KLASYFIKACJA TERENÓW ZIELENI
tereny zieleni ogólno dostępne
zieleń towarzysząca zabudowie mieszkaniowej
zieleń tras komunikacyjnych
- w miastach
- w krajobrazie otwartym
Tereny zieleni o przeznaczeniu specjalnym
tereny zieleni rekreacyjnej i turystyczno wypoczynkowej
krajobraz otwarty obszarów zieleni
Tereny zieleni ogólno dostępne:
zieleńce do 1-2ha; 1,5-2,5 m2/M
parki miejskie
parki krajobrazowe i narodowe
bulwary i promenady 15-18 m szer. 1-2m2/M
obiekty sportowe
Tereny zieleni specjalnego przeznaczenia:
pasy zieleni izolacyjnej
Zieleń towarzysząca komunikacji
ogrody dydaktyczne
pracownicze ogrody działkowe
- w miastach <50 tyś. 7,5-10m2/M
- w miastach >50 tyś. 5,0-7,5m2/M
cmentarze
parki i ogrody zabytkowe
Ogrody użytkowe:
działki budowlane -350-700m2
pracownicze ogrody działkowe 350-700m2
ogrody rekreacyjne >700m2
Tereny gospodarki ogrodniczej, rolnej i leśnej
gospodarstwa ogrodnicze i szkółki drzew i krzewów ozdobnych
gospodarstwa produkcyjne
Zieleń towarzysząca zabudowie mieszkaniowej:
ogrody przydomowe - przedogródki
zieleńce osiedlowe
skwery i place
Rodzaje parków:
Parki spacerowo wypoczynkowe
- dzielnicowe 5-8ha 8m2/M
- miejskie
- centralne
park leśny (lasy komunalne)
park kultury i wypoczynku
park dydaktyczno naukowy
- ogród botaniczny, zoologiczny, skansen
park kultu religijnego
lapidarium
DOKUMENTACJA TECHNICZNA INWESTYCJI ZAGOSPODAROWANIA TERENÓW ZIELENI
Cel:
- określenie zakresu robót
- rozwiązanie funkcjonalne
Dokumentacja dla samodzielnych inwestycji obejmuje:
- zieleń
- branże towarzyszące: sanitarne, elektryczne, zabudowa, drogi
Rodzaje dokumentacji:
zieleń - dobór roślinności, zabiegi agrotechniczne
drogi - przebieg dróg ogrodowych i placów, rodzaje nawierzchni, sposoby wykonania
ukształtowanie terenu
mała architektura
inwentaryzacja terenu
pozostałe dokumentacje
Stadia opracowania dokumentacji samodzielnych terenów zieleni (parki, zieleń osiedlowa, ośrodki wypoczynkowe):
projekt koncepcyjny
projekt budowlany
projekt szczegółowy
Projekt koncepcyjny:
granice opracowania - zarys sytuacyjny (rzędne terenu, podstawowe wymiary)
funkcje i sposoby zagospodarowania terenu - analiza kompozycyjna
charakterystyczne zabudowy - szkice projektowanych dróg i placów
charakterystyka zieleni
zapotrzebowanie na infrastrukturę techniczną (woda, energia elektryczna, odprowadzenie ścieków)
Opracowanie graficzne projektów koncepcyjnych
rzut z góry
- koncepcja ogólna projektu w Sali 1:1000 1:500
- koncepcja szczegółowa w skali 1:250 lub 1:100
detale - wybrane fragmenty w skali 1:50 lub 1:25
widoki aksonometryczne, perspektywiczne, przekroje
opisy
opracowanie uzupełniające
Projekt budowlany zawiera:
- cel inwestycji
- program inwestycji
- dane i parametry inwestycji
- metody i kolejność realizacji
- koszt
Materiały i dokumenty dostarczone projektantowi przez inwestora:
decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu
stan własnościowy terenu
opis inwestycji (przeznaczenie, program i funkcja)
dane materiałowe (dokumentacja fizjograficzna i geologiczna, dokumentacja geodezyjna)
inwentaryzacje (zagospodarowanie i użytkowanie terenu, szaty roślinnej i zabudowy)
zasady realizacji inwestycji
Część ekonomiczna projektu:
zestawienie kosztów inwestycji w stadium projektu budowlanego
- ceny katalogowe
- ceny wskaźnikowe wg. kosztów jednostkowych
zbiorcze zestawienie kosztów dla inwestycji samodzielnych
- roboty budowlane, drogowe, ogrodnicze
- nakłady kosztów, dokumentacji projektowej, wykupu terenu
zestawienie kosztów
Rodzaje kosztorysów:
przedmiotowy
nakładowy
inwestorski
Dokumentacje uproszczone
- ogrody przydomowe
- pasy ochronne
- ciagi piesze
- zieleńce
Akceptacja projektu:
na podstawie wniosku inwestora władze architektoniczno-budowlane wydaja decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu
dla małych obiektów projekt koncepcyjny akceptuje inwestor
DOKUMENTY BUDOWY
Zlecenie budowy:
- nazwa budowy
- termin rozpoczęcia i zakończenia
- limity finansowe
- fundusz płac
- system rozliczeń
Obowiązki zleceniodawcy:
wyznaczenie głównych linii pomiarowych, osi obiektów, lini zabudowy
założenie stałych punktów niwelacyjnych
dostarczenie planu zbrojenia terenu
Koszt organizacji placu budowy zgodnie z przepisami BHP i Ppoż obciąża wykonawcę.
Realizacja projektu:
rozplanowanie płac
sporządzenie harmonogramu
zamówienie materiałów
zamówienie sprzętu
zorganizowanie zespołu pracowników
Dziennik budowy:
uwagi i zastrzeżenia dotyczące realizacji projektu
dane pomiarowe
rejestrowanie korespondencji
terminy realizacji kolejnych prac
opis trudności i przeszkód
roboty dodatkowe wraz z uzasadnieniem
stan zatrudnienia
listy płac
kartoteka magazynowa
kartoteka obmiaru robót
Prace przygotowawcze
tymczasowe ogrodzenie
tymczasowe pomieszczenia (magazynowe, socjalne)
tymczasowe instalacje (elektryczne i wodociągowe)
urządzenia sanitarne
Przeznaczenie planu sytuacyjno wysokościowego z projektu w teren
przenoszenie punktów sytuacyjnych
- tyczenie prostych, punktu ich przecięcia oraz kątów
- tyczenie prostej równoległej
- tyczenie łuku
- tyczenie okręgu
przenoszenie punktów wysokościowych
Przenoszenie projektu na grunt
wytyczanie linii pomiarowej
obliczanie wysokości punktu w terenie
technologie geologiczne w architekturze krajobrazu
tradycyjny sprzęt mierniczy
- taśma miernicza, węgielnica z pionem, tyczki, łaty
- wysokościomierz, pochylnik, busola
- niwelator
nowoczesny sprzęt pomiarowy
- GPS
- teodolit elektroniczny
- samopoziomujący niwelator kodowy
- niwelator laserowy
Metoda tyczenia prostej w terenie:
- w przód
- na siebie
- metoda przybliżeń
Tyczenie punktu przecięcia 2 prostych:
- z jednym pomocnikiem
Z dwoma pomocnikami
Tyczenie prostej równoległej:
- przez punkt „C”
- w określonej odległości
Rodzaje węgielnic:
- pentagonalna podwójna
- pentagonalna dwupryzmatyczna
Pomiar kąta poziomego ά:
- tachimetrem
- niwelatorem
- teodolitem
Tachimetr - kąt pochylenia osi celowej + odległość + kąt poziomy
Kolejność prac w ogrodzie:
wykonanie infrastruktury (kanalizacja, elektryczność)
kształtowanie terenu
budowa dróg, alej i schodów
wyposażenie ogrodu
nawiezienie ziemi, sadzenie i siew roślin (drzewa, krzewy, kwiaty i trawa)
fundamentowanie pod wiatę (ewentualnie)
kanalizacja, odprowadzenie wody deszczowej
rury wodociągowe
przewody gazowe
przewody elektryczne, kabel TV
Elementy uzbrojenia działki:
przewody wodociągowe
- stałe na głębokość 1,5-2m
- sezonowe - gł. 30-60cm
przewody kanalizacyjne
- ogólnospławne
- deszczowe
- ściekowe
przewody elektryczne - na głębokość 0,5-1m
przewody telekomunikacyjne
przewody gazowe - na głębokość >80cm
przewody sieci cieplnej - w kanałach z płyt prefabrykowanych na głębokość 150cm
przewody melioracyjne - sączki drenarskie na głębokość 40-120cm
Wykopy w pobliżu drzew:
odległość przewodów > od zasięgu korony
nawadnianie, nawożenie bryły korzeniowej nie naruszonej wykopem
prawidłowe przycięcie korzeni i pielęgnacja ran
obsypanie bryły korzeniowej substratem glebowym
pielęgnacja drzew przez 3-5 lat po zakończeniu robót
Kształtowanie powierzchni terenu:
budowa nasypów
- punkty widokowe
- tarasy, skarp, murki
- osłony widokowe, przeciwwietrzne, akustyczne
wykopy
- zbiorniki wodne
- ekspozycje układów roślinnych
Właściwości fizyczne gruntów:
gęstość pozorna 1-2,1t/m2
uziarnienie - zawartość frakcji w %
porowatość
wilgotność
Właściwości mechaniczne gruntów
nośność w kg/cm2
tarcie wewnętrzne
spójność
Właściwości fizyczne gruntów (gęstość pozorna t/m3):
piasek suchy 1,6
gleba ogrodowa 1,2
torf bez korzeni 1,0
piasek wilgotny 1,7
piasek gliniasty, pył i less wilgotne 1,8
gleba uprawna z korzeniami 1,3
torf z korzeniami 1,1
nasyp piasku z gruzem 1,7
żwir do 25mm 1,7
piasek gliniasty, pył, less mało wilgotny 1,9
gleba uprawna z korzeniami 1,7
glina ciężka wilgotna 2,0
grube otoczaki, gruz 1,8-2,0
glina ciężka i ił mało wilgotne 2,1
glina zwałowa z gruzami 2,1
iłołupek miękki 2,0
Roboty ziemne:
zabezpieczenie warstwy ziemi urodzajnej
- 10cm na glebach piaszczystych
- 30-40 cm na glebach żyznych
wykonanie wykopów i nasypów
- szerokoprzestrzenne (zbiorniki wodne)
- wąskoprzestrzenne (fundamenty, rowy pod instalację)
- jamiste (doły pod sadzenie drzewa, słupy)
planowanie i modelowanie terenu
budowa skarp
umocnienie stoków
zabezpieczenie przed erozją
Wykonanie nasypu:
odspajanie gruntu
przesuwanie ziemi
załadunek
transport
wykonanie nasypu
zagęszczanie
modelowanie
Obliczanie objętości wykopów i nasypów:
metoda przekrojów
metoda siatki kwadratów
metoda warstwic
Zapobieganie erozji:
zagęszczanie
stabilizacja (cement, wapno, masa bitumiczna)
zasiedlanie roślin ( krzewy, byliny, kłącza, darniowanie, wysiew nasion)
Hydroseeder - woda + nasiona + nawozy + ściółka
przykrycie powierzchni - ściółkowanie
wzmacnianie skarpy ( faszyna, kratownica betonowa, schodkowo umieszczone bloki kamienne)
Faszyna - kołki wierzbowe wbite w brzeg przeplatane wikliną
Najbardziej strome skarpy można wykonać z gliny piaszczystej w stanie suchym 40-50 stopni, najmniejsze skarpy - torf mokry 15, piasek drobny mokry 15-20st.
Kąt pochyłości podaje się w stopniach i procentach
0st - 0%
6,5st - 10%
45st - 100%
Formowanie nasypu:
warstwowe
boczne
Zabezpieczanie przed erozją:
rynna stokowa
umacnianie skarpy kamieniami
umacnianie skarpy płytami
rowkowanie skarpy
darnowanie.
MATERIAŁY BUDOWLANE
Podziała materiałów budowlanych ze względu na rodzaj tworzywa i przeznaczenie
materiały nieorganiczne - mineralne
metale
materiały organiczne
materiały malarskie, kity, kleje
Kryteria podziału
rodzaj tworzywa - kamień, beton, ceramika, szkło, metal, drewno
pochodzenie
- materiały rodzime występujące w stanie naturalnym (kamień, drewno, glina)
- materiały wytwarzane przemysłowo
- prefabrykaty
skład chemiczny
- nieorganiczne (kamień, ceramika)
- organiczne (drzewo, lepiszcze hutnicze)
- mieszane (betony)
zastosowanie - materiały murarskie, dekarskie, drogowe, malarskie
Kamienie naturalne powstają ze skał
- magmowych
- osadowych
- przeobrażeniowych
Cechy skał:
struktura - ziarnista, krystaliczna, szklista, porfirowa
tekstura - zbita, porowata, migdałowcowata
skład mineralny - kwarc, skalenie, olwin, mika, dolomit, kalcyt, gips
Skały magmowe głębinowe:
granity - kwarc 60% + mika, hornblenda i augit
sjenty - jak granit ale mało krzemionki, występują rzadziej niż granity
dioryty - bioryt, hornblenda, augit, kwarc
garbo - duża odporność na czynniki atmosferyczne
Skały magnowe wylewne:
andezyt - struktura porfirowa
bazalt - struktura zwarta
porfiry - barwa czerwona lub brunatnoczerwona
diabazy - z magmy gabrowej
Skały osadowe pochodzenia mechanicznego
okruchowe
zlepieńce
piaskowce
głazy narzutowe
żwiry
piaski
iły i gliny
Skały osadowe pochodzenia organicznego:
wapienie - zwykłe, zwarte lekkie, zbite
margle - wapień + 20-50% gliny (do produkcji cementu portlandzkiego)
dolomity - węglany wapnia, magnez
Skały osadowe pochodzenia chemicznego:
azbest
trawertyny - wytrącony z wody węglan wapnia
gipsy
alabaster
Skały przeobrażone - powstają ze skał magmowych
marmury krystaliczne - przeobrażone wapienie
kwarcyty - drobnoziarnisty piasek scementowany spoiwem krzemianowym
gnejsy - przeobrażone granity
łupki gliniaste - mają strukturę warstwową
Właściwości kamieni maturalnych:
gęstość pozorna - bardzo lekkie <1,5 kg/dm3; bardzo ciężkie >2,6
nasiąkliwość wagowa
- kamienie o dużej szczelności 0,0
- kamienie lekkie porowate 30%
współczynnik przewodności cieplnej
- zimne > 75 W/moC
- ciepłe <75 W/moC
mrozoodporność
wytrzymałość na ściskanie
ścieralność
Skały magmowe - Sudety
Margle - Lubelszczyzna, poł-zach kielecczyzna
Piaskowce - Karpaty, G. świętokrzyskie, górny i dolny Śląsk
Wapienie - Lubelszczyzna, kieleckie, górny Śląsk
Głazy narzutowe - północ polski
Materiały do budowy nawierzchni, pochylni, schodów:
kamienie naturalne
- skały magmowe głębinowe (granit, sjenit, dioryt, bazalt)
- skały magmowe wylewne (andezyt, bazalt, porfir, diabaz)
- skały osadowe (sedymentacyjne)
wyroby z kamienia
- płyty kamienne surowe (łupane, przecierane)
- płyty kamienne fakturowe (krzesane, groszkowane, gradzinowane)
- krawężniki drogowe
- kostka kamienna regularna
- kamień brukowy
- płyty chodnikowe
Kamień murowy:
- kamienie łamane (do budowy murów, fundamentów)
- kamienie łupane (warstwowe, rzędowe)
- kształtki budowlane (łupane, ciosane, krzesane, piłowane)
Kruszywa mineralne:
- naturalne (piasek, żwir, pospółka, otoczaki)
- łamane (miał, piasek kamienny, grys, kliniec, tłuczeń)
- sztuczne (keramzyt, łupkoporyt, żużle wielkopiecowe i paleniskowe)
Kruszywa organiczne:
- naturalne - kora, odpady drzewne
- sztuczne - granulat styropianowy
Gotowe mieszanki:
- naturalny żwirek frakcyjny
- łamane kruszywo granulowane 2-40mm
- grysik 2-8mm
- grys 8-25mm
Spoiwa:
* hydrauliczne (wapień + glina + 1540st. = klinkier cementowy)
- cement portlandzki
- cement portlandzki biały
- cement szybkotwardiejący
- cement hutniczy
* powietrzne
- wapno palone (wapień + 900-1050st.C = tlenek wapniowy)
- wapno hydratyzowane [CaO+H2O(65%obj.)=Ca(OH)2]
Zaprawy
* wapno (cment:piasek+woda)
- zaprawa wapienna 1:2 1:3
- zaprawa cementowo-wapienna 1:1:6 1:2:10
- zaprawa cementowa 1:3 1:4
Cegły:
- klinkierowe
- silikatowe (murki, ściany ogrodowe, płytki elewacyjne)
Betony (cement: kruszywa +woda)
- beton chudy 1:9
- beton 1:6
- beton mocny 1:5
- beton bardzo mocny 1:4
Konsystencja masy betonowej:
- wilgotna
- gęstoplastyczna
- plastyczna
- półciekła
- ciekła
Klasy betonu:
- zwykły C8/10 C35/45
- ciężki C40-50 C100/115
Podział według funkcji:
- betony konstrukcyjne zwykłe
- betony specjalne (termiczne, izolacyjne, wodoszczelne, odporne na ścieranie, drogowe)
Podział wg. składników wiążących:
- cementowy
- żywiczny
- asfaltowy
Podział wg. używanego kruszywa:
- beton żwirowy
- tłuczniowy
- keramzytowy
- łupkoporytowi
Podział wg. gęstości pozornej:
- lekki 600-2000kg/m3
- zwykły 2000-2600 kg/m3
- ciężki >2600kg/m3
Cechy betony:
- mrozoodporność betonu (liczba cykli zamarzania i rozmarzania próbki bez zniszczenia F50)
- wodoszczelność betonu (działanie na próbkę wodą pod wysokim ciśnieniem)
DREWNO
Budowa drewna:
- kora
-łyko
- biel
- twardziel
- rdzeń
Tarcica:
- nieobrzynana (okorki, deski, bale)
- obrzynana (łaty, deski, krawędziaki, bale, listwy)
Drewno okrągłe (okorowane, bez gałęzi, sęków i wierzchołków)
> dłużyce
- iglaste >8m
- liściaste >6m
> kłody
- iglaste 2,5-8,9m
- liściaste 2,5-5,9m
> wyżynki do 2,5m
> żerdzie do 6m i śred. 7-14cm
Drewno przetarte (tarcica)
* tarcica nieobrzynana
- iglaste (sosna, świerk, jodła, modrzew)
- liściaste (dąb, jesion, buk, grab)
* tarcica obrzynana
- drewniana kostka brukowa
- pokrycia dachów (gont, darnica, wiór)
- palisada toczona iglasta
- deski tarasowe (ryflowane, gładkie)
- drewno warstwowo klejone
Zalety drewna:
- niewielka gęstość pozorna
- duża wytrzymałość mechaniczna
- łatwość obróbki
- mały współczynnik przewodnictwa ciepła
Możliwość utrzymania wkrętów i gwoździ
Wady drewna:
- niejednorodna budowa
- zmienny kształt pod wpływem wilgoci (paczenie)
- uleganie destrukcji i korozji biologicznej
- zmienne właściwości fizyczne i mechaniczne
- wady wrodzone (sęki, rdzeń mimośrodkowy, skręt włókien)
- wady nabyte (pęknięcia)
Kurczliwość drewna
Kierunki kurczliwość drewna
- wzdłuż włókien 0,4%
- w kierunku stycznym 0,8
- w kierunku promienistym 0,4
Rodzaje kurczliwości drewna
- mało kurczliwe (orzech, jodła, topola)
- średniokurczliwe (sosna, świerk, modrzew)
- silniekórczliwe (grab, buk, jesion)
Naturalne barwy drewna:
- biała - jodła, świerk, grab, klon
- czerwona - modrzew, wiśnia
- zielona - robinia akacjowa
- żółta - brzoza, sosna
Cechy fizyczne wybranych gatunków (gęstość pozorna w kg/m3)
- świerk 450-470
- jodła 475-520
- sosna 500-540
- modrzew 500-580
- buk 670-720
- jesion 700-750
- dąb 700-800
Trwałość elementów z drewna (na wolnym powietrzu)
- osika 3 lata
- olcha 5
- brzoza 5
- klon 10
- jesion 20
- jodła 45
- świerk 50
- sosna 80
- modrzew 90
- wiąz 100
- dąb 120
Konserwacja drewna:
- suszenie (naturalne, sztuczne)
- impregnacja antyseptykami (fenole, olej kreozotowy)
- kąpiele (gorące 1-3 dni; zimne 3-12dni)
- wstrzykiwanie
- nasycanie drewna pod ciśnieniem
Ochrona drewna przed ogniem:
1. wygładzanie powierzchni (polerowanie)
2. pokrywanie roztworami lub farbami (FobosM2, Ocean44, Ogniochron)
Gotowe wyroby z drewna:
- pergole
- ogrodzenia
- altany
- meble ogrodowe
- pojemniki na rośliny
- klatki dla pnączy
- płoty kratkowe
METALE
żelazne (żeliwo, staliwo, stal)
nieżelazne (aluminium, miedź, cyna, stopy, mosiądz, brąz)
łatwotopliwe (ołów, cyna, cynk)
trudnotopliwe (miedź, nikiel, żelazo, tytan)
Tworzywa sztuczne:
termoplastyczne (polichlorek winylu, poliester)
utwardzalne - termoutwardzalne, chemoutwardzalne)
tworzywa konstruktowe
materiały do budowy - płyty, rury, folie, kleje, kity
Wyroby ceramiczne:
- cegła klinkierowa - budowlana, drogowa
- płytki ceramiczne
- płytki klinkierowe
- cegła szamotowa do budowy pieców i palenisk
NAWIERZCHNIE OGRODOWE
Podział dróg ogrodowych:
rodzaj ruchu (docelowe, spacerowe)
rodzaj konstrukcji (piesze, pieszo-jezdne, jezdne)
rodzaj materiału
- gruntowe
- gruntowe ulepszone
- twarde nieulepszone (żwir, kostka)
- twarde ulepszone (beton cementowy, smołobeton, asfaltobeton)
Grubość podłoża żwirowego 12-20 cm.
Ścieżka żwirowa:
- środek drogi powinien być na poziomie gruntu
- krawędzie powinny być obniżone w stosunku do środka o 2,5cm dla każdych 60cm szerokości drogi.
Dołek na 60cm, jeśli woda wsiąka szybciej niż 2,5 cm/h - podłoże przepuszczalne
Warstwa drenująca, grunt nieprzepuszczalny 10-15cm
Podjazd żwirowy - grunt nieprzepuszczalny 37cm
Zalety układania nawierzchni na podsypce piaskowej:
- tańsza nawierzchnia
- zbędne fugi dylatacyjne
- szybsza praca
- łatwe usuwanie nierówności
- łatwa zmiana przebiegu drogi
- szybsze wysychanie po deszczu
- ekologiczny obieg wody
Wady układania nawierzchni na podsypce piaskowej:
- mniejsza stabilność nawierzchni
- trudniejsze oczyszczanie
Zalety układania nawierzchni na zaprawie
- bardzo dobra stabilność
- łatwe utrzymanie czystości
- trwałe fugi
Wady układania nawierzchni na zaprawie
- duży nakład pracy
- wyższy koszt
- pękanie nawierzchni
- nie wsiąka woda deszczowa
SCHODY OGRODOWE
Sposoby pokonania różnicy poziomów:
- ścieżki piesze 3o do 5%
- wózki inwalidzkie max 5o 9%
- rampy piesze 10o 18%
- schody ogrodowe 10o 47%
- schody wewnętrzne 50%
- strome schody 45o 100%
Wymiary schodów ogrodowych:
47*8; 39*12; 33*15
Obliczanie wymiarów stopni
2 * h + a = 63cm
h - wysokość stopnia
a - głębokość stopnicy
63 - średnia długość kroku (62-25)
OGRODZENIA
ogrodzenia należy wykonać w linii regulacyjnej drogi lub ulicy
ogrodzenie nie może ograniczać dostępu światła i spływu wody opadowej
ogrodzenie powinno harmonizować z otoczeniem, być odporne na wpływy atmosferyczne
drut kolczasty, tłuczone szkło można stosować na wysokości >2m
bramy i furtki otwierane do wewnątrz
Ścięcie ostrego narożnika α≤ 60o min 3m
Rodzaje ogrodzeń:
drewniane
metalowe
murowane
żelbetonowe
szklane
żywopłoty
Elementy ogrodzenia:
słupki (murowane, kamienne, betonowe)
rygle (żerdzie sosnowe lub świerkowe)
sztachety (z łat, desek okrągłych, z żerdzi)
ramy ogrodzenia (kątownik stalowy, ceownik, teownik)
fundamenty 0,8-1,4m
cokoły (betonowe, murowane, kamienne)
Elementy składowe ogrodzenia:
- fundament
- cokół
- zwieńczenie cokołu
- słup
- wypełnienie
- zwieńczenie pokrycie
Rozstaw słupów 150-250cm, szczebelki nie więcej niż co 10cm
Sposoby pokrycia słupów
- dachówka
- płyta betonowa
- cegła z zaprawą
Rodzaje siatek ogrodzeniowych:
- pleciona
- zwijana
- o splocie tkackim
- z ciętej blachy stalowej
Mocowanie siatki drucianej
- na gładko
- w wąsami
- do linii środkowej
- do słupa pośredniego
Rodzaje zawiasów:
- zwykły czołowy
- krzyżowy
- kątowy
- hak zawiasowy w murze
- hak zawiasowy do drewna
ŻYWOPŁOTY
Rodzaje żywopłotów ze wzg. na sposób prowadzenia:
- formowane - cięte
- nienormowane - swobodnie rosnące
Typy żywopłotów ze wzg. na funkcje:
- obronne,
- ochronne
- szpalerowe
- naturalistyczne
- ozdobne (iglaste, liściaste, z pnączy)
- użytkowe
Typy żywopłotów wg. wysokości
- obwódkowy <0,4m
- niski 0,4-1m
- średni 1,-2m
- wysoki 2-3m
- szpalerowy >3m
Strefa ciszy = 20* wysokość żywopłotu
Kryteria doboru krzewów żywopłotowych:
- dostosowanie do warunków siedliskowych
- duża tolerancja na cięcie i ogławianie
- brak tendencji do ogołacania się z wiekiem
- odporność
Cechy krzewów
- zwarty pokrój
- niezbyt bójny wzrost
- gęste ugałęzienie
- gałęzie wzniesione
- wyrazisty zarys korony
- krótkie międzywęźla
- łatwość tworzenia pąków normalnych i przybyszowych
- tworzenie pąków odroślowych
Przykłady żywopłotów:
- obwódkowe <40cm - bukszpan wieczniezielony, potentilla fruticosa, sperea Japonia - tawuła
niskie 40-100cm - berberys - Berberis thumbergi, irga - Cotoneaster lucidus
Ligus - Ligustrum ovalifolium, Pigwowiec - Chaenomeles superba
średnie 100-200cm - berberys ottawski, dereń jadalny - , głóg - Crataegus monogyna, cis - Taxus baccata
wysokie 200-300cm - Fagus salvitica, Acer tataricum, Thuja occidentalis
szpalery >300cm - Carpinus betulis, Tlia cardata, Larix deciduas
Żywopłoty swobodnie rosnące:
niskie - Spiracaea japonica, Berberis thunbergi, Philadelphus micophyllus
średnie - Deutzia scarba, Philadelphus coronaries, Physocarpus opuliflius
wysokie (szpalery) - Picea aungepes, P. glauca, Quercus robur, Fastigiata
Rozstawa roślin w żywopłocie:
- krzewy niskie 20-30cm
- krzewy średnie 30-40
- krzewy wysokie >50cm
Sadzenie żywopłotu:
- szerokość rowu 25-30
- głębokość rowu 25-30cm
Żywopłoty:
- jednorzędowy (60-100cm)
- dwurzędowy (20-30cm)
- trzyrzędowy (30-50cm)
Strefy pąków na pędzie:
- śpiące
- środkowe
- szczytowe
Żywopłot strzyżony - kąt pochylenia ściany bocznej 5-10o
MURKI OGRODOWE
Typy murków ogrodowych
suche
murowane
betonowe
Fundament murka ogrodowego
- murki niskie (do 40cm) - fundament 40-60cm
- murki wysokie (40-120cm) - fundament 80-100cm
- murki wyższe niż 120cz wymagają obliczeń statystycznych i projektu konstrukcji
Konstrukcja murków z prefabrykatów 70o, 25o
MURKI KWIATOWE
- 3,5 * 0,8
- dwustronny 0,75 * 0,4m
- kamień ułożony w skos do środka
- kamienie ciosane
Murek suchy:
- płomyk szydlasty - Phlox subulta
- smagliczka skalna - Alyssum saxalita `Compactum)
- żagwin ogrodowy - Aubertia alpina „Rosa”
- Gożdzik alpejski, gęsiówka alpejska, ubiorek skalny, Gożdzik siny, len dzwonkowaty, dzwonek drobny, skalnica naprzeciwlistna,.
MURKI OPOROWE
Typy ścian oporowych:
masywne
płytowo - kątowa
płytowo - żebrowa
Ściana masywna:
- bez naziomu
- z naziomem
Proporcja szerokości murka do wysokości: (szerokość podstawy murka bez naziomu) ( szerokość podstawy murka dla gruntu z naziomem)
1. grunt dobrze odwodniony 0,33-0,4 0,5-0,65
2. wilgotny piasek 0,58 0,68-0,78
3. miękka glina 0,65-0,75 0,75-0,95
Odchylenia płaszczyzny czołowej murka
- betonowy 15%
- kamienny 25%
Murek suchy:
- typowy
- częściowo wzmocniony zaprawą
Murek ogrodowy (oporowy)
- z ciegieł
- z podkładów 120cm
- z desek do 120cm
PERGOLE
Pergola = ciennik; konstrukcja zbudowana z dwóch rzędów kolumn połączonych poziomymi belkami i poprzeczkami tworzącymi rodzaj ażurowego skropu
Konstrukcje pergoli:
- murowane,
- z kamieni,
- metalowe,
- drewniane
- z cegły wapienno-piaskowej
- z okrąglaków
Pnącza prymitywne:
- forsycja zwisła - Forsytha suspransa
- kolcowój pospolity - Lycium Barbarom
- róża dzika - rosa canina
- róża wielokwiatowa - Rosa multiflora
Pnącza prawoskrętne:
- akebia quimata- akebia pięciolistkowa
- aktinidia arguata
Pnacza lewoskrętne:
- Fallapia baldschaunica
- Lonicera bericlymenum
- wisteria florilounda
TREJAŻ
Konstrukcja (ażurowa ściana) zbudowana ze słupów wspierających jedną lub dwie belki poziome z poprzeczkami i drewnianą kratą obrośniętą roślinami pnącymi. Obecnie umieszczana często na ścianach budynków
Bramki
- drewniane,
- metalowe
Krata ogrodowa
* element trejażu
* element elewacji budynku
- optymalny rozstaw listew 30*30
- przekrój listew 3*2
Efekt „trompe l'oeil” - fałszywa perspektywa
WODA W OGRODZIE
Materiały do budowy oczek wodnych:
folia polietylowa
zalety: najtańsza 6-10zł/m2
wady:
- nietrwała 2-3 lata
- pęka pod wpływem UV i O2
- sztywnieje w niskich temperaturach
- trudno reperować
2. folia z PCV (polichlorek winylu)
Zalety:
- elastyczna,
- odporna na mróz
- trwała 10-25 lat
- gotowe płachty: grubość - 0,4 0,6 0,8 1mm; szerokość 2,4 6 i 8 m
Wady - pracochłonne sklejanie lub zgrzewanie
3. geomembrana EPMD (syntetyczny kauczuk etyleno- propylenowy monometr dionowy)
Zalety:
- duża elastyczność
- odporność na mróz
- trwałość 20-30-50lat
- łatwość reperacji
- odporność na UV
- gotowe płachty
* grubość 1,0 1,15 1,52mm
* szerokość 3,05 6,10 9,15 12,20 15,25 m
* długość 15,25 30,50 45,75 61,0 m
Wady - wysoka cena
4. Butyl (syntetyczna guma)
Wada - wysoka cena, w Polsce niedostępna
5. Laminaty (prefabrykaty)
Zalety:
- trwałość 15 lat
- łatwy montaż
- dowolne poziomowanie
Wady:
- transport
- pękanie przeciążonych ścian
- zbyt płytkie dla ryb zimą
6. mata szklana + żywica
Zalety:
- bardzo trwała
- dowolny kształt
- łatwa reperacja
Wady:
- wysoki koszt 200zł/m2
- budowana przez specjalistów
7. beton
Zalety:
- dowolny kształt
- trwałość 50 lat
- niska cena materiału
Wada: pracochłonna technologia
8. glina
Zalety:
- dowolny kształt
- tani ekologiczny materiał
- duża trwałość
Wady:
- pracochłonne uszczelnianie
- koszt transportu i robocizny
9. Bentonit (bentomat, hydrofil)
Zalety:
- materiał ekologiczny
- duża trwałość
- naturalny wygląd
- cena 20zł/m2
10. Gardenmata (warstwa bentonitu sodowego między geowłukniną i laminowaną geomembraną HDPE)
Zalety:
- materiał ekologiczny dla dużych stawów i naturalnych oczek o łagodnym kącie nachylenia brzegów
- duża trwałość
- naturalny wygląd
- samo wulkanizowanie się
Wady:
- duży ciężar materiału (4,5*2m=1300kg)
- niezbędny specjalistyczny sprzęt
- wysoka cena
- duże zużycie maty na zakłady 60-80%
Optymalne światło dla stawu 15.oo-11.oo; zacienienie 11,oo - 15.oo
Strefy oczka wodnego:
- głęboka (grzybieni) ok. 1m
- płytka
- bagienna
- wilgotna
Przegroda kapilarna bariera oddzielająca mokre środowisko stawu od suchego w ogrodzie, zabezpiecza przed wsiąkaniem wody stawowej w glebę i wchłanianie jej przez korzenie traw.
Przekrój sadzawki glinianej:
- zbite podłoże
- 10cm gliny
- geowłuknina
- 15 cm żwiru
Ryby w stawie ogrodowym
Liczba ryb w stawie ogrodowym:
- suma długości ryb
* staw nowy - do 25cm długości ryb na m2
* staw w równowadze biologicznej do 75cm długości ryb/m2
.> złota orfa (głębokość zbiornika 1,5-2m)
Objawy braku tlenu w wodzie:
- ryby chwytają powietrze z powierzchni, szczególnie rano
- nocna śmiertelność ryb - szczególnie złote orfy i wzdręgi
- czarny kolor wody
- nieprzyjemny zapach
Przyczyny braku tlenu w wodzie:
- powierzchnie wody przykryta roślinami - lilie wodne, rośliny pływające
- upalna, parna, burzowa pogoda
- wyłączona pompa
- nadmiar glonów - zużywają tlen w nocy
- staw nadmiernie zarybiony
- nadmiar pokarmu i odchodów
Sposoby poprawy natlenienia wody:
- wymiana 25% wody
- zacienianie
- usunięcie zanieczyszczeń z dna stawu
- ciągła praca wodotrysk ów, kaskad i filtrów
- ograniczanie rozwoju glonów - pH wody 6,8-7,5; torf, lampa ultrafioletowa, algicydy, filtry roślinne )hiacynt wodny, pitia)
- ograniczanie liczebności ryb
- wprowadzanie roślin natleniających wodę - moczarka kanadyjska
Strefy roślinne w stawie ogrodowym:
- bagienna 0,5-10 cm - niezapominajka błotna, knieć błotna, kosaciec żółty, pierwiosnek różowy
- wody płytkie 10-40cm - żabiniec babka wodna, tatarak pospolity, strzałka wodna
- wody średnie - 40-80cm - moczarka kanadyjska, rdestnica, rogownica
- wody głębokie 80-150cm - lilia wodna, grzybieńczyk wodny , grążel żółty
Roślinność strefy brzegowej:
- kosaciec syberyjski
- liliowiec żółty
- liatra kłosowa
- sadzeniec konopiasty
Głębokość sadzenia - liczymy od krawędzi kosza do lustra wody