CO TO SĄ WITAMINY, Chemia Przydatne dla studentów


PORÓWNANIE DZIAŁANIA TRUCIZN

Nazwa

DL50 [mg/kg]a

Sposób działania, uwagi

 Trucizny białkowe i peptydowe

Botulinotoksyna

0.00000003

toksyna jadu kiełbasianego, M=9x105 g/mol, blokuje synapsy nerwów

Tetanotoksyna

0.0000001

toksyna tężca, białko o M=105 g/mol

Toksyna dyfterytu

0.0003

białko o  M=7.2x105 g/mol

Kobrotoksyna

0.0003

poraża układ nerwowy

Rycyna

0.002b

toksalbumina usuwana w procesie produkcji oleju rycynowego.

a-Amanityna

0.1

hepatotoksyczna (niszczy struktury jąder komórek wątroby)

Bungarotoksyna

0.15

białkowa toksyna jadu żmij, blokuje receptory nerwowe.

Falloidyna

2.0

bepatotoksyczna (niszczy błony komórkowe komórek wątroby)

Melityna

4.0

rozpad erytrocytów, skurcze mięśni

 Niebiałkowe substancje organiczne

Palitoksyna

0.00015

powoduje przepuszczanie jonów sodu i potasu przez błony erytrocytów

TCCD

0.001

tetrachlorodioksyna, substancja mutagenna

Tetrodotoksyna

0.005

hamuje transport jonów sodu przez błony komórkowe

Saksitoksyna

0.01

neurotoksyna

Toksyferyna C

0.025

składnik kurary, poraża mięśnie szkieletowe

Strychnina

0.5

poraża układ nerwowy

Muskaryna

0.5

poraża układ nerwowy

Kolchicyna

3.0

biegunka, zniszczenia układu krwiotwórczego

Nikotyna

16

paraliżuje ośrodek oddechowy

Koniina

60

poraża mięśnie szkieletowe

Digitonina

150

wpływa na akcję serca

Solanina

200

podrażnienie, porażenie mięśni

Trucizny nieorganiczne

Soman

0.4

poraża układ nerwowy

Cyjanek potasu

3.0

blokuje enzymy łańcucha oddechowego (wiązanie jonów żelaza)

Arszenik

10 c

blokuje niektóre enzymy (wiązanie się z siarką grup SH)

DL50 - dawka powodująca śmierć połowy osobników poddanych działaniu trucizny.
a w przeliczeniu na 1kg masy ciała myszy (uwaga: różnice w odporności różnych gatunków zwierząt i poszczególnych osobników są ogromne; skutek działania trucizny zależy od sposobu jej podania).
b wstrzyknięta (po zjedzeniu działa ok. 500 razy słabiej)
c u osobników przyzwyczajonych (stopniowe zwiększanie dawki) odporność do 100 razy większa.

CO TO SĄ WITAMINY?

Witaminami nazywa się szereg różnych związków które:

  1. Są składnikami niezbędnymi w żywieniu człowieka dla normalnego przebiegu szeregu procesów zachodzących w jego tkankach.

  2. Nie mogą być wytwarzane przez organizm i muszą być dostarczane z pożywieniem lub w razie potrzeby w postaci preparatów farmaceutycznych, w ilości od kilku do kilkunastu mikrogramów lub miligramów a tylko wyjątkowo do kilkudziesięciu miligramów.

  3. Nie są ani źródłem energii, ani materiałem budulcowym.

To niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu związki organiczne, biorące udział w przemianach biochemicznych jako koenzymy, tj, substancje, których obecność warunkuje prawidłowe działanie enzymów, białek katalizujących procesy przemiany materii. Z chemicznego punktu widzenia witaminy nie stanowią jednorodnej grupy. Ich wspólną cechą jest niski ciężar cząsteczkowy.

Poniższe tabele zawierają też zalecane dzienne dawki.

Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach

dzienna dawka

Cel

Źródła

A

1,000 mg

Wzrok, skóra, włosy, wzrost, błony śluzowe

Żółtko jaj, mleko, masło, żółte i ciemnozielone warzywa, żółte i pomarańczowe owoce

D

5 mg

Struktura kości i zębów, niezbędna do absorpcji wapnia

Światło słoneczne, mleko, jaja, ryby

E

10 mg

Czerwone ciałka krwi, mięśnie

Całe ziarna, oleje, owoce, zielone liściaste warzywa

K

80 mg

Krzepnięcie krwi, wzrost kości

Jaja, zielone liściaste warzywa, kalafior, pomidory

Witaminy rozpuszczalne w wodzie

RDR (dzienna dawka)

Cel

Źródła

C

60 mg

Wzmacnia ściany naczyń krwionośnych, antyhistaminik, budulec kolagenu

Cytrusy, pomidory, brokuły, ziemniaki, zielona papryka, kapusta, truskawki

B1 - Thiamin

1.5 mg

Apetyt, trawienie, aktywność nerwów, przemiany zw.węglowych

Wieprzowina, w.strączkowe, całe ziarna, kiełki, orzechy

B2 - Riboflavin

1.7 mg

Metabolizm tłuszczy, białek, węglowodanów, bł.śluzowe

Mleko, przetwory mleczne, całe ziarna, jaja, ryby, zielone liściaste warzywa

B3 - Niacin

19 mg

Apetyt, obniża cholesterol, metabolizm tłuszczy, białek, węgl.

Mięso, ryby, drób, jaja, orzeszki ziemn., w.strączkowe, ziarna

B6 - Pyridoxine

2 mg

Serotonina (regulacja nastroju), metabolizm białek

Mięso, drób, ryby, ziarna, kiełki, żółtko jaj, w.strączkowe, zielone liściaste warzywa, otręby

B12

2 mg

Czerwone krwinki, wytwarzanie materiału genetycznego, nowe tkanki

Mięso, drób, ryby, przetwory mleczne

Kwas foliowy

200 mg

Czerwone krwinki, produkcja mat.genetycznego

Mięso, jaja, ryby, zielone warzywa, fasola, szparagi, drożdże

Pantothenic Acid

7 mg

Czynność nadnerczy i nerwów

Całe ziarna, jaja, warzywa, mięso

Biotyna

100 mg

Metabolizm glukozy

Żółtko jaj, mleko, w.strączkowe, o.ziemne, banany

 

W organizmie człowieka występują dwa rodzaje pierwiastków: MAKROELEMENTY (ok. 99%), czyli pierwiastki podstawowe i MIKROELEMENTY (ok.1%), czyli pierwiastki śladowe, zwane metalami śladowymi. 

MAKROELEMENTY (z gr. makros = duży i z łac. elementum = substancja pierwotna). Pierwiastki stanowiące większość w organizmach żywych (zwierząt i roślin), niezbędne do ich prawidłowego funkcjonowania. Do makroelementów należy azot występujący w organizmach żywych średnio w ilości 3% (suchej masy), wapń - 2%, potas - 2% oraz fosfor, magnez, siarka, chlor, sód występujące w ilościach nie przekraczających 1%. W organizmach zwierzęcych występuje ponadto tlen (60-70%), węgiel (18%) i wodór (10,5%).

MIKROELEMENTY (z gr. mikros = mały + łac. elementum = substancja pierwotna). Oligoelementy, pierwiastki śladowe, pierwiastki chemiczne występujące w minimalnych, śladowych ilościach w organizmach zwierzęcych i roślinnych, niewspółmiernie małych w porównaniu z pierwiastkami podstawowymi zwanymi makroelementami. Mikroelementy są niezbędne do właściwego rozwoju organizmów żywych. Ich niedobór powoduje zakłócenia w prawidłowym funkcjonowaniu organizmów żywych, a nadmiar jest toksyczny. Do mikroelementów zalicza się: żelazo, mangan, miedź, cynk, molibden, bor, kobalt, jod, fluor. Spośród 18 pierwiastków śladowych jednym z najcenniejszych jest CYNK.

   Odkryto że CYNK bierze udział w metabolizmie komórkowym. Jako koenzym wielu enzymów jest niezbędny w przemianie białkowej i węglowodanowej. Przyspiesza gojenie ran zewnętrznych i wewnętrznych, pomaga w leczeniu depresji, schizofrenii, stanów agresji (cynk odkłada się w mózgu), warunkuje prawidłowy wzrost, zdrowy stan paznokci, skóry, kości i włosów (cynk magazynuje się w tkance kostnej, skórze i włosach), zapewnia właściwe funkcjonowanie mechanizmów odpornościowych i układu nerwowego oraz gruczołów wydzielania wewnętrznego - zwłaszcza gruczołów płciowych i trzustki - cynk kumuluje się w spermie, gruczole krokowym (prostacie), a także wchodzi w skład insuliny (badania przeprowadzone na cukrzykach wykazały poważne niedobory cynku). Niedobór cynku upośledza sprawność umysłową, przede wszystkim pamięć, koncentrację uwagi, a także powoduje zwyrodnienie plamki żółtej - centralną część siatkówki oka. Cynk pobudza działanie enzymów istotnych dla właściwego funkcjonowania komórek siatkówki. Jest pomocny w obniżaniu poziomu cholesterolu w organizmie.

Zmiany dermatologiczne wywołane niedoborem to łysienie plackowate i złośliwe, łamliwość włosów oraz choroby skóry, m. in. trądzik młodzieńczy, krostkowy i ropowiczy, zapalenie skóry.

Cynk uodparnia na choroby zakaźne!

Prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego zapewnia nam grasica produkująca m. in. tymulinę - hormon pobudzający powstawanie walczących z zarazkami limfocytów. Ponieważ gruczoł ten zanika z wiekiem - zmniejsza się nasza odporność. Cynk odmładza układ immunologiczny pobudzając działanie grasicy, która znowu zaczyna wytwarzać odpowiednią ilość tymuliny. Cynk powoduje również wzrost gamma interferonu - bezcennego niszczyciela wirusów

Wykazuje odmładzające działanie na poziomie komórkowym -działa jako przeciwutleniacz, który zwalcza powodujące nowotwory kancerogeny zwane wolnymi rodnikami. Cynk chroni przed nimi nasze komórki.

Większość ludzi ma za mało cynku, ponieważ bardzo trudno dostarczyć go w diecie i jest dosyć trudno przyswajalny. Pozbawiają się tego mikroelementu wegetarianie (owoce nie zawierają cynku, w warzywach jest go niewiele) i osoby odchudzające się. W diecie poniżej 2400 kcal dziennie cynk nie jest dostarczany w wystarczającej ilości. Ale mimo to nie zaleca się bez wyraźnych wskazań lekarza uzupełniania tego pierwiastka poprzez preparaty. Pierwiastek ten, podobnie jak wszystkie makro- i mikroelementy, a także witaminy, najlepiej - choć i tak nie do końca - przyswajalny jest w postaci naturalnej. Poza tym tylko w takiej postaci działa. Najlepszym tego przykładem jest rewelacyjny eksperyment przeprowadzony z mlekiem matki. Wiadomo, że mleko to zawiera cynk, powodujący właściwy wzrost i odporność niemowląt. Wyodrębniony i dodany do preparatu imitującego mleko matki - nie działał.

Zawartość cynku w miligramach w produktach

Produkt

Ilość

Zawartość cynku [mg]

ostrygi wędzone

85 g

103

ostrygi surowe

100 g

63

duszone mięso

85 g

7

wątroba cielęca gotowana

85 g

7

indyk pieczony

100 g

5

mięso kraba gotowane

2 średnie kraby

4

pestki dyni

30 g

3

    MANGAN wpływa na uczynnianie enzymów koniecznych do prawidłowego działania biotyny, witaminy B1 i witaminy C. Jest niezbędny do utrzymania prawidłowej struktury kości i odgrywa ważną rolę w tworzeniu tyroksyny, głównego hormonu tarczycy. ŻELAZO jest składnikiem hemoglobiny - białka czerwonych ciałek krwi i bierze udział w procesach przenoszenia tlenu (chlorek żelazawy, chlorek żelazowy, siarczan żelazawy, siarczan żelazowy). MIEDŹ jest składnikiem mineralnym ułatwiającym wprowadzenie żelaza do hemoglobiny. Obecna jest w papierosach, tabletkach antykoncepcyjnych, spalinach zanieczyszczających atmosferę. Współdziała z witaminą C. Przechowywanie lub gotowanie żywności zawierającej kwas w miedzianych garnkach dodatkowo zwiększa w niej zawartość miedzi. Jej nadmiar obniża poziom cynku, wywołuje bezsenność, wypadanie włosów, nieregularne miesiączki i objawy depresji. Niedobór powoduje niedokrwistość, obrzęki, wady kręgosłupa i możliwość reumatoidalnego zapalenia stawów. Dzienna dawka dla dorosłych: od 1,5 do 3 mg. Kobalt jest składnikiem witaminy B12. Jest istotny w procesie wytwarzania krwinek czerwonych. Nie ustalono normy zapotrzebowania dziennego na ten składnik mineralny, ale uważa się, że najlepsza jest dawka nie większa niż 8 mg (mikrogramów). Związki fluoru nadają trwałość kościom i emalii zębów, lecz zbyt silne stężenie fluoru w preparatach dentystycznych niszczy emalię zębów. Fluor zapobiega próchnicy zębów, lecz duże dawki mogą wywołać ich przebarwienie. W krajach, gdzie woda jest fluorowana, spożycie fluoru z wodą (w postaci fluorku sodu i fluorku wapnia) jest wystarczające i bezpieczne, bez konieczności stosowania preparatów z fluorem.

BROKUŁY:
Są bogate w witaminy A, C, B1, B2, PP, sole mineralne, związki żelaza i wiele innych cennych substancji. Francuzi odkryli, że jedna z nich - sulforafan - niszczy bakterie powodujące wrzody żołądka. Brokuły są też znane z właściwości anty-rakowych. Ponadto zawierają wiele korzystnych dla zdrowia przeciwutleniaczy, które opóźniają proces starzenia się organizmu.   

CEBULA:
Do Europy została sprowadzona w średniowieczu. Jest bogata w witaminę C, witaminy z grupy B (B1, B2, PP), organiczne związki siarki i soli mineralnych (przede wszystkim związki wapnia, fosforu, magnezu, żelaza i cynku). Dzięki obecności związków siarki i olejku eterycznego ma silne właściwości dezynfekujące. Może być wykorzystywana w leczeniu zakażeń dróg oddechowych i ropnych zmian skórnych. Ze względu na zawartość cynku korzystnie wpływa na odporność komórkową.  

KALAFIOR:
100 g pokrywa dzienne zapotrzebowanie organizmu na witaminę C. Zawiera też wiele witamin z grupy B, przede wszystkim niacynę. Może być wykorzystywany w leczeniu chorób przewodu pokarmowego, w dietach przeciwko zaparciom i dietach odchudzających. W 100 g kalafiora jest zaledwie 35 kcal. 

OGÓREK:
Pochodzi z Persji. Zwiera bardzo dużo wody i mało kalorii ( w 100 jest zaledwie 30 kcal). Sok z ogórków ma właściwości oczyszczające organizm. 

PAPRYKA:
Zawiera bardzo dużo witaminy C, sporo witamin z grupy B oraz związków mineralnych (potasu, wapnia, magnezu, żelaza). Jej jedzenie zalecane jest w stanach zmęczenia i obniżonej odporności. 

POMIDORY:
Lista ich składników odżywczych jest długa. Zawierają witaminy A, B1, B2, C, PP, niewielkie ilości D, E i K, związki potasu, sodu, fosforu, chloru, wapnia, żelaza, miedzi, niklu, kobaltu, magnezu i manganu. Ich jedzenie jest polecane w dietach odchudzających, cukrzycy, chorobach nerek i serca. Zawartości bromu pomidory zawdzięczają działanie kojące. 

RZODKIEWKA:
Zawiera niewielkie ilości różnych witamin (C, PP, B1, B2) oraz składniki mineralne (magnez, wapń, miedź, fosfor, sód, siarkę). Rzodkiewki jada się na surowo, z twarogiem, pieczywem lub w sałatkach, także zapiekane lub duszone. Dobrze wpływają na ukrwienie organizmu. Polecane są osobom ze schorzeniami reumatycznymi oraz w diecie odchudzającej.  

SZPINAK:
Zawiera witaminę A (30 gram szpinaku zaspokaja dzienne zapotrzebowanie organizmu na ten pierwiastek), witaminę K, a także cholinę (która likwiduje i zapobiega odtłuszczaniu wątroby). Szpinak zawiera dużo, łatwo przyswajanego żelaza. Wspomaga leczenie anemii, krzywicy, łuszczycy. Najzdrowszy jest surowy szpinak - dodany do sałatek lub ugotowany w minimalnej ilości wody.

KARCZOCHY

Karczochy zawierają m. in. karoten, witaminę B1 i B2, PP i C.

ANANAS: 
Pochodzi z Ameryki Południowej. Zawiera słodki, aromatyczny miąższ. Ananas jest spożywany na surowo, w kompocie lub w sosie w puszkach oraz pod postacią soku. Posiada mangan, który razem z żelazem i miedzią jest niezbędny dla prawidłowego procesu wytwarzanie krwi oraz zapobiega rozwojowi osteoporozy. W surowych ananasach enzym, bromelaina podnoszące odporność organizmu na różne infekcje. Wspomaga on również trawienie białka, może ograniczać rozwój powstawanie nowotworów lub zakrzepów. 

CZEREŚNIE:
Są niskokaloryczne (100 g zawiera jedynie 61 kcal). Zawierają sporo potasu i glukozę, trochę żelaza, witaminy C i dużo błonnika. Dobrze wpływają na pracę serca, przewodu pokarmowego i wyglądu skóry. Obniżają poziom kwasu moczowego we krwi. Zaleca się je zwłaszcza osobom ze schorzeniami reumatycznymi.  

JABŁKA:
Istnieje ponad 10 tys. ich odmian. Wszystkie łączy bogactwo w witaminy C, B1, B2, PP, prowitaminę A i kwas pantotenowy. Jabłka zawierają kwasy organiczne (głównie jabłkowy i cytrynowy), które pobudzają procę przewodu pokarmowego zwiększając wydzielanie soków trawiennych. Inny składnik jabłek - garbniki - dezynfekują przewód pokarmowy, regulują trawienie i zapobiegają nadmiernej fermentacji w jelitach. Pektyny rozpuszczają cholesterol i odgrywają istotną rolę w zapobieganiu i leczeniu miażdżycy. Jabłka także dostarczają organizmowi sole wapnia, fosforu, potasu, magnezu oraz niewielką ilość żelaza.  

KIWI:
Jest dostępne w sprzedaży przez cały rok, dzięki temu, że doskonale się przechowuje i jest uprawiane zarówno na półkuli północnej jak i południowej. Zawiera mało białka, około 10 % cukrów (głównie glukoza i fruktoza), sporo związków mineralnych i witamin z grupy B oraz karotenów i witaminy C, która nawet po 6 miesiącach przechowywania pozostaje w nim w 90 %.  

MALINY:
Dostarczają prawie tyle samo witaminy C, co cytryny. Zawiera błonnik, prowitaminę A, witaminy z grupy B, cukry, pektyny, kwasy organiczne oraz sole żelaza i miedzi. Picie naparu z suszonych owoców maliny pomaga na przeziębienia, grypę, anginę. Ma silne działanie napotne. 

TRUSKAWKI:
Maja niska wartość kaloryczną (w 100 g jest 34 kcal). Zawierają pektyny, obniżające poziom cholesterolu i neutralizujące substancje toksyczne, a także bakteriobójcze substancje - fitocyny. Truskawki są bogate w garbniki, kwasy organiczne, witaminę C, sole żelaza, fosforu, wapnia, manganu i kobaltu. 200 g zaspokaja dobowe zapotrzebowanie człowieka na witaminę C. Polecane są w dietach odchudzających, w niedokrwistości z niedoboru żelaza.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
hydroliza polifosforanów, Chemia Przydatne dla studentów
WYSOKOSPRAWNA CHROMATOGRAFIA JONOWA, Chemia Przydatne dla studentów
konserwacja żywności, Chemia Przydatne dla studentów
SKŁADNIKI NIEODŻYWCZE, Chemia Przydatne dla studentów
OZNACZANIE DODATKÓW I SUBSTANCJI KONSERWUJĄCYCH W PRODUKTACH SPOŻYWCZYCH, Chemia Przydatne dla stude
Postęp w biotechnologii, Chemia Przydatne dla studentów
OZNACZANIE SOLI KUCHENNEJ W PIECZYWIE, Chemia Przydatne dla studentów
Promienie X, Chemia Przydatne dla studentów
Postęp w biotechnologii2, Chemia Przydatne dla studentów
Związki fosforu w organizmie człowieka, Chemia Przydatne dla studentów
Fizyczne metody konserwacji żywności, Chemia Przydatne dla studentów
ściąga z analizy instrumentalnej, Chemia Przydatne dla studentów
SPME mikroekstrakcja do fazy stałej, Chemia Przydatne dla studentów
technologia wody pytania, Chemia Przydatne dla studentów
Biotechnologia w polskiej opinii społecznej, Chemia Przydatne dla studentów
Jak zapewnić bezpieczeństwo zdrowotne żywności, Chemia Przydatne dla studentów
PŁYNY NADKRYTYCZNE, Chemia Przydatne dla studentów

więcej podobnych podstron