Prawo - jest pojęciem wieloznacznym. Prawo w znaczeniu szerokim jest zespołem norm które określają postępowanie ludzi i innych podmiotów prawa, które jednocześnie są ustanowione i sankcjonowane przez państwo. (inaczej prawo to, to co pochodzi z ustaleń przedstawicieli narodu). Administracja - Administracja pojawiła się w XVIII wieku w oświeceniu łac. ministrale - służyć, pełnić prawne czynności. Administracja jest to służba publiczna. Administracja jest od zawsze ale wcześniej nie była tak nazywana. Administracja ciągle się rozrasta. (inaczej administracja to prowadzenie pewnych spraw, zarząd pewnymi sprawami). Administracja dzieli się na: administrację publiczna i administrację prywatną. Administracja publiczna - odnosi się do spraw państwowych, ważnych dla określonych społeczności. To działanie realizujące i sprzyjające realizacji interesu publicznego (administracja publiczna nie jest nastawiona na zysk). Administracja publiczna dzieli się na: administrację publiczną w znaczeniu podmiotowym i administrację publiczna w znaczeniu przedmiotowym. Administracja publiczna w znaczeniu podmiotowym - są to ludzie działający w administracji, struktury administracyjne, podmioty administracyjne. Administracja publiczna w znaczeniu przedmiotowym - jest to działalności podejmowana przez różnego rodzaju organy, instytucje, podmioty na rzecz interesu publicznego. Administracja prywatna - to załatwienie i prowadzenie spraw ważnych z punktu widzenia osoby prywatnej, a nie publicznej, jest uznany za priorytetowy (administracja prywatna jest nastawiona na zysk, dochód i interes prywatny). Prawo administracyjne - odnosi się do administracji publicznej. Zresztą jedna z jego definicji na tym się opiera. Prawo administracyjne to ta gałąź prawa która normuje administrację publiczną. Dlatego należy przyjąć że podmiotem prawa administracyjnego jest prawo publiczne. Zasada pomocniczości (subsydiarności) - oznacza że zadania powinny być wykonywane na najwyższym szczeblu. (np. najpierw rodzina ma sobie dać radę z daną sprawą, jak nie daje rady idzie po pomoc do gminy, jak gmina nie daje sobie rady to idzie z problemem do powiatu, itd.) Gałąź prawa - stanowi podzespół norm prawnych, które ze względu na wybrane kryterium konstytuują względnie spójną całość.
Podział prawa na gałęzie: Prawo cywilne - reguluje relacje między podmiotami prawa w relacji poziomej, czyli żaden z podmiotów pozostających w stosunku prawnym nie jest władny narzucić swojej woli drugiej stronie (cywilno-prawna metoda regulacji). Prawo pracy - reguluje stosunki między pracodawcą a pracownikiem, a także organizacjami pracowników (związki zawodowe) metodą w zasadzie cywilno prawną, jednak z dużym zakresem norm semiimperatywnych służących wyznaczeniu minimalnego poziomu ochrony pracowników. Prawo karne - jest zbiorem norm mających na celu eliminację zachowań aspołecznych najcięższej wagi poprzez zastosowanie sankcji kary (karno-prawna metoda regulacji). Prawo administracyjne - reguluje relacje miedzy podmiotami w stosunku pionowym, tj. wówczas gdy jeden z podmiotów może władczo kształtować sytuację prawną drugiego podmiotu (administracyjno-prawna metoda regulacji). Norma prawna - to wynikająca z przepisów prawa reguła postępowania, wydana lub usankcjonowana przez państwo, zagwarantowana przymusem państwowym. Norma prawna stanowi rezultat interpretacji przepisów prawa. Norma prawna jest najmniejszym analitycznym elementem prawa, który daje odpowiedź na pytania: kto, w jakich warunkach, jak powinien postąpić i jakie są negatywne następstwa zachowania niezgodnego z wzorem powinnego zachowania. Elementy normy prawnej: Wyróżnia się dwie główne koncepcje budowy normy prawnej: Koncepcja trójelementowa (hipoteza, dyspozycja i sankcja); Koncepcja norm sprzężonych (norma sankcjonowana i norma sankcjonująca). Według koncepcji trójelementowej normę prawną dzielimy na: Hipoteza - zawiera albo opis sytuacji, w przypadku której zaistnienia norma znajdzie zastosowanie, albo opis cech, które posiada adresat normy prawnej, np.: Sprzedawca, który otrzymał cenę wyższą od ceny sztywnej (...); Dyspozycja - określa obowiązek lub uprawnienia adresata normy prawnej; zawiera opis pożądanego zachowania się adresata normy prawnej, np.: (...) obowiązany jest zwrócić kupującemu pobrana różnicę (...); Sankcja - informuje o skutkach niezastosowania się do dyspozycji normy prawnej, np.: (...) podlega karze pozbawienia wolności do lat trzech. Przepis prawny - samodzielna jednostka redakcyjna tekstu prawnego, czyli zdaniokształtny zwrot językowy (zdanie w sensie gramatycznym) wskazujący sposób postępowania, czyli regułę powinnego zachowania. Często jest wyodrębniony formalnie, wyróżniony wizualnie i opatrzony nazwą indywidualizującą, taką jak artykuł, paragraf czy ustęp.
Definicje administracji publiczne: Franciszek Longchamps zaliczył administrację publiczna do tzw. pojęć instytucjonalnych. Są to takie pojęcia, których treść jest zmienna (np. w zależności od panujących warunków politycznych i ustrojowych), ale nazwa pomimo zmiany treści w zasadzie zmianie nie ulega. Mają one przesuwalny zakres w tym znaczeniu, że zespół znamion danego urządzenia, któremu odpowiada pojęcie, niektóre ulegają zmianie przy bezwładności reszty pojęcia i jego nazwy. Inaczej przecież wyglądało to co był określone państwem hitlerowskim, a czym innym jest administracja publiczna w Niemczech współczesnych. Tak właśnie należy rozumieć stwierdzenie, iż administracja publiczna należy do typowych pojęć instytucjonalnych. Według klasycznych określeń administracja publiczna (szczególnie najbardziej dla tego nurtu charakterystyczną definicją negatywną Waltera Jellinka) administrację stanowi ta działalność państwa, która nie jest ani ustawodawstwem, ani wymiarem sprawiedliwości. Istota administracji publicznej, w myśl definicji negatywnej, polega na tym, że władze ustawodawcza i sądownicza mają ściśle sprecyzowane, natomiast odpowiedzialność administracji za stan spraw praw państwo ma charakter ogólny i praktyczny. Według definicji funkcjonalnej administracja jest to organizatorska działalność państwa. Mało jest w tych definicjach zainteresowania dla związania administracji prawem, nie nawiązują one w zasadzie do interesu publicznego, nie uwzględniają zasad podziału władzy. Z tych względów nie są one szeroko eksponowane. W stosunku nowej definicji zaproponowanej przez H. Izdebskiego i M. Kuleszę przez administrację publiczną rozumie się zespół działań, czynności i przedsięwzięć organizatorskich i wykonawczych, prowadzących na rzecz realizacji interesu publicznego przez różne podmioty, organy i instytucje, na podstawie ustawy i w określonych prawem formach. J. Boć określa administrację publiczną jako przyjęte przez państwo i realizowane przez jego zawisłe organy, a także przez organy samorządu terytorialnego zaspokojenie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli, wynikających z współżycia ludzi w społeczeństwie. Źródła prawa administracyjnego: Za źródła prawa administracyjnego rozumie się akty prawne powszechnie obowiązujące, wydane w określonej formie przez powołane do tego organ. Akt powszechnie obowiązujący, wiąże wszystkie podmioty, które posiadają cechy adresowe danego aktu prawnego. Źródła prawa polskiego: Konstytucja; Ustawy; Ratyfikowane umowy międzynarodowe; Rozporządzenia; Zarządzenia; Przepisy prawa miejscowego. Materia ustawowa to zastrzeżona dziedzina życia dla uregulowania ze względu na jej wagę aktem wyższego rzędu.
Rozporządzenia charakteryzują się podwójną więzią: więź formalna - to oznacza, iż rozporządzenie jest wydane na podstawie aktu prawnego, który umocowuje dany organ do wydania przepisów prawa szczególnego względem ustawy; więź materialna - oznacza, że zakres przedmiotowych regulacji zawartych w rozporządzeniu musi być zgodny z ustawa. Rozporządzenie nie powinno zawierać nieścisłości prakseologicznych, to znaczy norm blankietowych oraz takich rozstrzygnięć, które powodują możliwość ich stosowania w oparciu generalnie o zasadę uznaniowości administracyjnej. Rozporządzenie charakteryzuje się bezpośredniością stosowania z chwila jego ogłoszenia. Zarządzenia mogą mieć zasięg powszechnie obowiązujący, jak i taki, który obowiązuje na danym terytorium. Niezbędna jest jego publikacja. Organ administracji jest to podmiot (człowiek lub grupa ludzi) wyodrębniony w strukturze administracji, wyposażony we władztwo administracyjne oraz posiadający własne, wyróżniające go kompetencje. Urząd - w prawie administracyjnym występuje w trzech znaczeniach: jako zwyczajowa nazwa zespołu kompetencji (np. urząd prezydenta, urząd wojewody, urząd burmistrza); jako element nazwy organu administracji publicznej (np. Prezes Urzędu Patentowego, Naczelnik Urzędu Skarbowego); jako aparat pomocniczy organu administracji publicznej (np. Urząd Gminy, Urząd Miasta i Gminy, Urząd Stanu Cywilnego, Urząd Celny, Urząd Skarbowy). Pojęcia urzędu nie należy utożsamiać z organem, czyli wyodrębnioną jednostką organizacyjną aparatu państwowego, pełniącą określone funkcje w dziedzinie życia społecznego.Podmiot prawa - ten kto może posiadać uprawnienia (prawa) lub obowiązki (tzn. ma zdolność prawną). Podmiotowość prawną nadaje prawo. Każdy człowiek jest podmiotem prawa od urodzenia do śmierci.Podmiotem prawa jest: osoba fizyczna; osoba prawna; jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, jeśli posiada zdolność prawną. Zakład administracyjny - jest swoistym podmiotem, zaangażowanym w realizację funkcji administracji publicznej. Zakład administracyjny stanowi formę organizacyjną związaną z realizacją zadań ze sfery administracji świadczącej. Tam gdzie chodzi o wykonywanie zadań administracji reglamentacyjnej formą dogodniejszą, o pierwszoplanowym znaczeniu jest organ administracyjny. Zakład administracyjny można określić jako względnie samodzielną jednostkę organizacyjną obejmującą trwale wyodrębniony zespół środków rzeczowych i osobowych (tworzących jedność techniczno-organizacyjną), powołaną w celu ciągłego, bezpośredniego świadczenia usług o szczególnym znaczeniu społecznym i upoważnioną w trakcie realizowania zadań do nawiązywania stosunków administracyjno-prawnych (szkoła, uniwersytet, szpital, teatr, zakład karny itd.).
System administracji publicznej w Polsce: Administracja (łac. administrare - być pomocnym) to zorganizowana działalność realizowana przy pomocy określonego aparatu i zmierzająca do osiągnięcia pewnych celów. Działalność taka, obejmująca zakres spraw o charakterze publicznym, nazywana jest administracją publiczną. Jednak termin „administracja publiczna” definiuje się na wiele sposobów i na różnych płaszczyznach, np. w ujęciu przedmiotowym (zakres realizowanych spraw) lub podmiotowym (organy tworzące administrację publiczną). Mimo to najczęściej spotyka się definicje mieszane obejmujące ujęcie podmiotowo-przedmiotowe administracji publicznej. Według jednej z takich definicji administracja publiczna to zespół działań, czynności i przedsięwzięć organizatorskich i wykonawczych, prowadzonych na rzecz realizacji interesu publicznego przez różne podmioty, organy i instytucje, na podstawie ustawy i w określonych prawem formach. Tak jak wiele jest definicji administracji publicznej, tak istnieje wiele jej podziałów. Jeden z nich to podział administracji publicznej zastosowany przez prof. Jana Bocia na: administrację rządową; administrację samorządową; administrację państwową (do której należą jednostki organizacyjne nie będące częściami składowymi ani administracji rządowej ani administracji samorządowej). Powyższy podział administracji publicznej znajduje swoje uzasadnienie również w pragmatyce urzędniczej. Obecnie status pracowniczy osób zatrudnionych w administracji publicznej regulują przede wszystkim trzy różne ustawy. Do pracowników administracji samorządowej zastosowanie ma ustawa z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych (tj. Dz. U. z 2001 Nr 142, poz. 1593 ze zm.), sytuację prawną osób zatrudnionych na stanowiskach urzędniczych w administracji rządowej, czyli członków korpusu służby cywilnej reguluje ustawa z dnia 24 sierpnia 2006 r. o służbie cywilnej (Dz. U. Nr 170, poz. 1218 ze zm.). Natomiast do pozostałych urzędników państwowych stosuje się przede wszystkim ustawę z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (tj. Dz. U. z 2001 Nr 86, poz. 953 ze zm.). Administracja publiczna: zespól działań i przedsięwzięć organizatorskich i wykonawczych prowadzonych na rzecz interesu publicznego. Formy działania administracji publicznej: to tylko te przejawy jej aktywności, które maja charakter ściśle wykonawczy względem ustawy. Rozporządzenia wydaje: prezydent, rada ministrów, przewodniczący komitetów określonych w konst, krritv (krajowa rada radiofonii i tv). Prezes rm: reprezentuje rm, kieruje pracami rm, wydaje rozporządzenia, zapewnia wykonywanie polityki rm i określa sposoby jej wykonywania, koordynuje i kontroluje prace rm. Przedstawicielem rm w województwie jest wojewoda. W drodze przepisów gminnych rada gminy może regulować: wewnętrzny ustrój oraz jednostki pomocnicze, organizacje urzędów i instytucji gminnych, zasady zarządu mianem gminy, zasady i tryb korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej. Sposoby powstawanie sytuacji administracyjno-prawnych: 1. powstają z mocy samego prawa: a) gdy w danym stanie faktycznym lub prawnym zaczyna obowiązywać norma prawna, wiążąca z tym stanem określone skutki prawne; b) gdy w danym stanie prawa zmienia się sytuacja faktyczna (bądź prawna). 2. powstają z mocy decyzji organu administracyjnego.
Administrację samorządową ukształtowano w Polsce na 3 szczeblach: gminnym, powiatowym i wojewódzkim. Organy każdej jednostki samorządu terytorialnego realizują zadania publiczne na obszarze własnej właściwości miejscowej. Samorząd terytorialny wykonuje kompetencje niezastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych w celu zaspokojenia potrzeb ludzi zamieszkujących obszar działania danej jednostki organizacyjnej. Do organów samorządu terytorialnego należą: organy stanowiące (sejmik województwa, rada powiatu, rada gminy); organy wykonawcze (marszałek i zarząd województwa, starosta i zarząd powiatu, wójt (burmistrz, prezydent)). Administracja państwowa Pomimo tego, że niekiedy administracja państwowa jest utożsamiana z administracją rządową i odwrotnie, to celowe i logiczne wydaje się wyodrębnienie osobnej administracji państwowej, w której obręb nie wchodzi administracja rządowa. Obecnie do jej organów - za prof. Bociem - można zaliczyć m.in.: Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, organy Najwyższej Izby Kontroli, Krajową Radę Radiofonii i Telewizji, Rzecznika Praw Obywatelskich, Krajową Radę Sądownictwa, organy Narodowego Banku Polskiego, w tym Krajową Radę Polityki Pieniężnej, centralne organy administracji podległe Sejmowi. Z kolei administrację rządową można podzielić, ze względu na zakres jej działania, na administrację rządową centralną (Prezes Rady Ministrów, Rada Ministrów, ministrowie oraz centralne organy administracji rządowej) oraz na administrację rządową terenową (wojewoda i podległe mu służby, organy administracji niezespolonej). Organy administracji rządowej centralnej obejmują swoim zasięgiem całe terytorium kraju, natomiast organy administracji rządowej terenowej działają tylko na ściśle określonym terytorium. W przypadku administracji rządowej terenowej można wyróżnić jeszcze dodatkowy podział na administrację zespoloną i niezespoloną. Dekoncentracja terytorialna - polega na wyposażeniu organów administracji zarządzających poszczególnymi jednostkami podziału administracyjnego w taki stopniu samodzielności wobec organów wyższych, który uzasadnia uznanie ich za organy zdecentralizowane np.: samorząd terytorialny. Koncentracja władzy, formalne lub nieformalne skupienie kompetencji władczych na danym szczeblu organizacji politycznej bądź państwowej przez jeden organ. Nadrzędna pozycja jednego organu władzy centralnej jeśli nie jest równoważona przez inne podmioty władzy i nie podlega ich kontroli, zaburza zasadę równowagi systemu politycznego i jest sprzeczna z demokratyczną zasadą podziału władzy politycznej i państwowej. Koncentracja władzy może być również cechą sposobu zarządzania przedsiębiorstwem lub organizacją. Hierarchia (z gr. "urząd najwyższego kapłana") - ustanowienie ważności stanowisk lub władz urzędowych lub kościelnych (np. hierarchia kościelna, stopnie wojskowe). "Nadzór" oznacza, że organ nadzorujący może (po dokonaniu kontroli) żądać zachowania zgodnego ze stanem postulowanym. Może też stosować różne sankcje (kary), jeżeli nie zastosujemy się do jego żądań.
Administrację zespoloną tworzą działający pod zwierzchnictwem wojewody kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży, wykonujący zadania i kompetencje określone w ustawach. Do tej kategorii należą np.: Komendant Wojewódzki Policji, Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej, Kurator Oświaty, Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny, Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej, Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego, Wojewódzki Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska, Wojewódzki Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego, Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego, Wojewódzki Konserwator Zabytków, Wojewódzki Lekarz Weterynarii. Ponadto zadania administracji rządowej na obszarze województwa wykonują również działający pod zwierzchnictwem starosty kierownicy powiatowych służb, inspekcji i straży. Natomiast organami administracji niezespolonej (niekiedy zwanej również administracją specjalną) są podmioty podporządkowane właściwym ministrom oraz kierownikom państwowych osób prawnych i kierownikom innych państwowych jednostek organizacyjnych wykonujących zadania z zakresu administracji rządowej na obszarze województwa. Załącznik do ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o administracji rządowej w województwie (tj. Dz. U. z 2001 Nr 80, poz. 872 ze zm.) wymienia następujące organy administracji niezespolonej: Dowódcy okręgów wojskowych, szefowie wojewódzkich sztabów wojskowych, wojskowi komendanci uzupełnień, Dyrektorzy izb skarbowych, naczelnicy urzędów skarbowych, dyrektorzy urzędów kontroli skarbowej, Dyrektorzy okręgowych urzędów górniczych i specjalistycznych urzędów górniczych, Dyrektorzy okręgowych urzędów miar i naczelnicy obwodowych urzędów miar, Dyrektorzy okręgowych urzędów probierczych i naczelnicy obwodowych urzędów probierczych, Dyrektorzy regionalnych zarządów gospodarki wodnej, Dyrektorzy izb celnych i naczelnicy urzędów celnych, Dyrektorzy urzędów morskich, Dyrektorzy urzędów statystycznych, Dyrektorzy urzędów żeglugi śródlądowej, Komendanci oddziałów Straży Granicznej, komendanci placówek i dywizjonów Straży Granicznej, Okręgowi inspektorzy rybołówstwa morskiego, Państwowi inspektorzy sanitarni, Powiatowi oraz graniczni lekarze weterynarii.
Działalność organów administracji niezespolonej oparta jest z reguły na zasadzie centralizacji. Działają w ramach zasadniczego podziału terytorialnego kraju lub w ramach podziałów specjalnych. Więcej informacji na temat administracji rządowej i służby cywilnej znajdziesz w zakładkach Organy i instytucje systemu służby cywilnej, Historia systemu służby cywilnej oraz Urzędy administracji rządowej a korpus służby cywilnej.
Podstawowe formy działania administracji publicznej: akty normatywne, akty administracyjne, ugody, porozumienia administracyjne, czynności cywilnoprawne, czynności faktyczne. Działalność administracji publicznej: Działalność administracji publicznej można podzielić na dwie sfery, na sferę zewnętrzną i na sferę wewnętrzną. Sfera zewnętrzna działalności administracji obejmuje działania w stosunku do podmiotów niepodporządkowanych organizacyjną, służbową podległością danemu organowi administracji. Jest to sfera stosunków z obywatelami, organizacjami społecznymi, samorządowymi itp., a także z jednostkami państwowymi i niepaństwowymi nie podlegającymi danemu organowi. Sfera wewnętrzna działalności administracji to stosunki prawne z organami, jednostkami organizacyjnymi jak również z pracownikami bezpośrednio służbowo podporządkowanymi danemu organowi. Rodzaje działań administracji można podzielić na działania władcze i działania niewładcze. Działania władcze to akty administracyjne i akty normatywne. Organ administracyjny jednostronnie rozstrzyga o pozycji obywatela lub innego podmiotu, który musi podporządkować się woli organu, gdyż ten w razie nieposłuszeństwa dysponuje środkami przymusu. Działania niewłdcze stawiają obywatela lub inny podmiot na równi z organem administracji, który nie zajmuje już pozycji dominującej. Akty normatywne: Akty normatywne to władcze rozstrzygnięcia organu władzy publicznej - władzy wykonawczej, zawierające normy postępowania skierowane do ogólnie wskazanego adresata w sytuacji abstrakcyjnej. Akty te nie wskazują adresata imiennie, podają cechy, w przypadku zaistnienia których każda osoba staje się adresatem aktu. Przykładowe nazwy aktów normatywnych organów administracji: rozporządzenie, zarządzenie, uchwała, zarządzenie porządkowe, rozporządzenie porządkowe; trzeba jednak zaznaczyć, że nie każdy akt tak nazwany jest aktem normatywnym administracji. Akty administracyjne: Akty administracyjne to podstawowa forma działania administracji. Są to oparte na przepisach prawa administracyjnego władcze, jednostronne oświadczenia woli organu administracji publicznej, a ich wykonanie zagwarantowane jest siłą przymusu państwowego. Akty administracyjne określają sytuację konkretnie wskazanego adresata w konkretnej, indywidualnie oznaczonej sprawie (tzw. podwójna konkretność aktu administracyjnego). Rodzaje aktów administracyjnych: akty wewnętrzne; akty zewnętrzne (decyzje administracyjne: pozwolenia, zezwolenia, koncesje, licencje); akty deklaratoryjne; akty konstytutywne; akty zależne od woli adresata; akty niezależna od woli adresata; akty wywołujące skutki cywilnoprawne; akty niewywołujące skutków cywilnoprawnych; akty regulujące sytuację prawną osób; akty regulujące sytuację prawną rzeczy; akty administracyjne związane; akty administracyjne swobodne.
Ugody: Ugoda to pisemne porozumienie między stronami postępowania administracyjnego. Może być zawarte przed organem administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie w pierwszej instancji lub postępowanie odwoławcze. Ugoda poprzedzona jest zgodnym oświadczeniem stron o zamiarze jej zawarcia, ma przyczynić się do przyspieszenia i uproszczenia postępowania administracyjnego. Organ administracji uczestniczy w ugodzie poprzez sprawdzenie prawidłowości zawartego pomiędzy stronami porozumienia a następnie zatwierdzenia go. Bez zatwierdzenia ugoda nie ma mocy prawnej. Ugodę sporządza się w formie pisemnej. Powinna ona zawierać: oznaczenie organu, przed którym została zawarta, datę sporządzenia, oznaczenie stron, przedmiot i treść ugody, wzmiankę o jej odczytaniu i przyjęciu, podpisy stron oraz podpis pracownika administracji publicznej, upoważnionego do sporządzenia ugody. Porozumienia administracyjne porozumienie to nie władcza forma działania administracji. Zawierane jest między podmiotami niepowiązanymi organizacyjną lub służbową podległością. Stronami porozumienia mogą być wszystkie podmioty prawa administracyjnego. Są nimi najczęściej gminy i inne jednostki samorządowe, organy administracji rządowej i inne jednostki organizacyjne wyposażone w osobowość prawną lub nie. Stosunki te cechuje równość stron. Jednak aby porozumienie mogło być nazwane administracyjnym, przynajmniej jedna ze stron musi realizować zadania publiczne. Zobowiązania dotyczące realizacji zadań ze sfery publicznej są właśnie przedmiotem porozumienia. Zadania te mogą być wykonywane wspólnie lub zostać przekazane, przeniesione z jednej jednostki administracji publicznej na drugą. Porozumienia mogą byc zawarte tylko w takiej sferze, w której dany organ, jednostka jest samodzielna. Porozumienia mają charakter wiążący. Czynności cywilnoprawne: Wyżej omówione formy działania administracji publicznej regulowane są przepisami prawa administracyjnego, niektóre wywołują także obok skutków administracyjnych skutki cywilnoprawne. Organy adminisracji dokonują również czynności prawnych regulowanych przez kodeks cywilny. Działalność administracji oparta na prawie cywilnym dotyczy sfery świadczenia usług na rzecz społeczeństwa, zaspokajania jego potrzeb ( np. zaopatrywanie w energię, wodę, usuwanie nieczystości, utrzymywanie dróg, mostów, zakladów administracyjnych, budynków będących własnością państwa lub gminy) i pozyskiwania dóbr i usług niezbędnych dla funkcjonowania aparatu administracyjnego (np. oświetlenie i ogrzewanie pomieszczeń, zakup materiałów biurowych, mebli). Świadczenia ze strony administracji można podzielić na odpłatne i nieodpłatne. Świadczenia odpłatne wykonują z reguły przedsiębiorstwa użyteczności publicznej, natomiast świadczenia nieodpłatne wykonują same organy administracji publicznej lub zakłady administracyjne. Organy administracji publicznej moga działać na gruncie prawa cywilnego tylko w systemie zdecentralizowanym , szczególnie w systemine samorządu terytorialnego; potrzebna jest pewna swoboda w podejmowaniu decyzji, prawo samodzielnego dysponowania majątkiem.
Czynności faktyczne: Czynności faktyczne to działania czysto fizyczne dokonywane przez organy administracji, takie jak doręczenie, ogłoszenie, zapisanie; w przeciwieństwie do czynności prawanych, gdzie organy muszą rozstrzygnąć lub uregulować określoną sprawę. Z czynnościami faktycznymi łączą się konkretne skutki prawne (np. doręczenie decyzji powoduje rozpoczęcie biegu terminu jej zaskarżenia). Kształtują stosunki prawne poprzez fakty nie poprzez normy postępowania. Przepisy k.p.a. nie maja zastosowania do czynności faktycznych, nie oznacza to jednak, że są dokonywane bez podstawy prawnej. Wyodrębniamy dwa rodzaje działań w grupie czynności faktycznych: działania spoleczno-organizacyjne i czynności materialno-techniczne. Jako przykład tych pierwszych możemy podać: urządzanie prelekcji i zebrań, wywieszanie plakatów, apelowanie do obywateli lub ich grup. Są to działania niewłdcze i może ich dokonywać każda organizacja społeczna. Stosowanie środków przymusu za niepodporządkowanie się działaniom społeczno-organizacyjnym jest niedopuszczalne. Czynności materialno-techniczne mają wyraźną podstawę prawną, upoważnienie mające postać aktu normatywnego albo aktu administracyjnego i wywołują konkretne skutki prawne. Obywatele muszą się im podporządkować a prawnym obowiązkiem organów administracji jest współudział w tych czynnościach. Czynności materialno-techniczne można podzielić na wewnętrzne (sfera wewnętrzna działalności administracji, wykonywanie poleceń służbowych)i zewnętrzne (działania skierowane przez organ administracji na zewnątrz do adresatów nie podporządkowanych służbowo ani organizacyjnie danemu organowi). Podstawą prawną czynności materialno-technicznych wewnętrznych jest prawo wewnętrzne, np. przepisy dotyczące organizacji wewnętrznej urzędów, natomiast czynności materialno-technicznych zewnętrznych akty normatywne albo akty admninstracyjne. Kontrola administracji publicznej: Funkcjonowanie administracji publicznej wiąże się z kontrolą jej działalności. W polskim systemie prawnym wyróżnia się następujące kryteria ze względu, na które dokonuje się tej kontroli, a mianowicie są nimi: legalność, gospodarność, rzetelność i celowość. Te kryteria są sprecyzowane w ustawach. Podkreślić należy tu, iż nie wszystkie podmioty administracji są kontrolowane przez uwzględnienie wszystkich kryteriów, co do tego jak kontrolowany jest podmiot decyduje ustawodawca. Podstawowym celem przeprowadzania kontroli w tych podmiotach ma na celu zapewnienie ich sprawnego funkcjonowania oraz eliminowania wykrytych błędów. Służy również prewencji i usuwaniu podstaw złego funkcjonowania w przyszłości. Kontrole można podzielić na wewnętrzną i zewnętrzną. W organach administracji publicznej kontroli wewnętrznej dokonują zazwyczaj powołane do tego odpowiednie komórki. Kontrolę zewnętrzną natomiast, przeprowadza organ, który jest wyspecjalizowany do tego typu działalności i jest niezależny. W funkcjonowaniu administracji wyodrębnić należy następujące kontrole: resortową, międzyresortową, prokuratorską, instancyjną oraz kontrolę przeprowadzaną przez Regionalne Izby Obrachunkowe.