Węglowodory
Węglowodory - związki chemiczne których cząsteczki zbudowane są tylko z atomów węgla i wodoru.
|
|
|
|||||
|
|
||||||
nasycone |
nienasycone |
nasycone |
nienasycone |
aromatyczne |
|||
- alkany |
- alkeny |
- cykloalkany |
- cykloalkeny |
|
|||
|
- alkiny |
|
- cykloalkiny |
|
ALKANY
Alkany w szeregu homologicznym różnią się temperaturą wrzenia i topnienia oraz gęstością, które rosną wraz z liczbą atomów węgla w cząsteczce. Pojedyncze wiązania w alkenach trudno ulegają rozwiązaniu, dlatego w tej grupie są mało reaktywne.
|
|
Izomeria konstytucyjna występuje w związkach chemicznych o takim samym składzie chemicznym ( wzorze sumarycznym) lecz o różnej budowie (wzór strukturalny) i różnych właściwościach.
Liczba atomów węgla w cząsteczce |
Liczba możliwych izomerów |
1 |
0 |
2 |
0 |
3 |
0 |
4 |
2 |
5 |
3 |
6 |
5 |
7 |
9 |
8 |
18 |
9 |
35 |
10 |
75 |
15 |
4347 |
20 |
366319 |
25 |
36797588 |
30 |
4111846763 |
Izomeria alkanów jest możliwa dzięki temu że łańcuchy węglowe mogą być proste (nierozgałęzione) lub rozgałęzione.
Liczba izomerów wzrasta z liczbą atomów węgla w cząsteczce.
Nazewnictwo:
Należy ustalić możliwie jak najdłuższy łańcuch węglowy i nazwę alkanu odpowiadającemu temu łańcuchowi, przyjąć jako podstawę tworzonej nazwy.
Atomy węgla w najdłuższym łańcuchu należy ponumerować zaczynając od atomów skrajnych.
Położenie podstawników określają numery atomów węgla czyli tzw. lokanty. Podstawniki to atomy lub grupy atomów związane z łańcuchem głównym. Kierunek numeracji powinien być taki aby lokanty były jak najniższe.
Nazwy grup alkilowych będących podstawnikami przy atomach węgla w najdłuższym łańcuchu należy wymieniać w porządku alfabetycznym, a nie w kolejności wynikającej z numeracji. Grupa alkilowa jest to jednowartościowa grupa utworzona formalnie przez oderwanie jednego atomu węgla od cząsteczki alkanu
Liczbę identycznych podstawników oznacza się przedrostkami di, tri, tetra itp.
Zapisując nazwę należy na jej początku podać numery, liczbę i rodzaj podstawników w kolejności alfabetycznej i po ich wyczerpaniu dopisać nazwę alkanu który odpowiada ustalonemu łańcuchowi węglowemu.
Nazwij alkany:
|
………………………………………………. |
|
………………………………………………. |
|
………………………………………………. |
Otrzymywanie:
Reakcje charakterystyczne:
Spalanie
|
spalanie całkowite |
|
półspalanie |
|
spalanie niecałkowite |
Substytucja (podstawienie atomu wodorów przez fluorowce, reakcja ta przebiega etapowo, jest to reakcja łańcuchowa).
Alkeny
Alkeny - węglowodory zawierające prócz pojedynczych wiązań jedno wiązanie podwójne między atomami węgla
Nazewnictwo:
Zasady tworzenia nazw alkenów są takie same jak dla alkanów, tyle że wyszukuje się najdłuższy łańcuch z wiązaniem podwójnym, a atomy węgla numeruje się tak aby pierwszy atom biorący udział w wiązaniu podwójnym miał numer możliwie jak najniższy. Nazwy alkenów tworzy się z nazw alkanów przez zmianę końcówki -an -> -en.
Otrzymywanie:
Otrzymywanie z polietylenu
Otrzymywanie z etanolu
3