchy polisacharydowe skł. Cukrów może być różny. Wyst. na zewnątrz.
Części LPS mają swoją funkcję : Rdzeń i antygen O część hydrofobowa może być receptorem dla bakteriofagów. Lipid A toksyna jest barierą dla detergentów , antybiotyków rozpuszczalnych w tłuszczach . Powoduje podwyższenie temp. Ciała zaburzenia snu, indukuje wydzielanie mediatorów komórkowych . Funkcje błony zewnętrznej : nadaje ładunek ujemny , stanowi selektwyną barierę, stanowi receptor dla bakteriofagów, zatrzymuje enzymy, stablilizuje połączenia bakterii podczas koniugacji.
Błona cytoplazmatyczna - cienka tróujwarstwowa, struktura oddzielająca cytoplazmę od ściany komórkowej. U bakterii g- jest to błona wew. Jest zbudowana podobnie u wszystkich organizmów około 40 % lipidów ok. 60 % białek i 1 % cukrów. Podstawową strukturą błony jest dwuwarstwowa lipidowa składająca się głównie z fosfolipidów będących cząsteczkami amfipatycznymi( posiadającą część hydrofilową główkę fosfolipid i część fudrofobową ogonek kw. tłuszczowy. W błonie są 2 rodzaje białek. Luźno związana z bł cytoplazmatyczną białka peryferyczne. Białka integralne silnie związane z błoną jest ich około 70%. Mają charakter amfipatyczny. Mogą być uwalniane przez detergenty. Błona komórkowa jest płynna co zależy od długości łańcuchów kwasów tłuszczowych. Fosfolipidy mają zdolność przemieszczania się w warstwie. Funkcję błony :a) bariera osmotyczna - uniemożliwia migrację substancji zgodnie z gradientem stężeń. B) bariera selektywna - ważną rolę tu odgrywa metoda transportu błonowego *dyfuzja O2, CO2, N2, H2O, *transport aktywny -wbrew gradientowi stężeń, *dyfuzja ułatwiona - transport zgodnie z gradientem stężeń. Polimerazy - białka błonowe dzielimy na 3 grupy : a)unipolarne - przenoszące tylko 1 rodzaj substancji, b)symportowe - przenoszące jednocześnie 2 rodzaje związków w jednym kierunku c)antyportowe - przenosi równocześnie jeden związek z komórki a drugi do komórki.
Cytoplazma - konsystencja podobna do żelu w niej są białka, witaminy, jony, prekursory kwasów nekleinowych, lipidów, cukrów. Tu znajdują się organelle bakteryjune ( nukleoid, plazmidy, rybosomy.)
Rybosomy- Liczne drobne ziarnistości znajdujące się w cytoplaźmie . Zawierają około 60 % rRNA i ok.40% białka.Stała segmentacji 70S. Zbudowane z dwóch podjednostek 30S i 50S. W kom. bakteryjnej może być ich 50tyś.
Nukleoid - U bakteri nie ma jądra, wysatępuje za to jego odpowiednik. Nukleoid . Stanowi od 2 spiralę DNA zwiniętą w kolisty twór. Nukleoid nie ma błony jądrowej , wobec tego może bezpośrednio stykać się z błoną cytoplazmatyczną, gdzie zaczyna się proces replikacji DNA. Bakteri może mieć jeden lub 2 nukleoidy, przy czym położenie ich w komórce nie jest stałe. Nukloid zawiera najważniejsze cechy dziedziczne.
Plazmidy - Niektóre szczepy bakteri oprócz nukleoidu mogą posiadać plazmidy zawierający dwuniciowy kolisty DNA. Plazmidy odgrywają rolę w życiu bakterii nie są niezbędne do życia. Ilość ich w komórce może być różna. Właściwością plazmidów jest występowanie autonomiczne w cytoplaźmie bądź też zintegrowane z nukleoidem. Te które mają zdolność przechodzenia z 1 formy w drugą naszą nazwę plazmidów o charkterze episomalnym. Plazmidy wbudowane w nukleoid replikują się wraz z nim. Plazmidy autonomiczne mogą replikować się niezależnie od nukleoidu, stanowiąc odrębną jednostkę replikacyjną tzw. replikon. Jeżeli tempo replikacji plazmidu jest szybsze niż nukleoidu to w komórce może znajdować się nawet kilkadziesiąt kopi które z dużą częstotliwością mogą być przekazywane innym komórką w trakcie procesów płaciowych.
Endospory - Formy przetrwalnikowe wytwarzane przez bakterie niezależnie od rodzaju. Zwykle w komórce powstaje 1 rzedziej 2 endospory. Kształt wielkość i lokalizacja u poszczególnych gatunków są różne. Wytwarzanie spor nosi nazwę sporulacji. Dochodzi do tego gdy bakterie znajdują się na początku fazy stacjonarnej wzrostu hadowli bakterii. Endospory powstają wewnątrz komórki bakteryjnej. Dochodzi do odwodnienia komórki zagęszczenia cytoplazmy . Wytwarzany jest kwas dwupikalinowy, który łączy się z jonami Ca+ powstają pompleksy te stanowią ok. 10 20% masy cełej endospory. Odpowiadają one za ciepłoodporność endospor. Następnie komórka zaczyna się dzielić, przy czym podział nie jest właściwy zostaje odcięta mniejsza część komórki czyli przyszła endospora. Ta część kom. nasatępnie zostaje otoczona przez drugą bło. Cytoplazmatyczną Błona zewnętrzna produkuje ścianę komórkową a bł. wewnętrzna produkuje peptydoglikan. Dojrzała endospora nie wykazuje metabolizmu. Ma bardzo małą zawartość wody, dużo jonów Ca2+ kw. dwupikolonowego, białka mają strukturę podobną do keratyny zawierają dużo wiązań dwusiarczkowych są oporne na temp. Subst. chemiczne , promieniowanie .
Rzęski - Nitkowate , cylindryczne twory o długości nawet do 50um. I szerokości 10 -20 nm. Zbudowane z kurczliwego białka flageliny , o strukturze heliksalnej. Flagelinajest określana jako antygen H służy do typowania serologicznego bakterii. Rzęska zbudowana jest z 3 części: a) wici - 98% całej rzęski, występuje na zewnątrz bakterii. B) haczyk - łączy wić z ciałkiem podstawowym, C) ciałko podstawowe - u bakterii G+ zbudowane jest z 2 pierścieni : 1 w błonie komórkowej 2 w peptoglikanie. U bakterii G- zbudowany z 2 pierścieni umiejscowionych w błonie komórkowej , zewnętrzny jest zbudowany z 2 części 1 w peptoglikanie 2 w błonie zewnętrznej. Główną funkcją rzęsek jest ruch przy czym za to odpowiada ciałko podstawowe, Dzięki rzęskom u tych bakterii występuje taksja. A) Chemotaksja - ruch bakterii w kiewrunku substancji chemicznych B) Fototaksja ruch w kierunku światła c)areotaksja - ruch do tlenu. Funkcje rzęsek - ruch, wirulencja, źródło antygenu H.
Fimbrie - pile - Twory białkowe zbudowane z piliny. Może być ich bardzo dużo . Wyróżniamy fibrie płciowe - wytwarzane pod kontrolą plazmidu. Fibrie zwykłe - wytwarzane pod kontrolą chromosomu . Występują na komórce w dużej ilości. Odpowiadają za zjadliwość bakterii. Posiadają zdolność zlepiania erytrocytów:. Dzielimy je na : a) mannnozowrażliwe - po podaniu mannozy nie dochodzi do hemaglutynacji, b) mannozoniewrażliwe - czy dodamy mannozy czy nie i tak wystąpi hemaglutynacja.
Barwienie m. Grama - w barwieniu jako pierwszy barwnik stosuje się fiolet krystaliczny około 3min. On barwi bakt. G+ i G- na kolor fioletowy. Następnie na preparat działamy bejcą ( płyn lugola) Jod łączy się z fioletem krystalicznym tworząc kompleks, który jest zatrzymany przez bakterie G+ podczas odbarwienia preparatu alkoholiem etylowym. W ostatnim etapie barwienia działa się na preparat fuksyną 30s. Odbarwione uprzednio bakterie g- zabarwiają się na kolor czerwoy i łatwo je odróżnić od fioletowo zabarwionych bakteri G+.
Barwienie bakterii kwasoopornych - np.: prątek gruźlicy, prątek, trądu i prątek johnego. Podstawową metodą służącą do wykazania cechy kwasooporności jest barwienie metodą Ziehl-Neelsena. Utrwalony preparat barwi się fuksyną fenylową 5 minut, podgrzewa się go w tym czasie 3 krotnie do ukazania się pary nad warstwą barwnika ostudzony preparat spłukuje się wodą i odbarwia 95% alkoholem etylowym. Następnie ponownie spłukuje wodą i odbarwia się przez 5 minut Barwnikiem kontrastowym błękitem metylenowym. Bakterie kwasooporne barwią się na czerwono a pozostałe przyjmują kolor barwnika kontrastowego.
Czynniki wpływające na wzrost bakterii - bakteria nie potrafi sobie syntetyzować aminokwasów , puryn, pirymidyn, i witamin. Aminokwasy służą do budowy białek, a puryni ipirymidyny do budowy kw.nukleinowych.
Temperatra - Optymalna temperatura dla większej grupy bakterii wynosi 37 C. Dla bakterii psychotropowych waha się w granicach 15 -20C, a u termofilnych sięga do 45-60C. W miarę spadku temp. Procesy życiowe bakterii takie jak rozmnażanie i zarodnikowanie , przebiegają coraz wolniej aż do niemal całkowitego zahamowania.W temp. Chłodni bakterie nie rozmnażają się natomias dłużej zachowują żywotność. Przy temp. Wyższych niż maksymalne bakterie szybko obumierają, w temp. 55-60C a więc w temp. Koagulacji białka. Znacznie wyższe temp. Wytrzymują endospory bakteryjne.
Tlen -a)Bakterie bezwzględnie tlanowe np.: Mycobacterium wymagają do rozwoju tlenu atmosferycznego i wysokiego potencjału oksydoredukcyjnego. b) Bakterie bezwzględnie beztlenowe np.: Clostridium tetani) lub lub fakultatywne beztlenowce Campylobacter fetus - rozmnażają się tylko w warunkach beztlenowych lub przy dostępie tlenu podwarunkiem ze w podłożu istnieje niski potencjał oksydoredukcyjny. Substancjami które obniżają potencjał oksydoredukcyjny w podłożu są tk. zwierzęce.( wątroba) cysteina tioglikolan i glukoza często są dodawane do pożywek beztlenowców. Pewne bakterie wymagają do wzrostu obecności w środowisku 5-15% CO2 np. Brucella
Substancje odżywcze -wszystkie bakterie odżywcze należą do heterotropów więc wymagają organicznych zw. węgla do procesów biosyntazy oraz jako żródło energii. Do pożywek bakteryjnych dodawane więc są węglowodany ( najszęściej glukoza) alkohole i kwasy organiczne . Źródło azotu stanowią najsczęściej aminokwasy , peptydy lub polipeptysy a źródło pierwiastków śladowych , żelazo kobalt ,miedź, cynk i mangan. Bakterie o złożonych wymaganiach pokarmowych potrzebują ponadto specjalnych czynników wzrostowych, które są dodawane do hodowli w postaci autolizatu drożdzowego.
Podłoża - pożywką lub podłożem nazywamy środowisko, w którym w sposób sztucznych stworzono warunki dla rozwoju bakterii. Hodowanie bakterii na podłożach ma na celu poznanie ich morfologii , fizjologii i składu enzymatycznego i budowy chemicznej. Umożliwia również uzyskanie czystych kultur bakterii , ich przechowywanie namnażanie celem przygotowania szczepionek i preparatów diagnostycznych. Początkowo jako pożywkę stosowano natrualne produkty pochodzenia zwierzęcego: surowica, płyny puchlinowe..Dobra pożywka powinna odpowiadać następującym wymogom:
a) musi być jałowa, posiadać odpowiednią wartość odżywczą, być możliwie przejrzysta, posiadać pH i ciśnienie osmotyczne, zapewniać typowy wzrost bakterii.
Podłoża syntetyczne - są to takie w których każdy składnik znany jakościowo i ilościowo. Są one szczególnie przydatne do metabolizmu bakterii. Zwykle stosuje się je w postaci płynnej lub nadaje konsystencję stałą przez dodanie żelu krzemionkowego lub bardzo dokładnie oczyszczonego agaru. Przykładem podłoża syntetycznego jest pożywka Kozer.
Podłoża niesyntetyczne - (białkowe) to pożywki w których jeden lub więcej ze składników nie jest jakościowo lub ilościowo określony np.: wyciąg mięsny. - mleko, surowica
Podłoże podstawowe- zasadniczy składnik to woda mięsna, przygotowanie : mięso, oczyszczone z błon i tłuszczu zmielone zalewa się zimną wodą (1kg mięca na 2 l wody i ekstrachuje w temp 4-8C (10-12 godz) następnie gotuje przez 60 min. I sączy przez płutno. Bulion odżywczy - zawiera wodę mięsną z dodatkiem 0,5%NaCl i 2% peptonu.Clorek sodu stwarza w podłożu odpowiednie izotoniczne ciśnienie osmotyczne a pepton zawierający polipeptydy i wolne aminokwasy wzbogacają odżywkę i umożliwiają pobieranie azotu bakteriom o przeciętnych wymogach wzrostowych , mają najczęściej zastosowanie w pracach laboratoryjnych i stanowią podstawę do przygotowania innych typów pożywek. Do tej grupy zaliczamy : bulion odżywczy, agar odżywczy, żelatynę odżywczą.
Podłoża wzbogacone służą do hodowli drobnoustrojów o znacznych wymaganiach odżywczych które słabo lub wcale nie rosną na podłożach podstawowych. Jako substancje wzbogacające podłoże podstawowe stosuje się najczęściej krew, surowicę, wyciąg drożdzowy, glukozę, żółtko jaja.
Podłoża wybiórcze (selektywne ) - używane są do wyosobnienia tylko określonych gatunków drobnoustrojów z materiału silnie zakażonego inną florą. Są to podłoża podstawowe do których dodano czynniki wzmagające wzrost danych bakterii np.: żółć. Oraz hamujące rozwój niepożądanych drobnoustrojów np. zieleń brylantowa) do tego typu podłoża należą m.in. podłoże brilla szynkiewicza, Mullera- Kaufmana.
Podłoża różnicujące - znajdują zastosowanie do odróżnienia poszczególnych gatunków bakterii na podstawie ich odmiennych właściwości biochemicznych. Są to pożywki podstawowe z dodatkiem substratu umożliwiające określenie właściwości enzymatycznych zarazków. W wyniku rozkładu substratu następuje bądź zmiana odczynu pożywki bądź wytworzenie charakterystycznych produktów rozpadu. Podłoża / Sołtysa, McConkeya, Edwardsa -Chodkowskiego.
Metody hodowli :
I Faza zastoju - przygotowawcza. Tu kom. przygotowują się do nowych warunków wzrostu. Trwa ona od kilku do kilkunastu godzini jest tym krótsza im nowe środowisko różnicuję się od poprzedniego. W fazie zastoju nie zwiększa się ilość komórek , ale następuje gromadzenie cząsteczek ATP magazynujących energię .
II Faza młodości -rozną na długość lecz nie występują jeszcze podziały
III Faza wzrostu logarytmicznego - cechuje się maksymalną ilością podziałów , charakterystyczną dla danego gatunku bakterii. Nowe pokolenie E.coli powstaje co 20 min. Podczas gdy prątek gruźlicy potrzebuje 10godz. Ten etap kończy się wraz z wyczerpaniem w podłożu substancji odżywczych i nagromadzeniem toksycznych metabolitów.
IV Faza równowagi lub wzrostu stacjonarnego - Jest zachowana równowaga między ilością komórek dzielących się a ulegających lizie materiały zapasowe są wykorzystywane przez komórki część rybosomów ulega degradacji w miarę ubywania substacji odżywczych obniża się ilosć podziałów.
V Faza logarytmicznego zamierania - komórki produkują małe ilości metabolitów, Brak substancji odżywczych mało enzymów komórka zamiera w wyniku braku energii
VI Faza szybkiego umierania -= autolizy dochodzi do lizy komórek.
Agar-Agar -otrzymywany jest z glonów morskich i pod względem chemicznych stanowi ester polisacharydu, zawierającego głównie galaktozę, resztę siarczanową , a niekiedy także jony wapnia i magnezu. Agar nie jest na ogół przysfajany przez drobnoustroje , stanowi środek naturalny zestawiający podłoże. Rozpuszcza się w temp 100C a ochłodzony krzepnie dopiero w temp 46C. Właściwość ta umożliwia dodanie krwi lub surowicy do płynnego podłoża agarowego w temp około 56C bez obawy ścięcia oraz utrzymanie stałej konsystencji pożywki w temp 37C.
Żelatyna - stanowi degradacji kolagenu głównego składnika tk. łącznej i podporowej. Żelatyna rozpuszcza się i krzepnie zależnie od gatunku, w temp 20 -25 znajduje zastosowanie w mikrobiologii do zestalania pożywek dla hodowli bakterii psychrofilnych lub częściej dla wykazania enzymu żelatynazy bakterii chorobotwórchych
Rodzaj Brucella /abortis,sius,melitensis,canis./ Morfologia i Fizj. = Drobne pałeczki G- o wym. 0,3-0,5x1,2um. Nie wytwarzają otoczek i zarodników , nie wykazują ruchu, wykazują słabą kwasooporność , barwienie metodą zmodyfikowaną Ziehl-Neelsena. Drobnoustroje rozwijają się w warunkach tlenowych , słabo rosną na podłożach podstawowych, do wzbogacenia pożywek najcześciej stosowane są: krew , surowica, glicerol. Pałeczki rosną stosunkowo wolno 3-6dni. Tworzą kolonie drobne średnicy 0,5-1,0 mm okrągłe, gładkie barwy szarej. Obok formy gładkiej S pojawiają się niekiedy formy szorstkie R, które twarzą kolonie płaskie o nieregularnych brzegach . Próby MR , VP i na indol wypadają ujemnie. Ogrzewane w temp: 60C giną w ciągu 10 min temp 100C zabija je na tychmiast( szczep S19 odporniejszy na temp). B. Są wrażliwe na wiele barwników tj. fuksyna zasadowa, błekit metylenowy, oraz antybiotyki Właściwości antygenowe - Brucella zawiera 2 antygeny A i M sa rozmieszczone na powierzchni komórki i decydują o mianie w odczynie aglutynacji. Chorobotwórczość: Pałeczki brcelli są chorobotwrcze dla zw. i dla człowieka B.abortis wywołuje ronienie u bydła oraz brucelozę u człowieka( bóle głowy, mięśnie, gorączka falujące).
U osobników męskich typowym objawem jest zapalenie jąder. Rozp: do badania wysyła się : mleko, krew, sperme, płód.
Badanie bakt. Obejmuje:1. Badanie mikroskopowe - wymaz z żołądka płodu, osadu mleka i barwi się metodą Ziehl- Neelsena
2.Badanie Hodowlane - Posiew na podłożu wzbogaconym (agar z dodatkiem 10% krwi końskiej ) w temp 37C w war. Tlenowych z dodatkiem 10% CO2 wynik sprawdza się po 5 dniach. 3.Badanie serologiczne - Przeciwciała przeciwko pałeczkom szuka się najczęściej w surowicy i mleku . Zasadniczą metodą jest aglutynacja z surowicą (odczyn Wrighta) , odtłuszczonym mlekiem lub serwetką. Za minimalne dodatnie miano surowicy przyjmuje się 100 jednostek międzynarodowych co odp. Roz. Surowicy 1:50. Oprócz odczynu aglutynacji do badania surowicy wykorzystuje się również OWD . Dane orientacyjne co do stanu zdrowia bydła można uzyskać za pomocą
Próby pierścieniowej z pełnym mlekiem, do próbki mleka dodaje się standaryzowany barwny antygen (pałeczki z rodzaju brucella ). Jeżeli w mleku znajdują się swoiste przeciwciała, antygen łączy się z nimi tworząc większe konglomeraty, które są wynoszone na pow. tłuszczy na powierzchnię, w rezultacie powstaje barwny pierścień .Do próby pierścieniowej nie należy pobierać mleka od krów w ostatnich 3 miesiącach przed wycieleniem ,szczep. S19.
Do wykrywania obecności antygenów pałeczek Brucella w treści żołądka poronionego płodu lub łożysku służy zmodyfikowany odczyn wiązania dopełniacza tzw. odczyn Holta . Źródłem przeciwciał przy tej próbie jest wzorcowa brucelozowa surowica odpornościowa.
Charakterystyka Enterobacteriacae do tej rodziny należą bakterie kształtu cylindrycznego o zaokrąglonych biegunach , średniej wielkości , G-, niekwasooporne i niezarodnikujące rozmnażają one się dobrze na zwykłych podłożach bakteryjnych w warunkach tlenowych i względnie beztlenowych , fermentują węglowodany , wytwarzają kwas i gaz, Pazozytują najczęściej w przewodzie pokarmowym , czasem w drogach oddechowych Zarazki ; Escherichia, Enterobacter, Proteus, Salmonella, Shigiella, Yersinia .
Escherichia - rzęski, może mięć otoczki, rozkłada glukozę i laktozę, nie kwasooporne , brak przetrwalników, nie wytwarza ureazy i H2S, rozkłada indol, rośnie na podłożach podstawnych jako forma S, forma R. Antygeny : 1) Antygeny K = czynn. Wirulencji, powierzchniowe, - białkowe, - polisacharydowe,- fimbrie, białka zewnętrzne, 2) antygen O (165 rodzjąów) 3)antygen H = (ok.50 rodz.) Ze względu na sposbów wywoływania procesów chorobotwórczych szczepy chorobotwórcze podzielono na 6 grób 1)ETEC - enterotoksyczne * toksyna ciepłolubna LB , aktywuje cyklazę adenylową *t. Ciepłostabilna St, mały peptyd, odporny na temp, E.coli wnika, kolonizuje jelita ; wytw LB lub ST doch do zaburzeń gosp. Elektrolitowej i nadmiernego wydzielania do światła jelita H2O i elektrolitów .2)EPEC enteropatogenne - wytwarzją zmiany morfologiczne w enterocytach , brak właściwości inwazyjnych ; kolonizują , adhezja 2 etapowa : etap I - posiadają BFA fibrie wiązkowe, które z sąsiednimi bakteriami łączą się chętniej niż z kom. nabłonka tzw. płaszcz trudny do usunięcia. Etap II zaczynają tworzyć intyminę = białko, typowy czynnik adherencji, który mocno przylega do nabłonka uszkadzając go powodując zmiany morf.
3)EIEC enteroinwazyjne penetrują do enterocytów , wywołują tam zmiany powodują uszkodzenia OKRĘŻNICY , dochodzi do dużych zniszczeń ubytków nabłonka okrężnicy = zaburzenia wchłaniania H2O i elektrolitów biegunka gorączka.
4)EHEC enterokrwotoczne O157H7 powodują bardzo groźne schorzenia u ludzi wywołują krwotoczne zapalenie okreżnicy HC , małopłytkową plamicę zakrzepową TTP , dochodzi do szybkiej inwazji w okrężnicy , gwałtownie namnażanie się z ostrą odp. Zapalną i destrukcją tkanek , silne biegunki , dużo krwi, śluzu, granulocytów, wytwarzają toksyny 1) VT verotoksyna - hamuje syntezę białek w komórce 2) Schigalike 2-taksyna = enterohemolizyna powoduje hemolizę entrocytów
5)EAEC enteroagregacyjne 6)NTEC - nekrotyczne.
Rodzaj Proteus wybitnie polimorficzne , urzęcione, żywo poruszające się w temp, 25C Nie rozkł. Labtozy. Glukozę fermentują z wytworzeniem gazu . Z czerwienią metylową dają reakcje dodatnią , rosną w obecności KCN , wytwarzają ureazę. W obrębie rodzaju wyróżnia się V gat.(mirabilis, morganii, retigeri, inconstans, vulgaris) Wyst w przewodzie pokarmowym.
Rodzaj Salmonella zarazki chorobotwórcze ludzi i zw. Są to pałeczki o razmiarach 3-4 X 0,4-0,6 um. Rozną dobrze na zwykłych podłożach w warunkach tlenowych i względnie beztlenowych, kolonie na pozywce agarowej są wilgotne , gładkie , prześwitujące , barwy szarej, Optymalna temp wynosi 37C . Właściwości Antygenowe: Antygeny rzęskowe H mogą wystepować w 2 fazach w tak zwanej fazie 1 i w fazie 2 . Rzęski zbudowane są z białek w związku z podgrzewaniem, dochodzi do denaturacji białka i zastaje zniczszony antygen H. Antygen powierzchniowy V jest względnie ciepłochwiejny. Antygen śluzowy M natury wielocukrowej spotyka się wśród szczepów wytwarzających na stałych podłożach tzw. wał śluzowy. Chorobotwórczość - pałeczki nie wytwarzają ektotoksyn. Jednakże posiadją endotoksyny - wielocząsteczkowego kompleksu zlożonego ze swoistego wielocukru , lipidu oraz niebiałkowego zw. azotowego. Chorobotwórczość podzielono na IV grypy:
Z grupy B : 1.S. typhimurium jest przyczyną ostrych infekcji jelitowych myszy, szczórów , świnek morskich , zwierząt futerkowych , owiec , bydła , koni 2. S abortus bovis - wyw. Ronienie bydła
Z grupy C1 : 1.S.cholerae -suis jest przyczyną ostrych infekcji jelitowych świń , niezaleznie od wieku zwierzęcia .
Z grupy D1 : 1.S. enteritidis wywołuje biegunkę cieląt ; wyizolowana od gryzoni , świń i źrebiąt. Powoduje najczęsciej zatrucia pokarmowe ludzi.
Z grupy E1: 1. S.anatum wywołuje ostre śmiertelne schorzenie kaczek.
Naturalne zakażenia ludzi dzielą się na : zakażenia durowe, toksykoinfekcje pokarmowe
Zakażenia durowe są najczęściej nastepstwem zakażeń pałeczkami durowymi lub rzekomo durowymi.
Tyksykoinfekcje pokarmowe są to ostre zakaźne schorzenia przewodu pokarmowego wynikle ze spozycia pokarmów w których masowo namnażeją się drobnoustrije .Rozpoznanie mikrobiologiczne opiera się na wykryciu zarazka w kale (ewentualnie we krwi lub moczu) oraz na odczynach serologicznych na OWD.
GRZYBICE PODSKURNE
SPOROTRIX SCHENECKI = dwupostaciowy: a)forma saprofityczna wytwarza w środowisku i na pod. Saburo 25 C mycelium i mikrokonidia
b) forma pasożytnicza występuje w tkankach jest drożdzopodobna także na podłożach sztucznych (agar + krew). Kolonie :białawe, woskowate, pokryte meszkiem. Grzyb wyst. w ziemi, czasami na błonach śluzowych (najczęściej kotów - zoonoza)
HISTOPLASMA CAPSULATUM = atakuje konie, enzootyczne zapalenie naczyń limfatycznych . Forma dwupostaciowa a) saprofity w środowisku głównie mycelium b) forma pasożytnicza - blastospory w tkankach. Wzrost na podłożu Saburaud - rosną długo kolonie skórzaste pomarszczone, delikatny meszek. Zakażenie następuje przez ukąszenie stawonoga.
Grzybice układowe : Histoplasma capsulatum, Cryptococcus neoformans, Penicilum marneferi.
Geotrichum candidium = drożdzopodobny , wzrost 25 C, Kolonie : Pępkowate wzniesienia w centrum, puszyste, rozrasta się koncentrycznie , Pod mikr. Widoczne są artrospory, nitki grzybni ulegają segmentacji, zarodniki osełkowate. Występuje na bł. śluzowych , na skórze. Nie rozkłada cukrów
Chorobotwórczość : opornistyczny, objawy ze strony oskrzeli i płuc,
Scapulariopsis = w formie zarodnikowej przypomina Penicylium, Kolonie: duże białe z czasem brązowieją. Pod mikr. można zobaczyć rozgałęzione kanidiofory grzyba : kanidia charakterystyczne większe od penicylium są szorstkie pobrużdżone . Chorobotwórczość : infekcje skóry
Mucor = grzyb sporangialne , bytuje wszędzie, Kolonie: szara puszysta grzybnia na niej czarne kropki, rośnie bardzo szybko, Chorobotwórczość : mucormycozy - przy osłabionym ukł. immun, zmiany skórne, ronienia, zmiany w płucach.
Fusarium = bytuje na roślinach, Kolonie : białe puszyste potem barwnik buraczkowo szary, wytwarzają mikro i makrokonidia kilkukomorowe księżycowate, umieszczone na kanidioforach wyglądają jak kiście banana. Chorobotwórczość : jako czynnik pierwotny, zapalenie gałki ocznej i rogówki, pooperacyjne zapalenie wsierdzia , często wnika w rany po oparzeniach
Alternaria = b.silnie alergizuje, temp wzrostu 25C. Kolonie: puszyste białe z czasem szere/brązowe/myszate. Pod mikroskopem: zarodniki konidia b. charakterystyczne „granaty” bo po oderwaniu blizna w płaszczyznach. Chorobotwórczość : infekcje skóry , paznokci
Trichothercium = Kolonie duże białe - łososiowate spód beżowy, w mikroskopie konidia grubościenne 2 komorowe gruszkowate wyrastające na nitce, niechorobotwórczy.
Cladosporum = kolonie płaskie delikatne. Puszyste - potem bardziej płaskie oliwkozielone, spód zółtawy. Powszechnie występują . Chorobotwórczość : gł. przyczyna alergii, może wikłać wiele chorób.
Rhodotorula = kolonie łosiosiowate, pomarańczowe, infekcje szpitalne atakują błony śluzowe.