Ubezpieczenia

- prof. dr hab. Tadeusz Szumlicz

SCHAMAT IDEOWY METODY UBEZPIECZENIA (Uproszczone schematy myślenia)

Teorie (podejście do) ryzyka - myślimy o ubezpieczeniach w związku z ryzykiem

• Ryzyko jako zagrożenie (niebezpieczeństwo)

• Ryzyko jako możliwość wystąpienia straty

• Ryzyko jako niepewność mierzalna (tylko w związku z ryzykiem)

• Ryzyko jako prawdopodobieństwo straty

• Ryzyko jako przedmiot ubezpieczenia - np. człowiek, samochód (stosowane przez zakłady ubezpieczeń)

• Ryzyko jako determinanty pojawienia się negatywnie ocenianych stanów rzeczy (wartości negatywnych) i ujemnie ocenianych zmian stanu wartości pozytywnych

RYZYKO - to zagrożenie zdarzeniem, którego zaistnienie spowoduje stratę w posiadanych lub spodziewanych zasobach podmiotu ekonomicznego

Strata w zasobach - np. bezrobocie - spodziewane

choroba (płatna wizyta u lekarza) - posiadane

Ubezpieczenie OC - to ubezpieczenie majątkowe, bo ubezpieczamy swój majątek

Ryzyko czyste (ubezpieczalne) - jeśli zaistnieje, powoduje stratę w zasobach, jeśli nie, to nie ma korzyści

Ryzyko spekulatywne - jeśli zaistnieje, powoduje stratę, jeśli nie zaistnieje przysporzy korzyści (np. ryzyko inwestycyjne

Zarządzanie ryzykiem

Metody postępowania z ryzykiem:

• Unikanie ryzyka (wystrzeganie się zagrożeń)

• Ograniczanie ryzyka (redukowanie możliwych zagrożeń i ich skutków; np. alarmy)

• Rozpraszanie ryzyka (rozkładanie skutków potencjalnych zagrożeń; np. akcjonariat)

• Przetrzymywanie (retencja) ryzyka (ponoszenie ewentualnych strat; np. z funduszy rezerwowych)

• Transfer ryzyka (przenoszenie możliwych strat na inny podmiot)

Metoda ubezpieczenia - komentarz - Umowa ubezpieczenia, skrytki

• Przy unikaniu ryzyka - niższe składki

• Przy ograniczaniu ryzyka - dodatkowe zabezpieczenia

• Przy rozpraszaniu ryzyka - koasekuracja i reasekuracja

• Przy przetrzymywaniu ryzyka - udział własny w ubezpieczeniu

Zarządzanie ryzykiem - pytania.

1. Czyim ryzykiem zarządzamy?

• Przedsiębiorstwa

• Gospodarstwa domowe

2. Kto zarządza ryzykiem?

• Przedsiębiorstwo

• Gospodarstwo domowe (rodzinne)

• Państwo (stosuje przymus zarządzania - np. przepisy przeciwpożarowe, SANEPID, szczepienia ochronne, przymus ubezpieczeniowe;

Może działać prewencyjnie - budować wały przeciwpowodziowe, oddziaływać na przezorność przez media, tworzy system zabezpieczeń społecznych, wprowadza regulacje rynku ubezpieczeniowego)

3. Jak zarządzamy ryzykiem?

• Nie tylko ubezpieczenie

• Ale ubezpieczenie bardzo ważne

Zarządzanie ryzykiem:

Czyim? - przedsiębiorstwa, gospodarstwa domowego

Kto? - przedsiębiorstwo, gospodarstwo domowe, państwo

• Przymus zarządzania

• Prewencja

• Zabezpieczenie społeczne

• Świadomość ubezpieczenia

• Regulacje rynku )

Jak? - m.in. metoda ubezpieczeniowa

1. Ubezpieczający (ubezpieczony, uposażony, uprawniony, beneficjent)

• Świadczenie jest to kompensata straty w ubezpieczeniu osobowym

2. Ubezpieczyciel (zakład ubezpieczeń)

• Odszkodowanie jest to kompensata straty w ubezpieczeniu majątkowym

I cecha umowy ubezpieczenia:

Umowa ubezpieczenia jest umowa dwustronną pomiędzy ubezpieczającym a zakładem ubezpieczeń. Ale mogą z niej wynikać stosunki ubezpieczeniowe obejmujące inne strony (np. ubezpieczenie na wypadek śmierci)

• Ubezpieczający - ten, który płaci za składki

• Ubezpieczony - osoba, która jest ubezpieczona

• Uposażony - ten, który odbiera ubezpieczenie

• Uprawniony - osoba, której wyrządziliśmy szkodę

• Beneficjent - osoba, która ostatecznie otrzymuje ubezpieczenie

Umowa kwalifikowana - jest zawierana pomiędzy stronami, z których jedna ma uprawnienia do jej zawarcia.

SCHEMAT IDEOWY METODY UBEZPIECZENIA (ujęcie horyzontalne)

Ryzyko Składka Zdarzenie losowe Strata Świadczenie

1. 
   

Ubezpieczający

Ryzyko Składka

Ubezpieczyciel (zakład ubezpieczeń)

Ubezpieczający:

Zarządzanie ryzykiem (metodą ubezpieczenia)

• Świadomość ubezpieczenia (wiedza i umiejętności pozwalające racjonalnie korzystać z ubezpieczenia)

• Przezorność ubezpieczeniowa (należy wykazać pewien sposób przezorności)

• Wniosek o ubezpieczenie (należy wypełnić wniosek, wykazać zainteresowanie ubezpieczeniem)

Zakład ubezpieczeń

Zarządzanie ryzykiem

• Zorganizowanie i obsługa wspólnoty ryzyka (zebranie i obsługa odpowiedniej ilości chętnych do ubezpieczenia)

• Rachunek aktuarialny (wyznaczenie składki netto, dokonuje go aktuariusz)

Składki

Świadczenia

SB (składka brutto)= Sn (składka netto)+ K administracji + K akwizycji + zysk

• Ogólne warunki ubezpieczenia (pojawiają się w nim ograniczenia i wyłączenia zakł. ubezpieczeń)

• Wniosek ubezpieczeniowy (arkusz wniosku przygotowuje zakład ubezpieczeń, bo chce dowiedzieć się jak najwięcej o ryzyku)

• Underwritting (podpisanie, proces podejmowania decyzji o ochronie ubezpieczeniowej)

III cecha umowy ubezpieczenia

Jest umową adhezyjną. Jedna ze stron przystępuje do umowy zaproponowanej przez drugą ze stron.

• Składka - zbierana przed szkodą

• Darowizna - zbierana po szkodzie

• Ubezpieczenie antycypuje zaistnienie ryzyka

15.03.2009

2.

Ubezpieczający

Składka Zdarzenie losowe

Ubezpieczyciel (zakład ubezpieczeń)

Ubezpieczający

• Zachowanie ostrożnościowe (stymulowanie takich zachowań przez zakład ubezpieczeń; działanie prewencyjne, np. kampanie reklamowe, tworzy się fundusz prewencyjny 1%)

• Przestępstwa ubezpieczeniowe (np. ubezpieczenie się już po zdarzeniu lub z przewidzeniem zdarzenia)

Zakład ubezpieczeń

Prewencja ubezpieczeniowa:

• Techniczno-ubezpieczeniowa: bonus (zniżki ubezpieczeniowe)

malus (zwyżki ubezpieczeniowe)

udział własny (w stracie, np. AC)

• Finansowa (działania prewencyjne, profilaktyczne)

Czy umowa ubezpieczeniowa jest umowa wzajemną?

Wzajemna - (ekwiwalentna) coś za coś

Ubezpieczony kupuje ochronę - zakład ubezpieczeń ją sprzedaje

Ryzyko dla zakładu ubezpieczeń powstaje w momencie gdy ryzyko przewyższa założoną szkodowość.

3.

Ubezpieczający

Zdarzenie losowe Strata

Ubezpieczyciel (zakład ubezpieczeń)

Ubezpieczający

• Obowiązek minimalizacji straty (gaśnice, koce, ubranie, rehabilitacja itp.)

Ubezpieczyciel

• Zobowiązanie do pokrycia kosztów minimalizacji

4. Likwidacja straty (szkody)

Ubezpieczający

Strata Świadczenie

Ubezpieczyciel (zakład ubezpieczeń)

Ubezpieczający

• Zgłoszenie (uszczerbek na zdrowiu - 3 lata, kradzież - 48 godzin)

• Udokumentowanie - uwiarygodnienie zdarzenia oraz wielkości straty (protokoły policji, wypis ze szpitala, rachunki zakupu skradzionych przedmiotów)

Ubezpieczyciel

• Zasady kompensaty straty

• Zasada indeminiacji (prawna zasada pełnego pokrycia straty). Występuje, gdy mamy pełne pokrycie ubezpieczeniowe)

• Zasada umiarkowania kompensaty straty

Np. 5 dni zwolnienia po 200 zł dziennie

	Strata	Kompensata	Świadczenie
Zwolnienie	1000	80%	800
Szpital	1000	70%	700
Wypadek przy pracy	1000	100%	1000

5.

• Ochrona ubezpieczeniowa

• Produkty ubezpieczeniowe (np. OC, AC, ubezpieczenie mieszkania)

Strona podażowa Rynek ubezpieczeniowy Strona popytowa

Instytucjonalizacja

• Instytucje - normy (uprawnienia)

• Instytucje - organy (instytucje egzekwujące normy)

Ubezpieczyciel

Ubezpieczający

Zezwolenie - KNF Zakład ubezpieczeń Forma prowadzenia działalności: Spółka Akcyjna TUW (towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych) Mały TUW Zakres prowadzenia działalności Działał 1 - ubezpieczenia długoterminowe (ubezpieczenia na życie, ubezpieczenia życiowe) Dział 2 - ubezpieczenia krótkoterminowe (pozostałe ubezpieczenia osobowe, oraz ubezpieczenia majątkowe) Podmioty zagraniczne (weszły na rynek w 1999r.; funkcjonowały jako polska spółka prawna; ze względu na zobowiązania, po 1999r. funkcjonują jako oddziały - zobowiązania należą do zagranicy) Zakłady ubezpieczeń dostają zezwolenia na poszczególne grupy

Przymus ubezpieczenia (obowiązkowych ubezpieczeń jest około 30; najwięcej OC zawodowej) Dostarczenie OWU (ogólnych warunków ubezpieczenia; przed zawarciem umowy ubezpieczenia) Odstąpienie od umowy (30 dni dla osoby fizycznej, 7 dni dla osoby prawnej - przesłanką jest świadomość ubezpieczenia) Wskazanie ubezpieczyciela (do 1999r. krajowe spółki prawne, później oddziały zagraniczne) Od 1 maja 2004 - krajowe, oznacza wszystkie zakłady w UE (ubezpieczenie trans graniczne)

27.03.2009

Pośrednictwo ubezpieczeniowe - zasady ogólne

1. Pośrednictwo ubezpieczeniowe polega na wykonywaniu przez pośrednika, za wynagrodzeniem, czynności faktycznych lub prawnych związanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczeniowych.

Pośrednictwo jest wykonywane wyłącznie przez:

• Agentów ubezpieczeniowych (reprezentantów zakładu ubezpieczeń)

• Brokerów (działających w imieniu klienta)

2. Usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego mogą świadczyć podmioty inne niż brokerzy i agenci, jeśli łącznie:

• Umowa ubezpieczenia wymaga wiedzy jedynie z zakresu oferowanej ochrony, nie jest umową ubezpieczeń na życie, ani ubezpieczeń OC

• Podstawową działalnością przedsiębiorcy nie jest działalność ubezpieczeniowa

• Ubezpieczenie jest uzupełnieniem innych dostarczonych towarów lub usług i pokrywa ryzyko zniszczenia (utraty) bagażu, oraz inne ryzyka związane z usługami w zakresie podróży)

• Roczna, należna składka nie przekracza 500€, a okres ubezpieczenia nie przekracza 5 lat

Czynności agencyjne

Wykonywane przez pośrednika w imieniu lub na rzecz zakładu ubezpieczeń, polegające na:

• Pozyskiwaniu klientów

• Wykonywanie czynności przygotowawczych zmierzających do zawarcia umów ubezpieczenia

• Uczestniczeniu w administrowaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia w sprawach o odszkodowanie

• Organizowaniu i nadzorowaniu w/w czynności zwane są działalnością agencyjną

Agent ubezpieczeniowy

Agentem ubezpieczeniowym jest przedsiębiorca wykonujący działalność agencyjną na podstawie umowy agencyjnej zawartej z ZU i jest wpisany do rejestru agentów ubezpieczeniowych.

Czynności agencyjne mogą być wykonywane wyłącznie przez osobę fizyczną, która:

• Posiada pełną zdolność do czynności prawnych

• Nie była prawomocnie skazana za umyślne przestępstwo

• Daje rękojmię należytego wykonywania czynności agencyjnych

• Posiada co najmniej średnie wykształcenie

• Odbyła szkolenie prowadzone przez ZU, zakończone zdanym egzaminem

Agent ubezpieczeniowy ma obowiązek (przy dokonywaniu pierwszych czynności) okazać klientowi dokument pełnomocnictwa zakładu ubezpieczeń i powiadomić, czy działa na rzecz jednego, czy wielu zakładów ubezpieczeń (na żądanie klienta powinien podać ich nazwy)

Powinien ponadto w sposób jasny i zrozumiały poinformować klienta o:

• Firmie pod która wykonuje działalność agencyjną i adresie jej siedziby

• Wpisie do rejestru pośredników ubezpieczeniowych i sposobie sprawdzenia wpisu do rejestru

• Posiadanych akcjach lub udziałach zakładu ubezpieczeń uprawniających do co najmniej 10% głosów na walnym zgromadzeniu, lub zgromadzeniu wspólników.

Pełnomocnictwo agenta ubezpieczeniowego do wykonywania czynności agencyjnych określa:

• Zakres działalności agenta ubezpieczeniowego ze wskazaniem działu i grup ubezpieczeń

• Wysokość maksymalnej sumy ubezpieczenia w stosunku do jednej umowy

• Obszar działalności agenta ubezpieczeniowego (standartowo terytorium RP)

Za szkodę wyrządzoną przez agenta w związku z wykonywaniem działalności agencyjnej odpowiada zakład ubezpieczeń na rzecz którego agent ubezpieczeniowy działa.

Agent ubezpieczeniowy działający na rzecz wielu zakładów ubezpieczeń (multiagent) w zakresie tego samego działu ubezpieczeń odpowiada za szkody wyrządzone klientowi w związku z prowadzoną działalnością. Agent taki podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu OC.

W przypadku braku OC, agent musi zapłacić karę 1000€ na rzecz budżetu państwa. Opłacenie kary nie zwalnia z obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia.

Agent jest obowiązany doskonalić swoje umiejętności zawodowe poprzez odbywanie raz na 3 lata szkolenia zawodowego (30 godzin).

Ubezpieczenie OC agenta:

• Określone przez rozporządzenie Ministra Finansów z 23.06.2005r.

• Ubezpieczeniem objęta jest odpowiedzialność cywilna agenta ubezpieczeniowego wykonującego czynności agencyjne na rzecz więcej niż jednego zakładu ubezpieczeń, w zakresie tego samego działu ubezpieczeniowego, za szkody wyrządzone w okresie ubezpiecz. w związku z wykonywaniem czynności agencyjnych.

• Ubezpieczeniem OC są objęte również szkody wyrządzone przez osoby przy pomocy których ubezpieczony wykonuje czynności agencyjne.

• Minimalna suma gwarancyjna ubezpieczenia OC wynosi równowartość w złotych:

• 1.000.000€ w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są objęte umową ubezpieczenia OC,

• 1.500.000€ w odniesieniu do wszystkich zdarzeń

• Ubezpieczenie OC agenta nie obejmuje szkód:

• Wyrządzonych osobom zatrudnionym przez ubezpieczonego na podst. umowy o pracę, przy pomocy których ubezpieczony wykonuje czynności agencyjne

• Polegających na uszkodzeniu, , zniszczeniu lub utracie mienia członków rodziny

• Polegających na zapłacie kar umownych

• Powstałych wskutek działań wojennych, stanu wojennego, rozruchów i zamieszek, aktów terroru

Aktualna liczba agentów w Polsce - około 40.000 (2/3 - agenci wyłączni; 1/3 multiagenci)

Nadzór nad działalnością agenta ubezpieczeniowego sprawuje zakład ubezpieczeń na rzecz którego agent działa.

Organ nadzoru (KNF) może:

• Zakazać zakładowi korzystania z usług agenta ubezpieczeniowego w razie naruszenia przez niego przepisów prawa, niezachowanie przez niego staranności lub dobrych obyczajów

• Żądać od ZU wyjaśnień dotyczących współpracujących z nim agentów

• Nałożyć kary pieniężne, gdy zakład nie udziela wyjaśnień o agentach, lub nie zgłasza do rejestru agentów z którymi zawarł umowę.

Czynności brokerskie

Czynności wykonywane są w imieniu lub na rzecz podmiotu poszukującego ochrony ubezpieczeniowej, polegające na:

• Zawieraniu lub doprowadzeniu do zawarcia umów ubezpieczeń

• Wykonywaniu czynności przygotowawczych do zawarcia umów ubezpieczeniowych

• Uczestniczeniu w zarządzaniu i wykonywaniu umów ubezpieczeniowych, także w sprawach o odszkodowanie

• Organizowanie i nadzorowanie wymienionych czynności zwane jest działalnością brokerską

Broker ubezpieczeniowy to osoba:

• Fizyczna lub prawna

• Posiadająca wydane przez organ nadzoru (KNF) zezwolenie na prowadzenie działalności brokerskiej

• Wpisana do rejestru brokerów ubezpieczeniowych

Nadzór nad działalnością brokerów sprawuje organ nadzoru, który prowadzi również rejestr brokerów.

Broker ubezpieczeniowy podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu OC.

Broker ubezpieczeniowy obowiązany jest:

• Okazać zakładowi ubezpieczeń i zleceniodawcy zezwolenie

• Przed zawarciem umowy ubezpieczeniowej udzielić na piśmie porady opartej na analizie dostępnych ofert ubezpieczeniowych wraz z uzasadnieniem rekomendacji

• Zachować w tajemnicy informacje uzyskane w związku z wykonywaniem czynności brokerskich

• Poinformować zleceniodawcę przy pierwszej czynności o posiadanych akcjach ZU uprawniających do co najmniej 10% głosów na walnym zgromadzeniu, lub zgromadzeniu wspólników.

• Doskonalić swoje umiejętności zawodowe poprzez odbywanie raz na 3 lata szkolenia zawodowego (30 godzin).

Zezwolenie na prowadzenie działalności brokerskiej wydaje organ nadzoru osobie fizycznej, która:

• Posiada pełną zdolność do czynności prawnych

• Nie była prawomocnie skazana za umyślne przestępstwo

• Daje rękojmię należytego wykonywania czynności brokerskich

• Posiada co najmniej średnie wykształcenie

• Zdała egzamin przed komisją egzaminacyjną dla brokerów ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych

• Posiada co najmniej 3-letnie doświadczenie zdobyte w zakresie 5 lat bezpośrednio poprzedzających złożenie wniosku o uzyskanie zezwolenia

• Zawarła umowę OC (przed wydaniem zezwolenia)

Ubezpieczenie OC brokera

• Określone przez rozporządzenie Ministra Finansów z 23.06.2005r.

• Ubezpieczeniem objęta jest odpowiedzialność cywilna brokera wykonującego czynności brokerskie na rzecz więcej niż jednego zakładu ubezpieczeń, w zakresie tego samego działu ubezpieczeniowego, za szkody wyrządzone w okresie ubezpiecz. w związku z wykonywaniem czynności brokerskich.

• Ubezpieczeniem OC są objęte również szkody wyrządzone przez osoby przy pomocy których ubezpieczony wykonuje czynności brokerskie.

• Minimalna suma gwarancyjna ubezpieczenia OC wynosi równowartość w złotych:

• 1.000.000€ w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są objęte umową ubezpieczenia OC,

• 1.500.000€ w odniesieniu do wszystkich zdarzeń

• Ubezpieczenie OC brokera nie obejmuje szkód:

• Wyrządzonych osobom zatrudnionym przez ubezpieczonego na podst. umowy o pracę, przy pomocy których ubezpieczony wykonuje czynności brokerskie

• Polegających na uszkodzeniu, , zniszczeniu lub utracie mienia członków rodziny

• Polegających na zapłacie kar umownych

• Powstałych wskutek działań wojennych, stanu wojennego, rozruchów i zamieszek, aktów terroru

Obowiązek ubezpieczenia powstaje nie później niż 1 dzień przed złożeniem wniosku o zezwolenie

Broker ubezpieczeniowy nie może

• Wykonywać działalności agencyjnej lub czynności agencyjnych

• Pozostawać w żadnym stałym stosunku z ZU

• Być członkiem organów nadzorczych zarządzających ZU

• Posiadać akcji ZU, z wyjątkiem akcji dopuszczonych do publicznego obrotu

Organ nadzoru cofa zezwolenie:

• Jeżeli broker przestał spełniać określone ustawą wymogi

• Na wniosek brokera

Organ nadzoru może cofnąć zezwolenie jeżeli broker ubezpieczeniowy wykonuje działalność z naruszeniem przepisów prawa lub w rażący sposób narusza interesy zleceniodawcy.

Pośrednictwo ubezpieczeniowe - przepisy prawne:

Kto wykonuje bez zezwolenia (upoważnienia)

• Działalność agencyjną

• czynności agenta ubezpieczeniowego

• działalność brokerską

• czynności brokerskie

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności, albo karze pozbawienia wolności do lat 2.

29.03.2009

Nadzór ubezpieczeniowy

Dlaczego potrzebny jest nadzór?

• Istnieje nierówność pozycji ubezpieczyciela i ubezpieczonego ze względu na prawnie skomplikowany i przyrzeczeniowy charakter umowy ubezpieczenia

• Zakładowi ubezpieczeń zagrażają ryzyka wynikające z odwróconego cyklu produkcji (ZU musi podjąć ryzyko związane z wysokością składek )

• Występuje asymetria informacji (jedna ze stron jest bardziej poinformowana niż druga)

Kto i na jakiej podstawia nadzoruje?

• Do 1995 - czynności nadzorcze - Minister finansów

• 1995 - marzec 2002 - Państwowy Urząd Nadzoru Ubezpieczeń (PUNU)

• Kwiecień 2002 - wrzesień 2006 - komisja Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy emerytalnych (KNUiFE)

• Wrzesień 2006 - Komisja Nadzoru Finansowego (KNF)

Skład KNF:

• Przewodniczący powoływany przez Prezesa Rady Ministrów na 5-letnia kadencję (Stanisław Kluza)

• 2 zastępcy powoływani przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek przewodniczącego (Artur Kluczny, Lesław Gajek)

• Członkowie komisji:

• Minister właściwy do spraw instytucji finansowych lub jego przedstawiciel (Dariusz Daniluk)

• Mister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego lub jego przedstawiciel (Marek Bucior)

• Prezes NBP, lub wiceprezes NBP (Piotr Wiesiołek)

• Przedstawiciel Prezydenta RP (Danuta Wawrzynkiewicz)

Celem nadzoru na d rynkiem finansowym jest zapewnienie:

• Prawidłowego funkcjonowania tego rynku

• Jego stabilności, bezpieczeństwa i przejrzystości

• Zaufanie do rynku finansowego

• Zapewnieni ochrony interesów uczestników tego rynku

Kto jest nadzorowany na rynku ubezpieczeń?

• Zakłady ubezpieczeń

• Pośrednicy ubezpieczeniowi

Nadzór chroni interesy konsumentów usług ubezpieczeniowych

• Ubezpieczających

• Ubezpieczonych

• Uposażonych (wyznaczonych z imienia i nazwiska)

• Uprawnionych z umów ubezpieczenia (nie są wyznaczeni z imienia i nazwiska - np. OC kierowcy)

Nadzór polega na:

• Wydawaniu zezwoleń na prowadzenia działalności ubezpieczeniowej

• Wydawaniu zezwoleń na prowadzenie działalności brokerskiej i agencyjnej

• Kontroli prowadzenia działalności przez zakłady ubezpieczeń i brokerów

• Podejmowaniu działań mających na celu zapewnienie prawidłowego funkcjonowania rynku ochronę ubezpieczonych

• Podejmowaniu innych działań przewidzianych przepisami o działalności ubezpieczeniowej

Jaki jest nadzór w Polsce?

• Prewencyjny - istnieją określone wymagania, aby uzyskać zezwolenie

• Ciągły - kontrola podmiotów przez cały okres ich istnienia

• Periodyczny - ocena i analiza po zakończeniu okresu sprawozdawczym

• Aktywny - nadzór może wymuszać określone działania

• Kontrola - zbadanie stanu faktycznego

• Zbadanie stanu faktycznego + wymuszenie działań)

Uprawnienia nadzorcy:

• Kontrola działalności i stanu majątkowego ZU

• Wydawanie zaleceń, a w razie niezastosowania się do nich:

• Kary pieniężne nakładane na członków zarządu lub prokurentów

• Kary pieniężne nakładane na zakład

• Wystąpienie z wnioskiem o odwołanie lub zawieszenie w czynnościach członka zarządu lub prokurenta

• Żądanie zwołania walnego zgromadzenia akcjonariuszy i wydelegowanie własnego przedstawiciela na walnym zgromadzeniu

• Kontrola działalności i statusu majątkowego podmiotów prowadzących działalność brokerską

Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny

UFG ma osobowość prawną. Siedzibą jest m-st Warszawa.

Głównym celem UFG jest zapewnienie wypłaty świadczeń z umów ubezpieczeń obowiązkowych i ubezpieczeń na Zycie, gdy zakłady ubezpieczeń nie SA w stanie wykonać tych zobowiązań.

UFG zajmuje się ponadto egzekucją administracyjną należności pieniężnych w związku z kontrolą spełnienia obowiązku zawierania umów ubezpieczenia OC kierowcy i OC rolnika.

Cel utworzenia UFG.

Wypłacanie odszkodowań i świadczeń z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów, oraz ubezpieczenia OC rolników z tyt. Prowadzenia gospodarstwa rolnego.

• Za szkody na osobie, gdy szkoda wyrządzona została w okolicznościach uzasadniających OC posiadacza pojazdu lub osoby kierującej, w przypadku nieustalenia tożsamości sprawcy.

• Za szkody na mieniu w sytuacji opisanej wyżej w której jednocześnie u któregokolwiek uczestnika zdarzenia nastąpiła śmierć, naruszenie czynności ciała lub rozstrój zdrowia trwający dłużej niż 14 dni (kwotę świadczenia za szkodę pomniejsza się o 300€)

• Za szkodę na mieniu i osobie, gdy posiadacz pojazdu lub rolnik nie posiadał obowiązkowego ubezpieczenia OC.

Cel utworzenia UFG

W przypadku ogłoszenia upadłości ZU, do zadań UFG należy również zaspokajanie roszczeń osób uprawnionych z tytułu:

• Umów ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych i OC rolników

• Umów ubezpieczenia budynków rolniczych

• Umów innych ubezpieczeń obowiązkowych oraz umów ubezpieczeń na życie w wysokości 50% wierzytelności (nie więcej jednak niż równowartość 30 tys. EUR)

Kontrola posiadacza ubezpieczenia

• OC kierowcy

• OC rolników

Kary:

OC kierowców

• Samochody osobowe - 500 EUR

• Samochody ciężarowe i autobusy - 800 EUR

• Pozostałe pojazdy - 100 EUR

OC rolników - 30 EUR

• Ubezpieczenie budynków rolniczych - 100 EUR

W przypadku OC kierowców kara zależy od długości okresu pozostawania bez ubezpieczenia

• 20% - do 3 dni

• 50% - 4 - do 14 dni

• 100% - powyżej 14 dni

Do przeprowadzenia kontroli spełnienia obowiązku zawarcia umowy OC kierowcy są obowiązane:

• Policja

• Organy celne

• Straż graniczna

• Organy właściwe w sprawie rejestracji pojazdów

• Inspekcja Transportu Drogowego

• Ubezpieczenie Funduszy Gwarancyjnych i inne organy upoważnione do kontroli ruchu drogowego

Członkostwo w UFG

• ZU oferujące OC kierowców i OC rolników (stają się członkami z chwilą zawarcia pierwszej umowy)

• ZU oferujące inne ubezpieczenia obowiązkowe (np. ubezpieczenia zawodowe) i zakłady prowadzące działalność w dziale I (staja się członkami w sytuacji likwidacji lub ogłoszenia upadłości inne go zakładu ubezpieczeń)

Ustanie członkostwa UFG

• W przypadku rezygnacji z OC, lub upadłości ZU

Pożyczki

Fundusz może udzielać zwrotnej pomocy finansowej Zakładowi ubezpieczeń przejmującemu portfel ubezpieczeń OC kierowców i OC rolników.

• Pomoc udzielana na konkretny cel

• Oprocentowanie wg preferencyjnej stopy, niższej niż rynkowa

• Kontrola wykorzystania środków z pożyczki

UFG jako środek informacji

• Rejestr umów ubezpieczenia OC kierowców

• Rejestr zdarzeń powodujących odpowiedzialność ZU z tytułu OC kierowców (plus informacje o dodatkowym badaniu technicznym przeprowadzonym po naprawie)

• Rejestr umów AC

• Rejestr reprezentantów do spraw roszczeń każdego zakładu ubezpieczeń

• Rejestr organów odszkodowawczych ustanowionych w każdym z państw, członków UE (wypłata odszkodowania w sytuacji bezczynności ZU i reprezentanta do spraw roszczeń - Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych)

Finansowanie

• Wpłaty ZU prowadzących działalność w zakresie OC kierowców i OC rolników

• Wpływy z opłat za niedopełnienie obowiązku zawarcia umowy OC

• Wpływy z tyt. roszczeń regresowych (zwrot wypłaconego ubezpieczenia w przypadku nie ustalenia sprawcy)

• Dochody z lokat środków funduszu

Ubezpieczeniowy samorząd gospodarczy

Polska Izba Ubezpieczeń powstała w roku 1990 (Zrzeszenie Zakładów Ubezpieczeń). Od 1995r. przynależność jest obowiązkowa.

Podstawowe cele PIU

• Reprezentowanie i podejmowanie działań w celu ochrony wspólnych interesów Izby

• Współdziałanie w zapobieganiu zagrożeniom rynku ubezpieczeń

• Kształtowanie, upowszechnianie i czuwanie nad przestrzeganiem zasad uczciwej konkurencji i zasad etyki w działalności ubezpieczeniowej

Zadania Izby

• Reprezentowanie członków Izby wobec organów władzy publicznej

• Wyrażanie opinii o projektach aktów prawnych

• Współdziałanie z organizacjami krajowymi i zagranicznymi w zakresie ubezpieczeń

• Działalność informacyjna w zakresie ubezpieczeń

• Pozyskiwanie, gromadzenie, przetwarzanie i przekazywanie informacji o funkcjonowaniu rynków ubezpieczeniowych w kraju i za granicą (analizy i prognozy)

• Tworzenie baz danych w zakresie statystyk ubezpieczeniowych

• Polubowne rozstrzyganie sporów między członkami Izby

Władze Izby

Organami Izby są:

• Walne zgromadzenie PIU (zebranie przedstawicieli zakładów

• Komisja rewizyjna PIU

Kadencja zarządu i komisji rewizyjnej nie może być dłuższa niż 4 lata

• Prezes PIU

• Prezes - obecnie brak

• V-ce prezes - Jan Prądzyński

• Członek zarządu - Andrzej Maciążek

Majątek powstaje z:

• Składek członkowskich

• Dotacje, darowizny, spadki, zapisy

• Dochody z majątku izby (np. wynajmu lokali)

• Dochody z działalności gospodarczej (np. wykonania analiz)

Rzecznik ubezpieczonych

Cel działalności - reprezentuje:

• Ubezpieczających

• Ubezpieczonych

• Uposażonych (wyznaczonych z imienia i nazwiska)

• Uprawnionych z umów ubezpieczenia (nie są wyznaczeni z imienia i nazwiska - np. OC kierowcy)

• Członków funduszy emerytalnych

• Uczestników pracowniczych programów emerytalnych

Od listopada 2007r. rzecznikiem jest Halina Olendzka

Zakres podejmowanych czynności

• Reprezentowanie i ochrona konsumenckich interesów ubezpieczonych i uprawnionych z umów ubezpieczenia, członków OFE i uczestników PPE

• Opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących ubezpieczeń, funduszy emerytalnych i pracowniczych programów emerytalnych

• Informowanie organów nadzoru o dostrzeżonych nieprawidłowościach w działalności ZU, OFE i PPE

• Inicjowanie i prowadzenie działalności edukacyjno-informacyjnej

• Stwarzanie możliwości polubownego rozstrzygania spraw.

Powołanie

• Powołuje Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw finansów i spraw zabezpieczeń społecznych

• Kadencja 4 lata

Podejmowanie czynności

Na wniosek urzędu lub ubezpieczonego

Po zapoznaniu się ze skierowanym wystąpieniem może:

• Podjąć czynności

• Wskazać ubezpieczonemu przysługujące mu prawa i środki działania

• Przekazać sprawę organom wg właściwości

• Nie podjąć działania, podając uzasadnienie

Zakres kompetencji

Rzecznik może występować w sprawach:

• Indywidualnych (wyłącznie na wniosek osoby)

• Ogólnych warunków ubezpieczeń, które są niekorzystne dla ubezpieczonych

• Wewnętrznych regulacji ZU i Towarzystw Emerytalnych, które są niekorzystne dla ubezpieczonych

• Nieprawidłowej obsługi podmiotów, również agentów i brokerów

• Ubezpieczeń obowiązkowych (w kwestii zmiany przepisów - wystąpienie do Ministra Finansów)

Sąd polubowny przy Rzeczniku rozstrzyga spory konsumentów z:

• ZU

• PTE (Powszechne Towarzystwa Emerytalne)

• Pośrednikami ubezpieczeniowymi

• Ubezpieczeniowym Funduszem Gwarancyjnym

• Polskim Biurem Ubezpieczycieli Komunikacyjnych

Minimalna kwota roszczeń - 1000 zł.

19.04.2009

Produkty ubezpieczeniowe

DZIAŁ I - ubezpieczenia na życie (ubezpieczenia życiowe) - 5 grup

DZIAŁ II - pozostałe ubezpieczenia osobowe i ubezpieczenia majątkowe - 18 grup

Produkty ubezpieczeniowe rozpatrujemy w kontekście grup. ZU dostaje zezwolenie na prowadzenie działalności w danej grupie.

DZIAŁ I (klasyfikacja ustawowa)

Grupa 1 - ubezpieczenia na życie (na wypadek śmierci lub dożycia określonego wieku)

Składka określony wiek

Jeśli w międzyczasie ubezpieczony świadczenie jest wypłacane umrze, to świadczenie wypłacane jest uposażonemu jest ubezpieczonemu

1. Ubezpieczenie na wypadek śmierci do określonego wieku (świadczenie jest wypłacone jeśli śmierć nastąpi przed upływem określonego wieku)

2. Ubezpieczenie na wypadek dożycia określonego wieku (świadczenie jest wypłacane po dożyciu określonego wieku)

Grupa 2 - ubezpieczenia posagowe (zaopatrzenie dzieci) - zrealizowanie celu posagowego (wypłata świadczenia po dożyciu przez dziecko 18 roku, nawet w przypadku śmierci, utraty pracy, zdrowia przez ubezpieczającego. Ubezpieczonym jest rodzic - ubezpieczający)

Grupa 3 - Ubezpieczenie na życie z funduszem kapitałowym (zawiera element oszczędnościowy). Najważniejszy jest podział składki:

• Inwestycyjna (przeważająca część)

• Ochronna (lepiej by była jak najmniejsza)

Grupa 4 - ubezpieczenie rentowe (annuity) - ubezpieczenie z określonym terminem płatności

Składka = kapitał (rozpoczynamy od dużej składki)

= świadczenie dożywotnie

Ubezpieczenie rentowe z opóźnionym terminem płatności - najpierw oszczędzamy, a później (ze zgromadzonego kapitału) wypłacamy świadczenie.

Grupa 5 - ubezpieczenia chorobowe i wypadkowe - mogą występować jako opcje (dodatki) do poprzednich grup ubezpieczeń.

DZIAŁ II

Grupa 1 - ubezpieczenia chorobowe

Grupa 2 - ubezpieczenia wypadkowe

Grupa 3 - lądowy, nieszynowy

Grupa 4 - lądowy, szynowy

Grupa 5 - powietrzny

Grupa 6 - wodny

Grupa 7 - cargo (ładunki)

Grupa 8 - zniszczenie

Grupa 9 - kradzież

Grupa 10 - posiadacza śr. transportu lądowego

Grupa 11 - posiadacza śr. transportu powietrznego

Grupa 12 - posiadacza śr. transportu wodnego

Grupa 13 - pozostałe ubezpieczenia OC:

Deliktowe - zw. z czynem niedozwolonym

Kontraktowe - zw. z wywiązaniem się z umowy

Za produkt

Za czyny dziecka

Zawodowe - prawnik, broker, komornik

Grupa 14 - kredytu

Grupa 15 - gwarancje ubezpieczeniowe

(zabezpieczenie należności)

Grupa 16 - pozostałe ubezpieczenia finansowe

(utrata zatrudnienia, niekorzystne warunki

atmosferyczne - imprezy masowe, zakłóceń

w prowadzeniu dział, gosp.)

Grupa 17 - ubezpieczenia ochrony prawnej (na wypadek konieczności skorzystania z ochrony prawnej

Grupa 18 - pobyt poza miejscem zamieszkania (ubezpieczenie bagażu, leczenia za granicą, assistane)

Zakres pokrycia ubezpieczeniowego

Ważne aby ustalić wartość ubezpieczeniową - wartość ubezpieczanego przedmiotu

• Metoda rynkowa (ustalenie ceny rynkowej - np. AC samochodu)

• Metoda księgowa ( np. urządzenie produkcyjne - amortyzacja)

• Metoda odtworzeniowa (umawiamy się z ZU na kwotę wypłaty świadczenia w przypadku całkowitej utraty przedmiotu)

- pełne pokrycie ubezpieczeniowe

- niedoubezpieczenie

- nadubezpieczenie

Te zasady nie dotyczą ubezpieczeń OC ponieważ w tym ubezpieczeniu nie występuje suma ubezpieczenia, tylko suma gwarancyjna (nie można określić wartości przedmiotu ubezpieczenia)

Przykład 1

Ubezpieczamy samochód warty 40.000 zł, na sumę 40.000zł (pełne pokrycie). Po miesiącu samochód zostaje skradziony. Odszkodowanie 40.000 zł.

Metoda wyliczania odszkodowania:

1. Ustalamy jakiej wielkości jest strata

2. Ustalamy zakres pokrycia ubezpieczeniowego (%)

3. Mnożymy stratę przez % zakresu pokrycia ubezpieczeniowego

Przykład 2

Samochód warty 40.000 ubezpieczyliśmy na sumę 30.000. Kradzież następuje po miesiącu.

1. Ustalamy wielkość straty

2. Zakres pokrycia - 75%

3. Mnożymy stratę przez wartość pokrycia (40.000 x 75% = 30.000)

Przykład 3

Samochód warty 40.000 ubezpieczyliśmy na kwotę 30.000. Szkoda została wyceniona na 20.000

1. Ustalamy wielkość straty - 20.000

2. Zakres pokrycia - 75%

3. Mnożymy stratę przez wartość pokrycia (20.000 x 75% = 15.000)

Odszkodowanie jest proporcjonalne do zakresu pokrycia ubezpieczeniowego

Przykład 4

Samochód warty 40.000 ubezpieczamy na sumę 35.000. Po roku zostaje skradziony. W momencie kradzieży jest warty 35.000. ubezpieczenie wypłaci nam 35.000.

Odszkodowanie nie może być wyższe od:

• Sumy ubezpieczenia

• Wartości przedmiotu - chyba, że strony postanowią inaczej

Te zasady nie dotyczą ubezpieczeń OC (bo nie jesteśmy w stanie ustalić wartości przedmiotu, który jest ubezpieczony). Występuje tu „suma gwarancyjna” - jest to górna granica odpowiedzialności ZU (dotycząca OC). Jeśli suma szkody przekroczy sumę odszkodowania - różnicę pokrywamy z własnej kieszeni.

Obecnie wysokość sumy gwarancyjnej wynosi:

• 3 mln euro - szkody o charakterze osobowym

• 600 tys. euro - szkody o charakterze majątkowym

Ubezpieczenia osobowe.

• Ubezpieczenie na wypadek śmierci - konieczny jest underwritting medyczny

• Sprawdzenie czy śmierć wywołuje tak wysokie szkody - underwritting finansowy

W ubezpieczeniach osobowych suma ubezpieczenia wyznacza wartość przedmiotu ubezpieczenia.

10.05.2009

Ubezpieczenie w zabezpieczeniu społecznym. Zastosowanie ubezpieczenia w zabezpieczeniu społecznym.

Definicja:

Państwo organizuje system zabezpieczenia społecznego w celu zapewnienia określonym podmiotom ustalonego standardu bezpieczeństwa socjalnego.

Zaczynamy od ryzyka społecznego.

Ryzyko społeczne to zagrożenie zdarzeniem, którego zaistnienie spowoduje stratę w zasobach gospodarstwa domowego. (zasoby: posiadane - np. uszczerbek na zdrowiu, spodziewane - np. bezrobocie)

MOP - Międzynarodowa Organizacja Pracy. Powstała w 1919r. jako agenda ONZ. Określiła po raz pierwszy: czas pracy, warunki zatrudnienia, BHP.

MOP wydaje zalecenia i konwencje. Określił „katalog ryzyk społecznych”. W 1944 r. przyjęto zalecenie o ochronie dochodów. W 1954r. (konwencja 102) - o minimalnych standardach zabezpieczenia społecznego.

Ryzyka z katalogu:

• Choroba - uszczerbek na zdrowiu (wydatek medyczny), niemożność wykonywania pracy (utrata dochodu)

• Macierzyństwo - szczególna opieka medyczna (koszt opieki), zawieszenie aktywności zawodowej, zmniejszenie dochodów w związku z powiększeniem się liczby osób w gospodarstwie domowym.

• 
  
  Inwalidztwo (niezdolność do pracy) - czasowa

całkowita

• Śmierci żywiciela - nie zawsze chodzi o głównego żywiciela (w przypadku obniżenia się dochodów do minimum)

• Wypadku przy pracy - wyróżniany ze względu na zakres kompensaty straty (100% wypłaty świadczenia)

• Bezrobocia - zabezpieczenie w formie zasiłku

• Starości - I faza: ryzyko dożycia wieku emerytalnego

II faza: ryzyko zbyt długiego życia

• Nagłych wydatków - koszt lekarstw, sprzętu inwalidzkiego, pogrzebu.

Aspekt instrumentalny w zabezpieczeniu społecznym polega na zastosowaniu 3 modelowych zasad zabezpieczenia:

• Zasada zaopatrzeniowa

• Zasada ubezpieczeniowa

• Zasada filantropijna (opiekuńcza)

Zasady te różnią się źródłem finansowania:

• Zasada zaopatrzeniowa - podatki, fundusze budżetowe, które powstały z tych podatków

• Zasada ubezpieczeniowa - składki, fundusze ubezpieczeniowe, które powstały z tych składek

• Zasada filantropijna - darowizny, fundusze charytatywne

Zabezpieczenie emerytalne - obliczanie emerytury w starym systemie:

= kwota bazowa (KB) x 24% element socjalny

Przeciętne wynagrodzenie - składki od przeciętnego wynagrodzenia płacone przez pracownika

Np. rok 1998 wynagrodzenie 2000 składka 45% 2000 x 45% = 900

rok 1999 składka 900 460 - pracownik

440 - pracodawca

wynagrodzenie 2460 + 440 = IPW (indywidualna podstawa wymiaru)

= IPW x 1.3% za lata składkowe (zatrudnienie, macierzyński, służba wojskowa, kombatanctwo)

= IPW x 0,7% za lata nieskładkowe (urlop wychowawczy, lata studiów dziennych)

IPW = KB x iwpw (indywidualny wskaźnik podstawy wymiaru)

20 lat emerytura

10 lat

Jeżeli w tych latach iwpw = średniej krajowej, otrzymamy świadczenie 100%

Jeżeli w tych latach iwpw = 50% średniej krajowej, otrzymamy świadczenie 50%

Maksymalna wartość = 250% średniej krajowej

Przykład

KB (kwota bazowa) = 2000

30 lat składkowych

5 lat nieskładkowych

	iwpw				emerytura
1 osoba	50%	480	390	35	905
2 osoba	100%	480	780	70	1330
3 osoba	250%	480	1950	175	2605
4 osoba	250% (3xśrednia)	480	1950	175	2605

30 lat x 1.3% = 39%

: 390 = 50% x 2000 x 39%

5 lat x 0,7 = 3,5%

: 35 = 50% x 2000 x 3.5% (itd., z każdą osobą)

Większa utrata dochodów jest kompensowana w relatywnie mniejszym zakresie i odwrotnie.

Wskaźniki zastąpienia - relacja między emeryturą a wynagrodzeniem

Indywidualny wskaźnik zastąpienia =

1 osoba
= 90,5%

2 osoba
= 66,5%

3 osoba
= 51,2%

4 osoba
= 43,4%

24.05.2009

Ubezpieczenie emerytalne ma konstrukcję ubezpieczenia rentowego z opóźnionym terminem płatności.

Ryzyko starości

Schemat - charakterystyka ryzyka starości

Oszczędzanie O=U+K+M Ubezpieczenie ze świadczeniem dożywotnim

Ile oszczędzać? 60/65 lat pdtż

Jak oszczędzać? Wiek emerytalny (przeciętne dalsze trwanie życia)

Jak skonsumować oszczędności emerytalne?

O - oszczędności emerytalne

U - uprawnienia repartycyjne (ZUS)

K - Kapitał z części obowiązkowej systemu (uprawnienia OFE, kapitałowe)

M - majątek emeryta

Zgon Zgon

Pdtż

Osoby, które umierają wcześniej „finansują”

osoby żyjące dłużej.

Ryzyko starości polega na ryzyku dożycia wieku emerytalnego.

Najważniejsze cechy reformy systemu emerytalnego:

• Przyjęcie prezentacji systemu w ujęciu filarowym (system repartycyjno-kapitałowy)

• Uwzględnienie w systemie finansowania kapitałowego

• Zastosowanie ujęcia funduszowego

• Urzeczywistnienie zasady ekwiwalentności ubezpieczeniowej

• Ustanowienie systemu o zdefiniowanej składce

• Świadczenie jest zdefiniowane (zdeterminowane) przez składkę

• Wprowadzenie płacenia części składek przez pracownika

• Sformułowanie nowej roli państwa

• Uznanie roli instytucji prywatnych

• Określenie nowej roli pracodawcy w organizacji przedsięwzięć emerytalnych

• Ustalenie zakresu uczestnictwa w systemie wg kryterium wieku ( w 1999r. podzielono przyszłych emerytów na 3 grupy: 51 lat i więcej-stare zasady naliczania emerytur, 31-50 lat-możliwość wyboru, 30 i mniej-naliczanie wg nowych zasad)

• Spowodowanie zabiegania organizatorów systemu o uczestników

• Założenie inicjatywy przyszłych emerytów

System o zdefiniowanym świadczeniu - zdefiniowanie wpływa na wysokość składki

Przykład:

W 1999r. 31 - 51 latkowie

1. I i II filar (12,22 + 7,30)

2. 
   I filar (19,52) 12,22

19,52

Klasyczna prezentacja trójfilarowa systemu emerytalnego:

Kryteria:	Filar I	Filar II	Filar III
Podmiotowe	państwo	zakład pracy	gospodarstwo domowe
Dochodowe	emerytury standardowe	emerytury uzupełniające	emerytury uzupełniające
Część systemu	bazowa	dodatkowa	dodatkowa

Prezentacja trójfilarowa systemu emerytalnego w Polsce - zasada przystąpienia:

Obowiązkowe Dobrowolne

Repartycyjne

Kapitałowe

Bazowa Dodatkowa

Repartycyjne - zobowiązania międzypokoleniowe (młodzi finansują starszych)

Filar I - część emerytalna - Fundusz Emerytalny w ramach FUS w dyspozycji ZUS

Filar II - OFE + PTE (Powszechne Towarzystwo Emerytalne)

Depozytariusz - przechowuje aktywa OFE

Agent transferowy - zajmuje się przepływami finansowymi

+ ZEM - (Zakład Emerytalny) - zarządza kapitałem

Część bazowa emerytury (stary system) 0,5 = 90%

2,5 = 52%

- Emerytura do `98r.

- Wynagrodzenie do `98r.

Część bazowa emerytury (nowy system) 65 = 63%

60 = 42%

Zasada obliczania emerytury uprawnienia i kapitał rosną

Emerytura wzrośnie pdtż skraca się

60 lat 65 lat

Przy przedłużeniu wieku emerytalnego z 60 do 65 lat.

Pracując 1 rok dłużej, emerytura wzrośnie o 8,7%

Filar I

Składka 12,22

ZUS

FUS Indywidualne konta

Fundusz Emerytalny w ramach FUS

Bieżąca wypłata emerytur Zapisy przyszłych uprawnień emerytalnych

kp (kap. Początkowy)+u1+u2+u3+…+un = U

(systematyczna waloryzacja uprawnień)

Zasada obliczania emerytury

U - waloryzowane uprawnienia (waloryzacja jest waloryzowana o inflację + 20% przeciętnego wynagrodzenia)

Filar II

Składka 7,30

Minus prowizja PTE

(opłata od składki-obecnie7%) opłata za zarządzanie (0,6% rocznie)

OFE Indywidualne rachunki

(inwestuje środki zgromadzone

na indywidualnym rachunku - w

jednostkach rozrachunkowych)

(j1+j2+j3+…+jn) x wj = K

wj - wartość jednostki w momencie przejścia na emeryturę

Zasada obliczania emerytury

K - kapitał

Fundusz

ubezpieczeń

Poszko-dowani

Ubezpieczenia osobowe

Casco - środka transportu, na okoliczność kradzieży i zniszczenia

mienie rzeczowe

OC (majątkowe)

Ubezpieczenia finansowe

renty

Filar I

Filar II

Filar III

---