WYŻSZA SZKOŁA MORSKA W Szczecinie WYDZIAŁ MECHANICZNY	LABORATORIUM ZAKŁADU DIAGNOSTYKI I REMONTÓW MASZYN OKRĘTOWYCH
		Nr	Temat ćwiczenia :
Data wyk. ćw	Data oddania ćw :		Ocena	Podpis asystenta	Podpia Kier.Zakł.

Wiadomości ogólne

Błędy kształtu są to różnice między kształtem otrzymanym po obróbce a geometrycznym kształtem przedmiotu, który powinien być otrzymany. Rodzaje i odmiany ważniejszych błędów kształtu :

• błąd prostoliniowości lub kształtu,

• błąd kołowości,

• błąd walcowości,

W przypadkach gdy wartości liczbowe odchyłek kształtu określających błędy kształtu, nie są podane lub mieszczą się w granicach całego pola tolerancji wymiarowej, można ograniczyć się do sprawdzenia tych odchyłek sprawdzianami granicznymi. Sprawdzian przechodni powinien być wzorcem dla sprawdzanej powierzchni, a sprawdzian nieprzechodni powinien mieć z tą powierzchnią tylko styk częściowy. Gdy odchyłki kształtu są ograniczone tylko częścią pola tolerancji wymiarowej, wówczas powinny być kontrolowane przez pomiar. W tym celu można wykorzystać większość przyrządów pomiarowych stosowanych do mierzenia wymiarów długościowych. Do sprzętu używanego podczas kontroli odchyłek kształtu zalicz się :

• pryzmy,

• płyty,

• liniały wzorcowe i przybory do płytek wzorcowych,

• kątowniki,

• suwmiarki,

• mikrometry,

• czujniki,

• poziomice,

• mikroskopy projektory pomiarowe.

Przy doborze sprzętu do pomiarów odchyłek kształtu, należy uwzględnić jego czułość graniczną, tj. najmniejszą zmianę wskazania spowodowaną najmniejszą zmianą mierzonej wielkości oraz dopuszczalny błąd pomiaru danego przyrządu.

Pomiary i sprawdzanie prostoliniowości

Błędy prostoliniowości określa się przez porównanie danego przedmiotu z krawędzią liniału wzorcowego lub za pomocą pomiarów.

Pomiary prostoliniowości przeprowadza się w sposób następujący :

• wyznacza się prostą wzdłuż której dokonywane będą pomiary.

• linię pomiarową dzieli się na szereg równych odcinków o długości w granicach 100-500 mm.

• Dokonuje się pomiarów współrzędnych poszczególnych punktów pomiarowych( można tego dokonać bezpośrednio lub przez pomiar kątów pochylenia).

Sposoby pomiaru prostoliniowości

• Pomiar za pomocą liniału krawędziowego,

• Pomiar za pomocą liniału prostokątnego,

• Pomiar za pomocą struny i lunety,

• Pomiar za pomocą zwierciadła wodnego i mikrometru,

• Pomiar za pomocą liniału powierzchniowego użebrowanego,

• Pomiar za pomocą poziomicy,

• Pomiar za pomocą przyrządu czujnikowego z poziomicą,

• Pomiar za pomocą liniału optycznego,

• Pomiar za pomocą autokolimatora,

• Pomiar za pomocą kolimatora.

Dokonano pomiaru prostoliniowości cownika stalowego za pomocą poziomicy optycznej o długości 152 mm. Wstępne ustawienie elementu za pomocą poziomicy o dokładności 0,05 mm.

Wyniki pomiarów :

1	-3
2	-2
3	-1
4	0
5	-1
6	-3
7	+3

Wykres itd.

Lp.	x	Y
	152	0,119
	304	0,198
	456	0,237
	608	0,237
	760	0,276
	912	0,395
	1064	0,276

Sprawdzenie prostoliniowości za pomocą liniału prostokątnego i płytek wzorcowych

Płytki wzorcowe użyte podczas pomiaru były klasy I i II co daje dokładność 0,05 mm

---