http://www.unesco.pl/unesco.html

Misja UNESCO

UNESCO (Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury) powstało 16 listopada 1945 roku na mocy podpisanego Aktu Konstytucyjnego, w preambule do którego czytamy, że ponieważ wojny rodzą się w umysłach ludzi, również w ich umysłach powinny być zwalczane. W roku zakończenie II Wojny Światowej stwierdzenie to nie dziwiło. Doświadczenia totalitaryzmów zmieniły nastawienie państw do kwestii wojny i pokoju - również tych, które jeszcze nie tak dawno uważały, że jedynie zasada zachowania status quo gwarantuje utrzymanie stabilizacji i rozwoju w świecie. Dla pokolenia wychowanego w pierwszej połowie XX, stało się oczywiste, że ideologia totalitarna oraz populizm są zagrożeniem dla pokoju. Przeciwwagą dla świata, będącego zakładnikiem równowagi sił, stała się wizja świata opartego na współpracy międzynarodowej.

UNESCO jest organizacją multilateralną koordynującą działania służące rozwojowi międzynarodowej współpracy kulturalnej, oświatowej oraz naukowej. Tworząc standardy współpracy poprzez ustanawianie prawa międzynarodowego w wymienionych dziedzinach oraz mobilizując społeczność międzynarodową dla wspólnych działań, realizuje cele polityki, którą nazwalibyśmy dzisiaj public diplomacy. Wychodząc z założenia, że pokój to nie tylko stan braku wojny, Organizacja aktywnie zabiega o rozwijanie kultury pokoju w świecie. Wymaga to zaangażowania ze strony państw, współpracy różnych instytucji i wdrożenia programów, ale przede wszystkim zaangażowania ludzi, którzy są wolni od uprzedzeń, chęci rewanżu i nie powoduje nimi strach, lecz międzyludzka solidarność. Zakładając również, że pokój jest wyborem, który opiera się na poszanowaniu odmienności i nie jest możliwy bez dialogu, UNESCO stało się promotorem dialogu pomiędzy narodami i cywilizacjami. Organizacja wspiera wymianę doświadczeń, której celem jest trwały rozwój, oparty na założeniu, że kolejne pokolenia będą mogły korzystać z dziedzictwa, które jest udziałem współczesnych ludzi.

Aktywizacja rządów państw oraz społeczności lokalnych dla idei ochrony dziedzictwa kulturowego i naturalnego, współpracy w dziedzinie nauki i edukacji oraz tworzenia społeczeństwa informacyjnego to jedne z podstawowych celów UNESCO. Ochronie dziedzictwa kulturowego służą uchwalane w drodze negocjacji międzyrządowych akty normatywne oraz liczne programy, stymulujące międzynarodową współpracę w dziedzinie kultury. Konwencja Haska oraz Konwencja o Ochronie Światowego Dziedzictwa są podstawowymi instrumentami, kształtującymi politykę poszczególnych państw w zakresie dziedzictwa kulturowego. Są także punktem odniesienia dla działań sektora obywatelskiego. Pierwsza z nich ma na celu uświadomienie kierującym operacjami wojskowymi, że istnieją obiekty podlegające ochronie prawnej, tak aby nie znalazły się one w ogniu walk. Druga zaowocowała powstaniem prestiżowej Listy Światowego Dziedzictwa.

W dziedzinie kultury organizacji przyświecają trzy strategiczne cele:

• wypracowywanie i wdrażanie norm prawnych, ze szczególnym uwzględnieniem ochrony dziedzictwa kulturowego

• ochrona różnorodności kulturowej i budowanie dialogu między kulturami i cywilizacjami w oparciu o poszanowanie praw człowieka i demokrację.

•  wzmocnienie związków pomiędzy kulturą a rozwojem poprzez upowszechnianie dobrych praktyk i wymianę doświadczeń, na przykład w zakresie polityki kulturalnej.

Równie ważne dla UNESCO są działania w dziedzinie edukacji. Ich celem jest uświadamianie, że prawo do edukacji jest podstawowym prawem człowieka. Pokrewnym celem jest poprawa jakości edukacji oraz wspieranie doświadczeń, innowacyjności i dialogu. W dziedzinie edukacji program Edukacja dla Wszystkich, (Education for All) jest od 1990 (daty Światowej Konferencji w Jomtien) głównym programem edukacyjnym UNESCO. W roku 2000, podsumowując dziesięciolecie realizacji programu na Światowym Forum Edukacyjnym w Dakarze, stwierdzono że mimo postępu w wielu dziedzinach, problemy związane z zapewnieniem wszystkim, niezależnie od wieku, płci, rasy i narodowości, dostępu do edukacji na prawdziwie wysokim poziomie, pozostają nadal nierozwiązane. Analiza sytuacji w krajach europejskich wskazuje również na pilną potrzebę nowego zdefiniowania pojęcia kształcenia bazowego, rozwijania kształcenia do aktywnego uczestnictwa w społeczeństwie obywatelskim, podejmowania wysiłków w celu zapewnienia kształcenia dzieci imigrantów. Ogromną wagę przykłada się również do kształcenia ustawicznego z wykorzystaniem nowych technologii nauczania. Jest to szczególnie ważne w kontekście wyników badań, wskazujących na rosnącą przepaść w przygotowaniu zawodowym dorosłych oraz pogłębiające się zjawisko analfabetyzmu funkcjonalnego. Innym polem działania UNESCO jest współpraca naukowa, która dotyczy zarówno nauk ścisłych, humanistycznych, jak i nauk społecznych. UNESCO nie ustaje również w staraniach aby zapewnić równy dostęp do informacji we wszystkich krajach członkowskich. Organizacja zrzesza obecnie 192 państwa członkowskie oraz 6 państw stowarzyszonych.

W swojej misji UNESCO aktywnie włączyło się w realizację Milenijnych Celów Rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych:

• zmniejszenia o połowę liczby ludności, żyjącej w skrajnym ubóstwie do roku 2015

• zapewnienia powszechnej i podstawowej edukacji we wszystkich krajach do 2015 roku

• zlikwidowania do 2005 roku różnić w dostępie do edukacji podstawowej i średniej pomiędzy płciami.

• pomocy przy wdrażaniu narodowych strategii dla trwałego rozwoju do 2005 roku, by umożliwić odwrócenie do 2015 roku dotychczasowej tendencji niszczącej eksploatacji środowiska.

Kalendarium UNESCO

16 listopada 1945: Przedstawiciele 37 krajów w tym Polski, spotykają się w Londynie, aby podpisać Akt Konstytucyjny UNESCO, który wchodzi w życie 4 listopada 1946 po ratyfikacji przez 20 państw.

1948 UNESCO zaleca krajom członkowskim podjecie działań na rzecz obowiązkowej i powszechnej oświaty na poziomie podstawowym.

1952 Międzyrządowa konferencja, zwołana z inicjatywy UNESCO, przyjmuje Powszechną Konwencję o prawie autorskim. W latach powojennych przystąpiło do niej wiele krajów, które dotychczas nie były stroną Konwencji Berneńskiej z 1886 r. o ochronie dzieł literackich i dzieł sztuki

1954 Zostaje uchwalona pierwsza konwencja UNESCO w całości poświecona ochronie dziedzictwa kulturowego. Jest nią Konwencja o ochronie dóbr kultury w warunkach konfliktu zbrojnego. Znak rozpoznawczy konwencji - biało-błękitna tarcza - została zaprojektowana przez profesora Jana Zachwatowicza.

1958 W Paryżu zaczyna działać stała siedziba Organizacji.

1960 Początek akcji przeniesienia Wielkiej Świątyni Abu Simbel w Egipcie w celu uchronienia jej przed zalaniem przez wody Nilu. Jest to pierwsze w historii UNESCO tego typu przedsięwzięcie,  które zapoczątkuje szereg innych spektakularnych akcji, takich jak w Mohenjo w Pakistanie, w Fesie w Maroku, w Katmandu w Nepalu, w Borobudur w Indonezji i na Akropolu w Grecji.

1969 UNESCO zwołuje pierwszą konferencję międzyrządową, której tematem są relacje pomiędzy rozwojem i środowiskiem, czego efektem było wypracowanie koncepcji trwałego rozwoju, a w dalszej konsekwencji powstanie programu UNESCO Człowiek i Biosfera (Man and the Biosphere MAB).

1972 Zostaje przyjęta Konwencja o Ochronie Światowego Dziedzictwa kulturalnego i naturalnego. W efekcie, w 1976 powstaje Centrum Światowego Dziedzictwa i zainaugurowany zostaje program światowego dziedzictwa UNESCO, którego najbardziej spektakularnym rezultatem jest powstanie Listy Światowego Dziedzictwa, liczącej dzisiaj 812 obiektów, w tym 18 polskich (w 14 wpisach, w tym 2 transgranicznych). Pierwsze polskie obiekty, w tym Kraków i Wieliczka, zostały wpisane na Listę w 1978 roku.

1975 Pod auspicjami UNESCO powstaje w Tokio Uniwersytet Narodów Zjednoczonych.

1978 UNESCO przyjmuje Deklaracje o rasie i uprzedzeniach rasowych. Późniejsze raporty Dyrektora Generalnego, zdające sprawę z tego, w jakim stopniu zapisy deklaracji są respektowane w praktyce, posłużyły do napiętnowania założeń intelektualnych leżących u źródeł dyskryminacji rasowej.

1980 Z inicjatywy UNESCO zostaje opracowana zbiorowa publikacja na temat historii Afryki z okresu przedkolonialnego autorstwa wybitnych historyków i badaczy kultur afrykańskich. Podobne opracowania ukażą się na temat dziejów Azji Centralnej oraz Karaibów.

1990 Odbywająca się w Jomtiem w Tajlandii Światowa Konferencja na temat Edukacji dla wszystkich zapoczątkowuje program, mający na celu jest zapewnienie wszystkim ludziom na świecie podstawowej edukacji. 10 lat później Światowe Forum Edukacyjne obradujące w Dakarze (Senegal) zobowiązuje państwa uczestniczące w nim do zrealizowania założeń programu do 2015 roku.

1992 Powstaje program Pamięci Świata, którego celem jest ochrona dziedzictwa dokumentarnego: zbiorów archiwów, bibliotek, również nagrań dźwiękowych i filmowych.

1998 Konferencja Generalna Narodów Zjednoczonych przyjmuje jako własną Powszechną deklarację UNESCO o genomie ludzkim i prawach człowieka, opracowaną i przyjętą przez UNESCO w 1997 r.

2001 Zostaje przyjęta Powszechna deklaracja o różnorodności kulturowej.

2003 Zostaje przyjęta Konwencja o ochronie dziedzictwie niematerialnego oraz Światowa deklaracja o danych genetycznych człowieka.

2005 Zostają przyjęte: "Konwencja o ochronie różnorodności treści kulturalnych i ekspresji artystycznych" oraz "Konwencja przeciwko dopingowi w sporcie", a także "Deklaracja na temat norm uniwersalnych w bioetyce i praw człowieka".

Jak funkcjonuje UNESCO

Konferencja Generalna jest głównym organem decyzyjnym UNESCO. Tworzą ją przedstawiciele wszystkich krajów członkowskich. Określa ona strategię i główne kierunki pracy Organizacji. Przygotowuje i zatwierdza program i budżet UNESCO. Konferencja Generalna wybiera członków Rady Wykonawczej oraz co cztery lata mianuje Dyrektora Generalnego. Obrady Konferencji Generalnej zwoływane są, co dwa lata. Uczestniczą w nich przedstawiciele krajów członkowskich, krajów stowarzyszonych i na prawach obserwatorów kraje niezrzeszone, organizacje rządowe i pozarządowe. Każdy kraj posiada jeden głos, niezależnie od wkładu do budżetu organizacji. Oficjalnymi językami Konferencji Generalnej są: Angielski, Arabski, Chiński, Francuski, Hiszpański i Rosyjski.

Radę Wykonawczą tworzą przedstawiciele 58 krajów członkowskich. Jej skład odzwierciedla różnorodność kultur krajów należących do Organizacji, jest on ustalany w wyniku międzyrządowych negocjacji. Rada Wykonawcza skupia przedstawicieli krajów ze wszystkich regionów świata. Nadzoruje ona wdrażanie decyzji Konferencji Generalnej jak i ogół działań UNESCO. Spoczywa na niej również obowiązek przygotowywania obrad Konferencji Generalnej i opiniowania programu i budżetu Organizacji. Konferencja Generalna wyznacza zadania nad realizacją, których Rada Wykonawcza czuwa w perspektywie dwuletniej. Na funkcjonowanie Rady Wykonawczej maja również wpływ porozumienia zawarte między UNESCO a Narodami Zjednoczonymi i jej wyspecjalizowanymi agendami oraz innymi międzyrządowymi organizacjami. Rada wykonawcza zwoływana jest dwa razy do roku.

Sekretariat Organizacji tworzy Dyrektor Generalny wraz z podległą mu administracją. Dyrektor Generalny pełni rolę dyrektora wykonawczego. Formułuje on propozycje sposobu wdrażania decyzji Konferencji Generalnej i Rady Wykonawczej oraz przygotowuje projekt dwuletniego programu i budżetu. Podlegli mu pracownicy wprowadzają w życie zatwierdzony program. W organizacji zatrudnionych jest ponad 2000 osób z około 160 krajów (kwiecień 2003). Na skutek nowej strategii decentralizacji ponad 640 osób jest zatrudnionych w 53 biurach regionalnych UNESCO, rozrzuconych po całym świecie.

Sieć Komisji Narodowych reprezentuje Organizację w krajach członkowskich i w krajach stowarzyszonych. Do Organizacji należą 193 kraje, 6 państw posiada status krajów stowarzyszonych. Komisje stanowią ważny łącznik pomiędzy społeczeństwem obywatelskim a Organizacją. Dostarczają one UNESCO cennych opracowań, związanych z realizowanym programem i pomagają wprowadzać w życie liczne inicjatywy, takie jak programy szkoleń, badań, akcje uwrażliwiania społecznego i kampanie prasowe. Komisje rozwijają również partnerską współpracę z sektorem prywatnym, który angażuje się w działania firmowane przez UNESCO, wnosząc wkład techniczny i środki finansowe. UNESCO pełni szczególną rolę w Systemie Narodów Zjednoczonych i współpracuje z licznymi organizacjami o zasięgu regionalnym i narodowym. Około 330 organizacji pozarządowych utrzymuje oficjalne relacje z Organizacją, a kilkaset współpracuje z nią w ramach konkretnych projektów.

Budżet. Działania UNESCO są finansowane z budżetu regularnego i ze środków pozabudżetowych. Dwuletni budżet regularny jest finansowany przez Państwa członkowskie ze składek, których wysokość dla każdego kraju jest określona. Budżet regularny na lata 2004 -2005 wynosi 610 mln USD. UNESCO dysponuje również środkami pozabudżetowymi zasilającymi poszczególne programy, a w szczególności działania w terenie oraz mającymi na celu poszerzenie kręgu odbiorców poszcególnych programów. W latach 2002-2003 środki pozabudżetowe wyniosły 400 milionów USD.

Polski Komitet ds UNESCO

Komitet narodowy zapewnia stałą obecność UNESCO w państwach członkowskich i przyczynia się do rozwoju międzynarodowej współpracy intelektualnej.
(Karta Komitetów narodowych art. 3.1.)

Kim jesteśmy?

Polski Komitet ds UNESCO powstał jako odrębna instytucja w 1956. Misją PK ds. UNESCO jest działanie dla ochrony pokoju poprzez budowanie współpracy międzynarodowej w dziedzinie edukacji, nauki, kultury, informacji i komunikacji. Komitet ma status organu doradczego Rady Ministrów. Pełni rolę łącznika pomiędzy Organizacją, której siedziba znajduje się w Paryżu, a polskimi instytucjami rządowymi oraz organizacjami pozarządowymi. Może również wspierać inicjatywy podmiotów prywatnych, które przyczyniają się do realizacji programu UNESCO w Polsce. Wsparcie to jest zazwyczaj natury organizacyjnej. Często przybiera rolę patronatu czy pośrednictwa pomiędzy zainteresowanymi podmiotami życia społecznego i partnerami rządowymi a UNESCO.

W skład polskiego Komitetu ds. UNESCO wchodzą przedstawiciele instytucji rządowych współpracujących z UNESCO, których kompetencje pokrywają się z głównymi polami działalności Organizacji oraz osoby reprezentujące środowiska naukowe i twórcze. Przy komitecie działają komisje problemowe: do spraw edukacji, nauk ścisłych, kultury, informacji, nauk społecznych . Mogą również zostać powołane ad hoc zespoły eksperckie. Na czele Komitetu stoi jego przewodniczący. Jest nim profesor Jerzy Kłoczowski. Program Komitetu jest realizowany przez sekretariat, na czele którego stoi Sekretarz Generalny. Funkcję tę piastuje p. Sławomir Ratajski. Komitet jest instytucją finansowaną ze środków budżetowych, przyznawanych przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Poszczególne projekty mogą również liczyć na wsparcie finansowe ze strony UNESCO.

Co robimy?

Polski Komitet ds. UNESCO, podobnie jak inne Komitety Narodowe, pełni funkcję doradczą, koordynacyjną, informacyjną. We współpracy z partnerami rządowymi i społecznymi dba o implementację aktów normatywnych, których UNESCO jest depozytariuszem, a których Polska jest stroną. Realizuje programy UNESCO w Polsce. Jest instytucją administracji publicznej, koordynującą wypracowanie polskiego stanowiska w kwestiach, związanych z bieżącymi pracami w UNESCO. W tych celach utrzymuje stały kontakt z zainteresowanymi ministerstwami: Ministerstwem Spraw Zagranicznych, Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Ministerstwem Edukacji Narodowej, instytucjami, organizacjami oraz podmiotami prywatnymi. Czyni starania o włączenie polskich środowisk twórczych w przygotowanie i realizację programu UNESCO. Przedstawiciele Komitetu i współpracujący z nim eksperci reprezentują nasz kraj na forum UNESCO i uczestniczą w pracach Organizacji. Polski Komitet ds UNESCO dba o zacieśnianie kontaktów z innymi komitetami narodowymi w ramach współpracy regionalnej i ponadregionalnej. Upowszechnia informacje na temat działalności UNESCO i propaguje wśród młodzieży idee wypracowane przez społeczność międzynarodową na forum Organizacji.

We współpracy z instytucjami krajowymi Komitet organizuje międzynarodowe konferencje, seminaria i warsztaty w dziedzinie edukacji, nauki i kultury. W dziedzinie edukacji PK ds. UNESCO realizuje program "Edukacja dla Wszystkich", program Szkół stowarzyszonych, współpracuje w zakresie szkolnictwa wyższego. W dziedzinie kultury działania komitetu koncentrują się na programie Światowego Dziedzictwa, zagadnieniach związanych z dziedzictwem niematerialnym, ochroną różnorodności kulturowej i dialogu między cywilizacjami. W kwestiach nauki, w ostatnim czasie szczególnie istotne stały się sprawy związane z etyką badań naukowych. Współpraca naukowa rozwija się poprzez międzynarodowe programy naukowe, zorientowane na wymianę doświadczeń w dziedzinie nauk społecznych, programów hydrologicznych, oceanograficznych i geologicznych. Komitet zabiega również o powszechność dostępu do informacji, wykorzystanie nowoczesnych technik w kulturze i edukacji, realizuje program „Pamięć Świata” chroniący dziedzictwo dokumentarne. Zarówno działająca przy komitecie biblioteka, jak i witryna internetowa mają służyć propagowaniu wiedzy na temat UNESCO oraz działalności Komitetu.

Częste pytania

Czy PK ds. UNESCO może wesprzeć finansowo działalność organizacji pozarządowych?

PK ds. UNESCO nie jest instytucją finansującą, może jednak wspierać różne inicjatywy leżące w kompetencji UNESCO, przyznając im patronat oraz pośrednicząc w kontaktach z instytucjami oraz specjalistami w wybranej dziedzinie, z którymi współpracuje.

Informuje również o bieżącej działalności Organizacji, starając się zainteresować nią instytucje społeczne. Dotyczy to przede wszystkim programów UNESCO oraz implementacji aktów normatywnych, takich jak konwencje, rezolucje i deklaracje.

Czym zajmuje się PK ds. UNESCO ?

PK ds. UNESCO ma status organu doradczego Rady Ministrów. Nie jest instytucją finansującą, może jednak wspierać różne inicjatywy leżące w kompetencji UNESCO przyznając im patronat oraz pośrednicząc w kontaktach z instytucjami oraz specjalistami w wybranej dziedzinie, z którymi współpracuje. Inną formą działalności jest upowszechnianie wiedzy na temat działań UNESCO oraz implementacja postanowień, które zapadają na forum Organizacji w wyniku negocjacji na szczeblu eksperckim i rządowym. W praktyce sprowadza się to do organizowania i uczestniczenia w konferencjach, kolokwiach i innych forach dyskusyjnych, które służą wypracowywaniu polskiego stanowiska będącego podstawą dla opracowywania przyszłych konwencji i innych aktów prawnych przyjmujących formę zaleceń, rezolucji. Praktyczny wymiar działalności PK ds. UNESCO przejawia się najwidoczniej w realizacji poszczególnych programów UNESCO w Polsce, takich jak Światowe Dziedzictwo czy Szkoły Stowarzyszone dzięki którym idee UNESCO zyskują wymiar powszechny. Dzięki naszej stronie internetowej pragniemy bliżej Państwa z nimi zapoznać i mamy nadzieję, że także zainteresować.

Czy UNESCO współpracuje z Unią Europejską lub z innymi Organizacjami Międzynarodowymi w dziedzinie edukacji, kultury lub informacji.

Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej zaowocowało zacieśnieniem współpracy między PK ds. UNESCO a instytucjami Unijnymi. UNESCO współpracuje z UE na wielu płaszczyznach. W ramach Organizacji działa sekcja ds. relacji z innymi organizacjami międzynarodowymi. Prowadzone są intensywne konsultacje zarówno z Komisją Europejską, jak innymi organami UE. Znajduje to swoje odzwierciedlenie w działalności Narodowych Komitetów ds. UNESCO państw członkowskich UE. Wśród inicjatyw wartych wspomnienia jest m.in. zorganizowana w 2004 roku wspólnie przez PK ds. UNESCO i Francuski Komitet ds. UNESCO  międzyrządowa konferencja, w której udział wzięło 25 państw UE. Jej tematem była ochrona różnorodności kulturowej oraz polityka kulturalna. UNESCO blisko współpracuje również z Radą Europy. Strategiczne partnerstwo z tą Organizacją zostało zapisano jako cel w strategii długoterminowej dla regionu Europy w ramach UNESCO.

Czy Komitet dysponuje stypendiami naukowymi dla artystów bądź posiada środki mogące być przeznaczone na dofinansowanie wystaw i imprez kulturalnych ?

Polski Komitet ds. UNESCO posiada własną pulę stypendialną, przeznaczoną dla studentów i pracowników naukowych z zagranicy, którzy będą chcieli w Polsce pogłębić swoje doświadczenia . Rozsyła również informacje o dostępnych stypendiach UNESCO. Fundusz stypendialny Aschberga, w ramach którego przyznawane są co dwa lata stypendia artystom jest przekładem oferty stypendialnej UNESCO.

Czy istnieje możliwość zatrudnienia lub odbycia stażu w UNESCO?

Kraje członkowskie ze względu na procentowy udział w ogólnej liczbie zatrudnionych w Organizacji dzielą się na kraje nadreprezentowane, reprezentowane w stopniu normalnym, niedoreprezentowane i nie reprezentowane. Jedynie obywatele państw należących do dwóch ostatnich kategorii mogą ubiegać się o zatrudnienie w Organizacji w ramach programu Młodych profesjonalistów. Studenci legitymujący się dyplomem pierwszego stopnia, młodzi naukowcy oraz urzędnicy mogą występować o odbycie 1-4 miesięcznego stażu w UNESCO, w siedzibie jak również w biurach regionalnych Organizacji. Wszelkie informacje na temat pracy w UNESCO i zaangażowania w bieżącą działalność organizacji znajdą Państwo pod adresem http://portal.unesco.org/ pod hasłem employment.

Jakim projektom przyznawany jest patronat honorowy Polskiego Komitetu do spraw UNESCO ?

Polski Komitet ds. UNESCO przyznaje swój patronat honorowy tylko takim inicjatywom, których charakter odpowiada założeniom programów UNESCO.

Ponadto, przy podejmowaniu decyzji o przyznaniu patronatu, brane są pod uwagę następujące kryteria:

• wysoka ranga edukacyjna, naukowa, kulturalna, społeczna, polityczna projektu, doniosłość i aktualność tematyki, której projekt dotyczy;

• wkład projektu w rozwój współpracy międzynarodowej, zwłaszcza regionalnej lub transgranicznej;

• stopień zaawansowania realizacji projektu.

Strategia

Od chwili powstania UNESCO w 1945 roku główną misją organizacji jest praca na rzecz rozwoju edukacji na całym świecie. W tej dziedzinie UNESCO realizuje trzy podstawowe cele:

1. Zapewnienie każdemu możliwości zdobywania wykształcenia - jest to jedno z fundamentalnych praw człowieka.

2. Stałe dążenie do podnoszenia jakości kształcenia.

3. Promowanie współpracy sprzyjającej wymianie doświadczeń i rozwojowi innowacyjności.

Cele te realizowane są poprzez dokonywanie analiz aktualnej sytuacjii, identyfikowanie problemów oraz poszukiwanie sposobów ich rozwiązywania. Jedną z dróg jest tworzenie aktów normatywnych, które stają się obowiązujące dla państw członkowskich. Stałym działaniem UNESCO jest także inspirowanie dyskusji w gronach ekspertów i decydentów zarządzających oświatą.

Światowe Forum na temat Edukacji, które obradowało w Dakarze, w roku 2000, przyznało UNESCO rolę koordynatora programu "Edukacja dla Wszystkich". Realizacja jego celów w powiązaniu z Milenijnymi Celami Rozwoju, opracowanymi przez ONZ we współpracy z agendami w poszczególnych krajach członkowskich, jest priorytetowym zadaniem UNESCO.

Partnerami organizacji w realizacji programu "Edukacja dla Wszystkich" są rządy państw członkowskich, jak również narodowe komitety UNESCO, agendy ONZ, organizacje pozarządowe, Szkoły Stowarzyszone UNESCO, wyższe uczelnie uczestniczące w programie Katedr UNESCO, biura regionalne oraz instytuty edukacyjne UNESCO.

Rozwijaniu współpracy międzynarodowej w dziedzinie edukacji służą także specjalne programy, do których należą:

• program Szkół Stowarzyszonych UNESCO

• program Katedr UNESCO

• program UNEVOC

Programy stypendialne, współorganizowane przez UNESCO i rządy krajów członkowskich stanowią również ważny wkład w rozwój współpracy i wymiany międzynarodowej we wszystkich dziedzinach nauki.

Edukacja dla Wszystkich

Edukacja dla Wszystkich ("Education for All") jest od momentu zainicjowania na Światowej Konferencji w Jomtien (Tajlandia,1990) głównym programem edukacyjnym UNESCO. Uczestniczy w nim obecnie 180 krajów, a w realizację zaangażowane są także inne agendy systemu Stanów Zjednoczonych: Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju, Bank Światowy i UNICEF.

Na konferencji w Jomtien ustalono, że celem programu Edukacja dla Wszystkich jest doprowadzenie do zaspokojenia podstawowych potrzeb edukacyjnych wszystkich ludzi. Podkreślano przy tym konieczność zadbania o wysoką jakość procesu kształcenia (Art. 26 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka o powszechnym prawie do edukacji). Raport na temat poziomu zaspokojenia potrzeb edukacyjnych w poszczególnych krajach dostarczył alarmujących danych i stał się podstawą dyskusji. Konferencja przyjęła dokument Światowa Deklaracja "Edukacja dla Wszystkich" oraz plan działania na 10 lat. Za najpilniejsze uznano do prowadzenie do zaspokojenia podstawowych potrzeb edukacyjnych wszystkich ludzi, przez co rozumie się opanowanie umiejętności czytania, pisania, liczenia, formułowania myśli, rozwiązywania problemów, a także wpojenie postaw i wartości.

 Realizacja postanowień Światowej Konferencji w Jomtien była monitorowana przez UNESCO, a także oceniana na specjalnych konferencjach regionalnych, na które przygotowywano raporty krajowe.

 Międzynarodowa Konferencja "Edukacja dla Wszystkich" zorganizowana została w Warszawie 9-11.09.1993 pod hasłem "Podstawowe potrzeby edukacyjne w Europie Środkowej i Wschodniej w okresie przemian". Uczestnicy  rozpatrywali możliwość realizacji działań  regionalnych i krajowych, zaproponowanych przez konferencję w Jomtien. Podstawowym wnioskiem z dyskusji było stwierdzenie, że zróżnicowanie potrzeb edukacyjnych w poszczególnych krajach wymaga opracowania różnorodnych strategii, dlatego  też do realizacji programów należy włączyć społeczności lokalne, przedsiębiorców, organizacje pozarządowe, stowarzyszenia, etc. Działania powinny być prowadzone na szczeblu krajowym, zaś współpraca regionalna i międzynarodowa może być dla innych istotnym wsparciem. Dla regionu Europy Środkowo-Wschodniej za zadania szczególnie istotne uznano:

• rozwój demokratycznych i humanistycznych wartości i zachowań;

• uwypuklenie międzynarodowego wymiaru edukacji, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb edukacyjnych mniejszości narodowych

• zapobieganie analfabetyzmowi funkcjonalnemu

• edukację na rzecz środowiska naturalnego

• rozwój oświaty dorosłych

• edukację dla dzieci specjalnej troski

• kształcenie i doskonalenie nauczycieli.

Regionalna Konferencja "Edukacja dla Wszystkich" dla Europy i Ameryki Północnej zorganizowana została w Warszawie w dniach 6-8 lutego 2000. W konferencji wzięli udział przedstawiciele rządów 39 państw, a także organizacji między- i pozarządowych. Na podstawie przygotowanych raportów krajowych (Bilans EFA 2000) dokonano oceny działań w okresie 10 lat, które upłynęły od zakończenia konferencji w Jomtien. Przyjęta strategia działań na lata 2000-2015 zakładała konieczność:

• Tworzenia narodowych planów działania

• Zdobywania środków na realizację programu

• Zdobywania partnerów

• Szukania rozwiązań dla problemów specyficznych, takich jak edukacja w rejonach wiejskich czy edukacja dla mniejszości narodowych

• Śledzenia postępów drogą wymiany informacji i doświadczeń, współpracy bilateralnej i multilateralnej.

W rezultacie Konferencji przyjeto Ramowy Plan Działania, w którym sformułowano podstawowe zadania, stojące przed decydentami, zajmującymi się polityką edukacyjną: zdefiniowanie pojęcia "Edukacja bazowa", zapewnienie wszystkim, niezależnie od płci i wieku, dostęu do edukacji bazowej, a także zapewnienie dzieciom trzyletnim możliwości korzystania z edukacji przedszkolnej i wypracowanie narodowych strategii działań. 

Bilans osiągnięć programu "Edukacja dla Wszystkich", przygotowany przez państwa czonkowskie UNESCO na Światowe Forum  "Edukacja dla Wszystkich"  w Dakarze (Senegal 2000), uświadomi istnienie wielu nowych obszarów działania oraz ogrom potrzeb, wynikających z różnorodnej sytuacji gospodarczej i politycznej państw członkowskich. Następstwem tej konstatacji  było zalecenie, skierowne przez UNESCO do państw członkowskich, tworzzenia krajowych forów programu "Edukacja dla Wszystkich" oraz opracowywania krajowych planów działania.  

Obrady Światowego Forum w Dakarze zakończyły się sformułowaniem sześciu celów, które powinny zostać zrealizowane do 2015 roku:

1. Edukacja przedszkolna - upowszechnienie, poprawa jakości, objęcie nią dzieci ze środowisk zaniedbanych, ubogich;

2. Zapewnienie wszystkim dzieciom edukacji podstawowej, obowiązkowej, bezpłatnej i na odpowiednim poziomie, ze szczególnym uwzględnieniem dziewcząt, dzieci ze środowisk zaniedbanych i dzieci ze środowisk mniejszości etnicznych;

3. Zaspokojenie potrzeb edukacyjnych młodzieży i dorosłych, umożliwienie im zdobywania umiejętności i wiedzy niezbędnej w codziennym życiu;

4. Zmniejszenie o 50% liczby analfabetów wśród dorosłych, zapewnienie im równego dostępu do edukacji bazowej i możliwości stałego dokształcania się;

5. Eliminacja nierówności w dostępie kobiet do edukacji podstawowej i średniej oraz zapewnienie wszystkim kobietom edukacji bazowej;

6. Poprawa jakości kształcenia we wszystkich jego aspektach w celu zapewnienia wszystkim ludziom wymiernych rezultatów kształcenia.

Szkoły Stowarzyszone

Rozpowszechnianie idei współpracy międzynarodowej wśród dzieci i młodzieży przyczynia się do budowania wzajemnego zrozumienia, a dzięki temu do zachowania pokoju na świecie. Takie założenie legło u podstaw stworzenia, w 1953 roku programu Szkół Stowarzyszonych UNESCO. Przystąpiły do niego wówczas 33 szkoły ponadpodstawowe w 15 krajach członkowskich UNESCO. Dziś w programie uczestniczy 7900 instytucji oświatowych w 175 krajach, począwszy od przedszkoli, a skończywszy na placówkach kształcenia nauczycieli. Uczestnictwo szkoły w programie Szkół Stowarzyszonych UNESCO łączy się z moralnym zobowiązaniem do podejmowania wszelkich działań promujących kulturę pokoju i wzajemnego międzynarodowego zrozumienia.

Nowe logo Sieci Szkół Stowarzyszonych, wprowadzone z okazji 50. rocznicy jej istnienia w 2006 roku, składa się z połączonych symboli: otwartej książki (edukacja), której strony oznaczają także rozpostarte skrzydła gołębia (pokój) oraz globu ziemskiego (dialog kultur).

Szkoły Stowarzyszone UNESCO mają obowiązek:

• realizować podstawowe cele, zapisane w Akcie Konstytucyjnym UNESCO, zarówno w szkole, jak i poza nią

• uczestniczyć w programach proponowanych przez UNESCO; koncentrować swoją pracę wokół problemów edukacji dla pokoju, praw człowieka, demokracji i tolerancji, ochrony i promowania dziedzictwa kulturowego i naturalnego, różnorodności kulturowej, ekologii, rozwiązywania konfliktów bez użycia przemocy, solidarności z ofiarami przemocy, katastrof naturalnych i społecznych

• poszukiwać nowych metod pracy i stosować je

• realizując cele Szkół Stowarzyszonych współpracować z innymi placówkami edukacyjnymi krajowymi i zagranicznymi, z organizacjami pozarządowymi, przedsiębiorstwami, mediami i osobami prywatnymi

• twórczo traktować swój udział w Systemie Szkół Stowarzyszonych UNESCO i raz w roku informować komitet narodowy UNESCO o realizowanych programach i podejmowanych inicjatywach.

Podstawą do przygotowywania planów pracy szkoły stowarzyszonej jest Akt Konstytucyjny UNESCO oraz kalendarz międzynarodowych dni, tygodni, lat i dekad obchodzonych w ramach systemu Narodów Zjednoczonych.

Polskie szkoły włączyły się do programu w 1956 roku. Należą do niego łącznie 92 szkoły: podstawowe, gimnazja, licea, zespoły szkół, ośrodki specjalne. Są to szkoły zarówno publiczne, jak i prywatne, podlegające władzom oświatowym i realizujące ministerialne programy kształcenia. Ich "niezwykłość" podlega na zaangażowaniu się w promowanie w swoim regionie oraz w środowisku lokalnym podstawowych ideałów UNESCO.

Podstawowe tematy, wokół których koncentruje się działalność Szkół Stowarzyszonych UNESCO, to: prawa człowieka, demokracja, tolerancja, rozwiązywanie konfliktów bez stosowania przemocy, ochrona i promocja dziedzictwa kulturalnego i naturalnego oraz różnorodności kulturowej, solidarność z ofiarami przemocy, katastrof naturalnych i społecznych, zrównoważony rozwój. UNESCO proponuje szkołom udział w konferencjach, warsztatach, debatach, przede wszystkim zaś w projektach wiodących (tzw. flagship projects). Szkoły zachęcane są także do tworzenia własnych programów, jak również do uczestnictwa w programach nawiązujących do ideałów UNESCO, a proponowanych przez krajowe i zagraniczne organizacje pozarządowe.

Planując pracę Szkoły Stowarzyszone UNESCO powinny brać pod uwagę cztery aspekty kształcenia, inaczej mówiąc cztery drogi lub "filary", jak nazwano je w raporcie Międzynarodowej Komisji do spraw Edukacji dla XXI wieku (tzw. Raport Delors'a): uczyć się, aby wiedzieć - czyli zdobywać narzędzia rozumienia; uczyć się, aby działać - mieć świadomość możliwości oddziaływania na środowisko i wykorzystywać tę możliwość; uczyć się, aby żyć wspólnie - być aktywnym czonkiem grupy, społeczeństwa, umieć współpracować; uczyć się, aby być -rozwijać swoją osobowość, uczyć się osobistej odpowiedzialności.Program Szkół Stowarzyszonych UNESCO rozwijany jest na trzech poziomach: krajowym, regionalnym i międzynarodowym. Tworzenie krajowych sieci Szkół Stowarzyszonych UNESCO oraz koordynowanie ich pracy należy do zadań komitetów narodowych oraz ministerstw edukacji państw członkowskich. 

Włączanie szkół do systemu Szkół Stowarzyszonych UNESCO przebiega w dwóch etapach:

- w pierwszym wnioski szkół rozpatrywane są przez komisje edukacji komitetów narodowych UNESCO
- w drugim ocena i decyzja o przyjęciu lub odrzuceniu wniosku odbywa się w UNESCO.

W Polsce koordynacją programu Szkół Stowarzyszonych zajmuje się
Polski Komitet ds UNESCO, 00-901 Warszawa, Pałac Kultury i Nauki, 7 p.
tel.: + (48)(0) 22 620 33 55, fax: + (48)(0) 22 620 33 62
e-mail: komitet(at)unesco.pl

Koordynatorem programu Szkół Stowarzyszonych jest pani Krystyna Urbańska ([e-mail])

Stypendia i staże

UNESCO, we współpracy z rządami krajów członkowskich, oferuje szeroką gamę stypendiów oraz staże naukowe i zawodowe. Wszystkie stypendia i staże przeznaczone są dla absolwentów wyższych uczelni i rozdzielane są zgodnie z zasadą repartycji geograficznej. Pełne informacje na temat warunków, które należy spelnić, aby starać się o stypendium lub możliwość odbycia stażu znajdują się na stronie internetowej UNESCO. Poszukując informacji o możliwości odbycia stażu należy zwracać uwagę na to, do której grupy krajów kierowana jest oferta.

Polska uczestniczy w programie stypendialnym UNESCO/Polska oferując młodym pracownikom naukowym z krajów afrykańskich staże w polskich placówkach naukowych oraz prowadzi program stypendialny dla pracowników naukowych z krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Obydwa programy realizowane są przez Polski Komitet ds. UNESCO.

Edukacja nt. HIV/AIDS

Problematyką związaną z HIV/AIDS zajmuje się obecnie dziesięć agend NZ uczestniczących w Sojuszu Agend Narodów Zjednoczonych ds. HIV/AIDS (UNAIDS), działającym w 75 krajach świata.

Na zorganizowanym w maju 2006 w Nowym Jorku Posiedzeniu Wysokiego Szczebla w sprawie AIDS dokonano oceny postępów poczynionych od 2001 roku, kiedy przyjęta została Deklaracja Zobowiązań Narodów Zjednoczonych w sprawie HIV/AIDS.

Wśród publikowanych materiałów znalazł się m. in. aktualny Raport w sprawie globalnej epidemii AIDS. Wynika z niego, że mimo znacznych postępów w walce z epidemią, skala działań realizowanych w tym zakresie jest nadal niezadowalająca. Według danych statystycznych za ubiegły rok, na całym świecie żyje około 41 mln osób z wirusem HIV, a około 3 mln. zmarło na skutek AIDS.

W bieżącym roku w Światowym Dniu AIDS UNESCO organizuje szereg imprez na całym świecie. Znajdą się wśród nich m.in.:

• Konsultacje na temat potrzeb i możliwości pomocy nauczycielom z Afryce Południowej i Wschodniej, będącym nosicielami wirusa, organizowane w Nairobi przez organizacje zrzeszone w EFAIDS

• Warsztaty na temat „Młodzież i HIV” organizowane w New Delhi oraz warsztaty dla nauczycieli w Quito

• Forum edukacyjne na temat HIV i AIDS dla nauczycieli, osoby zajmujące się programami edukacyjnymi, uczniów i studentów, współorganizowane w Islamabadzie przez UNAIDS, UNICEF oraz Fundusz Ludnościowy NZ (UNFPA)

• Interaktywne spektakle teatralne, oparte na świadectwach ludzi żyjących z HIV i AIDS, planowane w Moskwie, a także w Bamako (Mali).

W portalu UNESCO tematyce HIV/AIDS poświęcona jest specjalna strona, na której znaleźć można materiały informacyjne i edukacyjne, związane z ta tematyką.

Strona internetowa poświęcona edukacji na temat HIV/AIDS powstała także w portalu Międzynarodowego Biura Edukacji w Genewie. Znajduje się na niej stale uaktualniany bank danych, zawierający: materiały dydaktyczne przeznaczone dla uczniów i nauczycieli szkół podstawowych oraz średnich, informacje o organizowanych konferencjach i warsztatach związanych z tą tematyką, liczne przykłady "dobrych praktyk" - podejmowanych w różnych krajach działań edukacyjnych wartych naśladowania. Strona istnieje w czterech językach: angielskim, francuskim, hiszpańskim i rosyjskim.

Sieć Katedr UNESCO

Program Sieci Katedr UNESCO (UNITWIN/UNESCO CHAIRS) powstał w 1992 r. na podstawie decyzji 26 sesji Konferencji Generalnej. Jego celem jest wspomaganie i rozwój współpracy międzynarodowej między uczelniami wyższymi poprzez wymianę wiedzy, a także promowanie solidarności akademickiej w skali całego świata.

W 124 krajach świata powołano dotychczas 575 katedr UNESCO; 9 z nich działa w Polsce. 

W dniach 13 - 15 listopada 2002 r., w dziesiątą rocznicę powstania programu UNESCO/UNITWIN, w siedzibie UNESCO w Paryżu odbyło się Światowe Forum Katedr UNESCO. Uczestnicy spotkania omówili udział katedr w realizacji celów UNESCO oraz uzgodnili dalsze zasady działania, uwzględniające nową strategię średnioterminową UNESCO na lata 2002-2007. W spotkaniu  wzięła udział prof. Renata Siemieńska, kierownik Katedry UNESCO "Kobiet, Społeczeństwa i Rozwoju" przy UW.

Katedry UNESCO w Polsce

9 Katedr UNESCO spośród 575 istniejących na świecie to katedry polskie. W kolejności ich ustanowienia są to:

Katedra UNESCO Praw Człowieka i Pokoju, ustanowiona w 1993 r. przy Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Kieruje nią prof. Tadeusz Jasudowicz.

Zadaniem Katedry jest organizacja i promocja zintegrowanego systemu badań, szkoleń, informacji i dokumentacji, służących edukacji dla demokracji i pokoju oraz poszanowaniu praw ludzkich. Katedra stawia sobie za cel rozwój współpracy regionalnej i międzynarodowej w dziedzinie badań nad demokracją i prawami jednostki. 
Za swoje szczególne zadanie Katedra uważa propagowanie i stałe doskonalenie krajowego systemu edukacji dla demokracji i pokoju, w ramach którego rozwija się specjalne programy edukacyjne dla pracowników służb publicznych, takich jak wojsko, policja, personel penitencjarny, ale także dla nauczycieli, administracji publicznej i pracowników wymiaru sprawiedliwości.
Kontakt: prof. Tadeusz Jasudowicz, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Wydział Prawa i Administracji
87-100 Toruń, ul. Fosa Staromiejska 1a, tel. [phone], e-mail: [e-mail]

Katedra UNESCO Trwałego Rozwoju, ustanowiona w 1994 r. przy Europejskim Instytucie ds. Rozwoju Lokalnego i Regionalnego UW. Kieruje nią  prof. Bogdan Jałowiecki.

Celem Katedry jest propagowanie zintegrowanego systemu badań, informacji i dokumentacji, a także rozwój specjalistycznych szkoleń podyplomowych. Zajmuje się ona analizą ekonomicznych, społeczno-politycznych i społeczno-kulturalnych aspektów zrównoważonego rozwoju z punktu widzenia wielu dziedzin wiedzy. Efektem jest wypracowywanie metod nadających się do zastosowania w różnorodnych dziedzinach, a także tworzenie warunków dla powstania zintegrowanej polityki w dziedzinie środowiska i rozwoju. Katedra brała m.in. udział w programie badawczym, dotyczącym zjawiska „ucieczki mózgów”, nasilającego się w Europie Południowo-Wschodniej. Program realizowany był przez UNESCO/CEPES w Bukareszcie.
Kontakt: prof. Bogdan Jałowiecki, Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych, Uniwersytet Warszawski
00-927 Warszawa, ul. Krakowskie Przedmieście 30
tel. [phone], fax: [phone]
e-mail: [e-mail]

Katedra UNESCO Jakości Nauczania i Nauki ustanowiona w 1996 r. na Uniwersytecie Warmii i Mazur w Olsztynie. Kieruje nią  prof. Józef Górniewicz.

Celem działania Katedry jest doskonalenie procesu jakości kształcenia w polskich uczelniach wyższych, w związku z dostosowywaniem polskiego prawa do prawodawstwa Unii Europejskiej. Służą temu m.in.: zmiany struktury procesu dydaktycznego oraz treści kształcenia, wypracowywanie narzędzi oceny jakości kształcenia w uczelniach wyższych.Katedra prowadzi systematyczne badania nad oceną jakości kształcenia na wszystkich kierunkach akademickich, organizuje zajęcia warsztatowe dla pracowników różnych wydziałów, przygotowujące ich do prowadzenia monitoringu zajęć, dokonuje oceny kompetencji zawodowych absolwentów szkół wyższych, porównuje je z oczekiwaniami stawianymi przez pracodawców.Efektem badań prowadzonych przez Katedrę jest zebranie bogatego materiału empirycznego do opracowania modelu wzorcowego przebiegu procesu dydaktycznego.
Kontakt: prof. Józef Górniewicz, Uniwersytet Warmii i Mazur
10-719 Olsztyn, ul. Oczapowskiego 2, tel. [phone]

Katedra UNESCO ds. Kobiet, Społeczeństwa i Rozwoju ustanowiona w 1996 r. przy Wydziale Filozofii i Socjologii UW. Kieruje nią prof. Renata Siemieńska.

Głównym zadaniem Katedry jest rozwój, przy udziale współpracy międzynarodowej, badań, programów szkoleniowych i projektów edukacyjnych związanych z problematyką kobiecą. Stawia sobie również za cel rozwój pogłębionych badań i organizację wysokiej jakości szkoleń dla studentów, badaczy, przedstawicieli organizacji rządowych i dziennikarzy, mających na celu propagowanie interdyscyplinarnego podejścia do problematyki kobiecej. Za swoje zadanie uważa także propagowanie wyników tych badań wśród społeczności akademickiej, w środowiskach decydenckich oraz opiniotwórczych, a także ich udostępnianie opinii publicznej.Katedra może poszczycić się organizacją seminariów na takie m.in. tematy: "Kobiety na świecie", "Udział kobiet w życiu publicznym", "Płeć i rynek pracy w perspektywie międzynarodowej", "Płeć i uczestnictwo w życiu politycznym - perspektywa międzynarodowa". W 2004 Katedra zorganizowała także konferencję na temat "Katedry w nauce w europejskiej perspektywie działań na rzecz równego statusu kobiet i mężczyzn".
Kontakt: prof. Renata Siemieńska, Instytut Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego
00-325 Warszawa, ul. Krakowskie Przedmieście 26/28
tel.: [phone], e-mail: [e-mail]

Katedra UNESCO Medycyny Molekularnej ustanowiona w 1998 r. przy Polskiej Akademii Nauk.

Podstawowym zadaniem Katedry jest praca nad zintegrowanym systemem badań, szkoleń, informacji i dokumentacji w dziedzinie medycyny molekularnej. Celem istnienia Katedry jest także nawiązywanie współpracy z naukowcami prowadzącymi badania w tej dziedzinie na świecie, szczególnie zaś w krajach Europy Wschodniej. Zadaniem Katedry jest także udział w realizacji projektów z dziedziny biologii molekularnej inicjowanych przez UNESCO.
Kontakt: prof. Leszek Kaczmarek, Instytut Biologii Doświadczalnej PAN
02-093 Warszawa, ul. Pasteura 3, tel. [phone]

Katedra UNESCO/EOLOSS Zarządzania dla Rozwoju ustanowiona w 1998 r. przy Akademii Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego. Kieruje nią prof. Stefan Kwiatkowski.

Działalność Katedry służy lepszemu zrozumieniu istoty nowych umiejętności w dziedzinie przedsiębiorczości i zarządzania, wynikających z rosnącej roli wiedzy w procesie trwałego rozwoju.Katedra, mająca charakter wirtualny, działa poprzez prowadzenie seminariów i wydawanie publikacji na temat przedsiębiorczości i kapitału intelektualnego, a także na temat przedsiębiorczości intelektualnej. Jej celem jest osiągnięcie lepszego zrozumienia roli wyższych uczelni jako producentów i jednocześnie dystrybutorów wiedzy w kontekście zmieniających się wymagań rynku pracy. Katedra zajmuje się także opracowywaniem nowych modułów nauczania oraz materiałów edukacyjnych dla uczelni kształcących w dziedzinie zarządzania, ekonomii i nauk technicznych.W takcie opracowywania są założenia międzynarodowego programu badań porównawczych na temat przedsiębiorczości intelektualnej i jej wpływu na rynek pracy w XXI wieku.
Kontakt: prof. Stefan Kwiatkowski, Akademia Przedsiębiorczości i Zarządzania im. L. Koźmińskiego
00-987 Warszawa, ul. Jagiellońska 59
tel. [phone], e-mail: [e-mail]

Katedra UNESCO do Badań nad Przekładem i Komunikacją Międzykulturową ustanowiona w lipcu 2002 r. przy Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Kieruje nią prof. Elżbieta Muskat-Tabakowska z Katedry Filologii Angielskiej.

Priorytetowym kierunkiem działalności badawczo-naukowej Katedry są prace, mające na celu usprawnienie wszystkich etapów procesu szkolenia tłumaczy, który nie ma jeszcze w Polsce ustalonej tradycji. Szczególny nacisk kładzie się na wypracowanie metod uczenia za pośrednictwem Internetu oraz przygotowywanie baz danych. W działalności dydaktycznej Katedry na szczególną uwagę zasługują Podyplomowe Studia dla Tłumaczy Konferencyjnych, prowadzone w ścisłej współpracy z odpowiednimi służbami Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej. Ponadto Katedra prowadzi roczne studia dla tłumaczy literatury oraz studia doktoranckie z zakresu przekładoznawstwa i komunikacji międzykulturowej. Rozwija współpracę z instytucjami krajowymi i zagranicznymi o analogicznym profilu oraz wymianę doświadczeń, studentów i kadry, wspólną organizację warsztatów i seminariów. Katedra jest zaangażowana w działalność popularyzatorską i wydawniczą: organizuje seminaria, spotkania i wykłady poświęcone różnym aspektom teorii i praktyki przekładu.
Kontakt: Katedra UNESCO przy Wydziale Filologicznym UJ 
31-110 Kraków, ul. Czapskich 4, II p. pokój 202 
tel. [phone], fax [phone], e-mail: katedra.unesco(at)uj.edu.pl
http://www2.uj.edu.pl/katedraunesco  

Katedra UNESCO Pedagogiki Społecznej im. Janusza Korczaka, ustanowiona w listopadzie 2004 r. na Wydziale Nauk Pedagogicznych Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie. Kierują nią prof. Adam Frączek i prof. Barbara Smolińska-Theiss.

Ceremonia uroczystego otwarcia Katedry odbyła się 14 maja 2005 r. w trakcie posiedzenia Senatu uczelniz okazji Święta Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Głównym zadaniem tej Katedry, zajmującej się problematyką korczakowską, jest przedstawienie Janusza Korczaka nie tylko jako znanej, bohaterskiej postaci, lecz przede wszystkim jako twórcy ważnego działu pedagogiki specjalnej. Katedra otacza szczególną troską dorobek biblioteki korczakowskiej, dba o archiwa korczakowskie i zajmie się wydaniem wszystkich dzieł Janusza Korczaka.Drugim ważnym kierunkiem działalności Katedry jest współpraca z Międzynarodowym Stowarzyszeniem im. Janusza Korczaka i jego ośrodkami w poszczególnych krajach, zwłaszcza zaś z tymi w Izraelu i w Niemczech.
Kontakt: prof. Adam Frączek, Akademia Pedagogiki Specjalnej
02-353 Warszawa, ul. Szczęśliwicka 40
tel. [phone], e-mail: [e-mail]

Katedra UNESCO Studiów Interdyscyplinarnych ustanowiona w 2006 roku przy Katedrze Fizyki Teoretycznej Uniwersytetu Wrocławskiego. Kieruje nią prof. Andrzej Pękalski.

Ceremonia uroczystego otwarcia Katedry odbyła się 24 listopada 2006 r. Katedra powstała jako interdyscyplinarny ośrodek badawczy i edukacyjny o zasięgu międzynarodowym. W pierwszym etapie rozwoju realizuje głównie cele edukacyjne, w miarę zdobywania doświadczeń rozbudowywane będą cele badawcze. Poprzez różnorodne zajęcia (wykłady, ćwiczenia praktyczne i zajęcia w laboratoriach komputerowych) uczestnicy kursów edukacyjnych organizowanych przez Katedrę poznawać będą narzędzia badawcze i język opisu układów złożonych występujących w socjologii, ekonomii, ekologii, jak również w szeroko rozumianej sferze administracyjno-politycznej. Podejście interdyscyplinarne stosowane w procesie edukacyjnym ma na celu umożliwienie uczestnikom kursów skutecznego wykorzystywania dorobku różnych dyscyplin naukowych do rozwiązywania konkretnych problemów, z którymi spotykają się w codziennej pracy zawodowej.
Kontakt: prof. Andrzej Pękalski, Uniwersytet Wrocławski, Wydział Fizyki
50-137 Wrocław, pl. Uniwersytecki 1
tel. [phone], fax [phone]
e-mail: unesco(at)adm.uni.wroc.pl
http://www.kusi.ift.uni.wroc.pl

Polski Komitet ds UNESCO utrzymuje stały kontakt roboczy z wszystkimi wymienionymi wyżej Katedrami. Chcąc zwiększyć aktywność Katedr UNESCO w Polsce i spowodować, by były szerzej wykorzystywane do współpracy edukacyjnej z innymi krajami, Komitet w uzgodnieniu z Ministerstwem Edukacji Narodowej i Sportu, zorganizował w dniu 18 lutego 2005 roku pierwszą naradę roboczą z udziałem przedstawicieli wszystkich Katedr UNESCO działających na 8 polskich uczelniach (w Warszawie, Krakowie, Olsztynie i Toruniu). Narada służyła wymianie doświadczeń oraz informacji na temat działalności poszczególnych Katedr. Uczestniczący w naradzie Dyrektor Europejskiego Centrum Szkolnictwa Wyższego (CEPES) UNESCO w Bukareszcie, Jan Sedlak wygłosił odczyt na temat działalności Centrum oraz miejsca Katedr w realizacji programów UNESCO.

W spotkaniu wzięli udział także pracownicy Departamentu Współpracy Międzynarodowej i Departamentu Szkolnictwa Wyższego MENiS, a także Gabinetu Prezesa Polskiej Akademii Nauk.

Marzec 12 2008

• Program sieci katedr UNESCO (UNITWIN/UNESCO CHAIRS)

• Katedry UNESCO w Polsce

Edukacja

2008: priorytety UNESCO w dziedzinie edukacji

Jakość, finansowanie i zarządzanie edukacją, a także edukacja włączająca to zagadnienia, które znajdą się wśród priorytetów UNESCO na 2008 rok. Będzie to także rok kilku międzynarodowych spotkań i konferencji związanych z realizacją programu „Edukacji dla Wszystkich”. W różnych regionach świata odbędą się m.in.:

• Siódme Spotkanie Ministrów Edukacji dziewięciu najbardziej zaludnionych krajów świata (10-12 marca na Bali) poświęcone jakości edukacji nauczycieli jako kwestii kluczowej dla reformy systemu oświaty

• Dwie Konferencje Regionalne UNESCO poświęcone zagadnieniom alfabetyzacji w regionie Ameryki Łacińskiej i Karaibów, a także w Środkowej i Wschodniej Europie i w krajach kaukaskich

• Międzynarodowa Konferencja Edukacyjna 24-29 listopada w Genewie, poświęcona edukacji włączającej.

Rok 2008 zakończy się międzynarodowym spotkaniem Grupy Wysokiego Szczebla ds. programu Edukacji dla Wszystkich oraz publikacją kolejnego Globalnego Raportu programu EdW na rok 2009, poświęconego finansowaniu i zarządzaniu edukacją w poszczególnych regionach i krajach świata.

Przypadający na 21-27 kwietnia Tydzień Edukacji Globalnej będzie w tym roku obchodzony pod hasłem: „Wysokiej jakości edukacja drogą do przeciwdziałania wykluczeniom”. W roku 2008 - Międzynarodowym Roku Języków - wiele uwagi poświeconej zostanie różnorodności językowej i edukacji w tej dziedzinie. Jest to również Rok Planety Ziemi, w którym szczególnego znaczenia nabiera edukacja na temat zrównoważonego rozwoju.

Ważne dni związane z edukacją, które obchodzone będą przez społeczność międzynarodową, to Dzień Języka Ojczystego (21 lutego), Dzień Alfabetyzacji (8 września), Międzynarodowy Dzień Nauczyciela (5 października) oraz Światowy Dzień AIDS (1 grudnia).

---