Lista światowego dziedzictwa UNESCO

Flaga UNESCO

Pierwszy sekretarz generalny UNESCO, Julian Huxley z ojcem

Lista Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości - to lista obiektów, objętych szczególną ochroną międzynarodowej organizacji UNESCO, filii ONZ, ze względu na ich unikatową wartość kulturową bądź przyrodniczą dla ludzkości. Pierwszym sekretarzem generalnym UNESCO w 1945 został Julian Huxley, angielski biolog i pisarz. Lista obejmuje (w czerwcu 2007) 851 obiektów w 140 krajach, w tym 660 obiektów dziedzictwa kulturowego (K), 166 przyrodniczego (P) i 25 mieszanych (K, P). W sprawie wpisania danego obiektu na listę decyduje Komitet Światowego Dziedzictwa w trakcie corocznej sesji, począwszy od 1977 roku. Nominacje zgłaszane są przez poszczególne kraje.

Spis treści [ukryj] 1 Kryteria 2 UNESCO w Polsce 3 Listy obiektów 4 Obiekty UNESCO wg regionów 5 Lista sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO 6 Zobacz też: 7 Linki zewnętrzne

Kryteria [edytuj]

O objęciu danego obiektu ochroną UNESCO w ramach listy światowego dziedzictwa decyduje szereg kryteriów. Do końca 2004 roku było sześć kryteriów dla obiektów dziedzictwa kulturowego i cztery dla przyrodniczego. W 2005 połączono je w jednorodną listę dziesięciu kryteriów. Dany obiekt musi reprezentować "unikatową uniwersalną wartość" i spełniać przynajmniej jeden z poniższych warunków:

Kryteria kulturowe

• I. "reprezentować arcydzieło ludzkiego geniuszu twórczego"

• II. "przedstawiać ważną wymianę ludzkich wartości, na przestrzeni dziejów lub w obszarze danego regionu świata, w zakresie rozwoju architektury lub technologii, w sztukach monumentalnych, urbanistyce lub projektowaniu krajobrazu"

• III. "przedstawiać unikatowe albo przynajmniej wyjątkowe świadectwo tradycji kulturowej lub istniejącej albo minionej cywilizacji"

• IV. "przedstawiać szczególny przykład typu budowli, zespołu architektonicznego lub technologicznego albo krajobrazu ilustrującego ważny etap (lub etapy) w historii ludzkości"

• V. "przedstawiać szczególny przykład tradycyjnego ludzkiego osadnictwa, zagospodarowania ziemi lub morza, reprezentatywny dla danej kultury (lub kultur), albo ludzkiej interakcji ze środowiskiem, szczególnie jeśli stało się ono zagrożone wskutek nieodwracalnej zmiany"

• VI. "pozostawać w bezpośrednim lub namacalnym związku z wydarzeniami lub żywą tradycją, pomysłowością lub wierzeniami albo z dziełami artystycznymi lub literackimi o wyjątkowym uniwersalnym znaczeniu (Komitet uznaje, że to kryterium powinno być stosowane w połączeniu z innymi kryteriami)"

Kryteria przyrodnicze

• VII. "obejmować wyjątkowe zjawiska przyrodnicze lub tereny szczególnego naturalnego piękna i o estetycznym znaczeniu"

• VIII. "przedstawiać szczególne świadectwo ważnych etapów w historii planety, zawierające ślady dawnego życia, istotnych toczących się procesów geologicznych tworzących formy ukształtowania terenu lub istotne formacje geomorficzne lub fizjograficzne"

• IX. "przedstawiać szczególny przykład toczących się procesów ekologicznych i biologicznych, istotnych dla ewolucji i rozwoju lądowych, słodkowodnych, przybrzeżnych i morskich ekosystemów lub społeczności roślin i zwierząt"

• X. "obejmować najważniejsze środowiska przyrodnicze do ochrony różnorodności form życia, łącznie z zagrożonymi gatunkami o uniwersalnej wartości z punktu widzenia nauki i konserwacji przyrody."

UNESCO w Polsce [edytuj]

Toruń jest siedzibą Ligi Polskich Miast i Miejsc UNESCO

Polska, jako kraj cechujący się niewątpliwym bogactwem tradycji i naturalnego piękna, i aktywnie dbający o jego ochronę, jest nie tylko jednym z pierwszych Państw-sygnatariuszy Konwencji dziedzictwa światowego, ale również jednym z czołowych reprezentantów na Liście Światowego Dziedzictwa. Zgodnie ze stanem z lipca 2006 roku, zostało na nią wpisanych 13 polskich dóbr. To daje nam 9 miejsce w Europie i 15 na świecie.

Miasta i obiekty w Polsce, znajdujące się na Liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO, w celu przekazywania informacji, współpracy i promocji skupiły się w Ligę Polskich Miast i Miejsc UNESCO w Toruniu. Siedzibą Ligi UNESCO jest miasto Toruń, jeden z wyróżnionych przez UNESCO miast.

Zamość na Liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO

Kraków na Liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO

Malbork na Liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO

Kościół św. Filipa i św. Jakuba w Sękowej na Liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO

Na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO w Polsce znalazły się:

• 1978 - Stare Miasto w Krakowie (K)

• 1978 - Zabytkowa kopalnia soli w Wieliczce (K)

• 1979 - Auschwitz-Birkenau. Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady (1940-1945) (K)

• 1979 - Białowieski Park Narodowy - (wspólnie z Białorusią) (P)

• 1980 - Stare Miasto w Warszawie (K)

• 1992 - Stare Miasto w Zamościu - przykład renesansowej zabudowy miejskiej (K)

• 1997 - Średniowieczny zespół miejski Torunia (K)

• 1997 - Zamek Krzyżacki w Malborku (K)

• 1999 - Kalwaria Zebrzydowska: manierystyczny zespół architektoniczny i krajobrazowy oraz park pielgrzymkowy z XVII w. (K)

• 2001 - Kościoły Pokoju w Jaworze i Świdnicy (K)

• 2003 - Drewniane kościoły południowej Małopolski i Podkarpacia - Binarowa, Blizne, Dębno Podhalańskie, Haczów, Lipnica Murowana, Sękowa (K)

• 2004 - Park Mużakowski nad rzeką Nysą (wspólnie z Niemcami) (K)

• 2006 - Hala Stulecia (Hala Ludowa) we Wrocławiu (K)

Listy obiektów [edytuj]

• Obiekty z listy dziedzictwa UNESCO w Afryce

• Obiekty z listy dziedzictwa UNESCO w Ameryce Południowej

• Obiekty z listy dziedzictwa UNESCO w Ameryce Północnej i Środkowej

• Obiekty z listy dziedzictwa UNESCO w Australii i Oceanii

• Obiekty z listy dziedzictwa UNESCO w Azji

• Obiekty z listy dziedzictwa UNESCO w Europie

Obiekty UNESCO wg regionów [edytuj]

Region	Przyrodnicze	Kulturowe	Przyrodniczo-kulturowe	RAZEM
Afryka (bez krajów arabskich)	33	38	3	74
Kraje arabskie	3	58	1	62
Azja (bez krajów arabskich i Rosji), Australia i Oceania	45	127	11	183
Europa (z Rosją) i Ameryka Północna	51	356	7	414
Ameryka Łacińska	34	80	3	117

Lista sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO [edytuj]

Konferencja	Rok	Data	Miasto	Kraj
1	1977	27.06-1.07	Paryż	Francja
2	1978	5-8.09	Waszyngton	Stany Zjednoczone
3	1979	22-26.10	Kair i Luksor	Egipt
4	1980	1-5.09	Paryż	Francja
5	1981	26-30.10	Sydney	Australia
6	1982	13-17.12	Paryż	Francja
7	1983	5-9.12	Florencja	Włochy
8	1984	29.10-2.11	Buenos Aires	Argentyna
9	1985	2-6.12	Paryż	Francja
10	1986	24-28.11	Paryż	Francja
11	1987	7-11.12	Paryż	Francja
12	1988	5-9.12	Brasilia	Brazylia
13	1989	11-15.12	Paryż	Francja
14	1990	7-12.12	Banff	Kanada
15	1991	9-13.12	Kartagina	Tunezja
16	1992	7-14.12	Santa Fe	Stany Zjednoczone
17	1993	6-11.12	Cartagena	Kolumbia
18	1994	12-17.12	Phuket	Tajlandia
19	1995	4-9.12	Berlin	Niemcy
20	1996	2-7.12	Mérida	Meksyk
21	1997	1-6.12	Neapol	Włochy
22	1998	30.11-5.12	Kioto	Japonia
23	1999	29.11-4.12	Marrakesz	Maroko
24	2000	27.11-2.12	Cairns	Australia
25	2001	11-16.12	Helsinki	Finlandia
26	2002	24-29.06	Budapeszt	Węgry
27	2003	30.06-5.07	Paryż	Francja
28	2004	28.06-7.07	Suzhou	Chińska Republika Ludowa
29	2005	10-17.07	Durban	Republika Południowej Afryki
30	2006	8-16.07	Wilno	Litwa
31	2007	23.6-1.07	Christchurch	Nowa Zelandia
32	2008	2-10.07	Québec	Kanada

---