Finanse:

1. Różnica między finansami publicznymi a prywat-slajd6

ZE SLAJDÓW:

	FINANSE PUBLICZNE	FINANSE PRYWATNE
Cel działania	Realizacja potrzeb społecznych	Zaspokajanie potrzeb indywidualnych
Sposób gromadzenia środków	Władza publiczna wyposażona jest w narzędzie przymusu, umożliwiające gromadzenie środków	Gromadzenie kapitału na zasadach dobrowolności
Sposób wydatko-wania środków	Wydatkowanie środków w celu zaspokojenia potrzeb społecznych (co nie zawsze jest racjonalne z ekonomicznego punku widzenia)	Racjonalne (pod względem ekonomicznym) wydatkowanie środków finansowych na potrzeby indywidualne
Skala działania	Wielkość zasobów publicznych jest w Polsce nieporównywalna z zasobami prywatnymi	W skali globalnej wielkość zasobów finansowych sektora prywatnego jest porównywalna z zasobami sektora publicznego
Wpływ na gospodarkę	Decyzje władz publicznych maja istotny wpływ na gospodarkę, ze względu na m.in. Wysokie możliwości alokacyjne sektora publicznego	Stosunkowo niewielki wpływ na gospodarkę jako całość

Z SIECI:

RÓŻNICE MIĘDZY FINANSAMI PRYWATNYMI I FINANSAMI PUBLICZNYMI POLEGAJĄ NA :
- przymusowym charakterze gromadzenia środków publicznych przez państwo, w

przeciwieństwie do osób prywatnych, na które nie jest nałożony przymus osiągania

dochodów,
- wykorzystywaniu finansów publicznych jako instrumentu realizacji określonych funkcji

państwa, dotyczących ogółu obywateli lub znaczących ich grup; finanse prywatne służą

zaspokajaniu potrzeb jednostek,
- nie traktowaniu jako celu gromadzenia środków publicznych osiąganiu zysków, w

przeciwieństwie do takiej właśnie roli finansów prywatnych,
- poddaniu finansów publicznych społecznej kontroli, podczas gdy gospodarowanie środkami

prywatnymi jest całkowicie dobrowolne,
- duża wielkość zasobów publicznych w stosunku do środków, jakimi dysponuje osoba

prywatna.

2. Pojęcie dochodów publ-slajd 21-24

Pojęcie dochodów publicznych nie jest jednolite w ustawie, co wzbudza wiele krytyki. Dochody publiczne są zaliczane do szerokiego „obszaru” środków publicznych.

Wśród dochodów publicznych w ustawie wyodrębniono:

• Daniny publiczne,

Do danin publicznych ustawa zalicza podatki oraz inne przymusowe świadczenia pieniężne, których obowiązek ponoszenia na rzecz sektora finansów publicznych wynika z odrębnych ustaw, np. cła.

• Pozostałe dochody.

Do grupy pozostałych dochodów uzyskiwanych przez jednostki sektora finansów publicznych, do których zalicza się:

a) opłaty,

b) dochody z mienia, w szczególności z najmu oraz z dzierżawy i innych umów o

podobnym charakterze

c) dywidendy od wniesionego kapitału,

d) dochody ze sprzedaży majątku, rzeczy i praw majątkowych,

e) spadki, zapisy i darowizny w postaci pieniężnej,

f) inne dochody uzyskane na podstawie odrębnych przepisów, o ile są pobierane przez

organy finansowane z dochodów publicznych lub przez podległe albo nadzorowane

przez te organy jednostki (np. grzywny orzekane przez sady, mandaty itp.).

3. Pojęcie śr publ i klasyfikacja-slajd 25-28

Do pojęcia środków publicznych zaliczane są przychody publiczne.

Można je podzielić na dwie grupy:

Pierwszą stanowią wpływy pieniężne, będące rezultatem dokonywania w sektorze finansów publicznych operacji finansowych o charakterze zwrotnym. Zalicza się do nich:

a) wpływy ze sprzedaży papierów wartościowych oraz z innych operacji finansowych,

b) spłaty pożyczek udzielonych ze środków publicznych,

c) wpływy z otrzymanych pożyczek i kredytów.

Wpływy pieniężne zaliczane do drugiej grupy mają charakter odpłatny i dotyczą sytuacji zbycia majątku, bądź obowiązku świadczeń w ramach działalności prowadzonej przez jednostki sektora finansów publicznych (np. opłaty pobierane przez publiczne zakłady opieki zdrowotnej).

Druga grupa zawiera:

a) przychody pochodzące z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa oraz majątku jednostek samorządu terytorialnego,

b) przychody jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych uzyskiwane w związku z prowadzoną przez nie działalnością oraz pochodzące z innych źródeł.

4. Wydatki a rozchody publ różnice-slajd 41-49

Z SIECI:

Środki publiczne mogą być rozdysponowane na:

- wydatki publiczne związane z funkcjonowaniem działów (resortów) administracji

rządowej i samorządów terytorialnych,

- rozchody publiczne związane ze spłatą otrzymanych pożyczek i kredytów raz wykupem

papierów wartościowych i dokonywaniem innych operacji finansowych a także na

udzielanie pożyczek.

Wydatki publiczne - wydatkowanie środków pieniężnych przez państwo i inne związki

publiczno - prawne dla zaspokojenia potrzeb publicznych lub też dla realizacji funkcji

(zadań) państwa i innych związków publicznych.

Rozchodami publicznymi (budżetowymi) jest wykup papierów wartościowych, spłaty

otrzymanych pożyczek i kredytów oraz udzielone pożyczki.

Wydatki budżetu państwa przeznaczone są na:

1. realizację zadań wykonywanych przez organy władzy państwowej, kontroli i ochrony

prawa oraz administrację rządową, sądy i trybunały,

2. subwencje ogólne dla jednostek samorządu terytorialnego,

3. subwencje dla partii politycznych,

4. dotacje celowe na zadania z zakresu administracji rządowej oraz inne zadania zlecone

jednostkom samorządu terytorialnego ustawami,

5. dofinansowanie zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego,

6. dotacje na zadania określone ustawami,

7. współfinansowanie programów i projektów realizowanych ze środków pochodzących

z UE i ze środków pochodzących ze źródeł zagranicznych, nie podlegających zwrotowi,

8. realizację Wspólnej Polityki Rolnej.

Rozchody publiczne przeznaczone są na:

1) spłaty otrzymanych pożyczek i kredytów;

2) wykup papierów wartościowych;

3) udzielone pożyczki;

4) płatności wynikające z odrębnych ustaw, których źródłem finansowania są przychody z

prywatyzacji majątku Skarbu Państwa oraz majątku jednostek samorządu terytorialnego;

5) pożyczki udzielane na finansowanie zadań realizowanych z udziałem środków

pochodzących z budżetu Unii Europejskiej.

Wydatki publiczne powinny być dokonywane:

- w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasady uzyskiwania najlepszych

efektów z danych nakładów,

- w sposób umożliwiający terminową realizację zadań,

- w wysokości i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań.

5. Progi ostrożnościowe-slajd 50,55,60, 61-66

Próg ostrożnościowy - ustalona, graniczna wartość relacji kwoty państwowego długu publicznego do produktu krajowego brutto.

Istnieją 3 progi ostrożnościowe, po przekroczeniu których rząd będzie musiał podjąć działania zapobiegające nadmiernemu zadłużaniu państwa:

1. 50-55% PKB - Rada Ministrów przygotowuje projekt ustawy budżetowej, w którym relacja długu do dochodów nie może być wyższa niż wymieniona.

Relacja ta stanowi jednocześnie górne ograniczenie dla deficytów wszystkich jednostek samorządowych.

2. 55-60% PKB - Rada Ministrów przygotowuje projekt ustawy budżetowej z poziomem deficytu, który zapewni zmniejszenie wymienionej relacji. Rząd zobowiązany jest jednocześnie do przedstawienia sejmowi programu sanacyjnego mającego na celu obniżenie tej relacji.

3. >=60% PKB - poczynając od 7 dnia po jej ogłoszeniu, podmioty sektora finansów publicznych nie mogą udzielać nowych poręczeń i gwarancji. Zakaz ten obowiązuje także w następnym roku budżetowym.

Rada Ministrów zobowiązana jest do przedstawienia programu sanacyjnego w ciągu miesiąca. Ponadto opracowuje budżet bez deficytu, budżety JST też nie mogą być uchwalone z deficytem. Ograniczenia tego nie stosuje się do budżetów, których deficyt ma być pokryty z nadwyżki budżetowe.

Program sanacyjny obejmuje:

• podanie przyczyn kształtowania się relacji państwowego długu publicznego

• program przedsięwzięć mający na celu doprowadzenie do ograniczenia relacji, uwzględniający analizę limitów ilościowych i innych uwarunkowań prawnych

• trzyletnią prognozę dotyczącą relacji państwowego długu publicznego do PKB wraz z przewidywanym rozwojem sytuacji makroekonomicznej kraju.

Przepisów ostrożnościowych nie stosuje się w przypadku wprowadzenia stanu nadzwyczajnego, uniemożliwiającego lub w znacznym stopniu utrudniającego wykonanie programu sanacyjnego.

6. Zasady budżetowe wymień i omów - word str2-?

Zasady budżetowe to postulaty nauki pod adresem ustawodawstwa i praktyki, dotyczące prawidłowej organizacji i funkcjonowania gospodarki budżetowej, w celu optymalnej realizacji jej zadań. Można tu wymienić następujące zasady budżetowe:

1. zasadę uprzedniości,

Postuluje uchwalenie budżetu przed okresem, w jakim ma być wykonywany. Konstytucja i prawo budżetowe nakładają obowiązek uchwalenia budżetu w końcu roku poprzedzającego okres budżetowy. W praktyce częste są naruszania tej zasady i to zarówno ze strony rządu, jak i parlamentu. Dlatego prawo budżetowe przewiduje rozwiązania w okresie przejściowym, między upływem terminu do uchwalenia budżetu a jego rzeczywistym uchwaleniem.

Rozwiązaniami są:

- prowizorium budżetowe,

- prerogacja budżetu,

- prowadzenie gospodarki budżetowej na podstawie projektu budżetu,

- upoważnienie rządu do dokonywania niezbędnych wydatków.

2. zasadę zupełności,

Postuluje odrębne ujęcie wszystkich dochodów i wydatków.

Z tym łączy się budżetowanie brutto, które polega na tym, że dochody i wydatki nie są ujęte saldem, lecz w całości. Budżetowanie brutto stosowane jest przy finansowaniu administracji publicznej realizującej podstawowe funkcje państwa. Przedsiębiorstwa publiczne nie mogą być, z kilku powodów, rozliczane z budżetem brutto. Przede wszystkim spowodowałoby to "rozdęcie" budżetu, gdyż wszystkie przychody przedsiębiorstw byłyby odprowadzane do budżetu, z którego następnie pokrywano by wydatki. Tak więc w odniesieniu do rozliczeń z budżetem są stosowane dwie metody - budżetowanie brutto i netto. Wybór metody zależy od rodzaju rozliczanej działalności.

3. zasadę jedności,

Postuluje, by dochody i wydatki organu prawa publicznego były ujęte w jednym budżecie. Jest to jednoznaczne z zasadą, fiskalnej jedności kasowej. Jedność budżetu służy kompleksowej ocenie gospodarki budżetowej.

W budżecie stosowany jest także podział na budżet bieżący i inwestycyjny tzw. kapitałowy.' Budżet bieżący finansowany jest z wpływów podatkowych, budżet inwestycyjny zaś - z zaciąganych pożyczek.

Zasada jedności budżetu ma dwa aspekty - formalny i materialny. Z punktu widzenia formalnego budżet powinien być zawarty w jednej ustawie budżetowej. Natomiast z punktu widzenia materialnego wpływy budżetowe powinny tworzyć jeden fundusz, z którego dokonywane są wydatki.

4. zasadę specjalizacji,

Inaczej szczegółowość budżetu, postuluje by dochody i wydatki budżetowe były odpowiednio uporządkowane. Specjalizacja budżetu ma trzy aspekty - ilościowy, rzeczowy i czasowy.

Specjalizacja ilościowa polega na ujęciu w budżecie dochodów i wydatków w określonych kwotach. Po stronie dochodów kwotowe ujęcie stanowi wskazówkę o niezbędnej wysokości dochodów dla pokrycia wydatków. Natomiast kwoty wydatków budżetowych stanowią wielkości maksymalne.

Specjalizacja rzeczowa polega na tym, że w budżecie dochody ujęte są wg źródeł, a wydatki wg przeznaczenia. Takie ujęcie dochodów ma na celu wskazanie ich znaczenie fiskalne. Stanowią one granicę, poza którą w zasadzie wydatki nie powinny być dokonywane, gdyż inaczej pojawi się deficyt budżetowy i kwestia jego sfinansowania.

Specjalizacja czasowa polega na tym, że ujęte w budżecie dochody i wydatki mogą być, odpowiednio: uzyskiwane i dokonywane tylko w okresie obowiązywania ustawy budżetowej. Okresem tym jest najczęściej rok kalendarzowy lub budżetowy. Po upływie okresu budżetowego wygasa prawo do dysponowania środkami zawartymi w budżecie.

5. zasadę ogólności

Postuluje, by dochody budżetowe stanowiły źródło pokrycia dla wszelkich wydatków budżetowych. Wynika z tego zakaz wiązania dochodów z określonym celem, na jaki powinny być przeznaczone. Pozwala to na usprawnienie gospodarki budżetowej, gdyż mogłoby dojść do sytuacji, w której dochody z określonego źródła przewyższałyby potrzeby wynikające z danego celu, na jaki są przeznaczone.

6. zasadę jawności.

Postuluje ujawnienie procedury planowania, uchwalania i wykonywania budżetu oraz samej ustawy budżetowej. Dane budżetowe są regularnie publikowane, debaty budżetowe zaś są dostępne dla publicznej wiadomości.

7. Zasady gospodarki finansowej JST-slajd 20-23

Do zasad gospodarki finansowej JST należą zasady:

1. samodzielności - wiążąca się z posiadaniem przez JST ustawowo określonych źródeł dochodów, a także z posiadaniem określonego ustawowo zakresu władztwa podatkowego (do podstawowych celów polityki podatkowej JST należą: stymulowanie rozwoju gospodarczego, ograniczanie deficytu budżetu JST, oddziaływanie na poziom subwencji z budżetu państwa, dostosowanie stawek podatków lokalnych do sąsiednich gmin),

2. jawności - realizowana przez: jawność debat budżetowych JST, publikowanie uchwał budżetowych JST, publikowanie sprawozdań z wykonywania budżetu JST, podawanie do publicznej wiadomości kwot dotacji udzielanych z budżetu JST, udostępnianie corocznych sprawozdań dotyczących finansów i działalności jednostek należących do sektora samorządowego;

3. przejrzystości - przez stosowanie jednolitej klasyfikacji dochodów i wydatków budżetowych oraz innych przychodów i rozchodów, oraz stosowanie tych samych reguł rachunkowości i sprawozdawczości przez podmiotu sektora samorządowego;

4. równego dostępu do realizacji zadań finansowanych ze środków publicznych, zgodnie z tą zasadą każdy podmiot funkcjonujący na rynku może wnioskować o przyznanie środków publicznych na realizację zadania publicznego przedkładając ofertę jego wykonania zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji, gwarantującej wykonanie zadania w sposób efektywny, oszczędny i terminowy;

! UWAGA !

W sieci źródła podają jeszcze jedną podstawową zasadę której nie ma na slajdach…

5. zasada jedności - wyraża się tym iż w poszczególnych przepisach jednostek podziału terytorialnego kraju tworzy się jeden zasób środków finansowych - budżet gminy, powiatu, województwa, będący podstawą do zarządzania finansami tych jednostek.

8. Subwencja ogólna-specyfika elementy składowe-slajd42-46

Subwencje ogólne są podstawowym instrumentem finansowania zadań samorządowych środkami budżetu państwa. Ich konstrukcja opiera się na 2 podstawowych założeniach:

- po pierwsze - wielkość subwencji należnej każdej z jednostek samorządu terytorialnego określona jest w ustawie o dochodach IST lub w aktach prawnych wydanych na jej podstawie,

- ani subwencja jako całość ani żadna jej część nie jest związana z jakimkolwiek wskazanym zadaniem publicznym realizowanym przez jednostki samorządu terytorialnego.

Subwencje ogólne występują obok i niezależnie od dotacji.

Te dwie formy finansowe, będące dochodami budżetu gminy, różnią się zarówno co do ich miejsca w systemie dochodów gminy, jak i w zakresie ich szczegółowej konstrukcji finansowo-prawnej. Pełnią odmienne funkcje.

Główna różnicą między tymi dwiema postaciami dochodów gminy jest to, że subwencje przeznaczane są na finansowanie zadań własnych, natomiast dotacje służą finansowaniu zarówno zadań własnych, jak i zleconych.

Ponadto dotacje związane są z finansowaniem określonego celu lub grupy celów (np.finansowanie zadań zleconych gminie z zakresu administracji rządowej).

Dotacje celowe i subwencje ogólne są formą wpływania państwa na kierunki i dziedziny działalności wykonywanej przez samorząd terytorialny.

W ramach ogólnej kwoty subwencji ogólnej wyróżnia się 4 odrębne części:

- część oświatową

- część wyrównawczą,

- część równoważącą,

- część regionalną,

Są one rozdzielane pomiędzy JST wg różnych algorytmów przy czym części oświatowa i wyrównawcza dzielone są między gminy, powiaty i województwa, część równoważąca - między gminy i powiaty, a część regionalna - pomiędzy województwa.

Poza częściami subwencji ogólnej, z ogólnej kwoty subwencji wyróżnia się rezerwę subwencji ogólnej, przeznaczoną na dofinansowanie inwestycji na drogach publicznych, utrzymania rzecznych przepraw promowych oraz dofinansowanie remontów, utrzymania , ochrony i zarządzania drogami krajowymi w granicach miast na prawach powiatu.

Ogólna wielkość subwencji ogólnych, jakie w danym roku budżetowym winny być przekazane jednostkom samorządu terytorialnego nie jest określona w ustawie. Obowiązuje jedynie zasada wyrażona w ustawie o dochodach JST: „kwotę przeznaczoną na część oświatową subwencji ogólnej dla wszystkich JST ustala się w wysokości łącznej kwoty części oświatowej subwencji ogólnej, nie mniejszej niż przyjęta w ustawie budżetowej w roku bazowym, skorygowanej o kwotę innych wydatków z tytułu zmiany realizowanych zadań oświatowych”. Zazwyczaj kwota łączna subwencji ogólnej ustalana jest w kolejnych ustawach budżetowych na poziomie o kilka procent wyższym niż w roku poprzednim.

9. Metodyka sporządzania WPF(wieloletnia prognoza finasowa)-slajd 54-58

Wieloletnia prognoza finansowa jest wdrażana w celu przeprowadzenia oceny sytuacji finansowej jednostki samorządu terytorialnego przez organy JST, jej mieszkańców, instytucje finansowe, organy nadzoru oraz wszystkich pozostałych zainteresowanych. Tworzenie projekcji poszczególnych kategorii dochodów i wydatków budżetowych, obrazujących sytuację finansową JST w przyszłych latach, pozwala na dokonanie analizy możliwości inwestycyjnych JST oraz ocenę jej zdolności kredytowej.

Metodyka zastosowana przy sporządzaniu wzorca WPF została przedstawiona w uproszony sposób na schemacie:

10. Fundusze celowe organizacja i zasady funkcjonow. - word str 21-22

Pomimo generalnej zasady jedności budżetu państwa, nakazującej gromadzić całość dochodów i wydatków skarbu państwa w ramach jednego planu finansowego, w jednej centralnej puli środków - w praktyce istnieją od niej odstępstwa. Zobrazowaniem tego jest dopuszczenie w polskim prawie budżetowym istnienia wydzielonych funduszy celowych /pozabudżetowych/, w których gromadzone są z niektórych tytułów środki mające od początku jednoznaczne przeznaczenie.

Źródłem zasilania funduszy celowych są dochody typu budżetowego, takie jak: podatki i opłaty publiczne oraz przychody ze sprzedaży (częściej usług aniżeli dóbr). Ponadto w przepisach prawnych regulujących sprawy dochodów omawianych funduszów bardzo często przewiduje się możliwość ich zasilania dobrowolnymi wpłatami ludności i jednostek prowadzących działalność zarobkową.

Fundusze celowe są tworzone dla finansowania takich zadań należących do organów publicznych (państwowych oraz samorządowych), które mogłyby być finansowane z budżetu, lecz z pewnych względów uznano, że dla ich realizacji należy stworzyć możliwości finansowania funduszowego. Zadania te mogą być związane z działalnością usługową lub z wytwarzaniem dóbr, przy czym najczęściej dotyczą one działalności infrastrukturalnej o charakterze technicznym lub społecznym. Z funduszów celowych finansowana jest działalność bieżąca lub inwestycyjna, najbardziej odpowiadają one jednak specyfice działalności inwestycyjnej. Fundusze celowe charakteryzuje celowe przeznaczenie gromadzonych w nich dochodów. Oznacza to, że w przepisach prawnych stanowiących o utworzeniu danego funduszu wskazuje się zadanie lub zespół zadań, na realizację których może być on wykorzystywany, Różni to gospodarkę funduszową od gospodarki budżetowej, z którą związana jest zasada jedności materialnej. Prawne ustalenie dochodów powiązanych z określonymi celami stwarza granice działalności prowadzonej przez dysponenta funduszu, przy czym zakres zadań powinien być uzależniony od wysokości zgromadzonych dochodów. Mechanizm ten może pobudzać organy dysponujące funduszami celowymi do maksymalizowania dochodów lub częściej do oszczędnego ich wykorzystywania. Powiązanie określonych dochodów z ustalonym celem stwarza możliwości zagwarantowania stałych dochodów na jego realizację, co nie jest możliwe w budżecie, zarówno ze względu na respektowanie zasady jedności materialnej, jak i zasady jednoroczności. Powiązanie dochodów z wydatkami ułatwia ponadto uzyskanie dobrowolnych wpłat od jednostek gospodarczych i ludności, szczególnie w sytuacji, gdy służą one ważnym - w opinii społeczeństwa - celom publicznym (np. ochrona zdrowia, oświata, kultura, ochrona środowiska).

WERSJA Z SIECI:

Fundusze celowe - fundusze stworzone do finansowania takich zadań należących do organów publicznych (państwowych lub samorządowych), które mogłyby być finansowane z budżetu, lecz z pewnych względów uznano, iż dla ich realizacji należy stworzyć odrębne budżety. Fundusze celowe charakteryzuje celowe przeznaczenie gromadzonych w nich dochodów. Są tworzone na podstawie odrębnych ustaw (ustawa powołuje konkretny fundusz). Przychody funduszy pochodzą z dochodów publicznych. Fundusze celowe dzielą się na państwowe lub samorządowe (odpowiednio: gminne, powiatowe lub wojewódzkie). Jako ważna cechę można także podać nieokreślony czas ich funkcjonowania, który jest jednak zazwyczaj dłuższy niż rok.

Analizując przesłanki tworzenia wszelkiego typu funduszy celowych oraz posługiwania się nimi w praktyce wyróżnić można następujące ich funkcje:

• funkcję alokacji środków publicznych - polegająca na alokacji zasobów gospodarczych wykorzystując mechanizm administracyjny,

• funkcję redystrybucji dochodów w gospodarce i społeczeństwie - polegającą na zmianach w proporcjach wykorzystania dochodu narodowego poprzez przymusową ingerencję w dochody osób i podmiotów gospodarczych lub poprzez dobrowolną rezygnację przez te podmioty z części dochodów na rzecz funduszy,

• funkcję mobilizacji środków publicznych - sprzyjanie powiększaniu środków publicznych, zwłaszcza w sytuacjach, gdy nie jest to możliwe przy użyciu tradycyjnych instrumentów fiskalnych,

• funkcję racjonalizacji wydatków publicznych - odnoszącą się do stabilizacji hierarchii zadań i celów.

Funkcjonowanie funduszy celowych może polegać na:

• wyodrębnieniu z budżetu państwa osobnego rachunku, na którym gromadzone są dochody i wpływy danego funduszu, oraz z których właściwy dysponent, najczęściej w randze ministra rozdysponowuje zgromadzone tam środki np. Fundusz Pracy;

• stworzenie funduszu celowego poprzez tworzenie struktur organizacyjnych i nadanie mu osobowości prawnej; wówczas to dysponentem środków zgromadzonych na rachunkach funduszu staje się organ tego funduszu w randze np. prezesa zarządu np. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON), Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ).

9

---