Temat 5:

MODEL KLASYCZNY A MODEL KEYNESOWSKI

W poprzednich tematach zakładaliśmy stałość cen w gospodarce oraz istnienie rezerw czynników wytwórczych (prezentowaliśmy ujęcie keynesowskie).

Obecnie uchylimy to założenie. Przejdziemy od skrajnego modelu keynesowskiego do równie skrajnego modelu przeciwstawnego — modelu klasycznego.

Poziom cen przeciętna cena wszystkich dóbr wytwarza-nych w gospodarce.

Realna podaż pieniądza = ——————————————

MAKROEKONOMICZNA KRZYWA POPYTU

Makroekonomiczna krzywa popytu globalnego (MDS­ - macroeconomic demand schedule lub AD - aggregate demand) opisuje różne kombinacje poziomu cen oraz dochodu realnego (produkcji), przy których rynek dóbr oraz rynek pieniądza znajdują się w równowadze.

Makroekonomiczną krzywą popytu globalnego wyprowadza-my bezpośrednio z modelu IS-LM.

PRZESUNIĘCIA KRZYWEJ POPYTU GLOBALNEGO

Restrykcyjna polityka pieniężna lub fiskalna:

Spadek popytu globalnego.

Krzywa AD przesuwa się w lewo (AD₀ AD₁).

Ekspansyjna polityka pieniężna lub fiskalna:

Wzrost popytu globalnego.

Krzywa AD przesuwa się w prawo (AD₀ AD₂).

Czynniki przesuwające krzywą LM lub IS w prawo zwiększają popyt globalny.

Czynniki przesuwające krzywą LM lub IS w lewo zmniejszają popyt globalny.

MODEL KLASYCZNY A MODEL KEYNESOWSKI

MODEL KLASYCZNY

MODEL KEYNESOWSKI

1. Okres analizy
Długi	Krótki

2. Ceny i płace
Giętkie	Sztywne

3. Wykorzystanie czynników produkcji
Pełne	Niepełne

4. Krzywa globalnej podaży (AS - aggregate supply)

5. Równowaga

6. Efekty ekspansyjnej polityki pieniężnej lub fiskalnej

7. Efekty restrykcyjnej polityki pieniężnej lub fiskalnej

8. Polityka wzrostu gospodarczego

PEŁNE WYPIERANIE W MODELU KLASYCZNYM

W modelu klasycznym — w przeciwieństwie do modelu keyne-sowskiego — mamy do czynienia z tzw. pełnym wypieraniem.

Pełne wypieranie oznacza, że wzrost wydatków państwa powoduje zmniejszenie prywatnej konsumpcji i inwestycji o wielkość dokładnie równą wydatkom państwa.

KRÓTKOOKRESOWA KRZYWA

PODAŻY GLOBALNEJ

W rzeczywistości ceny i płace nie są doskonale elastyczne, dlatego pionowa krzywa podaży globalnej (AS), charaktery-styczna dla modelu klasycznego, jest długookresową krzywą podaży globalnej; krótkiego okresu dotyczą natomiast krótko-okresowe krzywe podaży globalnej (SAS).

Krótki okres:

Ponieważ w krótkim okresie płace są dosyć sztywne, dlatego przedsiębiorstwa poruszają się po krótkookresowych krzywych podaży globalnej. Zwiększając produkcję, mogą tylko nieznacznie podnieść ceny; spadek produkcji wiąże się jedynie z niewielką obniżką cen.

Długi okres:

Płace mogą się w pełni dostosować. Wzrost płac przesuwa krótkookresową krzywą podaży globalnej w górę, spadek płac ­- w dół.

JAK WYGLĄDA PRAWDZIWA GOSPODARKA?

Pozytywny makroekonomiczny wstrząs popytowy

Negatywny makroekonomiczny wstrząs popytowy

10/10

Nominalna podaż pieniądza

Poziom cen

1. Załóżmy, że poziom cen jest równy P₀.

1. Przy cenach P₀ znamy wielkość real-nej podaży pieniądza, a co za tym idzie - położenie krzywej LM.

1. Dochód zapewniający równowagę na rynku dóbr i pieniądza wynosi Y₀ (przy cenach P₀).

1. Na dolnym rysunku zaznaczamy punkt E₀, któremu odpowiada po-ziom cen P₀ i dochód Y₀, a co za tym idzie - równowaga na rynku dóbr i pieniądza.

1. Załóżmy, że ceny wzrosły do pozio-mu P₁.

1. Wzrost cen spowodował zmniejsze-nie realnej podaży pieniądza. Krzy-wa LM przesunęła się w lewo do po-łożenia LM₁.

1. Analogicznie jak poprzednio, na dol-nym rysunku zaznaczamy punkt E₁, któremu odpowiada poziom cen P₁ i dochód Y₁, a co za tym idzie - rów-nowaga na rynku dóbr i pieniądza.

1. Powtarzając ten zabieg dla wielu poziomów cen otrzymamy szereg punktów na dolnym rysunku (takich jak E₀ lub E₁), które po połączeniu utworzą makroekonomiczną krzywą popytu globalnego.

R_n

LM₁ ~ P₁

LM₀ ~ P₀

E₁

R₁

E₀

R₀

IS

Dochód

(produkcja)

Y₁

Y₀

Dochód

(produkcja)

P

E₁

P₁

AD

E₀

P₀

Y₁

Y₀

Poziom cen

(P)

AD₀

AD₂

AD₁

Dochód (produkcja)

W modelu keynesowskim ceny są sztywne. Bez względu na wielkość produkcji poziom cen w gospo-darce jest stały i wynosi P*.

P*

AS

P

Produkcja (Y)

W modelu klasycznym produkcja jest na poziomie produkcji poten-cjalnej (Y*), zapewniającej pełne wykorzystanie czynników produk-cji (przy produkcji Y* istnieje tylko bezrobocie naturalne - nie ma bez-robocia przymusowego).

Y*

AS

P

Produkcja (Y)

MODEL KLASYCZNY

MODEL KEYNESOWSKI

Y₀ - produkcja zapewniająca równowagę

P* - poziom cen zapewniający równowagę

Y* - produkcja zapewniająca równowagę

P₀ - poziom cen zapewniający równowagę

Y₀

P₀

AD

AD

P*

AS

P

Produkcja (Y)

Y*

AS

P

Produkcja (Y)

Produkcja rośnie (Y₀ Y₁).

Ceny się nie zmieniają.

Y

Y

Y₁

AD₁

AD₁

Ceny rosną (P₀ P₁).

Produkcja się nie zmienia.

P₁

Y₀

P₀

AD₀

AD₀

P*

AS

P

Y*

AS

P

MODEL KLASYCZNY

MODEL KEYNESOWSKI

Produkcja maleje (Y₀ Y₁).

Ceny się nie zmieniają.

Y

Y

Y₀

AD₀

AD₀

Ceny maleją (P₀ P₁).

Produkcja się nie zmienia.

P₀

Y₁

P₁

AD₁

AD₁

P*

AS

P

Y*

AS

P

Interwencjonizm: aktywne regulo-wanie popytu.

Produkcja rośnie w wyniku wzros-tu popytu globalnego.

Liberalizm: umiarkowane pobudza-nie podaży.

Produkcja rośnie w wyniku wzros-tu produkcji potencjalnej.

P₁

Y₁*

AS₁

Y

Y

Y₁

AD₁

Y₀

P₀

AD₀

AD

P*

AS

P

Y₀*

AS₀

P

AS

E₂

P₁

Poziom cen

(P)

Dochód (produkcja)

AD₀

P₀

E₁

E₀

AD₁

Y*

Y₁

MECHANIZM PEŁNEGO WYPIERANIA:

1. Wzrost wydatków państwa (G )

2. Wzrost popytu globalnego (AD )

3. Popyt globalny jest większy niż produkcja potencjalna (AD > Y*)

4. Wzrost cen (P )

5. Spadek realnej podaży pieniądza (M^S )

6. Wzrost stopy procentowej (R_n )

7. Spadek konsumpcji i inwestycji (C + I )

8. Zmniejszenie popytu globalnego (AD )

9. Zrównanie się popytu globalnego i produkcji potencjalnej (AD = Y*)

SAS₂

Poziom cen

(P)

Dochód (produkcja)

AS

Y*

P₂

SAS₁

SAS₀

P₀

P₁

Poziom cen

(P)

Dochód (produkcja)

AS

Y*

SAS₀

P₀

SAS₁

P₁

SAS₂

P₂

Krótki okres:

E₀ E₁

E₂

E₁

Długi okres:

E₀ E₁ E₂

E₀

AD₁

AD₀

Y₁

Stan początkowy: punkt E₀

poziom cen P₀

produkcja Y*

Krótki okres:

ruch po krótkookresowej krzywej podaży globalnej SAS₀ z punktu E₀ do punktu E₁

wzrost produkcji z Y* do Y₁

wzrost cen do poziomu P₁

przy niezmienionych płacach nominalnych maleją płace realne

na rynku pracy pojawia się nadwyżka popytu na pracę

Długi okres:

wzrost płac nominalnych (wzrost kosztów produkcji)

krótkookresowa krzywa podaży globalnej przesuwa się stopniowo w górę (SAS₀ SAS₁ SAS₂)

ruch po krzywej AD₁ z punktu E₁ do punktu E₂

zmniejszenie produkcji do poziomu produkcji potencjalnej

Poziom cen

(P)

Dochód (produkcja)

AS

Y*

SAS₂

P₂

SAS₁

P₁

SAS₀

P₀

Krótki okres:

E₀ E₁

E₀

E₁

Długi okres:

E₀ E₁ E₂

E₂

AD₀

AD₁

Y₁

Stan początkowy: punkt E₀

poziom cen P₀

produkcja Y*

Krótki okres:

ruch po krótkookresowej krzywej podaży globalnej SAS₀ z punktu E₀ do punktu E₁

spadek produkcji z Y* do Y₁

spadek cen do poziomu P₁

przy niezmienionych płacach nominalnych rosną płace realne

na rynku pracy pojawia się przymusowe bezrobocie

Długi okres:

zmniejszenie płac nominalnych (spadek kosztów produkcji)

krótkookresowa krzywa podaży globalnej przesuwa się stopniowo w dół (SAS₀ SAS₁ SAS₂)

ruch po krzywej AD₁ z punktu E₁ do punktu E₂

zwiększenie produkcji do poziomu produkcji potencjalnej

---