1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI

Nazwa produktu: Fiolet krystaliczny [chlorek heksametylo-p-rozaniliny]

Wzór konstytucyjny: [(CH₃)₂NC₆H₄]₂C=C₆H₄=N⁺(CH₃)₂Cl^-

Wzór sumaryczny: C₂₅H₃₀ClN₃

Producent:

Dostawca:

Użytkownik:

Telefon awaryjny: (042) 631 47 24 (informacja toksykologiczna w Polsce)

2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH

Składniki stwarzające zagrożenie:

Nazwa chemiczna	% wag.	Nr CAS	Nr EINECS	Symbole ostrzegawcze	Symbole zagrożenia (R)
fiolet krystaliczny	100	548-62-9	208-953-6	Xn, N	22-51/53

3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

Zagrożenie pożarowe: Substancja stała, trudno palna. W ogniu wydzielają się toksyczne gazy, pary i dymy.

Zagrożenie toksykologiczne: Działa szkodliwie w przypadku spożycia. Może powodować uczulenia w kontakcie ze skórą.

Zagrożenie ekotoksykologiczne: Działa toksycznie na organizmy wodne. Może wywoływać długo utrzymujące się zmiany w środowisku.

4. PIERWSZA POMOC

Uwaga: W pierwszej kolejności należy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skażonego fioletem krystalicznym środowiska.

Zatrucie inhalacyjne:
1.	Ułożyć poszkodowaną osobę w pozycji leżącej.
2.	W przypadku wystąpienia takiej potrzeby - wykonać sztuczne oddychanie i zapewnić pomoc lekarską.
Zatrucie doustne:
1.	W przypadku zatrucia doustnego oczyścić mechanicznie jamę ustną. Podać do wypicia wodę lub mleko (2-3 szklanki). Następnie powodować wymioty.
2.	Zapewnić spokój, leżenie i ciepło. W razie potrzeby zapewnić pomoc lekarską.
Skażenie oczu:
1.	Usunąć mechanicznie tyle preparatu, ile jest to możliwe. Przemyć skażone oczy większą ilością letniej wody przez 15 minut, przy wywiniętych powiekach (usunąć przedtem szkła kontaktowe).
2.	Zapewnić pomoc okulisty.
Skażenie skóry:
1.	Zdjąć skażone ubranie. Preparat usunąć mechanicznie. Następnie skażoną powierzchnię ciała przemyć dużą ilością wody oraz wodą z łagodnym mydłem.
2.	Zapewnić pomoc dermatologa.

Uwaga: Zachować informację (nalepkę opakowania) dla lekarza.

5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU

Szczególne zagrożenia:	Substancja stała, palna. W ogniu wydzielają się toksyczne gazy, pary i dymy.
Środki gaśnicze:	gaśnice CO2, gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym ABC, gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym BC, gaśnice pianowe, gaśnice płynowe z dodatkowym wodnym roztworem środka.
Zalecenia szczegółowe:	Mały pożar gasić gaśnicą śniegową (CO2) lub proszkową (ABC albo BC), duży pożar gasić pianą lub w przypadku braku innych środków - rozproszonymi prądami wody. Uwaga: Zagrożone opakowania chłodzić rozproszonymi strumieniami wody.
Sprzęt ochronny strażaków:	Standardowy. Stosować niezależne aparaty oddechowe.
Produkty spalania:	Tlenki azotu, tlenek węgla, ditlenek węgla, para wodna.

6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA

Zalecenia ogólne:	W przypadku wydostania się do środowiska większej ilości fioletu krystalicznego, skażony obszar wyizolować z otoczenia. Poza jego obszar wyprowadzić osoby postronne. Uszczelnić uszkodzone opakowania i przenieść do opakowań awaryjnych. Substancję, która wydostała się do środowiska, usunąć mechanicznie do szczelnych pojemników, a pozostałość przysypać obojętnym materiałem chłonnym, po czym zebrać mechanicznie wraz ze skażonym podłożem do beczek lub worków z tworzywa sztucznego i wywieźć do wskazanej przez służbę ochrony środowiska instalacji, celem zniszczenia na drodze spalania. W przypadku przedostania się większej ilości fioletu krystalicznego do kanalizacji istnieje zagrożenie zablokowania kanałów oraz zanieczyszczenia wód powierzchniowych.
Środki ochrony osobistej:	Kombinezony ochronne, w razie konieczności - ochrony dróg oddechowych (maski z filtrem oznaczone P2), okulary ochronne, rękawice ochronne.
Zalecenia szczegółowe:	W przypadku przedostania się fioletu krystalicznego do wód powierzchniowych ostrzec jej użytkowników.
Zabezpieczenie środowiska:	Dokładnie zebrać mechanicznie oraz za pomocą obojętnych chemicznie sorbentów fiolet krystaliczny wraz zanieczyszczonym podłożem do szczelnych pojemników. Starać się nie dopuścić do skażenia gleby i wody. Powiadomić odpowiednie władze sanitarne i ochrony środowiska. Chronić kanalizację.
Metody utylizacji:	Spalanie w wyznaczonych instalacjach - zgodnie z wymogami Rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie szczegółowych zasad usuwania, wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych

7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE

Zapobieganie zatruciom:	Podczas magazynowania, przemieszczania i stosowania fioletu krystalicznego nie jeść, nie pić, nie zażywać leków, unikać bezpośrednich kontaktów organizmu ze składnikami fioletu krystalicznego, unikać wdychania pyłów, par i aerozoli, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanych pomieszczeniach. Przechowywać w zamknięciu, w magazynie substancji łatwo palnych i szkodliwych.
Zapobieganie pożarom/wybuchom:	Przestrzegać zasad szczególnych ochrony przeciwpożarowej w odniesieniu do substancji palnych. Chronić opakowania przed ciepłem i nagrzaniem.
Magazynowanie:	Chronić przed dziećmi. Zasady magazynowania określa norma PN-89/C-81400.

8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Najwyższe dopuszczalne stężenie w środowisku pracy:

Brak oddzielnej normy.

NDS - 10 mg/m³ - jak dla nietrujących pyłów przemysłowych.

Rozwiązania techniczne: Wentylacja na stanowiskach pracy i w magazynach.

Ochrony osobiste:

Drogi oddechowe:	W przypadku zagrożenia: maski ochronne z filtrem cząsteczkowym oznaczonym kolorem białym i symbolem P2, a w przypadku roztworów również z filtrem par organicznych i rozpuszczalników oznaczonym kolorem brązowym i literą A.
Ręce:	Rękawice ochronne.
Oczy:	Okulary ochronne w szczelnej obudowie.
Skóra i ciało:	Kombinezony ochronne.
Inne informacje:	Higiena pracy: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Unikać bezpośredniego kontaktu powierzchni ciała i dróg oddechowych z fioletem krystalicznym. Nie jeść, nie pić, nie zażywać lekarstw podczas pracy. Nie wdychać par i aerozoli. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy dokładnie wymyć powierzchnię ciała. Przemyć oczy.

Metody oceny narażenia w środowisku pracy:

Metody oceny narażenia opierają się na oznaczaniu zawartości fioletu krystalicznego.

Polskie normy ochronne:

PN-89/Z-01001.06

Ochrona czystości powietrza. Terminologia i jednostki. Terminologia dotycząca badań jakości powietrza na stanowiskach pracy. Zmiany 1 BI 11/91 poz. 73

PN-89/Z-04008.07

Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Zasady pobierania próbek powietrza w środowisku pracy i interpretacji wyników.

9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE

9.1	Masa cząsteczkowa: 407,99 g/mol
9.2	Postać fizyczna, barwa, zapach: W warunkach normalnych fiolet krystaliczny jest ciałem stałym, krystalicznym, barwy brązowej. Produkt bezwodny jest zielonym proszkiem o metalicznym połysku.
9.3	Temperatura topnienia: 189-194^oC
9.4	Temperatura wrzenia: Rozkład z wydzieleniem toksycznych gazów i dymów.
9.5	Gęstość usypowa (20^oC): ok. 220-400 kg/dm^3
9.6	Prężność par w warunkach normalnych: Pomijalna.
9.7	Gęstość par w stosunku do powietrza: > 7
9.8	Rozpuszczalność w wodzie i innymi rozpuszczalnikach: Fiolet krystaliczny dosyć słabo rozpuszcza się w wodzie - 16 g/l/25^oC. Dobrze rozpuszcza się w alkoholu.
9.9	Wartość pH (10 g/l H2O/20^oC): 2,5-3,5
9.10	Własności korozyjne: Brak.
9.11	Inne: Fiolet krystaliczny stosowany jest do kolorymetrycznego oznaczania Au, B, Cd, Ga, Hg, Ir, RE, Sb, Ta, Tl, U, W, I-, jako wskaźnik kompleksometryczny, wskaźnik pH i barwnik mikroskopowy.

10. STABILNOŚĆI REAKTYWNOŚĆ

Reaktywność i stabilność:	W warunkach normalnych fiolet krystaliczny jest chemicznie stabilny. Podgrzany wydziela ze swego składu toksyczne gazy. Reaguje z silnymi utleniaczami.
Właściwości korozyjne:	Brak.

11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE

Część składników wchodzących w skład preparatu działa szkodliwie na organizm człowieka.

Drogi narażenia:	Oczy (pyły)	tak
	Skóra	tak
		Spożycie	tak
		Wdychanie(pyły, pary i aerozole)	tak

Działanie miejscowe (skóra, oczy, błony śluzowe):

Wdychanie pyłów, par i aerozoli: Nastąpi skrócenie oddechu z kaszlem. Wystąpi podrażnienie górnej części układu oddechowego. Wystąpi napadowy kaszel. Pojawi się ból w klatce piersiowej, a następnie zawroty głowy. Zakłóceniu ulegnie równowaga. Może wystąpić gwałtowna reakcja uczuleniowa. Uszkodzeniu mogą ulec pęcherzyki płucne.

Kontakt ze skórą: Może wystąpić zaczerwienienie i podrażnienie. Może pojawić się wysypka uczuleniowa.

Kontakt z oczami: Wystąpi podrażnienie z zaczerwienieniem i łzawieniem. Może wystąpić silne podrażnienie gałki ocznej połączone z łzawieniem.

Spożycie: Wskutek spożycia wystąpią objawy w układzie pokarmowym - ból brzucha, nudności, wymioty, zapaść. Wystąpić silna biegunka. Może wystąpić zejście śmiertelne.

Skutki zdrowotne narażenia: Osoby, które chronicznie narażone są na oddychanie powietrzem z zawartością pyłów fioletu krystalicznego, mogą uskarżać się na silne podrażnienia błon śluzowych oczu i dróg oddechowych, bóle i zawroty głowy, pękanie i swędzenie skóry.

Powikłania: Silne podrażnienie błon śluzowych oczu i dróg oddechowych, bóle i zawroty głowy, problemy z układem pokarmowym. Przebarwienie skóry.

Dane toksykologiczne:

LD_{50 (doustnie, szczur)} = 420 mg/kg.

12. INFORMACJE EKOLOGICZNE

Fiolet krystaliczny z trudnością ulega biodegradacji w środowisku.

Wskaźnik oceny ostrej toksyczności:

wobec ssaków: - 3,0

wobec ryb: - 3,3

Stopień zagrożenia wód: Skrajny.

13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI

Metody unieszkodliwiania:

Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

Zawartość opakowania wg:

rodzaju 04 02 13 - odpadowe garbniki i pigmenty.

Sposób likwidacji A1(A3): „Procesy spalania odpadów niebezpiecznych nie zawierających związków chlorowcoorganicznych..., w obrotowych piecach do produkcji cementu lub wapna” (po rozładowaniu opakowań).

Opakowania wg:

rodzaju 15 01 02 - opakowania z tworzyw sztucznych,

rodzaju 15 01 04 - opakowania z metali,

rodzaju 15 01 07 - opakowania ze szkła.

Sposób likwidacji (A3): „Procesy spalania odpadów niebezpiecznych w obrotowych piecach do produkcji cementu lub wapna” (po rozładowaniu opakowań).

14. INFORMACJE O TRANSPORCIE

Fiolet krystaliczny nie jest klasyfikowany jako substancja niebezpieczna wg ADR/RID/IMO/IATA.

Inne informacje:

14.1	Nazwa stosowana w transporcie i na opakowaniach jednostkowych:	Fiolet krystaliczny
14.2	Symbole niebezpieczeństwa (R):	22-40-41-50/53
14.3	Symbole bezpieczeństwa (S):	2-22-26-36/37/39-61

15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH

Kartę wykonano zgodnie z:

• Karta sporządzona zgodnie z dyrektywami UE Nr 67/548 EEC oraz 88/379/EEC.

• Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 11, poz. 84; Nr 100, poz. 1085; Nr 123, poz. 1350; Nr 125, poz. 1367 ze zmianą z dnia 5 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 142, poz. 1187).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego (Dz. U. Nr 140, poz. 1171).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz. U. Nr 129, poz. 1110).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1173).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1172).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 15 lipca 2002 r. w sprawie substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych, których opakowania należy zaopatrywać w zamknięcia utrudniające otwarcie przez dzieci i wyczuwalne dotykiem ostrzeżenie o niebezpieczeństwie (Dz. U. Nr 140, poz. 1174).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 14 lipca 2002 r. w sprawie obowiązku dostarczenia karty charakterystyki niektórych preparatów nie zaklasyfikowanych jako niebezpieczne (Dz. U. Nr 142, poz. 1194).

• Normą PN-ISO 11014-1:1998 „Bezpieczeństwo chemiczne - Karta charakterystyki bezpieczeństwa produktów chemicznych”.

• Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 17 czerwca 1998 r. (Dz. U. Nr 79, poz. 513) ze zmianą z 2 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 4, poz. 36) w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

• Rozporządzeniem MZiOS z dnia 11 września 1996 r. (Dz. U. Nr 121, poz. 571) w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki.

• Rozporządzeniem MOŚZNL z dnia 28 kwietnia 1998 r. (Dz. U. Nr 55, poz. 355) w sprawie dopuszczalnych wartości stężeń substancji zanieczyszczających w powietrzu.

• Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 października 1998 r. (Dz. U. Nr 145, poz.942) i zmianą z 5 marca 2001 r. (Dz. U. Nr 22, poz. 251) w sprawie szczegółowych zasad usuwania, wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych.

• Ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

• Klasyfikacja materiałów niebezpiecznych według Umowy Europejskiej dotyczącej Międzynarodowego Przewozu Materiałów Niebezpiecznych ADR (ważnej od 01.07.2001 r.).

• Niniejsza karta charakterystyki substancji niebezpiecznej jest bezpośrednio przekazywana użytkownikowi fioletu krystalicznego, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości odnośnie do wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych.

• Niniejsza karta nie jest żadną podstawą zobowiązującą do jakiejkolwiek odpowiedzialności jakiegokolwiek rodzaju ze strony dystrybutora fioletu krystalicznego. Przedsiębiorstwo nie będzie odpowiedzialne za jakiekolwiek zejście śmiertelne, chorobę lub uszczerbek na zdrowiu jakiejkolwiek natury, będący następstwem zastosowania lub niewłaściwego wykorzystania karty charakterystyki substancji niebezpiecznej lub materiału, którego karta dotyczy.

• Informacje zawarte w niniejszej karcie przedstawiają aktualny stan naszej wiedzy i doświadczeń dotyczących bezpiecznego stosowania wyrobu.

Na etykietach należy zamieścić informacje:

Symbole ostrzegawcze na opakowaniach jednostkowych:
Napis ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych:		„Substancja szkodliwa, niebezpieczna dla środowiska.”
Symbole zagrożenia
R 22	Działa szkodliwie po połknięciu.
R 40	Możliwe ryzyko powstania nieodwracalnych zmian w stanie zdrowia człowieka.
R 41	Ryzyko poważnego uszkodzenia oczu.
R 50/53	Działa bardzo toksycznie na organizmy wodne; może wywoływać długo utrzymujące się niekorzystne zmiany w środowisku wodnym.
Symbole bezpieczeństwa
S 2	Chronić przed dziećmi.
S 22	Nie wdychać pyłu.
S 26	Zanieczyszczone oczy przemyć natychmiast dużą ilością wody i zasięgnąć porady lekarza.
S 61	Unikać zrzutów do środowiska. Postępować zgodnie z instrukcją lub kartą charakterystyki.
S 36/37/39	Nosić odpowiednią odzież ochronną, odpowiednie rękawice ochronne i okulary lub ochronę twarzy.

16. INNE INFORMACJE

16. 1Chemiczne określenie produktu, wzór chemiczny: Fiolet krystaliczny
16.2 Znaczenie symboli:
Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych
Xn	Substancja szkodliwa.
N	Substancja niebezpieczna dla środowiska.

Uwaga: Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacje zawarte w powyższej karcie stanowią opis wymogów bezpieczeństwa użytkowania substancji. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do konkretnych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy użytkownika. Karta charakterystyki nie może być traktowana jako gwarancja właściwości substancji.

* * * * *

Zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 3 lipca 2002 r., PN-ISO 11014-1 i Dyrektywą 91/155/EEC

	KARTA CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNEJ SUBSTANCJI	Wydanie: I Data wydania: 15.12.02 Strona/stron 8/8
Nazwa:	FIOLET KRYSTALICZNY

Fiolet krystaliczny

---