definicje, rynki finansowe


Instrumenty finansowe - zobowiązania finansowe, tzn. roszczenia dotyczące majątku jednych podmiotów w stosunku do drugich.

Definicję instrumentów finansowych określa art.2 ust.1 pkt 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi z dnia 29.07.2005r. Prostsza definicja to - kontrakty związane z pozyskaniem środków finansowych i zabezpieczeniem przed ryzykiem finansowym, których przedmiotem są środki pieniężne.

Papiery wartościowe - przeważająca część instrumentów finansowych; dokumenty, z którymi związane jest określone prawo majątkowe, zaś realizacja tego prawa może nastąpić wyłącznie przez okazanie lub wydanie takiego dokumentu.

Prawa pochodne - zbywalne prawa majątkowe, powstające w wyniku emisji i inkorporujące uprawnienie do nabycia lub objęcia takich instrumentów bazowych, jak akcje, prawa poboru, prawa do akcji, warranty, kwity depozytowe, obligacje, listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne i inne zbywalne papiery wartościowe lub też wykonywane są poprzez dokonywanie rozliczenia pieniężnego.

Podział instrumentów finansowych:

  1. wg rodzaju stosunku ekonomicznego:

  1. instrumenty o charakterze właścicielskim - (własnościowym, udziałowym) emitent w postaci instrumentu finansowego oferuje prawo do bezterminowego udziału w swoim majątku,

  2. instrumenty dłużne - (wierzycielskie) - emitent wypożycza środki finansowe,

Finansowanie - pozyskiwanie kapitału w formie pieniężnej.

Rynek papierów wartościowych - podział:

  1. Pierwotny - segment rynku, gdzie dokonuje się sprzedaży papierów wartościowych nowo

wyemitowanych przez uprawnione podmioty, zamierzające powiększyć swoje

zasoby finansowe. Emisje na rynku pierwotnym mogą być dokonywane wielokrotnie

przez tych samych emitentów.

  1. Wtórny - segment rynku, gdzie dokonuje się transakcji, w których nie bierze udziału emitent.

Obrót walorami następuje pomiędzy samymi inwestorami. Rynek wtórny stanowi

główną domenę działania giełdy.

Pierwsza oferta publiczna - proponowanie po raz pierwszy przez emitenta zakupu papieru wartościowego wprowadzonego do publicznego obrotu

Rodzaje emisji papierów wartościowych:

  1. Oferta publiczna - udostępnienie co najmniej 100 osobom lub nieoznaczonemu adresatowi, w dowolnej formie i dowolny sposób, informacji o papierach wartościowych i warunkach ich zakupu.

  2. Oferta niepubliczna

Podział papierów wartościowych: (P.W. - papiery wartościowe)

  1. Z punktu widzenia przedmiotu uprawnień zawartych w walorach:

  1. Wg sposobu oznaczenia w dokumencie osoby uprawnionej:

  1. Wg celów gospodarczych możliwych do osiągnięcia w efekcie posługiwania się P.W.

  1. Z ekonomicznego punktu widzenia:

AKCJA - papier wartościowy oznaczający prawo jej posiadacza do współwłasności przedsiębiorstwa, które je wyemitowało, czyli spółki akcyjnej. Zalicza się ją do grupy papierów udziałowych gdyż stwierdza udział w spółce akcyjnej, a także z punktu widzenia przynoszonego jej posiadaczowi dochodu kwalifikuje się ją w grupie papierów o zmiennym dochodzie. Każda nabyta akcja jest dowodem współwłasności od jednostkowej części majątku spółki. Każda akcja musi mieć określoną wartość nominalną wyrażoną w jednostkach pieniężnych.

Wartość nominalna akcji - równa w stosunku do innych część kapitału zakładowego spółki. Wartość ta jest ustalana w momencie tworzenia spółki akcyjnej.

Zwiększenie wartości nominalnej akcji - przesunięcie środków z kapitału zapasowego na kapitał akcyjny.

Zmniejszenie wartości nominalnej akcji - następuje poprzez podział akcji (tzw. Split). Podział akcji zwiększa płynność obrotu, a tym samym może poszerzyć krąg nabywców tych walorów. Powoduje on również że dotychczasowi akcjonariusze stają się właścicielami odpowiedniej krotności liczby posiadanych akcji, bez zmiany wartości pieniężnej swego stanu posiadania walorów udziałowych

Wartość rynkowa akcji - kształtowana podażą i popytem na akcje, może być wyższa lub niższa od wartości nominalnej.

Wartość emisyjna - cena sprzedaży papierów wartościowych akcjonariuszom, musi być wyższa lub równa wartości nominalnej.

Różnica za sprzedaży akcji po wyższej cenie emisyjnej od wartości nominalnej powiększa kapitał zapasowy przedsiębiorstwa.

Podaż na rynku dłużnych papierów wartościowych tworzą następujące zasoby finansowe:

Popyt na rynku dłużnych papierów wartościowych zgłaszany jest przez:

Funkcje rynku papierów wartościowych:

  1. Alokacyjna - rozmieszczenie rozporządzalnych czynników produkcji w różnych rodzajach działalności. Alokacja w czasie - podział dochodu na część konsumowaną i część akumulowaną. (przewidywanie rozwoju → zwiększenie popytu na kapitał → podwyższenie oprocentowania papierów dłużnych; i na odwrót). Alokacja przestrzenna - związana ze zmianą udziału sektora publicznego i prywatnego w gospodarce. Dokonuje się ona przez samoistny rozwój sektora prywatnego oraz przez prywatyzację sektora państwowego.

  2. Informacyjna - dostarczanie informacji oferentom środków finansowych oraz poszukującym tych środków,

  3. Transformacyjna - polega na zamianie oszczędności w kapitał przynoszący dochód,

  4. Wyceniająca - przejawia się w wycenie emitentów

Giełda Papierów Wartościowych (GPW):

Centralna Tabel Ofert (CeTo):

Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych (KDPW:

Domy maklerskie - pośrednicy świadczący usług maklerskie. Podział:

Maklerzy i Doradcy inwestycyjni - to dwie najważniejsze grupy zawodowe występujące na rynku kapitałowym. Muszą zdać egzamin przed odpowiednią komisją egzaminacyjną . jednym z najważniejszych aspektów działalności maklera i doradcy inwestycyjnego jest przestrzeganie zasad etyki zawodowej, gdyż mają oni dostęp do informacji poufnych.

29.07.2005r. - w miejsce obowiązującej ustawy Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi Sejm uchwalił trzy nowe:

Pozostałe akty regulujące polski rynek dłużnych papierów wartościowych:

Prawo umowne - odrębna kategoria źródeł prawa. Zalicza się do niej umowne akty erekcyjne, będące podstawa powstawania spółek działających w ramach publicznego obrotu, tj. GPW czy MTS CeTo S.A.

Obligacja - papier wartościowy poświadczający wierzytelność, obejmującą zobowiązanie dłużne emitenta wobec jej właściciela na określoną sumę wraz ze zobowiązaniem do wpłaty oprocentowania w ustalonych terminach.

Emisja obligacji jest traktowana jako zaciągnięcie długu pozabankowego. Emitent odnosi z tego tytułu korzyść, gdyż nie musi płacić prowizji bankowi, naliczanej przy pobieraniu kredytu. Emisja obligacji może być zabezpieczona lub pozbawiona zabezpieczeń.

Nominalna wartość obligacji - wielkość długu zaciągniętego przez emitenta przypadająca na każda obligację danej emisji. Wartość ta jest stała aż do dnia wykupu waloru, a po tym terminie następuje spłata długu według tej wartości.

Cena rynkowa obligacji - kształtowana oddziaływaniem podaży i popytu. Obligacja jest zbywalnym papierem wartościowym, który od momentu emisji do wykupu może zmieniać właściciela, nazywanego obligatoriuszem..

Termin wykupu obligacji - termin zapadalności; okres od daty emisji do dnia, w którym powinien nastąpić jej wykup według wartości nominalnej.

Pierwotny okres zapadalności - okres , na który obligacja została wyemitowana.

Rzeczywisty okres zapadalności - po upływie każdego dnia , okres zapadalności obligacji skraca się o dzień.

Klauzula przedterminowego wykupu - pozwala emitentowi wykupić obligację przed upływem pierwotnego okresu zapadalności.(największe korzyści dla emitenta długoterminowych walorów przy spadkach stóp procentowych).

Reprezentant emisji - zazwyczaj jest nim bank; chroni (z mocy ustawy) interesy obligatoriuszy. Do jego najważniejszych obowiązków należy monitorowanie i nadzorowanie wykonania warunków emisji.

Klasyfikacja obligacji:

  1. Rodzaj świadczenia przysługujący obligatoriuszom:

  1. Sposób oprocentowania:

  1. Ze względu na termin wykupu:

  1. Tryb emisji obligacji:

  1. Ze względu na rodzaj obrotu:

  1. Ze względu na źródło pokrycia zobowiązań

  1. Ze względu na sposób oznaczenia obligatoriusza:

  1. Ze względu na miejsce emisji:

  1. Ze względu na ryzyko związane z realizacją zobowiązań :

Połączenie oprocentowania i dyskonta - występuje przy sprzedaży obligacji z dyskontem poniżej wartości nominalnej, a jednocześnie przewidziane będzie oprocentowanie liczone od wartości nominalnej.

Zjawisko integracji rynków finansowych:

I ETAP - lata 40 i 50 XX w.; rosnące możliwości oferowane przez rynki zagraniczne, polegające na

uzyskiwaniu finansowania w walucie obcej,

II ETAP - lata 60 XX w.; rozwój eurorynków (emisje w walucie innej niż stosowana na danym rynku),

Rynki eksterytorialne (eurorynki finansowe) - dokonywanie transakcji poza obrębem rynku finansowego kraju , w którego walucie jest denominowana; brak barier administracyjnych oraz dodatkowych kosztów związanych z nadzorem rynku finansowego przez władze, które istnieją na rynkach narodowych.

Euroobligacje - zbywalne papiery wartościowe emitowane przez konsorcja bankowe, w których wystawca (emitent) zobowiązuje się do zapłaty posiadaczowi kwoty euroobligacji wraz z odsetkami. Posiada uprzywilejowany status podatkowy i lokowana jest w kraju innym niż ten, w którego walucie jest denominowana.

Emisja Euroobligacji może finansować zarówno rządy państw jak również przedsiębiorstwa

Funkcje obligacji:

  1. Funkcja kredytowa (pożyczkowa, pożyczkowo - inwestycyjna) - decyzja o emisji obligacji jest wyborem jednej z alternatywnych możliwości pozyskania kapitału,

  2. Funkcja lokacyjna - obligacje stanowią jedną z możliwych form ulokowania wolnych środków, o wyborze której decyduje atrakcyjność w stosunku do innych lokat finansowych,

  3. Funkcja obiegowa - możliwość dokonywania obrotu wtórnego tymi papierami wartościowymi; funkcja ta jest uzupełnieniem funkcji kredytowej i lokacyjnej,

  4. Funkcja płatnicza - pozwala na spełnienie świadczenia wynikającego z określonego stosunku zobowiązaniowego przez dłużnika poprzez przeniesienie własności obligacji na wierzyciela,

  5. Funkcja gwarancyjna - możliwość wyegzekwowania świadczeń należnych od emitenta,

Wycena obligacji o stały oprocentowaniu:

Cena rynkowa obligacji - kształtowana przez podaż i popyt; może dowolnie różnić się od wartości nominalnej obligacji.

Czynniki decydujące o poziomie ceny rynkowej obligacji o stałym oprocentowaniu:

Wartość obligacji (wartość wewnętrzna, teoretyczna) - suma na okres bieżący strumieni płatności z nią związanych, przy założeniu przetrzymania waloru do terminu zapadalności. Zależy ona od przyjętego poziomu stopy dyskontowej. Służy inwestorowi do porównania obligacji z aktualna ceną rynkowa.

Stopa dyskontowa - wymagana przez inwestora stopa zwrotu z tytułu zaangażowania kapitału

w obligacje.

Inwestorzy lokują swoje środki w obligacje, by uzyskać z nich odpowiedni dochód. Może on pochodzić z bieżących płatności odsetkowych oraz z zysku kapitałowego, wynikającego ze zmian cen rynkowych obligacji.

Bieżąca stopa zwrotu:

Prosta stopa zwrotu - uwzględnia wysokość dyskonta lub premii przy zakupie obligacji oraz liczbę lat

do wykupu

Całkowita stopa zwrotu - cena sprzedaży obligacji pomniejszona o cenę jej zakupu i powiększona

o odsetki otrzymane w danym okresie przez jej cenę zakupu

OBLIGACJE ZAMIENNE NA AKCJE:

Wycena obligacji zamiennych na akcje - przy wycenie wyróżniamy cztery wartości:

  1. wartość nominalna - określa wielkość zobowiązania głównego wobec posiadacza obligacji,

  2. wartość konwersyjna - określana w przypadku natychmiastowej zamiany obligacji na akcję (liczba akcji (na które może zostać zamieniona obligacja x cena rynkowa akcji

  3. wartość inwestycyjna - określa wartość obligacji traktowanej jako zwykły instrument wierzycielski, którego wycena bazuje na wyznaczeniu stopy zwrotu,

  4. wartość rynkowa - mówi ile inwestorzy są w stanie zapłacić za obligację ,

Wartość obligacji traktowana jako zwykła obligacja (wartość inwestycyjna):

Wielkości (parametry) opisujące obligacje zamienne:

  1. współczynnik konwersji - określa liczbę akcji, na jaką obligacja może być zamieniona; może

być wyrażona w ułamkach akcji;

  1. parytet - opisuje wartość akcji, które można uzyskać w wyniku zamiany; cena akcji x

współczynnik konwersji,

  1. premia konwersji - różnica między wartością rynkową obligacji zamiennej a jej wartością

konwersji; cena rynkowa obligacji - wartość konwersji; premia maleje, gdy cena akcji rośnie,

  1. premia ponad wartość emisyjną - stanowi różnicę pomiędzy ceną rynkową obligacji zamiennej

a jej wartością inwestycyjną,

  1. okres punktu krytycznego - porównanie bieżącej stopy zwrotu zapewnianej przez akcje zwykłe

i przez obligacje zamienne; określa, kiedy przepływy finansowe

generowane przez obligację zamienną (tj. różnica odsetek od

obligacji i dywidend uzyskanych z akcji przypadających na jedną

obligację) zrównoważą premię konwersji.

  1. Przychód bieżący - stosunek odsetek od obligacji do aktualnej rynkowej ceny obligacji,

Konstrukcja opcji przedterminowego wykupu:

Proces podejmowania decyzji o emisji obligacji zamiennych na tle finansowania akcjami i tradycyjnymi obligacjami:

  1. Korzyści:

Obligacje zamienne są bardzo elastycznym instrumentem wykorzystywanym do finansowania przedsiębiorstw.

Pozyskiwanie środków drogą emisji obligacji zamiennych, ze względu na ich koszt - 2 poglądy (teorie)

  1. TEORIA DARMOWEGO LUNCHU:

  1. TEORIA MAŁEJ PORCJI KURCZAKA:

Wnioski z badań Copelanda i Westona:

Polskie regulacje prawne w zakresie emisji obligacji klasycznych:

Kierunki zmian ustawowych:

Ustawa o obligacjach wyróżnia (w odniesieniu do cechy - tryb emisji, rodzaj obrotu):

  1. proces emisyjny oparty na trybie publicznej subskrypcji obligacji o terminie wykupu co najmniej rocznym, stanowiącej równocześnie publiczny obrót papierami wartościowymi,

  2. proces emisyjny oparty na trybie publicznej subskrypcji obligacji o terminie wykupu krótszym niż rok, opiewających wyłącznie na wierzytelności pieniężne, do którego nie stosuje się przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, pod warunkiem, że emitent w ciągu 7 dni przed dniem rozpoczęcia emisji zawiadomi KPWiG,

  3. proces emisyjny oparty na trybie publicznej subskrypcji obligacji o wartości jednostkowej nie mniejszej niż 40tyś euro, do którego nie stosuje się przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, pod warunkiem, że emitent w ciągu 7 dni przed dniem rozpoczęcia emisji zawiadomi KPWiG,

  4. proces emisyjny oparty na zamkniętej (prywatnej) propozycji nabycia obligacji

W przypadku publicznej subskrypcji termin zapisywania się na obligacje nie może być dłuższy niż trzy miesiące od otwarcia subskrypcji; przydział obligacji musi nastąpić w terminie dwóch tygodni od zamknięcia publicznej subskrypcji,

W przypadku subskrypcji niepublicznej (zamkniętej), termin na przyjęcie propozycji wynosi trzy tygodnie od dnia otrzymania przez adresata propozycji, chyba że emitent określił inny termin; przydział obligacji musi nastąpić w terminie sześciu tygodni od dnia skierowania ostatniej propozycji; między skierowaniem pierwszej a ostatniej propozycji nabycia nie powinno upłynąć więcej niż sześć tygodni,

Emitent może nabywać własne obligacje, ale tylko w celu umarzania i tylko do upływu terminu do spełnienia wszystkich zobowiązań wynikających z obligacji

Krótkoterminowe papiery dłużne (papiery komercyjne):

Instytucja warunkowego podwyższenia kapitału zakładowego:

Uchwała walnego zgromadzenia w sprawie warunkowego podwyższenia kapitału zakładowego powinna określać w szczególności: (kwalifikowana większość ¾ głosów)

Walne zgromadzenie akcjonariuszy:

Podwyższenie kapitału zakładowego emitent obligacji zamiennych uchwala równocześnie z podjęciem uchwały o emisji tych obligacji, co daje adresatom oferty nabycia obligacji pewność, że spółka dokonała już podstawowej czynności niezbędnej dla urzeczywistnienia w przyszłości prawa właścicieli obligacji.

Treść uchwały o emisji obligacji zamiennych powinna określać w szczególności:

Prawo zamiany obligacji na akcje (prawo konwersji)

Źródła finansowania przedsiębiorstw:

  1. Źródło pochodzenia kapitału:

  1. Sytuacja prawna dawcy kapitału:

  1. Własność kapitału