KONTROLA OBROTU TOWAROWEGO Z ZAGRANICĄ
Skuteczna, odpowiadająca standardom międzynarodowym, kontrola obrotu z zagranicą produkowanymi w kraju oraz importowanymi "wrażliwymi" towarami i technologiami skutkuje nieskrępowanym dostępem krajowych przedsiębiorstw do najnowocześniejszych towarów, technologii i myśli technicznej, którymi obrót na rynkach światowych objęty jest międzynarodową kontrolą.
Posiadanie przez nasz kraj efektywnego systemu kontroli jest zatem jednym z elementów umożliwiających wejście do Polski zagranicznego kapitału, tak ważnego czynnika rozwoju gospodarczego. Krajowy system kontroli jest więc częścią polityki integracyjnej naszego kraju. Przystąpienie Polski w niedalekiej przyszłości do Unii Europejskiej, wiąże się z przyjęciem przez nasz kraj standardów obowiązujących w tych organizacjach, również w zakresie kontroli eksportu, importu i tranzytu towarów i technologii objętych listami kontrolnymi międzynarodowych porozumień nieproliferacyjnych. . Przekonanie, że Polska w nieodległej przyszłości stanie się członkiem Unii Europejskiej było powodem modyfikacji w 2000 roku regulacji prawnych, mechanizmów i procedur, związanych z kontrolą obrotu z zagranicą towarami i technologiami podwójnego zastosowania oraz uzbrojeniem i dostosowania ich do unijnego porządku prawnego. W styczniu 2001 roku weszła w życie ustawa o obrocie z zagranicą towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także dla międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa.
Wspólna polityka zagraniczna - wspólna polityka bezpieczeństwa jest w międzynarodowym systemie kontroli obrotu uzbrojeniem oraz towarami i technologiami podwójnego zastosowania, wypracowanym przez międzynarodowe organizacje i porozumienia nieproliferacyjne oraz reżimy kontrolne, uczestniczy ponad 30 najbardziej rozwiniętych państw świata.
(Polska jest członkiem organizacji i ugrupowań międzynarodowych i ratyfikowała wszystkie ważne konwencje i traktaty.) . . Współdziałamy z uczestnikami tych porozumień, w celu przyczynienia się do regionalnego i międzynarodowego bezpieczeństwa i stabilności, poprzez zwiększenie przejrzystości i odpowiedzialności w transferach broni konwencjonalnych oraz towarów i technologii podwójnego zastosowania, by zapobiec ich nagromadzeniu, powodującemu destabilizację międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa.
Regulacje przyjęte w prawie polskim to Ustawa o obrocie z zagranicą towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa zachowuje zebrane w minionych latach w Polsce doświadczenia. Przeniesiono do niej z poprzednich regulacji prawnych, a które sprawdziły się w praktyce (cofanie i zmian zezwoleń, instytucja międzynarodowego certyfikatu importowego, certyfikatu weryfikacji dostawy, oświadczenia końcowego użytkownika, kontroli obrotu), a także uwzględniono ważne elementy kontroli obrotu z zagranicą towarów i technologii podwójnego zastosowania oraz uzbrojenia, praktykowane w państwach Unii Europejskie i NATO: - wprowadzono zezwolenia generalne i zezwolenia globalne na eksport, import lub tranzyt towarów lub technologii objętych kontrolą, - rozszerzono kontrolę na towary nie wymienione w listach kontrolnych, jeżeli istnieje niepewność, co do ich ostatecznego zastosowania, - wprowadzono kontrolę obrotu technologii trudno uchwytnych, przekazywanych za pomocą komputerów, faksów, telefonów, szkoleń, - umożliwiono angażowanie się przedsiębiorstwa w proces kontroli obrotu z zagranicą towarami strategicznymi, - stworzono podstawy do rozwoju partnerskiej współpracy przedsiębiorców z administracją rządową.
Ustawa stanowi, że obrót z zagranicą towarami i usługami o znaczeniu strategicznym jest zabroniony z mocy prawa, jeżeli nie zostały spełnione przez przedsiębiorcę warunki i ograniczenia określone w tej ustawie, przepisach innych ustaw oraz umowach i innych zobowiązaniach międzynarodowych. Taki zapis oznacza, że wydawane przez Ministerstwo zezwolenie na eksport, import, tranzyt lub świadczenie usługi jest przywilejem, który przedsiębiorca otrzymuje, gdy spełni wszystkie warunki określone w przepisach prawa oraz umowach i zobowiązaniach międzynarodowych. Przywilej taki - w postaci wydanego zezwolenia - można przedsiębiorcy odebrać, zmienić go lub w ogóle nie wydać.
Kontrola eksportu. Zgodnie z przywołaną wyżej ustawą, polski przedsiębiorca przed złożeniem wniosku w wydanie zezwolenia indywidualnego, jest zobowiązany upewnić się czy: -końcowy użytkownik ma zamiar wykorzystać uzbrojenie do łamania lub tłumienia praw człowieka i podstawowych swobód, -dostawa uzbrojenia będzie stanowić zagrożenie dla pokoju lub w inny sposób przyczyni się do zakłócenia stabilizacji w regionie, -kraj końcowego przeznaczenia popiera, ułatwia lub zachęca do terroryzmu lub przestępczości międzynarodowej, -uzbrojenie może być użyte w innym celu niż do zaspokojenia uzasadnionych potrzeb obrony i bezpieczeństwa państwa odbiorcy.
Dodatkowo Ministerstwo żąda od polskiego przedsiębiorcy dostarczenia międzynarodowego certyfikatu importowego lub oświadczenia końcowego użytkownika, potwierdzonego przez właściwe władze kraju zagranicznego importera. Oświadczenie końcowego użytkownika jest wystawiane przez zagranicznego końcowego użytkownika i zawiera treść wymaganą przez Ministerstwo. Oświadczenie to ma być także poświadczone przez zagranicznego importera i właściwe władze kraju końcowego przeznaczenia.
Jest to dokument wykorzystywany we wszystkich transakcjach eksportowych i ma na celu przekazanie odpowiedzialności na zagranicznych partnerów handlowych i ich władze oraz zabezpieczenie transferu towarów przed dostawą do nieuprawnionego odbiorcy. . Oświadczenie, oprócz takich informacji jak: określenie kraju końcowego przeznaczenia; nazwę i adres zagranicznego końcowego użytkownika; określenie towaru o znaczeniu strategicznym, jego opis, ilość i wartość; opis ostatecznego zastosowania towaru o znaczeniu strategicznym, - wskazanie pośrednich odbiorców i nabywców, zawiera również zobowiązanie do nie przekazywania towaru o znaczeniu strategicznym żadnemu innemu odbiorcy bez uprzedniej zgody polskich organów kontroli obrotu, powinno też zawierać zobowiązanie, że bez wcześniejszej pisemnej zgody Rządu Rzeczypospolitej Polskiej zagraniczny końcowy użytkownik i importer nie będzie: - reeksportować; - sprzedawać, komukolwiek pożyczać, lub w inny sposób dysponować towarami (technologiami) wymienionymi w oświadczeniu, poza krajem ostatecznego użytkownika,
Zobowiązanie to dotyczy również części zamiennych, specjalistycznego oprzyrządowania, dokumentacji i instrukcji, niezbędnych do obsługi serwisowej itp. . Wymagane przez Ministerstwo zobowiązania, umieszczane w oświadczeniu końcowego użytkownika, oświadczeniu zagranicznego importera oraz w poświadczeniu urzędu administracji rządowej kraju końcowego użytkownika pozwalają scedować odpowiedzialność na zagraniczne władze i sprowadzić do minimum niebezpieczeństwo transferu towarów do nieuprawnionego odbiorcy.
Kontrola importu. Na podstawie przepisów ustawy z 29 listopada 2000 r. Ministerstwo może wydać certyfikat importowy lub potwierdzić oświadczenie końcowego użytkownika tylko w przypadku, gdy władze kraju zagranicznego importera tego wymagają.
Ustawa stanowi także, że międzynarodowy certyfikat importowy oraz oświadczenie końcowego użytkownika są dokumentami przeznaczonymi do okazania właściwym władzom poza granicami Polski i zaświadczają o wiarygodności polskiego importera oraz o objęciu kontrolą przez powołane do tego organy transakcji importu do Polski towarów o znaczeniu strategicznym.
Ministerstwo może odmówić wydania certyfikatu importowego lub odmówić potwierdzenia oświadczenia końcowego użytkownika, jeżeli nie jest możliwe potwierdzenie, że import do Polski objęty jest kontrolą, bądź brak jest rękojmi do prowadzenia obrotu towarami o znaczeniu strategicznym zgodnego z prawem.
Kontrola obrotu innymi towarami nie wymienionymi w listach kontrolnych. Polskie regulacje prawne przewidują też, że przedsiębiorca jest obowiązany wystąpić z wnioskiem o wydanie zezwolenia na eksport lub usługę pośrednictwa w eksporcie towarów nie znajdujących się w wykazach towarów strategicznych, na które wymagane jest zezwolenie, jeżeli wie lub ma uzasadnione podstawy do przypuszczenia, że : 1).eksportowane towary lub usługi mogą zostać w całości lub części wykorzystane do łamania lub tłumienia praw człowieka i podstawowych swobód; 2). dostawa towarów będzie stanowić zagrożenie dla pokoju lub w inny sposób przyczyni się do zakłócenia stabilizacji w regionie; 3).kraj końcowego przeznaczenia popiera, ułatwia lub zachęca do terroryzmu lub przestępczości międzynarodowej; 4).eksportowane towary mogą być użyte w innym celu, niż do zaspokojenia uzasadnionych potrzeb obrony i bezpieczeństwa państwa odbiorcy.
Kontrola tranzytu. Wspomniana wyżej ustawa stanowi także, że tranzyt nie krajowego towaru podwójnego zastosowania, którego przemieszczanie ma się zakończyć poza polskim obszarem celnym, wymaga zezwolenia wydawanego przez dyrektora granicznego urzędu celnego. Zezwolenie takie wydaje się na wniosek przewoźnika.
Zezwolenia na tranzyt pośredni, tj. tranzyt uzbrojenia oraz towarów i technologii podwójnego zastosowania, którego przemieszczenie przez polski obszar celny następuje z przeładunkiem / np. w porcie morskim / wydaje Ministerstwo. Eksport, import lub tranzyt towarów o znaczeniu strategicznym może odbywać się wyłącznie w wyznaczonych urzędach celnych.
Pośrednictwo. Zgodnie z przywołaną wyżej ustawą z 29 listopada 2000 r. nt. kontroli obrotu z zagranicą towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, przedsiębiorcy świadczący usługi związane z tym obrotem, tj. spedytorzy, przewoźnicy, przeładowcy, doradcy handlowi uczestniczący w jakiejkolwiek formie w czynnościach związanych z eksportem, importem, tranzytem uzbrojenia, sprzętu wojskowego, towarów i technologii podwójnego zastosowania, leasingiem, darowiznami, pożyczkami, użyczenie lub aportem do spółki są włączeni do systemu kontroli nadzorowanego przez Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej.
Wydawanie zezwoleń i ich zakres. Elementem kontroli są także decyzje administracyjne, zezwalające na obrót z zagranicą towarami o znaczeniu strategicznym. Zezwolenia takie wydaje Ministerstwo. Wydawane są one na: 1- eksport, import, tranzyt towarów i technologii podwójnego zastosowania oraz uzbrojenia i sprzętu wojskowego, 2- darowizny, pożyczki, użyczenia, leasing tych towarów, 3- świadczenie usług spedycyjnych, przewozowych i załadowczych, 4- świadczenie usług pośrednictwa, doradztwa handlowego, pomocy w zawieraniu umów handlowych, związanych z obrotem towarami o znaczeniu strategicznym.
Na eksport, import, tranzyt towarów i technologii podwójnego zastosowania oraz na eksport, import, tranzyt uzbrojenia i sprzętu wojskowego lub wykonywania usług w tym zakresie, wydawane są obecnie wyłącznie zezwolenia indywidualne. Obejmują one określony towar lub usługę, związaną z takim towarem oraz kraj, z którym obrót może być prowadzony przez określonego przedsiębiorcę.
W przyszłości, tj. po 3 latach, jak stanowi ustawa z 29 listopada 2000 roku, Ministerstwo wydawać będzie również zezwolenia: generalne - obejmujące typ lub kategorię towarów podwójnego zastosowania, którymi obrót może być prowadzony z jednym lub większą liczbą określonych krajów i globalne - obejmujące typ lub kategorię towarów podwójnego zastosowania, którymi obrót może być prowadzony bez określenia kraju, z którym obrót taki może nastąpić. Oprócz wymienionych zezwoleń Ministerstwo wydaje także międzynarodowe certyfikaty importowe oraz poświadcza oświadczenia końcowego użytkownika.
Inne instytucje rządowe, włączone do procesu kontroli i wydawania zezwoleń. Ministerstwo Gospodarki wydaje zezwolenia indywidualne po zasięgnięciu opinii organów opiniujących i po stwierdzeniu, że spełnione zostały wymagane prawem warunki do ich wydania.
Zgodnie z ustawą z 29 listopada 2000 r. organami opiniującymi są: - Minister Spraw Zagranicznych, - Agencja Wywiadu, - Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, - Minister Obrony Narodowej, - Minister Finansów, - Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, - Prezes Państwowej Agencji Atomistyki, Bez opinii w/w organów zezwolenia nie mogą być wydane.
Ministerstwo może odmówić, cofnąć i zmienić wydane zezwolenia w drodze decyzji administracyjnej, wydania zezwolenia na eksport, import, tranzyt lub na świadczenie usług z tym obrotem związanych, jeżeli: - prowadzenie takiego obrotu narusza zobowiązania Rzeczypospolitej Polskiej, wynikające z umów międzynarodowych, - wymaga tego ważny interes polityki zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej , - wymagają tego względy obronności lub bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej, - wymaga tego ważny interes gospodarczy Rzeczypospolitej Polskiej, - przedsiębiorca nie daje rękojmi zgodnego z prawem prowadzenia obrotu.
Ministerstwo odmawia wydania zezwolenia na obrót towarami o znaczeniu strategicznym, jeżeli towary te mogą być w całości lub części wykorzystane do nielegalnego lub sprzecznego z interesem Rzeczpospolitej Polskiej wdrażania, produkcji, eksploatacji, obsługi, konserwacji, przechowywania, wykrywania, identyfikacji lub rozprzestrzeniania broni masowego rażenia, a w szczególności broni chemicznej, biologicznej lub jądrowej, a także wdrażania, produkcji, utrzymania, magazynowania środków zdolnych do przenoszenia takiej broni.
Ministerstwo może odmówić wydania zezwolenia na obrót, jeżeli: - istnieje ryzyko zmiany końcowego użycia lub miejsca przeznaczenia towarów o znaczeniu strategicznym, i - przedsiębiorca w swojej dotychczasowej działalności naruszył przepisy dotyczące obrotu towarami o znaczeniu strategicznym.
Ministerstwo, po zasięgnięciu opinii organów opiniujących, może w każdym czasie, w drodze decyzji administracyjnej, cofnąć lub zmienić już wydane zezwolenie indywidualne, Istnieje także najnowszy wykaz towarów o znaczeniu strategicznym obowiązuje od listopada 2002 r. Został on opublikowany, jako załącznik do rozporządzenia Ministra Gospodarki. Nowy wykaz zastąpił poprzedni, obowiązujący od lipca 2001 roku, a zawiera on listę uzbrojenia i sprzętu wojskowego oraz listę towarów i technologii podwójnego zastosowania, które objęte są w/w kontrolą obrotu z zagranicą. Tzw. Polskie listy kontrolne to lista towarów i technologii podwójnego zastosowania oraz lista uzbrojenia (które są wiernym tłumaczeniem list kontrolnych Unii Europejskiej i nie zawierają nic ponad to, co jest kontrolowane w Unii Europejskiej).
Wewnętrzny system kontroli. W rozwijającej się polskiej gospodarce nie jest możliwe ani pożądane, aby administracja rządowa kontrolowała każdą transakcję handlową poprzez proces administrowania obrotem. . Kontrola obrotu powinna funkcjonować przede wszystkim w przedsiębiorstwach przemysłowych, firmach handlowych, ośrodkach badawczych i wdrożeniowych, u pośredników m.in. takich jak spedytorzy, przewoźnicy, przeładowcy, doradcy handlowi, u których muszą powstać ich własne, wewnętrzne systemy kontrolne. Faktyczną kontrolę muszą zorganizować u siebie polscy producenci, eksporterzy, użytkownicy, ośrodki naukowo-badawcze, itp., produkujący, użytkujący eksportujący towary i technologie podwójnego zastosowania, sprzęt wojskowy i uzbrojenie objęte międzynarodową kontrolą oraz pośrednicy, Najważniejszym narzędziem zapobiegania transferom strategicznie ważnych towarów, w tym uzbrojenia i sprzętu wojskowego, do niewłaściwych odbiorców jest Wewnętrzny System Kontroli funkcjonujący w każdym z przedsiębiorstw.
System ten jest fragmentem szerszego systemu łączącego polskie przedsiębiorstwa, polskie instytucje rządowe i organizacje międzynarodowe ustalające reguły i zasady handlu uzbrojeniem, sprzętem wojskowym oraz towarami i technologiami podwójnego zastosowania. Wszystkie te ogniwa współpracują ze sobą w celu zwiększenia międzynarodowego bezpieczeństwa i utrzymania pokoju.
Przepisy ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. stanowią, że przedsiębiorca jest zobowiązany, przed złożeniem wniosku o wydanie zezwolenia indywidualnego, upewnić się w szczególności, czy: - końcowy użytkownik ma zamiar wykorzystać uzbrojenie do łamania lub tłumienia praw człowieka i podstawowych swobód, - dostawa uzbrojenia będzie stanowić zagrożenie dla pokoju lub w inny sposób przyczyni się do zakłócenia stabilizacji w regionie, - kraj końcowego przeznaczenia popiera, ułatwia lub zachęca do terroryzmu lub przestępczości międzynarodowej, - uzbrojenie może byś użyte w innym celu, niż do zaspokojenia uzasadnionych potrzeb obrony i bezpieczeństwa państwa odbiorcy.
W celu realizacji powyższego obowiązku przedsiębiorca jest obowiązany utworzyć i stosować wewnętrzny system kontroli i zarządzania obrotem towarami o znaczeniu strategicznym, który pomaga prowadzić każdą transakcję w sposób indywidualny, z zachowaniem obowiązujących reguł prawnych.
Z punktu widzenia zarządzania wewnętrzny system kontroli funkcjonuje jako instrument zabezpieczający firmę przed działaniami, niezgodnymi z krajowymi wymogami kontroli obrotu oraz zobowiązaniami międzynarodowymi w tym zakresie. Posiadając własny wewnętrzny system kontroli polskie firmy będą w stanie chronić swój handlowy interes oraz swój wizerunek w oczach partnerów zagranicznych.
We wrześniu 2001 r. Ministerstwo przekazało przedsiębiorcom uczestniczącym w obrocie z zagranicą towarami strategicznymi program na płytach CD, zawierający komplet informacji, niezbędnych do wdrożenia wewnętrznego systemu kontroli. Program ten jest zsynchronizowany z normami serii ISO 9000 oraz spełnia wymagania i zalecenia międzynarodowych reżimów nieproliferacyjnych. Zgodnie z polskimi regulacjami prawnymi wewnętrzny system kontroli podlega certyfikacji zgodności z wymaganiami międzynarodowych norm serii ISO 9000 i dodatkowymi wymaganiami akceptowanymi przez Ministerstwo Gospodarki.
Program przekazany przedsiębiorstwom na płytach CD umożliwia im ujęcie w wewnętrznym systemie kontroli następujących elementów: - deklaracja polityki firmy, - dobór personelu, - archiwizacja danych, - szkolenie, - procedury realizacji zamówień, - powiadamianie, - analiza listy odmów, - klasyfikacja produktów, - analiza ryzyka zmiany przeznaczenia towarów, - kontrola wewnętrzna, - transfer technologii, - certyfikacja systemu.
Wewnętrzny system kontroli: (WSK): - reguluje zasady obrotu z zagranicą towarami o znaczeniu strategicznym, - określa sposób ewidencji eksportu, importu, tranzytu, - pozwala kontrolować nawet najmniejszą komórkę w przedsiębiorstwie - jest elementem krajowego systemu kontroli - porządkuje proces decyzyjny w przedsiębiorstwie, - pozwala eliminować błędy pracowników - buduje wiarygodność firmy. WSK: opiera się na 3 filarach: 1.znaj swojego zagranicznego partnera, 2.znaj parametry techniczne towaru którym handlujesz i 3.miej wiedzę do czego twój wyrób może być użyty.
Monitorowanie przedsiębiorców prowadzących obrót z zagranicą towarami o znaczeniu strategicznym i ich kontrola. W maju 2001 r. Ministerstwo otrzymało w darze od Rządu USA sprzęt komputerowy oraz oprogramowanie do automatyzacji procesu licencjonowania obrotu z zagranicą towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa.
System ten, o nazwie TRACKER, pozwala na:- gromadzenie i przetwarzanie znacznie większej ilości danych, - automatyczną archiwizację wszystkich faz konsultacji i wydanych opinii, - dogłębną analizę zarówno procesu decyzyjnego, jak i informacji, dotyczących towarów, technologii, usług, wnioskodawców i innych stron kontraktu, - przygotowanie zezwoleń na eksport, import, tranzyt, na świadczenie usług,- przygotowanie certyfikatów, znaczne usprawnienie kontroli eksportu, importu i tranzytu.
W czerwcu 2002 roku do sieci komputerowej Ministerstwa zastały przyłączone komputery w innych organach administracji rządowej ( MSZ, AW, ABW, MON, MSWiA, PAA, MF ), co znacznie przyspieszyło proces opiniowania wniosków.
Kontrola przedsiębiorców. Użytkując system TRACKER tworzymy też bazę danych przedsiębiorstw, które działają niezgodnie z prawem lub też znajomość przez nie prawa jest niewystarczająca. Informacje te z kolei są przydatne przy przeprowadzaniu kontroli przedsiębiorstw, prowadzących obrót z zagranicą towarami o znaczeniu strategicznym. Kontrola przedsiębiorstwa obejmuje w szczególności: - przestrzeganie zgodności obrotu z wydanym zezwoleniem, w tym weryfikację transakcji po jej dokonaniu, - działanie wewnętrznego systemu kontroli, - prawidłowość prowadzenia ewidencji obrotu towarami o znaczeniu strategicznym.
Kontrolę przeprowadza Ministerstwo przy współdziałaniu ekspertów z określonych urzędów i agencji rządowych. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w obrocie z zagranicą towarami o znaczeniu strategicznym Ministerstwo wzywa przedsiębiorcę do przywrócenia stanu zgodnego z przepisami, w terminie miesiąca od dnia doręczenia wezwania. Po bezskutecznym upływie tego terminu Ministerstwo cofa, w drodze decyzji administracyjnej, zezwolenie indywidualne. W przypadku zezwoleń globalnych i generalnych Ministerstwo będzie wydawać decyzję administracyjną, zakazującą przedsiębiorcy korzystania z zezwolenia, informując o wydanej decyzji organy opiniujące. Następne zezwolenia przedsiębiorca może otrzymać nie wcześniej, niż po upływie 3 lat, od dnia kiedy decyzje o cofnięciu zezwoleń stały się ostateczne.
Współpraca przedsiębiorców z administracją rządową. Mnogość firm prowadzących działalność gospodarczą w Polsce i ich różnorodność w sensie prawnym /spółki akcyjne, spółki z o.o., spółki z udziałem podmiotów krajowych jak i zagranicznych, przedsiębiorstwa państwowe/, ale również skala międzynarodowych decyzji dotyczących nieproliferacji sprawiają, że stworzenie efektywnego krajowego systemu kontroli obrotu z zagranicą drogą kierowanych przez administrację centralną nakazów, zakazów i dyrektyw nie jest możliwe.
Konieczny stał się pogłębiony dialog administracji rządowej z przedsiębiorcami. Wymaga to z kolei rozwinięcia wiedzy organizacji gospodarczych, przedsiębiorstw produkcyjnych, firm handlowych, ośrodków badawczych i wdrożeniowych, izb przemysłowo-handlowych o polityce państwa w zakresie nieproliferacji, obowiązujących reguł prawnych w zakresie kontroli obrotu z zagranicą towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa.
W nowocześnie funkcjonującym państwie, aspirującym do członkostwa w Unii Europejskiej, przedsiębiorca powinien być partnerem administracji rządowej i mieć elementarną wiedzę o międzynarodowych porozumieniach nieproliferacyjnych. Celem takiej współpracy jest posługiwanie się takimi mechanizmami i procedurami kontrolnymi, które tworząc system kontroli odpowiadający międzynarodowym standardom, nie będą ograniczały swobody działania polskich przedsiębiorców ponad konieczne minimum i nie będą stawiały ich w sytuacji gorszej niż ta, w jakiej znajdują się ich zagraniczni konkurenci.
Posiadając własny wewnętrzny system kontroli polskie firmy są w stanie chronić swój handlowy interes oraz swój wizerunek w oczach partnerów zagranicznych.
Kontrola obrotu towarów, jest to przede wszystkim równoważenie interesów gospodarczych przedsiębiorców z interesem polityki zagranicznej państwa i budowanej z państwami Unii Europejskiej wspólnej polityki gospodarczej i bezpieczeństwa. Dajemy przedsiębiorcom samodzielność w prowadzeniu handlu, pod warunkiem jednak wdrożenia własnej samokontroli.
Z punktu widzenia zarządzania system kontroli i zarządzania obrotem funkcjonuje jako instrument zabezpieczający firmę przed działaniami niezgodnymi z krajowymi wymogami kontroli obrotu oraz porozumieniami i zobowiązaniami międzynarodowymi w tym zakresie. Posiadając własny system kontroli i zarządzania obrotem polskie firmy będą w stanie chronić swój handlowy interes oraz swój wizerunek w oczach partnerów zagranicznych.
Posiadanie wewnętrznego systemu kontroli leży w interesie polskich przedsiębiorców, bowiem: 1. pomaga zabezpieczyć polską firmę przed przypadkowym naruszeniem obowiązujących przepisów, co mogłoby pociągnąć za sobą sankcje ekonomiczne i karne, 2.- może być istotnym czynnikiem przemawiającym na korzyść polskiego przedsiębiorstwa (i jego zarządu) w przypadku naruszenia przepisów kontroli obrotu, 3.- brak systemu kontroli obrotu może utrudniać kontakty handlowe z zagranicznymi firmami zdecydowanymi przestrzegać zasad kontroli obrotu. 4. System proponowany polskim przedsiębiorcom jest w pełni zgodny z międzynarodowymi standardami, posługuje się tymi samymi pojęciami i ma identyczną strukturę.
Idea wewnętrznego systemu kontroli opiera się na współpracy przedsiębiorców i instytucji rządowych, w celu zapobiegania nagromadzaniu się broni oraz towarów i technologii podwójnego zastosowania, mogącemu zagrażać międzynarodowemu pokojowi i bezpieczeństwu.
Wdrożenie wewnętrznego systemu kontroli w polskich firmach jest równie ważne dla samej firmy, jak i dla całego kraju.
Przepływy kapitałów. Członkostwo Polski w Unii Europejskiej to wprowadzenie w życie fundamentalnych zasad regulujących jednolity rynek europejski. Dotyczą one swobodnego przepływ towarów, osób, usług i kapitału pomiędzy państwami członkowskimi. Zasady europejskiego życia gospodarczego uregulowane są unijnym ustawodawstwem. Do najważniejszych aktów prawnych kształtujących zasady wymiany towarowej pomiędzy państwami członkowskimi Unii i krajami trzecimi należy rozporządzenie; Rady (EWG) nr 2913 z 12 października 1992 r. ustanawiające Wspólnotowy Kodeks celny oraz rozporządzenie Rady (EWG) nr 2454/93 z 2 lipca 1993 r. wprowadzające Przepisy Wykonawcze do Wspólnotowego Kodeksu celnego.
Z dniem 1 maja 2004 r. wspólnotowe ustawodawstwo będzie obowiązywać na polskim obszarze celnym, który z tym dniem wejdzie w skład wspólnego obszaru celnego Unii Europejskiej. Do jednych z najistotniejszych elementów związanych z poborem należności celnych jest możliwość złożenia w dowolnym urzędzie celnym kraju członkowskiego zgłoszenia m. in. w procedurze dopuszczenia do wolnego obrotu przez osobę uprawnioną mającą siedzibę na terytorium Wspólnoty
Przedstawiona regulacja daje realną możliwość zgłaszania na terytorium Polski, towarów w celu objęcia ich procedurą dopuszczenia do wolnego obrotu przez podmioty mające siedzibę na terenie Unii Europejskiej, w tym również przez podmioty mające siedzibę na polskim obszarze celnym. Każda osoba dokonująca wymiany towarowej ma prawo do ustanowienia przedstawiciela reprezentującego ją przed organami celnymi w ustalonym zakresie np. agencja celna upoważniona do złożenia zgłoszenia w procedurze dopuszczenie towarów do wolnego obrotu.
Stworzenie odpowiednich warunków do przyjmowania od podmiotów zagranicznych zgłoszeń celnych w procedurze dopuszczenia do wolnego obrotu i obsługi tych zgłoszeń na terenie Polski, w szczególności w jednostkach granicznych to szansa dla naszej administracji celnej, agencji celnych i firm spedycyjnych.
Ale długofalowe cele dla Polski, to przede wszystkim system kontroli obrotu z zagranicą towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa pozwala spełnić oczekiwania partnerów z NATO i Unii Europejskiej oraz stwarza możliwości osiągnięcia następujących celów:
1- włączenie polskich przedsiębiorstw produkcyjnych, handlowych, usługowych, ośrodków naukowych, pośredników (m.in. takich jak spedytorzy, przewoźnicy, przeładowcy, doradcy handlowi) do wspólnych działań przeciw organizacjom wywołującym lokalne bądź regionalne konflikty zbrojne, 2- włączenie polskich przedsiębiorców do wspólnych działań przeciw rozpoznanym lub prawdopodobnym organizacjom terrorystycznym w celu zachowania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, 3- harmonizacja działań polskich przedsiębiorców i polskiej administracji z działaniami państw - członków Unii Europejskiej na rzecz zapobiegania proliferacji broni masowego rażenia i destabilizującemu gromadzeniu broni konwencjonalnych oraz niekontrolowanym transferom towarów i technologii podwójnego zastosowania powodujących zagrożenie regionalnego i globalnego pokoju i bezpieczeństwa, 4- stworzenie, wzorem państw Unii Europejskiej i NATO, warunków dla rozwoju dialogu i wymiany informacji pomiędzy przedsiębiorcami a administracją rządową w zakresie kontroli obrotu; zaznajomienie przedsiębiorców i organizacji gospodarczych oraz ośrodków naukowych i pośredników z środkami i metodami kontroli obrotu, 5- utrwalenie przekonania przedsiębiorców, że kontrola obrotu z zagranicą towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa jest konieczna i pożyteczna i wyjaśnienie, dlaczego wsparcie z ich strony ma znaczenie podstawowe dla skuteczności tej kontroli, 6- ułatwienie krajowym podmiotom gospodarczym poznania i zrozumienia międzynarodowych uwarunkowań oraz zrozumienia uregulowań prawnych w tym zakresie i poszerzenie grona osób, które wiedzą dlaczego system kontrolny jest koniecznym elementem polskiej polityki gospodarczej i zagranicznej, dostarczenie przedsiębiorstwom większej ilości informacji na temat budowy modelowego wewnętrznego systemu kontroli i zarządzania obrotem zapewniającego przestrzeganie międzynarodowych zobowiązań i porozumień w tym zakresie.
Podsumowaniem przedstawionego wyżej system kontroli obrotu z zagranicą towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym i nie tylko, zaczął obowiązywać 1 stycznia 2001 r. Jego skuteczność będzie zależała od pełnego zaangażowania się wszystkich uczestników obrotu i zrozumienia przez nich, że poddanie się mechanizmom i procedurom kontrolnym, tworzącym system kontroli odpowiadający międzynarodowym standardom, nie będzie ograniczeniem swobody działania polskich przedsiębiorców, a może być swego rodzaju przywilejem.
http;//www.infogosp.pl
http// www.gazetaprawna.pl
http//www.wp.pl
http//www.onet.pl
http://www.mg.gov.pl
www.mg.gov.pl - Polska jest członkiem wszystkich organizacji i ugrupowań nieproliferacyjnych (Organizacji Zakazu Broni Chemicznej - OPCW, Organizacji Układu o Całkowitym Zakazie Prób Jądrowych - CTBTO, Porozumienia z Wassenaar, Grupy Australijskiej, Grupy Dostawców Jądrowych - NSG, Komitetu Zanggera, Reżimu Kontrolnego Technologii Rakietowych - MTCR - oraz stroną wszystkich ważnych traktatów i konwencji
http;//www.infogosp.pl
http//www.onet.pl ; http://www.mg.gov.pl
Kodeks celny, z dnia 29 listopada 2000
http// www.gazetaprawna.pl ; http//www.wp.pl
Prawo celne w zarysie Krystyna Sawicka 2003
Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl
1