Wyjaśnij pojęcia:
-antropopersja- oddziaływanie człowieka na otaczające go środowisko
-autekologia - zajmuje się badaniem wpływu czynników ekologicznych na pojedyncze organizmy.
-biocenoza- zespół populacji różnych gatunków roślin i zwierząt danego środowiska, podlegającym czynnikom tego środowiska i powiązanych ze sobą zależnościami pokarmowymi,
-biom- wielka jednostka biocenotyczna związana z warunkami klimatycznymi
-biosfera- strefa kuli ziemskiej zamieszkana przez organizmy żywe.
-biotop- to środowisko życia organizmów roślin i zwierząt danego środowiska, fragment powierzchni Ziemi (lądu, zbiornika wodnego). Charakteryzujący się jednakowymi abiotycznymi warunkami środowiska.
-cykl biogeochemiczny - proces obiegu pierwiastków w biosferze; krążenie pomiędzy środowiskiem abiotycznym a organizmami żywymi.
-efekt cieplarniany- polega na pochłonięciu przez znajdujące się w atmosferze gazy cieplarniane promieniowania podczerwonego odbitego od powierzchni Ziemi. Gazy, które to promieniowanie zaabsorbowały nagrzewają się i same wypromieniowują ciepło w kierunku Ziemi, przez co przyczyniają się do wzrostu temperatury w dolnych warstwach atmosfery i na powierzchni globu.
-ekologia- nazwa ta wywodzi się z połączenia dwóch greckich słów oikos = dom, gospodarstwo, logos = słowo, opowieść, wiedza. Używa się go do określenia nauki zajmującej się badaniem współzależności między organizmami a ich środowiskiem, jak również wzajemnych oddziaływań organizmów.
-ekonosfera- środowisko człowieka ściśle związane z wytwarzaniem i podziałem dóbr.
-ekosystem- podstawowa jednostka funkcjonalna w przyrodzie. Układ składający się z biocenozy i jej biotopu -kompostowanie- proces tlenowego biochemicznego rozkładu związków organicznych zawartych w odpadkach. Prowadzi się je w pryzmach (wysokość do 3m) na wolnym powietrzu przez kilka miesięcy.
-ekotyp - forma osobników tego samego gatunku różniąca się barwą lub kształtem wskutek przystosowania do lokalnego środowiska
-kwaśne deszcze-opady, których pH < od 5,6; przyczyną zakwaszania opadów są przenikające do atmosfery tlenki siarki i azotu pochodzenia antropogenicznego. Skutek: zakwaszenie gleb i wód powierzchniowych, spadek bioróżnorodności a nawet zanik mniej tolerancyjnych na zmiany pH gatunków roślin i zwierząt.
-monitoring- śledzenie ilościowych i jakościowych zmian stanu zanieczyszczenia, ocena, analiza zawartości dwutlenku węgla, siarki, składników gazów spalinowych w powietrzu i środowisku pewnych wielkości.
-nisza ekologiczna- warunki graniczne min i max, występowania danego gatunku,
-prawo minimum Liebiega - w niezmienionych warunkach środowiskowych czynnikiem limitującym rozwój organizmów jest pierwiastek występujący w środowisku w najmniejszych ilościach.
-przestrzeń geograficzna- zbiór obiektów geograficznych, między którymi zachodzą różnego rodzaju relacje,
-populacja- układ ekologiczny, obejmujący zespół osobników jednego gatunku
-rekultywacja- odtworzenie zdegradowanych ekosystemów przez wyeliminowanie czynników powodujących degradację.
-socjosfera- środowisko psychospołeczne człowieka.
-smog- powstaje z połączenia dymu i mgły; zawiera wszystkie substancje zanieczyszczające atmosferę.
-sukcesja ekologiczna-- kierunkowe zmiany biocenozy prowadzące do osiągnięcia stanu równowagi ekologicznej (klimaks).
-sukcesja ekologiczna pierwotna - kierunkowy rozwój biocenozy na obszarze dotychczas nieskolonizowanym.
Stadia sukcesji pierwotnej:
-niesukcesyjne
-imigracja
-kolonizacja
-współzawodnictwo
-stabilizacja lub stadium klimaksu
-sukcesja ekologiczna wtórna - przebiega na obszarze uprzednio zajętym przez biocenozę, która została zniszczona częściowo lub całkowicie.
-synekologia- nauka, zajmuje się grupami organizmów, ich wzajemnymi relacjami (np. konkurencją biologiczną), a także zależnością od warunków środowiska. Ekologia zbiorowości (populacji, biocenoz itp.).
-środowisko geograficzne- przestrzeń, na której zachodzi interakcja człowiek-przyroda,
-technosfera - sfera myśli i aktywności ludzkiej związana z techniką i technologią.
-utylizacja- wtórne wykorzystanie odpadów pochodzenia bytowego i przemysłowego jako surowców do nowej produkcji
-sozologia- zajmuje się przyczynami i następstwami niekorzystnych zmian w strukturze i funkcjonowaniu układów ekologicznych wynikających z rozwoju cywilizacji oraz sposobami zapobiegania tym zmianom.
-zasada sukcesji ekologicznej.
Sukcesja ekologiczna jest nieperiodycznym, kierunkowym i uporządkowanym procesem zmian jakim podlega biocenoza, biotop i cały ekosystem.
-zasada tolerancji Shelforda - ograniczający wpływ na rozwój organizmów wywierają czynniki występujące w środowisku w ilościach minimalnych i maksymalnych.
Wyjaśnij przyczyny i znaczenie efektu cieplarnianego
Przyczyną jest nadmierne gromadzenie się gazów cieplarnianych w atmosferze Ziemi, spowodowane między innymi przeszło stuletnim rozwojem przemysłu i spalaniem paliw kopalnych - węgla i ropy naftowej, emisją metanu (rolnictwo, odpady) i freonów (całkowicie pochodzą z przemysłu), a także wypalaniem lasów (wylesienia i pożary) oraz jednym z największych źródeł dwutlenku węgla - motoryzacją.
Efekt ciepl. jest zjawiskiem ocieplania się klimatu Ziemi i polega na zatrzymaniu ilości ciepła emitowanego do atmosfery.
Skutki:
pustynnienie ważnych dla rolnictwa obszarów
podniesienie poziomu oceanów i zalanie nisko położonych obszarów wybrzeża
w krajach tropikalnych wzrost wilgotności powietrza oraz intensywności monsunów
zwiększenie populacji owadów
wzrost zachorowań na malarię
Wyjaśnij przyczyny i znaczenie dziury ozonowej.
Powstaje wskutek niszczenia warstwy ozonowej przez związki chemiczne, zwane freonami.
Pod wpływem promieniowania ultrafioletowego freony ulegają fotolizie, w wyniku czego uwalniane zostają atomy chloru. Chlor wchodzi w reakcję z ozonem, tworząc równie aktywny tlenek chloru oraz zwykły tlen. Następnie reakcja dwóch cząsteczek tlenku chloru prowadzi do powstania cząsteczki dwutlenku chloru oraz uwolnienia kolejnego atomu chloru, który rozbija następne cząsteczki ozonu. Oprócz tego dwutlenek chloru może ulegać rozpadowi na atom chloru oraz dwuatomową cząsteczkę tlenu
Skutki występowania „dziury ozonowej”
Narażenie organizmów żywych na zwiększone promieniowanie ultrafioletowe co za tym idzie:
zachorowania na raka skóry
wzrost zachorowań na choroby oczu- głównie zaćmy
zmniejszenie plonów wielu roślin uprawnych
zmniejszenie populacji liczebności ryb wskutek zmniejszenia planktonu
zmniejszenie odporności immunologicznej człowieka, wzrost zachorowalności na nowotwory
Główne objawy oddziaływania człowieka na środowisko.
nadmierna eksploatacja surowców mineralnych, która powoduje zniszczenie wielu terenów i zmiany ich w funkcjonowaniu.
zmniejszenie powierzchni lasów {głównie równikowe}
niszczenie i degradacja pokrywy glebowej
zmniejszenie ilości zasobów wód słodkich {podziemnych i powierzchniowych}
niszczenie naturalnej szaty roślinnej prowadzące do erozji gleb i stepowienia, nawet pustynnienia obszarów, a w konsekwencji do zaniku wielu gatunków roślin i zwierząt
zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego, przez gazy i pyły pochodzenia przemysłowego, komunikacyjnego i komunalnego
dziura ozonowa- w wyniku emisji pochodnych freonów do atmosfery
akumulacja w środowisku wodnym i lądowym różnego rodzaju śmieci komunalnych i odpadów przemysłowych, łącznie z najbardziej groźnymi odpadami promieniotwórczymi
Klasy przekształceń krajobrazu
-naturalne- spontaniczna florą i fauną, brak wpływu ludzkiego na rozwój roślinności gleby
-subnaturalne- w znacznym stopniu spontaniczna flora i fauna, słaby wpływ antropogenny, modyfikacja roślinności i gleby (chronione kompleksy leśne, wydmy, torfowiska)
-seminaturalny- w znacznym stopniu spontaniczna flora i fauna, silny wpływ antropogenny na roślinność i gleby (np. ubogie łąki, wrzosowiska, zarośla, obszary leśne niechronione)
-rolniczy- flora i fauna w znaczny stopniu zorganizowana i kontrolowana przez człowieka, silny wpływ antropogenny na gleby (np. melioracje, nawożenie) i roślinność (obszary polne, łąki gospodarcze, drobne osadnictwo, lasy gospodarcze)
-zurbanizowany- bardzo zubożała flora i fauna wprowadzona przez człowieka, sztuczne gleby wytworzone z nierodzimego substratu, pielęgnowane specjalnymi metodami (kompleksy miejskie, przemysłowe, treny sportowe)
Antropogeniczne formy użytkowania przestrzeni.
*Zalicza się do niego rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo, zbieractwo; w ramach tego użytkowania przekształca się szata roślinna i świat zwierząt, a dopiero potem inne goekomponenty- użytkowanie biogeniczne
*Odkształceniu ulega powierzchnia ziemi i stosunki wodne (kopalnictwo), a dopiero potem inne geokomponenty- użytkowanie geogeniczne
*Należy do niego osadnictwo, przemysł, komunikacja, oddziałuje w sposób silny i kompleksowy na wszystkie składniki krajobrazu- użytkowanie technogeniczne
Parki Narodowe w Polsce
-Słowiński
-Woliński
-Wigierski
-Biebrzański
-Bory Tucholskie
-Narwiański
-Drawieński
-Białowieski
-Ujście Warty
-Wielkopolski
-Kampinoski
-Poleski
-Świętokrzyski
-Roztoczański
-Karkonoski
-Gór Stołowych
-Ojcowski
-Babiogórski
-Gorczański
-Pieniński
-Magurski
-Bieszczadzki
-Tatrzański
Przejawy antropogenizacji obszarów Górnego Śląska
-duże zanieczyszczenie powietrza sadzą, popiołem lotnym, drobnymi pyłami metalurgicznymi i wapiennymi, tlenkami siarki, związkami azotu, chloru, ołowiu, siarkowodoru, fluoru, wodnymi kwasami i ich bezwodnikami, tlenkami węgla, siarczkami- są roznoszone na duże przestrzenie powodują zmiany w warunkach ekologicznych.
-przeobrażenie szaty roślinnej na hałdach {Zagłębie Przemysłowe Bełchatów}
-zmiany powierzchni ziemi- przekształcenia bez dostaw materiałów obcych-nasypy, z dostawami-hałdy,
-przekształcenie hydrosfery ilościowe i jakościowe
Kategorie obszarów chronionych.
-Park narodowy-obszar chroniony, utworzony głównie w celu ochrony całych ekosystemów, przeznaczony także do badań naukowych oraz edukacji i wypoczynku.
-Park krajobrazowy-obszar chroniony, utworzony głównie w celu ochrony charakterystycznych cech krajobrazu danego obszaru.
-Ścisły rezerwat przyrody-obszar chroniony stanowiący swoiste laboratorium badawcze dla naukowców, nie udostępniony dla ruchu turystycznego. Obszar ten podlega tylko ochronie biernej i brak w nim ingerencji człowieka.
-Rezerwat przyrody-obszary niewielkie, w których chroni się bądź to całość, bądź tylko część miejscowej przyrody (np. zespół stawów).
-Obszar tradycyjnych siedlisk społeczności ludzkich-obszar chroniony, w którego obrębie społeczności ludzkie mogą żyć w harmonii z naturalną przyrodą, zgodnie ze swoimi zwyczajami, tradycjami bez ujemnego wpływu współczesnej techniki na środowisko.
-Obszar dzikiej przyrody-obiekt powołany głównie dla ochrony przyrody, a zwłaszcza dla zachowania w stanie niezmienionym lub niewiele zmienionym zawartych w nim naturalnych ekosystemów.
-Pomniki przyrody-obszar lub obiekt chroniony stworzony głównie w celu zachowania szczególnych zjawisk przyrodniczych oraz fragmentów przyrody o znaczeniu kulturowym, estetycznym i krajobrazowym.
-Obszar czynnej ochrony siedlisk i gatunków-utworzony głównie w celu czynnej ochrony siedlisk i gatunków zagrożonych wyginięciem.
-Obszar chronionego krajobrazu-obszar chroniony, utworzony głównie w celu zachowania charakterystycznych cech naturalnego krajobrazu lub wybrzeża morskiego przeznaczony także dla wypoczynku i rekreacji.
-Obszar czynnej ochrony zasobów przyrody-obszar chroniony, utworzony głównie w celu zachowania naturalnych ekosystemów przy jednoczesnym zrównoważonym użytkowaniu.
-Strefa racjonalnego użytkowania zasobów naturalnych-obszar chroniony, ustanowiony dla stworzenia warunków długotrwałego i racjonalnego wykorzystania zasobów naturalnych oraz ich użytkowania głównie dla rolnictwa, leśnictwa i rekreacji
Główne przejawy antropogenicznych oddziaływań na środowisko przyrodnicze
-atmosfery- w zakresie składu chemicznego {wzrost CO2 uszkodzenia warstwy ozonowej, obce substancje chemiczne jak np. freon}, mechaniczne {zapylenie}, energetyczne {wzrost temperatury atmosfery}.
-hydrosfery- w zakresie zmian bilansu wodnego i sieci hydrograficznej, zmian o charakterze chemicznym, biologicznym i termicznym.
-powierzchni ziemi- {wykopy, nasypy, plantowanie}, przekształcenie bez dostaw materiałów obcych {hałdy, wysypiska, śmietniska}, przekształcanie z dostawą materiałów obcych w obrębie jednostki przestrzennej.
-szaty roślinnej- proces synantropizacji {adaptacja do nowych warunków siedliskowych}
Obszary chronione woj. śląskiego
PK Orlich Gniazd
PK „Stawki”
PK „Lasy nad Górną Liswartą”
PK „Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich”
PK Beskidu Śląskiego
Żywiecki PK
rezerwat „Łężczok”,„Wielki Las”, „Barania Góra”, „Zamczysko”
zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Wielikąt”, „Żabie Doły”
zespoły przyrodniczo-krajobrazowy „Dolina Wapienicy”, „Cygański Las”
Typy oddziaływania człowieka na środowisko.
-antropogenne przekształcenia atmosfery
-antropogenne odszktałcenia hydrosfery
-antropogenne zmiany powierzchni ziemi
-antropogenne przeobrażenia szaty roślinnej
Główny wskaźnik antopopresji górnego śląska.
-duże zanieczyszczenie powietrza sadzą, popiołem lotnym, drobnymi pyłami metalurgicznymi i wapiennymi, tlenkami siarki, związkami azotu, chloru, ołowiu, siarkowodoru, fluoru, wodnymi kwasami i ich bezwodnikami, tlenkami węgla, siarczkami- są roznoszone na duże przestrzenie powodują zmiany w warunkach ekologicznych.
-przeobrażenie szaty roślinnej na hałdach {Zagłębie Przemysłowe Bełchatów}
-zmiany powierzchni ziemi- przekształcenia bez dostaw materiałów obcych-nasypy, z dostawami-hałdy,
-przekształcenie hydrosfery ilościowe i jakościowe
Kiedy odbył się ziemi i jakie były jego dokumenty?
W 1992 roku odbyła się w Rio de Janeiro Konferencja NZ „Środowisko i Rozwój” znana Szczyt Ziemi, podczas której przyjęto ideę i zasady Zrównoważonego Rozwoju. Najważniejszym osiągnięciem konferencji było uzgodnienie Deklaracji oraz zbioru zaleceń nazwanego AGENDA 21.
Podpisanie następujących konwencji
-Konwencji o różnorodności biologicznej
-Ramowej konwencji NZ w sprawie zmian klimatu
Główne konwencje związane z ochroną środowiska
Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu 1992 Nowy Jork
Konwencja o różnorodności biologicznej 1992 Rio de Janeiro
Konwencja Bazylejska o kontroli transgenicznego przemieszczania i usuwania odpadów niebiezpiecznych 1989 Bazylea
Protokół Montrealski w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową 1987 Montreal
Konwencja o pomocy w katastrofach nuklearnych 1986 Wiedeń
Konwencja o wczesnym powiadamianiu o awariach jądrowych 1986 Wiedeń
Konwencja Wiedeńska o ochronie warstwy ozonowej 1985 Wiedeń
Prawo morskie 1982 Montego Bay (Jamajka)
Konwencja o ochronie żywych zasobów morskich Antarktydy 1980 Canberra
Konwencja Bońska o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt 1979 Bonn
Konwencja w sprawie trangranicznego zanieczyszczania powietrza na dalekie odległości z 1797 Genewa
Protokół z 1978 r. o zanieczyszczeniu środowiska przez statki 1978 Londyn
Konwencja Helsińska o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego 1974 Helsinki nowa konwencja 1992
Konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem 1973 Waszyngton
Konwencja o zakazie rozwijania produkcji i gromadzenia broni bakteriologicznej (biologicznej) i toksyn oraz innych zanieczyszczeń 1972 Londyn Moskwa Waszyngton
Konwencja o zapobieganiu zanieczyszczeniom mórz poprzez zatapianie odpadów i innych substancji 1972 Meksyk Londyn Moskwa Waszyngton
Konwencja o dziedzictwie światowym 1972 Paryż
Konwencja o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe jako środowisko życiowe ptactwa wodnego 1971 Ramsar (Iran)
Główne akty prawne w prawodawstwie Polskim. Dotyczące ochrony środowiska.
-ustawa 2001- Prawo ochrony środowiska
-ustawa 2001 o odpadach
-ustawa 2001- Prawo wodne
-ustawa 1991 o lasach
-ustawa 2004 o ochronie przyrody
-ustawa 2001 o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia
-ustawa 1994- Prawo geologiczne i górnicze
-ustawa 1985 o rybactwie śródlądowym
-ustawa 1997 o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich
-ustawa 2000 o opłacie skarbowej
Rodzaje antropogenicznych form rzeźby terenu przyczyny i skutki
Wykopy, nasypy, plantowanie- przekształcenie bez dostaw materiałów obcych i hałdy, wysypiska, śmietniska- przekształcanie z dostawą materiałów obcych w obrębie jednostki przestrzennej.
Stany środowiska geograficznego
-fizyczne- obszar oddziaływania praw fizyki na przyrodę {np. obieg wody, atmosfera, pedosfera}
-biotyczne- decyduje o występowanie biotopu zachodzi interakcja człowiek-przyroda
-człowieka {antropogeniczne}- antropogeniczne środowisko życia człowieka
Globalne zmiany środowiska i ich przyczyny.
efekt cieplarniany
pustynnienie ważnych dla rolnictwa obszarów
podniesienie poziomu oceanów i zalanie nisko położonych obszarów wybrzeża
w krajach tropikalnych wzrost wilgotności powietrza oraz intensywności monsunów
zwiększenie populacji owadów
wzrost zachorowań na malarię
niszczenie warstwy ozonowej
zachorowania na raka skóry
wzrost zachorowań na choroby oczu
zmniejszenie plonów roślin uprawnych
niszczenie lasów
zmniejszenie produkcji tlenu
wzmożona erozja gleb
niekorzystne zmiany bilansy wodnego
niszczenie gleb
zasolenie gleby
utrata gleby ornej
na terenach uprzemysłowionych gleby są wyłącznie spod upraw rolnych
zmniejszenie zasobów słodkich wód powierzchniowych i podziemnych
tworzą się leje depresyjne
zanieczyszczanie wód ściekami i pestycydami
niszczenie naturalnej szaty roślinnej
erozja gleby
stepowienie gleb
zanik wielu gatunków roślin i zwierząt w wyniku niszczenia ich naturalnych siedlisk oraz nadmiernego użytkowania (np. polowania, połowy)
Wymień podstawowe składniki zanieczyszczenia środowiska w woj. śląskim
-tlenki azotu
-dwutlenek siarki
-dwutlenek węgla
-kadm
-ołów
-benzo-a-piren
Wymień obszary chronionego krajobrazu woj. Śląskiego
-PK Orlich Gniazd
-PK Stawki
-Załęczański PK
-PK Lasy nad Górną Liswartą
-Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich
Wpływ antopopresji górniczej na hydrosferę na terenie.
Zmiany w zakresie zmiany bilansu wodnego i sieci hydrograficznej, zmiana charakteru chemicznego i biologicznego wód.
Udostępnianie i eksploatacja złóż kopalin, prowadzone poniżej zwierciadła wód podziemnych, skutkują przeobrażeniem naturalnego systemu przepływu wód, a nierzadko także zmianami ich cech fizykochemicznych. Dotyczy to zarówno wód podziemnych jak i powierzchniowych. W efekcie zmieniają się składniki bilansu wodnego (lokalnie lub regionalnie w zagłębiach) kształtują się nowe, skomplikowane pola hydrodynamiczne i hydrochemiczne.
Wymień główne objawy wpływu urbanizacji na warunki atmosferyczne.
-smog
-efekt cieplarniany
-dziura ozonowa
-kwaśne deszcze
-zapylenie
Główne międzynarodowe akty prawne dotyczące ochrony środowiska Konwencje wyżej...
Globalne zmiany środowiska i ich przyczyny
nadmierna eksploatacja surowców mineralnych, która powoduje zniszczenie wielu terenów i zmiany ich w funkcjonowaniu.
zmniejszenie powierzchni lasów {głównie równikowe}, co zagraża gatunkom roślin i zwierząt,
niszczenie i degradacja pokrywy glebowej
zmniejszenie ilości zasobów wód słodkich {podziemnych i powierzchniowych}
niszczenie naturalnej szaty roślinnej prowadzące do erozji gleb i stepowienia, nawet pustynnienia obszarów, a w konsekwencji do zaniku wielu gatunków roślin i zwierząt
zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego, przez gazy i pyły pochodzenia przemysłowego, komunikacyjnego i komunalnego
dziura ozonowa- w wyniku emisji pochodnych freonów do atmosfery
akumulacja w środowisku wodnym i lądowym różnego rodzaju śmieci komunalnych i odpadów przemysłowych, łącznie z najbardziej groźnymi odpadami promieniotwórczymi
Etapy oddziaływania człowieka na środowisko.
I. Człowiek, jeden z wielu gatunków, jest zdominowany przez przyrodę
II. Człowiek oswaja przyrodę i podporządkowuje ją swoim potrzebom
III. Człowiek wyjaśnia przyrodę w sposób racjonalny, panuje nad znaczną częścią swego środowiska
IV. Człowiek panuje nad przyrodą, podporządkowuje ją swoim celom
V. Człowiek narusza w sposób nieodwracalny integralność przyrody
VI. Przyroda opiera się człowiekowi, zagrożona jest niezbędna równowaga
Retencja wód, co to jest?
Retencja wodna oznacza zjawisko okresowego magazynowania wody opadowej opóźniającej jej odpływ z danego terenu. Rozróżnia się: retencję wodną powierzchniową, czyli zatrzymanie wody (także śniegu i lodu) w dolinach rzek, jeziorach, zbiornikach retencyjnych, bagnach, oraz retencję wodną podziemną, czyli występującą w skałach podłoża, gdzie tworzą się zbiorniki wody podziemnej.
Cykl hydrologiczny i jego rodzaje.
Czyli obieg krążenia wody w przyrodzie. Woda zmienia swój stan skupienia: topnieje, paruje, ulega kondensacji lub zamrożeniu, jak też przemieszcza się w atmosferze i oceanach, pod powierzchnią lądów, poprzez skały i glebę.
Rodzaje:
-między oceanem, atmosferą i kontynentem - duży obieg wody,
-między atmosferą i kontynentem lub między atmosferą i oceanem - mały obieg wody.
Elementami cyklu są:
parowanie, opad, odpływ.
Rodzaje odpadów i ich ekologiczne skutki.
Odpady przemysłowe - powstały podczas produkcji, wśród nich wyróżniamy odpady:
*specjalne - charakterystyczne dla działalności przemysłowej, są to odpady toksyczne lub niebezpieczne dla środowiska.
*obojętne - m.in. odpady mineralne z zakładów wydobywczych;
*zwykłe - swoim składem zbliżone są do odpadów z gospodarstw domowych.
Odpady komunalne- stałe i ciekłe odpady powstające w gospodarstwach domowych, w obiektach użyteczności publicznej, to również odpady uliczne oraz np. porzucone wraki samochodów.
Niekonwencjonalne formy pozyskiwania energii.
1. odnawialne źródła energii elektrycznej: energia słoneczna, energia wiatru, pływów morskich, fal morskich i energia cieplna oceanów (maretermiczna)
2. źródła nieodnawialne: wodór, energia magneto-hydro-dynamiczna i ogniwa paliwowe.
Energię wewnętrzną ziemi (geotermiczną) można zaliczyć do obu rodzajów źródeł: gejzery są źródłem nieodnawialnym, energia gorących skał zaś jest energią odnawialną.
Czerwona księga i zielona księga, co to jest?
Czerwona Księga- zawiera listę ginących gatunków zwierząt i roślin wraz z ich dokładnym opisem i mapami rozmieszczenia. Określa stopień zagrożenia poszczególnych gatunków, rzadkość ich występowania oraz stosowane i proponowane sposoby ochrony.
Zielona Księga- zawiera listę parków narodowych i rezerwatów w danych państwach
Elementy środowiska geograficznego.
-biotyczne- organizmy żywe
-abiotyczne- nieożywione {temperatura, ciśnienie, wilgotność, rzeźba terenu}
Rodzaje odpowiedzialności opisać
Sprawcza- związana z nowymi elementami wprowadzanymi do środowiska, człowiek stoi na równi z twórcą krajobrazu
Zachowawcza- człowiek nie będzie działał w kierunku zniszczenia. Podmiotem odpowiedzialnym jest organ państwowy- kodeks, normy egzekwowania stanu środowiska, właściwego stanu psychofizycznego środowiska; brać ale zachować stan zasobów na dalsze lata- zachowanie równowagi biologicznej
eko pytania- 20 -