Projekt

„Omów ewidencję kosztów w układzie rodzajowym oraz opisz pozycje kosztów ewidencjonowane na tych kontach”

Karolina Kurowska

Układ rodzajowy jest jednym z dwóch głównych układów, w których ewidencjonuje się koszty działalności podstawowej przedsiębiorstwa. W tym układzie koszty dzielimy ze względu na ich rodzaj, czyli najczęściej podział ten wiąże się z przedmiotem, z którym dany koszt jest powiązany (tj. środkiem trwałym, materiałami, energią itp.). Ewidencja w tym układzie dotyczy kosztów poniesionych w danym okresie sprawozdawczym i nie bierze się pod uwagę tego jakiego okresu te koszty dotyczą faktycznie.

Do ewidencji kosztów według rodzajów dogodnie jest stosować konta odrębne dla poszczególnych grup kosztów prostych:

● Amortyzacja

● Zużycie materiałów i energii

● Usługi obce

● Podatki i opłaty

● Wynagrodzenia

● Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia

● Pozostałe koszty

Z istoty kosztów zwykłej działalności operacyjnej wynika, że na kontach służących do ewidencji kosztów wg rodzaju tej działalności nie ujmuje się:

--- kosztów zakupu i budowy środków trwałych, jeżeli wykonywane roboty i świadczone usługi są fakturowane przez obce jednostki,

--- kosztów nie związanych ze zwykłą działalnością operacyjną, które obciążają „Pozostałe koszty operacyjne”,

--- odsetek i prowizji bankowych (obciążają one „Koszty finansowe”),

---kosztów związanych z usuwaniem skutków zdarzeń losowych lub zapobieganiem tym skutkom (obciążają one konto „Koszty (straty) nadzwyczajne”),

---wartości materiałów obcych powierzonych do obróbki ( są one ujmowane na koncie pozabilansowym („Zapasy obce”) oraz kosztów obcego przerobu własnych materiałów (obciążają one konto „Materiały”).

Konto „Amortyzacja”

Konto służy do ewidencji kosztów planowanego zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Konto „Zużycie materiałów i energii”

Na koncie ewidencjonuje się w szczególności zużycie:

--- materiałów podstawowych (bezpośrednich) - surowców, materiałów,

półfabrykatów i wyrobów obcej produkcji, służących do uzupełnienia

wyrobów własnej produkcji,

--- materiałów pomocniczych zużywanych przy wytwarzaniu wyrobów usług

(materiały bezpośrednie) oraz na cele utrzymania ruchu (oleje, smary,

czyściwo),

--- opakowań bezpośrednich, stanowiących nieodłączną część produkowanych

Wyrobów (materiały bezpośrednie) oraz opakowań wysyłkowych,

--- materiałów służących do pakowania sprzedanych wyrobów i towarów,

--- materiałów na cele remontu - budowlanych, technicznych oraz części

zapasowe,

--- materiałów gospodarczych, biurowych, reklamowych itp.,

--- paliw płynnych, stałych i gazowych,

--- materiałów wielokrotnego użytkowania (np. deski do szalowania), które nie

są zaliczane do środków trwałych,

--- zakupów książek, wydawnictw, druków, itp.,

--- obcej energii - elektrycznej, cieplnej, wody, chłodu, sprężonego powietrza,

itp., na potrzeby technologiczne, energetyczne i gospodarcze zwykłej

działalności operacyjnej.

* Na koncie ujmuje się również:

--- zużycie wytworzonych we własnym zakresie materiałów, jeżeli są one

identyczne i łącznie magazynowane z materiałami obcej produkcji,

--- wartość zakupów materiałów nie przechodzących przez magazyn i

zaliczonych bezpośrednio w koszty; mogą to być zarówno materiały

bezpośrednie, jak i na cele ogólne, np. materiały biurowe, kreślarskie, druki,

afisze, tablice poglądowe, książki i czasopisma, kalendarze, odznaki, nagrody

rzeczowe (jeżeli nie zalicza się ich do wynagrodzeń).

Konto „Usługi obce”

Konto jest przeznaczone do ewidencji rzeczywistych kosztów wyświadczonych przez inne jednostki gospodarcze i osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą usług, polegających na:

--- transporcie towarów i osób; zalicza się tu obce usługi transportowe i

spedycyjne związane z zakupem materiałów i towarów, ze sprzedażą

produktów, materiałów i towarów, przemieszczeniem materiałów, produktów

bądź środków trwałych wewnątrz jednostki oraz przewozem pracowników;

do kosztów usług transportowych zalicza się w szczególności: opłaty

podstawowe i dodatkowe za przewozy ładunków dokonywane obcym

transportem kolejowym, wodnym, samochodowym, lotniczym, rurociągowym,

konnym, opłaty za usługi z tytułu spedycji, czynności ładunkowych i

składowania, opłaty za wynajem taboru transportowego, bocznic i kontenerów,

koszty przewozu pracowników do i z pracy wynajętym transportem

samochodowym;

--- remoncie i konserwacji własnych i obcych środków trwałych, w tym również

opłaty za remont taboru i bocznic, użytkowanych przez zwykłą działalność

operacyjną;

--- usługach związanych z produkcją roślinną (np. zabiegi agroturystyczne),

zwierzęcą (np. sanitarno-weterynaryjne, ubój zwierząt) i leśną ( np. zalesienie),

także inne usługi związane z produkcją roślinną np. rekultywacja terenów

(odkrzaczanie, wyrównywanie terenu itp.);

--- wynajmie nieruchomości (lokali mieszkalnych i użytkowych) łącznie z opłatami

za kwatery i hotele robotnicze ( lub udziały w kosztach ich utrzymania) i innych

środków trwałych;

--- korzystaniu z innych usług niż dotychczas wymienione, a w szczególności usług

komunalnych ( z wyłączeniem opłat za wodę i energię cieplną oraz gaz - konto

„Zużycie materiałów i energii”), usług bankowych, usług łączności

(pocztowych, telefonicznych, telefaksów, telexów, telegraficznych, radiofonii),

usług informatycznych, usług projektowych i konstrukcyjnych, usług

przemysłowych i budowlanych, usług polegających na wynajmie sprzętu (np.

budowlanego), wydawniczych, filmowych, poligraficznych, reklamy,

informacji handlowej, badań, ekspertyz, ogłoszeń, udziału w targach i

wystawach, usług pralniczych, biurowych ( jak np. kopiowanie, przepisywanie

na maszynie, tłumaczenie, archiwowanie, organizowanie i prowadzenie

rachunkowości, itp.), dozoru mienia, pośrednictwa.

Dosług obcych nie zalicza się:

--- opłat w charakterze kar, np.za przetrzymywanie taboru, odwołanie zamówionego taboru, niewykorzystanie lub niezaładowanie wagonów lub innych środków transportowych (Dt „Pozostałe koszty operacyjne”),

--- kosztów likwidacji środków trwałych (Dt „Pozostałe koszty operacyjne”).

Konto „Podatki i opłaty”

Na koncie ewidencjonuje się w szczególności:

--- podatki obciążające koszty działalności, np. od środków transportowych, od

nieruchomości, naliczony podatek VAT nie podlegający potrąceniu od podatku

należnego lub zwrotowi, podatek akcyzowy obciążający producentów

niektórych wyrobów;

--- opłaty na rzecz organów administracji centralnej i terenowej ( w tym opłaty za

czynności cywilnoprawne) - nie związane z zakupem środków trwałych;

--- opłaty notarialne i sądowe ( nie związane z dochodzeniem roszczeń i zakupem

środków trwałych),

--- opłaty za korzystanie ze środowiska, niesankcyjne opłaty za zanieczyszczanie środowiska.

Konto „Wynagrodzenia”

Konto służy do ewidencji wynagrodzeń pieniężnych oraz wartości świadczeń w naturze (np. deputatów) bądź ich ekwiwalentów - zaliczonych zgodnie z przepisami do wynagrodzeń pracowników i innych osób fizycznych.

Konto „Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia”

Na koncie prowadzi się ewidencję obciążających na podstawie przepisów pracodawcę - składek z tytułu ubezpieczenia społecznego, na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Ponadto konto służy do ewidencji kosztów:

--- odpisów na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych,

--- posiłków regeneracyjno-wzmacnających,

--- bezpieczeństwa i higieny pracy,

--- ochrony zdrowia,

--- szkolenia pracowników w części pokrywanej przez zakład pracy,

--- odpraw pośmiertnych.

Konto „Pozostałe koszty”

Konto służy do ewidencji wszystkich pozostałych kosztów, innych aniżeli ujmowanych na dotychczas omówionych kontach kosztów w układzie rodzajowym.

Na koncie ujmuje się w szczególności:

--- koszty delegacji służbowych, jak np. diety, koszty noclegów lub odpowiadające

im ryczałty dobowe, koszty przejazdów, zwroty za przejazdy przysługujące

właścicielom pojazdów samochodowych, odbywającym podróże służbowe,

służące jednostce, własnym samochodem,

--- ryczałty za używanie do celów służbowych, a więc na rzecz jednostki, własnych

pojazdów samochodowych w obrębie miejscowości stanowiącej siedzibę

zakładu pracy,

--- inne przewidziane przepisami koszty podróży służbowych (np. opłaty za

wizowanie paszportów, opłaty za przejazd autostradami), w tym koszty

świadczeń na rzecz cudzoziemców,

--- koszty ryczałtów za noclegi i za wynajęcie kwater prywatnych dla pracowników

czasowo przeniesionych oraz koszty przejazdów w celu odwiedzenia rodziny,

przysługujących pracownikom czasowo przeniesionym oraz zwerbowanym do

pracy,

--- ubezpieczenia majątkowe i osobowe,

--- składki na rzecz organizacji,

--- wypłaty pieniężne na rzecz osób fizycznych nie zaliczane do wynagrodzeń (np.

ekwiwalenty za użycie własnych narzędzi), stypendia fundowane.

Bibliografia

1. Jan Matusiewicz, Piotr Matusiewicz, „Rachunkowość od podstaw”,

Warszawa 2002

2. strona internetowa: http://pl.wikibooks.org/wiki/Rachunkowo%C5%9B%C4%87/Ewidencja_koszt%C3%B3w_dzia%C5%82alno%C5%9Bci_przedsi%C4%99biorstwa/Ewidencja_koszt%C3%B3w_w_uk%C5%82adzie_rodzajowym

---