W: Ewidencja kosztów podstawowej działalności operacyjnej
1. Pojęcie kosztów
2. Klasyfikacja kosztów
Układy ewidencyjne kosztów
Warianty ewidencyjne kosztów
Pojęcie kosztów
Koszty to wyrażone w pieniądzu zużycie składników aktywów, usług obcych, nakładów pracy pracowników oraz niektóre wydatki nie odzwierciedlające zużycia, związane z prowadzeniem działalności przez jednostkę gospodarczą w określonej jednostce czasu w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych.
Do kosztów zalicza się zużycie związane ze zwykłą działalnością podmiotu, nie zalicza się natomiast zużycia spowodowanego zdarzeniami losowymi, które stanowią w tym przypadku straty nadzwyczajne.
Wydatek to ............
Rysunek 1. Zakres pojęcia `wydatek'
Klasyfikacja kosztów
Klasyfikacja kosztów oznacza podział kosztów na odrębne składniki a następnie łączenie tych składników w grupy.
Przekroje klasyfikacyjne kosztów:
kryterium kosztów dla celów
sprawozdawczych- koszty według
typów działalności:
koszty działalności operacyjnej,
koszty działalności inwestycyjnej,
koszty działalności finansowej;
kryterium kosztów dla celów
decyzyjnych:
koszty stałe,
koszty zmienne;
kryterium kosztów dla celów
kontrolnych:
koszty kontrolowane,
koszty niekontrolowane.
Rysunek 1. Klasyfikacja kosztów ze względu na cel jej przeprowadzenia
Źródło: B.Gierusz: Podręcznik samodzielnej nauki księgowania, Oddk, Gdańsk, 2003 r., s. 300.
Rysunek 2. Struktura przychodów i kosztów działalności operacyjnej
Rysunek 3. Struktura przychodów i kosztów działalności finansowej
Rysunek 4. Struktura wyników nadzwyczajnych
Tabela 1. Kryteria klasyfikacyjne kosztów
Kryterium klasyfikacji kosztów |
Podział kosztów |
Koszty według typów działalności |
Koszty działalności operacyjnej Koszty działalności inwestycyjnej Koszty działalności finansowej |
Koszty według odmian działalności |
Koszty działalności podstawowej Koszty działalności pomocniczej Koszty zarządu |
Koszty według rodzaju zużytych czynników |
Amortyzacja Zużycie materiałów i energii Wynagrodzenia Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia Usługi obce Podatki i opłaty Pozostałe koszty |
Według funkcji realizowanych w przedsiębiorstwie |
Koszty zakupu Koszty sprzedaży Koszty działalności podstawowej |
Odniesienie kosztów na poszczególne produkty |
Koszty bezpośrednie Koszty pośrednie |
Powiązanie z rozmiarami produkcji |
Koszty stałe Koszty zmienne |
Celowość i możliwość kontroli |
Koszty kontrolowane Koszty niekontrolowane |
Związek z osiągniętymi przychodami |
Koszty uzyskania przychodów Koszty nie stanowiące kosztów uzyskania przychodów |
Źródło; opracowanie własne w oparciu o: Rachunek kosztów, praca zbiorowa pod red. K.Sawickiego, FRR w Polsce, Warszawa 1996 r., s. 23-24.
Układy ewidencyjne kosztów
I. Układ rodzajowy kosztów dzieli koszty z punktu widzenia ich treści ekonomicznej rodzaju.
Cechy charakterystyczne układu rodzajowego kosztów:
w układzie rodzajowym ujmowane są koszty ..............
koszty ujęte w układzie rodzajowym są kosztami ............................
Pozycje układu rodzajowego kosztów
Amortyzacja
Amortyzacja jest kosztem z tytułu zużycia środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych. Do kosztów amortyzacji zalicza się planowe odpisy z tytułu zużycia środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych.
Zużycie materiałów i energii
Zużycie materiałów i energii obejmuje zużycie:
surowców, materiałów podstawowych i pomocniczych,
półfabrykatów obcej produkcji,
paliw,
opakowań,
części zamiennych do maszyn i urządzeń,
odpadków,
energii elektrycznej zakupionej z zewnątrz, energii cieplnej,
wody oraz sprężonego powietrza.
Usługi obce
Do kosztów usług obcych należy zaliczyć:
koszty obróbki obcej
koszty usług transportowych dotyczące zakupu oraz sprzedaży materiałów, towarów, produktów oraz koszty przewozu pracowników,
koszty usług remontowych,
koszty dozoru mienia wykonywanego przez obce jednostki, koszty konsultacyjne,
koszty serwisowe,
koszty pozostałych usług obcych obejmujące np. usługi bankowe, pocztowe, telekomunikacyjne, łącznościowe, najmu, dzierżawy, komunalne, informatyczne, wydawnicze, reklamy, kulturalne, turystyczne, pralnicze, usuwanie nieczystości i inne.
Wynagrodzenia
Wynagrodzenia obejmują koszty w postaci wypłat pieniężnych i w naturze (deputaty) uznane na mocy odpowiednich przepisów za część składową wynagrodzeń z tytułu:
umowy o pracę,
umowy zlecenia,
umowy o dzieło,
innych umów.
Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia
Ubezpieczenia społeczne obejmują koszty z tytułu:
składek na ubezpieczenie społeczne,
składek na Fundusz Pracy,
składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
naliczonych w ciężar kosztów ustawowych odpisów na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych,
koszty posiłków regeneracyjnych,
świadczenia wynikające z przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Podatki i opłaty
Podatki i opłaty obejmują koszty z tytułu podatków i opłat, np.
podatek od nieruchomości,
podatek od środków transportowych,
podatek akcyzowy od sprzedaży własnych produktów objętych akcyzą,
podatek naliczony VAT nie podlegający zwrotowi ani odliczeniu,
podatek należny VAT od usług z importu oraz np. zużycia materiałów na cele reprezentacji i reklamy,
opłaty na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych,
opłaty od czynności cywilnoprawnych, opłaty skarbowe,
pozostałe opłaty, opłaty terenowe, sądowe, notarialne.
Podróże służbowe
Koszty podróży służbowych obejmują koszty delegacji, np.:
diety,
koszty noclegów i przejazdów,
zwroty za przejazdy przysługujące właścicielom pojazdów samochodowych odbywającym podróże służbowe własnym samochodem.
Pozostałe koszty rodzajowe
Do pozostałych kosztów rodzajowych zalicza się te pozycje kosztów prostych, które nie zostały ujęte w wyżej wymienionych pozycjach, np. koszty:
ubezpieczeń majątkowych oraz osobowych,
reprezentacji i reklamy,
przejazdów z tytułu użycia prywatnych samochodów osobowych do celów służbowych,
składek na rzecz organizacji, do których jednostka należy,
wypłat na rzecz osób fizycznych nie zaliczanych do wynagrodzeń (wypłaty za wynalazki, wzory użytkowe, prawa autorskie),
ekwiwalenty za używanie przez pracowników własnej odzieży, narzędzi i środków czystości.
II. Koszty według odmian działalności
Kryterium wyodrębnienia kosztów jest występowanie odmian działalności w ramach zwykłej działalności operacyjnej.
Z punktu widzenia odmian działalności można wyróżnić:
koszty działalności podstawowej,
koszty działalności pomocniczej,
koszty zarządu.
Do kosztów działalności podstawowej zalicza się koszty związane z realizacją podstawowego przedmiotu działalności jednostki gospodarczej, tzn. świadczenia usług, sprzedaży towarów, produkcji wyrobów.
Koszty działalności pomocniczej - to koszty związane z prowadzeniem placówek gospodarczych, wyodrębnionych organizacyjnie mających na celu utrzymanie działalności podstawowej np. wydziały remontowe, transportowe.
Koszty zarządu (ogólnozakładowe) - to różnego koszty związane z utrzymywaniem komórek administracyjnych i stanowisk pracy wykonujących funkcje nadzorcze, kontrolne, ewidencyjno-sprawozdawcze i inne.
Koszty w układzie funkcjonalnym
Koszty w układzie funkcjonalnym wyodrębniane są ze względu na pewne funkcje dotyczące podmiotu jako całości.
Koszty w układzie funkcjonalnym obejmują:
koszty zakupu obejmują koszty dotyczące załadunku, ubezpieczenie materiałów i towarów w drodze, transportu;
koszty działalności podstawowej (statutowej, głównej) obejmują koszty wynikające z wykonywania działalności, do realizacji, której dana jednostka została utworzona;
koszty sprzedaży obejmują koszty transportu, załadunku, wyładunku, koszty reklamy, promocji, udziału w targach i wystawach, prowizje za pośrednictwo.
Koszty w układzie kalkulacyjnym
Koszty w układzie kalkulacyjnym grupowane są według kryterium celu poniesienia kosztów w związku z określonymi produktami (przedmiotami kalkulacji).
Ze względu na sposób odniesienia kosztów na odpowiednie przedmioty kalkulacji wszystkie koszty można podzielić na bezpośrednie i pośrednie.
Koszty bezpośrednie to takie, które na podstawie pomiaru lub dokumentów źródłowych można odnieść na produkty lub ich rodzaje.
Do typowych pozycji kosztów bezpośrednich zalicza się:
• materiały bezpośrednie,
• płace bezpośrednie i narzuty na płace,
• energia technologiczna,
• paliwo technologiczne,
• inne koszty bezpośrednie.
Koszty pośrednie to koszty wspólne dla różnych produktów lub miejsc powstania kosztów, których wielkość nie może być w sposób dokładny na podstawie dokumentów źródłowych przypisana do produktów i miejsc powstawania kosztów.
Do kosztów pośrednich zalicza się przykładowo:
koszty wydziałowe, które powstają w wydziałach produkcyjnych i nie mogą być odniesione na odpowiednie produkty kalkulacji w sposób bezpośredni,
koszty zarządu,
koszty zakupu,
koszty sprzedaży.
W wyniku rozliczeń kalkulacyjnych do kosztów bezpośrednich poszczególnych produktów doliczane są ..............................................................
Koszt wytworzenia produktów według pozycji kalkulacyjnych:
Materiały bezpośrednie (z kosztami zakupu)
Płace bezpośrednie wraz z narzutami
Inne koszty bezpośrednie
Razem koszty bezpośrednie (1+2+3)
Uzasadniony narzut kosztów wydziałowych (pośrednich wytwarzania)
Koszt wytworzenia (4+5)
Etapy ujmowania kosztów w układzie kalkulacyjnym (wg miejsc powstawania i produktów)
przypisanie kosztów do określonej fazy działalności:
koszty bezpośrednie danej fazy działalności:
koszty zakupu,
koszty produkcji,
koszty sprzedaży,
koszty ogólnozakładowe
podział kosztów fazy produkcji na:
koszty produkcji podstawowej
koszty produkcji pomocniczej
podział kosztów produkcji podstawowej na:
koszty bezpośrednie wytwarzanych produktów
(„Produkcja podstawowa”)
koszty pośrednie wytwarzanych produktów
(„Koszty wydziałowe”),
podział pośrednich kosztów wytwarzania ponoszonych w wydziałach produkcji podstawowej na:
zmienne koszty wydziałowe,
stałe koszty wydziałowe,
podział stałych kosztów wydziałowych na:
uzasadnione rozmiarami produkcji stałe koszty wydziałowe,
nie uzasadnione stałe koszty wydziałowe.
Rys. 5 Podział kosztów wg kryterium produkcji
Warianty ewidencji kosztów
Ewidencja kosztów jedynie w układzie według rodzajów
Ewidencja kosztów jedynie w układzie według miejsc powstawania i produktów
Wstępna ewidencja kosztów w układzie według rodzajów, a następnie ich rozliczanie w układ według typów działalności.
Ewidencja kosztów jedynie w układzie według rodzajów może być stosowana w jednostkach:
prowadzących jednorodną działalność o niewielkich rozmiarach,
nie posiadających rozbudowanej struktury organizacyjnej,
zajmujących się świadczeniem usług lub wytwarzaniem wyrobów w krótkim cyklu produkcyjnym.
Schemat 1. Ewidencja kosztów według rodzajów
Różne konta „4” Koszty wg rodzaju
(1)
Rozliczenie kosztów Koszt własny
sprzedanych produktów
(2)
Rozliczenia
międzyokresowe
kosztów
(3) (4)
Objaśnienia do schematu 1.:
Ewidencja księgowa kosztów rodzajowych
PK- przeksięgowanie kosztów, które nie podlegają rozliczeniu w czasie
PK- przeksięgowanie kosztów, które podlegają rozliczeniu w czasie
Raty kosztów rozliczanych w czasie, które obciążają bieżący okres sprawozdawczy.
Ewidencja kosztów jedynie w układzie według miejsc powstawania i produktów może być prowadzona w jednostkach, w których:
przedmiotem działalności są różne typy działalności,
istnieje konieczność ustalenia struktury kosztów dla potrzeb kalkulacji kosztów różnych typów wyrobów lub usług,
istnieje konieczność kontroli kosztów według miejsc ich powstawania ze względu na rozbudowaną strukturę organizacyjną.
Schemat 2. Ewidencja kosztów w układzie kalkulacyjnym
Różne konta Koszty działalności
podstawowej
(1a)
Koszty wydziałowe
(1b) (3)
(2a)
Rozliczenie kosztów
zakupu
Rozliczenia
międzyokresowe
kosztów
(1c)
(2b)
Koszty
ogólnozakładowe
(2c)
(1d)
Koszty sprzedaży
(1e)
Objaśnienia do schematu 2:
Ewidencja kosztów obciążających:
poszczególne produkty (nośniki) w działalności podstawowej,
wydziały produkcji podstawowej,
rozliczenia międzyokresowe kosztów,
zarząd jednostki oraz jej komórki ogólnoprodukcyjne,
fazę sprzedaży.
Rozliczenie kosztów zakupu oraz pozostałych kosztów, które podlegają rozliczeniu czasie; koszty te obciążają:
wydziały produkcji podstawowej,
poszczególne produkty (nośniki) w działalności podstawowej,
zarząd jednostki oraz jej komórki ogólnoprodukcyjne,
Rozliczenie kosztów wydziałowych na poszczególne produkty
Schemat 2 cd. Ewidencja kosztów w układzie kalkulacyjnym
Koszty działalności Koszt własny Wynik finansowy
podstawowej sprzedanych
produktów
(1) (A)
Koszty ogólnozakładowe
(2)
Koszty sprzedaży
(3)
Objaśnienia do schematu 2 cd.:
Koszt wytworzenia produktów sprzedanych
PK- przeniesienie kosztów ogólnozakładowych
PK- przeniesienie kosztów sprzedaży.
Ewidencja pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych:
(A) Przeniesienie kosztu własnego sprzedanych produktów na wynik finansowy jednostki
Wstępna ewidencja kosztów w układzie według rodzajów, a następnie ich rozliczanie w układ miejsc powstawania i nośników.
Ewidencja kosztów według rodzajów stanowi punkt wyjściowy do ich dalszego rozliczenia w układ według miejsc powstawania i nośników. Rozliczenia tego dokonuje się za pośrednictwem konta „Rozliczenie kosztów”. Wartość poniesionych w danym okresie kosztów według rodzajów jest rozliczana w korespondencji ze stroną Ct konta „Rozliczenie kosztów” na odpowiednie konta kosztów według miejsc powstawania i nośników.
Schemat 3 Ewidencja kosztów według rodzajów i ich rozliczenie
w układ według typów działalności
Różne konta Koszty według Rozliczenie Koszty wg typów
rodzajów kosztów działalności
(1) (2)
Objaśnienia do schematu 3:
1. Ewidencja kosztów według rodzajów
2. Rozliczenie kosztów prostych na miejsca powstawania i nośniki
Schemat 4 Ewidencja kosztów wg rodzaju i w układzie kalkulacyjnym
Różne konta Zużycie materiałów
i energii
(1a)
Usługi obce
(1b)
Wynagrodzenia
(1c)
Ubezpieczenia społeczne
i inne świadczenia
(1d)
Podatki i opłaty
(1e)
Amortyzacja
(1f)
Pozostałe koszty
(1g)
Rozliczenie kosztów Produkcja podstawowa
(2a)
Koszty wydziałowe
(2b)
Koszty działalności
pomocniczej
(2c)
Koszty zakupu
(2d)
Koszty ogólnozakładowe
(2e)
Koszty sprzedaży
(2f)
Objaśnienia do schematu 4:
1. Ewidencja księgowa kosztów w układzie rodzajowym:
a) zużycie materiałów i energii,
b) usługi obce,
c) wynagrodzenia,
d) ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia na rzecz pracowników,
e) podatki i opłaty (w tym podatek akcyzowy),
f) amortyzacja aktywów trwałych,
g) pozostałe koszty rodzajowe.
2. Rozliczenie kosztów rodzajowych obciążające:
a) produkty działalności podstawowej,
b) wydziały produkcji podstawowej (koszty pośrednie uzasadnione),
c) koszty działalności pomocniczej
d) fazę zaopatrzenia,
d) koszty ogólnego zarządu jednostki oraz koszty jej komórek organizacyjnych,
e) koszty sprzedaży.
Rozliczanie kosztów, które zostały zgromadzone w układzie rodzajowym (zespół 4) na konta układu wg miejsc ich powstawania i nośników (zespół 5) odbywa się następująco:
przelotowe,
w wyniku bieżącej ewidencji dokumentów źródłowych oraz za pomocą rozdzielników,
za pomocą arkusza rozliczeniowego kosztów.
Rozliczanie kosztów przelotowe
Odbywa się ono poprzez zastosowanie podwójnej dekretacji dokumentów źródłowych w dwóch ujęciach:
a) po raz pierwszy na kontach układu rodzajowego w korespondencji z właściwymi kontami kosztów rozliczeniowych,
b) po raz drugi na stronie Ct konta 490 - „Rozliczenie kosztów" w korespondencji z właściwymi kontami kosztów układu funkcjonalnego.
Bieżąca ewidencja dokumentów źródłowych
Polega na bieżącym księgowaniu dokumentów źródłowych na kontach kosztów rodzajowych (zespół 4), a po zakończeniu miesiąca ma miejsce odrębne rozliczanie danej pozycji rodzajowej przy zastosowaniu odpowiednich rozdzielników opracowanych w oparciu o stosowne dokumenty źródłowe.
Rozdzielniki kosztów to odpowiednie zestawienia miesięczne, które wynikają z sumowania jednorodnych dokumentów źródłowych (faktury za usługi obce, karty pracy, rozdzielniki wynagrodzeń i materiałów, dowody Rw, Wz, Pz).
Zasadniczo rozdzielniki kosztów opracowuje się oddzielnie dla poszczególnych kategorii kosztów.
Arkusz rozliczeniowy
Rozliczanie kosztów rodzajowych przy pomocy arkuszy rozliczeniowych ma na ogół miejsce po zakończeniu miesiąca.
Arkusz rozliczeniowy posiada formę tabelaryczną.
Pozycje układu rodzajowego kosztów
Amortyzacja
Amortyzacja jest kosztem z tytułu zużycia środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych. Do kosztów amortyzacji zalicza się planowe odpisy z tytułu zużycia środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych.
Zużycie materiałów i energii
Zużycie materiałów i energii obejmuje zużycie:
surowców,
materiałów podstawowych i pomocniczych,
półfabrykatów obcej produkcji,
paliw,
opakowań,
części zamiennych do maszyn i urządzeń,
odpadków,
energii elektrycznej zakupionej z zewnątrz,
energii cieplnej,
wody oraz
sprężonego powietrza.
Usługi obce
Do kosztów usług obcych należy zaliczyć:
koszty obróbki obcej
koszty usług transportowych dotyczące zakupu oraz sprzedaży materiałów, towarów, produktów oraz koszty przewozu pracowników,
koszty usług remontowych,
koszty dozoru mienia wykonywanego przez obce jednostki, koszty konsultacyjne (np. w sprawie rachunkowości, badania sprawozdań finansowych),
koszty serwisowe,
koszty pozostałych usług obcych obejmujące np. usługi bankowe, pocztowe, telekomunikacyjne, łącznościowe, najmu, dzierżawy, komunalne, informatyczne, wydawnicze, reklamy, kulturalne, turystyczne, pralnicze, usuwanie nieczystości i inne.
Wynagrodzenia
Wynagrodzenia obejmują koszty w postaci wypłat pieniężnych i w naturze (deputaty) uznane na mocy odpowiednich przepisów za część składową wynagrodzeń z tytułu:
umowy o pracę,
umowy zlecenia,
umowy o dzieło,
innych umów.
Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia
Ubezpieczenia społeczne obejmują koszty z tytułu:
składek na ubezpieczenie społeczne,
składek na Fundusz Pracy,
składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
naliczonych w ciężar kosztów ustawowych odpisów na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych,
koszty posiłków regeneracyjnych,
świadczenia wynikające z przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Podatki i opłaty
Podatki i opłaty obejmują koszty z tytułu podatków i opłat, np.
podatek od nieruchomości,
podatek od środków transportowych,
podatek akcyzowy od sprzedaży własnych produktów objętych akcyzą,
podatek naliczony VAT nie podlegający zwrotowi ani odliczeniu,
podatek należny VAT od usług z importu oraz np. zużycia materiałów na cele reprezentacji i reklamy,
opłaty na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych,
opłaty od czynności cywilnoprawnych,
opłaty skarbowe,
pozostałe opłaty, opłaty terenowe, sądowe, notarialne.
Podróże służbowe
Koszty podróży służbowych obejmują koszty delegacji, np.:
diety,
koszty noclegów i przejazdów,
zwroty za przejazdy przysługujące właścicielom pojazdów samochodowych odbywającym podróże służbowe własnym samochodem.
Pozostałe koszty rodzajowe
Do pozostałych kosztów rodzajowych zalicza się te pozycje kosztów prostych, które nie zostały ujęte w wyżej wymienionych pozycjach, np. koszty:
ubezpieczeń majątkowych oraz osobowych,
reprezentacji i reklamy,
przejazdów z tytułu użycia prywatnych samochodów osobowych do celów służbowych,
składek na rzecz organizacji, do których jednostka należy,
wypłat na rzecz osób fizycznych nie zaliczanych do wynagrodzeń (wypłaty za wynalazki, wzory użytkowe, prawa autorskie),
ekwiwalenty za używanie przez pracowników własnej odzieży, narzędzi i środków czystości.
Schemat 7a. Ustalanie wyniku finansowego
(ewidencja kosztów wg rodzajów)
Koszty wg Wynik finansowy Rozliczenie kosztów
Koszt własny
rodzajów sprzedanych
(5a) produktów
(4) (3)
(5b)
Produkty gotowe
(1)
Produkcja
niezakończona
(2)
Objaśnienia do schematu 7a:
PK- przeksięgowanie wartości zapasu produktów gotowych
PK- przeksięgowanie wartości zapasu produkcji niezakończonej
PK- przeksięgowanie kosztu własnego sprzedaży
PK- przeksięgowanie kosztów w układzie rodzajowym
PK- przeksięgowanie zmiany stanu produktów:
zwiększenie stanu produktów (zwiększenie przychodów ze sprzedaży produktów)
zmniejszenie stanu produktów (zmniejszenie przychodów ze sprzedaży).
Schemat 7b. Ustalanie wyniku finansowego w wariancie kalkulacyjnym
Koszt wytworzenia
sprzedanych
produktów
Wynik finansowy Sprzedaż Rozrachunki
produktów z odbiorcami
(1) (5) (4a)
Koszty ogólnozakładowe (4c)
Należny VAT
(2)
Koszty sprzedaży (4b)
(3)
Koszty według Rozliczenie kosztów
rodzaju
(6)
Objaśnienia do schematu 7b:
1. PK- przeniesienie rzeczywistego kosztu wytworzenia produktów sprzedanych na wynik finansowy
2. PK- przeniesienie kosztów ogólnozakładowych na wynik finansowy
3. PK- przeniesienie kosztów sprzedaży na wynik finansowy
Faktura za sprzedane produkty:
4a) wartość przychodu ze sprzedaży produktów
4b) podatek VAT należny od wartości sprzedaży
4c) razem- należność od odbiorcy
PK- przeniesienie przychodów ze sprzedaży na wynik finansowy
6. PK- przeniesienie kosztów rodzajowych na konto „Rozliczenie kosztów”
Schemat 7c. Ustalanie wyniku finansowego w wariancie porównawczym
Koszty według Wynik finansowy Sprzedaż
rodzaju produktów (1)
(3) (2a)
Koszt wytworzenia Rozliczenie VAT należny
sprzedanych kosztów
produktów (2b)
X (4)
Rozrachunki
z odbiorcami
koszty sprzedaży
X (5) (2c)
koszty zarządu
X (6)
(7a)
(7b)
Objaśnienia do schematu 7c:
1. PK- przeniesienie kosztów według rodzaju na wynik finansowy
Faktura za sprzedane produkty:
2a) wartość przychodu ze sprzedaży produktów
2b) podatek VAT należny od wartości sprzedaży
2c) razem- należność od odbiorcy
3. PK- przeniesienie przychodów ze sprzedaży na wynik finansowy
PK- przeniesienie rzeczywistego kosztu wytworzenia produktów sprzedanych
5. PK- przeniesienie kosztów sprzedaży na rozliczenie kosztów
6. PK- przeniesienie kosztów zarządu (ogólnozakładowych) na rozliczenie
kosztów
7. PK- przeniesienie zmiany stanu produktów na wynik finansowy
7a) zmniejszenie
7b) zwiększenie
Zmiana stanu produktów
W wariancie porównawczym rachunku zysków i strat dla ustalenia prawidłowego wyniku finansowego należy ustalić wartość pozycji zrównanych z przychodami ze sprzedaży, tzn.:
wartość zmiany stanu produktów oraz
koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby jednostki.
Wartość zmiany stanu produktów można obliczyć w sposób:
statystyczny lub
księgowy.
Sposób statystyczny ustalania zmiany stanu produktów polega na obliczeniu a następnie zsumowaniu różnic pomiędzy stanami końcowymi a stanami początkowymi kont:
„Produkty gotowe”
„Odchylenia od cen ewidencyjnych produktów”
„Półprodukty”
„Produkty w toku”
„Rozliczenia międzyokresowe kosztów czynne”
„Rozliczenia międzyokresowe kosztów bierne”.
Księgowy sposób ustalania zmiany stanu produktów polega na przeniesieniu na wynik finansowy różnicy pomiędzy obrotami strony Dt i Ct konta „Rozliczenie kosztów”, tzn. różnicy pomiędzy kosztem własnym sprzedanych produktów a wartością kosztów według rodzaju.
Różnica pomiędzy obrotami strony Dt i Ct konta „Rozliczenie kosztów” może oznaczać:
obroty Dt > obroty Ct zmniejszenie stanu
produktów
obroty Dt < obroty Ct zwiększenie stanu
produktów
Opracowanie własne na podstawie: R.Niemczyk: Rachunkowość, 2004 r., UNIMEX, Wrocław, 2004 r.
KOSZTY PODSTAWOWEJ DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ - DEFINICJA , ZASADY KLASYFIKACJI I EWIDENCJI
RACHUNKOWOŚĆ 2013 R.
1
27
Rachunek wyników- Koszty podstawowej działalności operacyjnej i zasady ich ewidencji . M.Głębocka
Działalność
operacyjna
PODSTAWOWA
wytwórcza
usługowa
handlowa
POZOSTAŁA
np. sprzedaż rzeczowych aktywów trwałych
lub aktualizacja wartości aktywów rzeczowych
Przychody ze sprzedaży wyrobów, usług, towarów
Koszty podstawowej działalności operacyjnej
Koszty według rodzaju
Koszty według układu kalkulacyjnego
Pozostałe przychody operacyjne
Pozostałe koszty operacyjne
Działalność finansowa
Przychody finansowe
dywidendy,
otrzymane lub należne odsetki,
dodatnie różnice kursowe,
zysk ze zbycia lub aktualizacji inwestycji
Koszty finansowe
odsetki zapłacone lub naliczone do zapłaty
ujemne różnice kursowe,
straty ze zbycia lub aktualizacji inwestycji
Wyniki nadzwyczajne
Zyski nadzwyczajne
Straty nadzwyczajne
KOSZTY
Koszty produkcji
Koszty nieprodukcyjne
Koszty bezpośrednie produkcji
Koszty pośrednie uzasadnione produkcji
Zmienne koszty pośrednie produkcji
Stałe koszty pośrednie produkcji
Produkty w toku
Produkty gotowe
Rachunek zysków i strat
WYDATEK
KOSZTY
STRATY NADZWYCZAJNE
INNE WYDATKI
KLASYFIKACJA KOSZTÓW
DLA POTRZEB WEWNĘTRZNYCH
DLA POTRZEB ZEWNĘTRZNYCH (SPRAWOZDAWCZYCH)
KONTROLA KOSZTÓW
PODEJMOWANIE DECYZJI
PRAWO BILANSOWE
STATYSTYKA (GUS)
PRAWO PODATKOWE