WYKŁAD I

Pieniądz pełni funkcje:

1. środek wymiany - pośredniczy w wymianie dóbr i usług lub innych aktywów

2. środek płatniczy - rola regulatora zobowiązań: darowizna, cło, odsetki od kredytów

3. miernik wartości - wyrażamy wartość towaru

4. gromadzenie oszczędności (tezauryzacji) - nieruchomości, dzieła sztuki

5. funkcja światowa - te waluty, które będą pełnić poprzednie funkcje w co najmniej dwóch krajach: EURO, Dolar, Jen japoński, Funt brytyjski

Pieniądz wymyślili Lidyjczycy jako pierwsi w VII w p.n.e. w dzisiejszej Turcji (Azji Mniejszej) Pieniądz musi nosić miernik wartości Metale szlachetne jak złoto, srebro bo są:

1. rzadkie

2. ładne

3. uważa się, że złoto jest darem od boga słońca, a srebro od boga księżyca

Moneta miała wartość tego metalu np.1, 10. Przenoszenie było uciążliwe, narażało na napady. Monety były bite przez osoby posiadające władzę. Była pokusa oszustwa - pieniądz z domieszkami. Następnie wyemitowano pieniądz w formie papierowej. Gwarantowało to pełną wymienialność pieniądza.

Podczas I wojny światowej rosnące wydatki przyczyniły się do deficytu budżetowego, nastąpiło dodrukowywanie pieniądza, inflacja - przyczyna odejścia od stałego parytetu złota.

W 1990 roku 585% inflacji, dziś 4% w Polsce, w 2002 0,8%, w Unii 2,3

Cel inflacyjny 2,5 % (+-1%)

Cele NBP: 1. Stabilność poziomu cen - inflacja niska

2. Wspieranie polityki gospodarczej pod warunkiem, że nie narusza podstawowego celu - stabilności poziomu cen.

3. .................

PIENIĄDZ

Pełnowartościowy podwartościowy

Kruszcowy niekruszczowy skarbowy kredytowy

Gotówkowy bezgotówkowy

Czeki (kredyt krótkterm.bieżące

Potencjał (kredyt długoterm, transze)

Pieniądz pełnowartościowy - wartość nominalna = kosztom wytworzenia

Pieniądz kruszcowy - wykonany z metalu szlachetnego

Pieniądz niekruszcowy - nie wykonany z metalu: towary np.inwentarz żywy, zboża, tytoń, kawa,

alkohol - niepełnowartościowy

Pieniądz podwartościowy - wartość nominalna wyższa od kosztów wytworzenia np. moneta gdzie wartość kruszcu jest niższa od wartości nominalnej (z domieszką)

Pieniądz skarbowy - wykonany przez władze - państwo, rząd np. pieniądz gotówkowy: banknoty, bilon

Pieniądz kredytowy - kreacja przez banki komercyjne - udzielanie kredytów: bezgotówkowy, czasem gotówkowy

WYKŁAD II

PŁYNNOŚĆ

To jest szybkość zamiany aktywów na gotówkę, zdolność do terminowego regulowania zobowiązań.

Zdolność do zaspokojenia bieżących potrzeb, pragnienia - od strony osoby fizycznej płynność będzie postrzegana różnie. Dla jednej osoby 2zł=> oznacza, że ma płynność, dla drugiej 100zł.

STOPNIE PŁYNNOŚCI

1. gotówka, rachunek bieżący, rk a vista

2. (krótki czas => do 1 roku) należności, akcje

obligacje => płynne papiery wartościowe, lokaty krótkoterminowe, krótkoterm. papiery wartościowe => bony pieniężne

ZAPASY są na granicy - miedzy 1 stopniem, a drugim

3. aktywa (wymagające czasu), których zamiana na gotówkę wiąże się z poniesieniem strat: nieruchomości, budynki, wartości niematerialne np.Oprogramowanie, maszyny, urządzenia, nie płynne papiery wartościowe

Im gorszy stopień płynności, tym większa rentowność

Z punktu widzenia osoby fizycznej brak płynności przyczynia się do flustracji, pojawjają się nerwy, może dojść do śmierci

GRUPY PODMIOTÓW

1. Grupa cierpiąca na ciągły brak płynności np. rząd => deficyt w 2004 30 mld zł, przedsiębiorstwa (globalnie patrząc) wykazując brak płynności będą poszukiwały środków aby tę lukę wypełnić

2. Firmy ubezpieczeniowe, fundusze emerytalne, czyli nie bankowe instytucje finansowe i osoby fizyczne mają oni najpierw wpływ a potem wypływ.

3. Banki, pośrednicy finansowi => kojarzą grupy podmiotów nadwyżkowych z grupą podmiotów wykazujących brak płynności

Bank pełni pierwszą funkcję, która nazywa się funkcją informacyjną

TRANSFORMACJA =>

Zbiór depozytów od wielu podmiotów (z małych drobnych depozytów bank może udzielać dużych kredytów)

PROLONGATA =>

Przedłużanie terminów lokaty automatycznie

OSAD WE WKŁADACH =>

Część lokat krótkoterminowych na długi okres czasu, na jego podstawie bank jest w stanie udzielić dużego kredytu => transformacja terminów

KOMPENSOWANIE STRAT dzięki funduszom własnym, tym lepszy bank i bezpieczniejszy dla deponentów im większy kapitał własny: PKO S.A., Citibank handlowy, BPH, PKO BP

To jest tzw. transformacja ryzyka

KAPITAŁ

Zasoby, które są naszą własnością, które przynoszą nam dochód (mam własne mieszkanie i je wynajmuję)

KAPITAŁ TRWAŁY =>

Te składniki majątku, które mają na celu przynosić dochód do powyżej 1 roku

KAPITAŁ OBROTOWY =>

Składniki majątku, które przynoszą dochód w okresie krótszym niż 1 rok

KAPITAŁ PIENIĘŻNY =>

Trwała nadwyżka dochodów nad wydatkami umożliwiająca tworzenie długoterminowych funduszy pożyczkowych i oferowanie ich jednostkom deficytowym

Inwestycje przyczyniają się do rozwoju gospodarki w dłuższym okresie czasu.

Jednostki, które mają deficyt:

Budżet państwa 420 mld złotych, kredyt zaciąga na rynku krajowym 320 mld zł w formie bonów skarbowych, kkredytów z rynku kapitałowego => obligacje na koniec listopada 2004 wynosiły 250 mld zł

RYNEK FINANSOWY =>

To miejsce na którym dokonuje się transakcji instrumentami finansowymi, teoria ekonomi mówi o tym, że rynek finansowy to miejcse gdzie spotyka się popyt na płynność z jego podażą oraz popyt na kapitał z jego podażą.

INSTRUMENTY FINANSOWE =>

Akcje, obligacje, udziały, kontrakty terminowe, opcje i WIG 20, opcje na waluty, kontrakty terminowe na giełdzie, swopy procentowe i walutowe. Instrumenty finansowe tworzą swój rynek, dlatego jest ich wiele.

PODZIAŁ RYNKÓW FINANSOWYCH

1. Rynek pieniężny (termin zapadalności instrum. finansowych do 1 roku np. kredyt krótkoterm, lokata krótkoterm,weksel, bon pieniężny, kontrakty terminowe, czyli instrumenty któtkoterminowe)

2. Rynek kapitałowy (powyżej 1 roku lub instrumenty które mają termin zapadalności np. udziały, akcje)

Z punktu widzenia ekonomi

rynek pieniężny: popyt na pieniądz z jego podażą

rynek kapitałowy: mechanizm zamiany oszczędności na inwestycje

INNY podział rynku finansowego

1. Rynek krajowy, międzynarodowy

2. Regulowany, nie regulowany

3. Pierwotny, wtórny

4. Transakcji natychmiastowych, rynek transakcji terminowych, rynek instrumentów bazowych, pochodnych

5. Rynek jedno instrumentowy ( to rynek kredytowy), wielo instrumentowy

6. Rynek depozytowy, rynek kredytowy, rynek dłużnych papierów wartościowych, rynek właścicielskich papierów wartościowych, rynek walutowy, rynek terminowy.

W Polsce istnieje rynek depozytowy - 31,7% ale maleje w ostatnim okresie, to źle bo im więcej oszczędności tym więcej możliwości finansowania inwestycji.

W 2004 892,4 mld zł PKB

Spadek oszczędności nastąpił w 2002 roku, w momencie wprowadzenia podatku od oszczędności 20%

Nastąpiła destymulacja - niechęć do oszczędzania

WYKŁAD III

Wielkość rynku mierzymy wartością bezwzględną: suma depozytów

Rynek akcji: kapitalizacja

Rynek walutowy mierzymy poziomem dziennych obrotów, które przelicza się na dolary. Dzienny obrót na rynku walutowym w Polsce ok. 8 mld dolarów dziennie.

Poziomem standardowym do obliczania wielkości rynku jest PKB ok. 900 mld zł.

RYNEK KREDYTOWY

Może być postrzegany w trojaki sposób:

• jako element rynku pieniężnego bądź kapitałowego

• jako rynek detaliczny (relacja klient - bank), hurtowy (rynek kredytów międzybankowych)

• jako rynek pierwotny: klient - bank, jako rynek wtórny

Rynek hurtowy ma ok. 5% PKB, wartość nominalna 45 mld zł, stopa WIBOR Warszawski Między lub Wewnątrz Bankowy

Oferowana stopa procentowa wynosi ok. 6%jest stopą zmienną - ustalana jest codziennie przez agencję Reuters na podstawie 13 największych banków. Cztery skrajne są odrzucane a z pozostałych dziewięciu liczy się średnią arytmetyczną

Stopy procentowe na rynku pieniężnym nie kształtują się swobodnie, są ograniczone górną i dolną stopą procentową. Górną wyznacza NBP => stopa lombardowa 7,5%, dolny pułap stóp procentowych wyznacza Minister Finansów.

Minister Finansów posługuje się bonem skarbowym 5,4%

WIBOR 6,1%

WIBID 6,0%

Bony pieniężne => stopa referencyjna 6,0%

Certyfikat depozytowy 5,5%

Papiery dłużne podmiotów gospodarczych 6,3%

Kredyty obrotowe dla podmiotów gospodarczych 7,1% - 7,5%

Banki nie obciążają stóp procentowych ze względu na popyt osób fizycznych na kredyt.

RYNEK PIERWOTNY

Relacja bank-klient, rynek wtórny => dobrze rozwinięty w krajach gdzie jest dobrze rozwinięty system bankowy. Można go rozpatrywać jako:

1. Transakcje swopów odsetkowych od pozycji kredytowych dokonywanych między bankami

2. Sprzedaż kredytów

3. Sekurytyzacja należności kredytowych (proces pozbycie się aktywów)

4. Pozbycie się ryzyka kredytowego (pochodne instrumenty kredytowe)

Swopy odsetkowe =>

Swop => wymiana płatności odsetkowych pomiędzy dwoma stronami,

Swop bazowy => wymiana płatności stałej stopy procentowej na zmienną.

WIBOR

A ------------------------- B

<--------------------------

6%

swop kuponowy => wymiana dwóch płatności o zmiennej stopie procentowej

WIBOR

A <------------------------- B

------------------------

+ 1 pkt %

PRZYKŁAD

Bank A chciałby zaciągnąć kredyt o stałej stopie % ( preferowana stopa) na 10 mln zł. Jest on dla niego możliwy na poziomie 6,5%, natomiast o zmiennej stopie% WIBOR +1 pkt%

Bank B cieszący się wyższym zaufaniem na rynku chce zaciągnąć kredyt na 10 mln zł ale o stopie zmiennej. Która jest dla niego możliwa na poziomie WIBOR + 0,375 natomiast jeżeli zdecyduje się na stałą stopę% to 5%.

Stała stopa% Zmienna stopa%

BANK A 6,5% WIBOR +1

BANK B 5,0% WIBOR +0,375%

1,5% - 0,625%

= 0,875%

Bank A powinien zaciągnąć kredyt o zmiennej stopie%, o stałej nie opłaca mu się.

Bank B powinien zaciągnąć kredyt o stałej stopie%

SWOPY ODSETKOWE => wymiana odsetkowa

WIBOR

WIBOR <------------------------------------------ 5,0%

------------------ A 5,2% B --------------

------------------------------------------

Płacone odsetki przez bank A i B

A B

Stała stopa % 5,2% 5,0%

Zmienna % WIBOR +1 WIBOR

Otrzymane odsetki

Stała% 0 WIBOR

Zmienna% 5,2% 0

A: 5,2%+WIBOR +1 - WIBOR = 6,2% stała stopa Zaoszczędza 0,3%

B: 5,0% + WIBOR - 5,2% = WIBOR - 0,2% zmienna stopa zyskuje 0,575%

0,3 + 0,575 = 0,875%

Swop odsetowy będzie opłacalny jeżeli przewagami kompatatywnymi będzie 0, im wyższa różnica przewag komparatywnych tym wyższe korzyści ze swopa.

Dla jakich stóp% podmiot A i B będzie zyskiwał?

A: 6,5% > WIBOR +1 + x - WIBOR

5,5% .> x

B: WIBOR +0,375 > 5,0% + WIBOR - x

X > 5 - 0,375

X > 4,625

Czyli x ∋ ( 4,625 ; 5,5 )

WYKŁAD IV

WTÓRNY RYNEK KREDYTOWY => to transakcje kupna, sprzedaży dokonywane miedzy bankami

Cesja wierzytelności Kodeks Cywilny art.509 i następne.

Każda wierzytelność może być przedmiotem przelewu. Ustawowo ustanowione wierzytelności (alimenty) nie mogą być przelane jeśli w umowie jest zapis, że wierzytelność nie może być sprzedana.

Podmiotami wtórnego rynku kredytowego są banki (tylko bank udziela kredytów) Wyjątkiem jest to, że bank może sprzedać kredyt, ale tylko do sekurytyzacji.

Sprzedaż kredytu

BANK SPRZEDAJĄCY BANK KUPUJĄCY

Kredyt kredyt

poprzez umowę cesji przelewa tę wierzytelność za,

którą dostaje gotówkę, następuje pozbycie się aktywu

Sprzedaż kredytów występuje bez prawa regresu tj. bez prawa roszczeń.

Wtórny rynek kredytowy stanowią kredyty dobre. Jeżeli bank pozbywa się wartości niematerialnej i prawnej tzn. swojej dobrej pracy po znalezieniu kredytobiorcy. Dlatego kredyt sprzedany jest po wyższej cenie. Po co sprzedaje kredyt?

• żeby otrzymać gotówkę - poprawa płynności

• udziela się następnego kredytu ( pieniądze są wtedy z odsetek, prowizji, z opłaty przygotowawczej średni koszt to ok. 1%)

• sprzedaż kredytów służy do dekoncentracji

• poprawa wizerunku banku w oczach Nadzoru Bankowego poprzez poprawę współczynnika wypłacalności

współczynnik wypłacalności w 1 roku wynosi 15%, w drugim roku 8%

Na dynamiczny rozwój wtórnego rynku kredytowego możemy liczyć gdy zostaną obniżone stopy%

Maksymalna kwota kredytu udzielonego przez bank to 25% funduszy własnych banku.

Fundusze własne banku + kapitał krótkoterminowe

W = ----------------------------------------------------------------------

12,5 x całkowity wymóg kapitałowy czyli kwota kapitału

jaka jest wymagana na pokrycie ryzyk kredytowych

oraz ryzyk rynkowych

WK = 8% x (AWR + ZPWR)

wymóg kapitałowy = 8% (aktywa ważone ryzykiem + zobowiązania pozabilansowe ważone ryzykiem)

FWB + KK FWB + KK FWB + KK

W = --------------------- = ---------------------------------- = ------------------------- ≥ 8%

12,5 x CWK 12,8 x8% (AWR+ZPWR) AWR + ZPWR

1000 1000

W = --------------------------------------------------- = ---------- = 7,7%

6 x 2000% + 5000x20% + 1000x0% 13000

gotówka ma 0% ryzyka

Bank udzielił 6 kredytów wartych 5000. Współczynnik 7,7 nie jest dobry więc sprzedajemy jeden kredyt żeby nie denerwować KNB-Nadzoru Bankowego.

ZALETY DLA KUPUJĄCEGO KREDYT

• kupuje te kredyty, które chce

• kupuje żeby zdywersyfikować portfel, ograniczyć ryzyko

• wtórny rynek kredytowy stanowią dobre kredyty, dlatego można poprawić jakość portfela kredytowego

EMISJA DŁUŻNYCH PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH

Rynek dłużnych papierów wartościowych ma dwojaki segment:

• papiery krótkoterminowe

• rynek kapitałowy czyli długoterminowe

Rynek krótkoterminowy:

• rynek emisji publicznych: Skarb Państwa-Minister Finansów=>bony skarbowe, NBP=>bony pieniężne

• rynek instytucji prywatnych: przedsiebiorstwa=>papiery komercyjne, banki=>certyfikaty depozytowe

RODZAJE INSTRUMENTÓW RYNKU PIENIĘŻNEGO

Z punktu widzenia sposobu jakie dają inwestorom

• dyskontowe (bon skarbowy, dochód w postaci odsetek)

• dochodowe - kuponowe (certyfikat)

Dyskontowe nie przynoszą odsetek, jedyny dochód to dyskonto (różnica pomiędzy ceną nominalna a ceną kupna)

BON SKARBOWY - krótkoterminowy, dłużny, dyskontowy papier wartościowy emitowany przez Ministra Finansów i sprzedawany w trybie przetargowym za pośrednictwem agenta (NBP) w celu pokrycia braku płynności budżetu państwa.

Sprzedaż w trybie przetargowym oznacza, że powstają różne ceny, karty trzyma Minister Finansów. Wartość nominalna bonu skarbowego 10 000 zł. Jeśli ktoś uczestniczy w przetargu to cenę podaje do 1 grosza. Posiadać bony skarbowe mogą wszyscy, ale nie każdy może uczestniczyć w przetargu. Mogą uczestniczyć: banki posiadające status dealera skarbowych papierów wartościowych => 11 banków.

Bon w zł Chętni do zakupu bonu w szt Minist.Finansów sprzedaje

10 000

9 900 1 1

9 800 2 3

9 700 4 7

9 600 5 10

9 500 7

te zostały zredukowane bo kupił 3 bony

redukcja 40%

Dla Ministra Finansów najbardziej atrakcyjna cena to 9 900, za 9 500 nie kupi żadnego bonu.

Należy wyważyć cenę tak by nic nie stracić, ale zarobić. Stracił ten, który dawał 9500.

Terminy emitowania bonów skarbowych => 52 tygodniowe, 13 tyg, 26 tyg, 2 tyg (od 1 tyg do 52 tyg)

Od 1995 roku mają postać zapisu księgowego, ewidencjonowane. Centralny rejestr bonów skarbowych prowadzi bank centralny. Zapłata następnego dnia roboczego.

BON PIENIĘŻNY => krótkoterminowy, dłużny i dyskontowy papier wartościowy emitowany przez NBP i sprzedawany w trybie przetargowym w celu regulowania płynności sektora bankowego, bo NBP ma odpowiedzialność za realizację polityki pieniężnej.

Cechy charakterystyczne:

• jego wartość nominalna 10 000zł

• sprzedawany w trybie przetargowym (przetargi w czwartki)

• papier zdematerializowany, rejestr bonów pieniężnych prowadzi NBP

• tylko banki mogą być nabywcami

• terminy: od 1 dnia do 364 dni, najbardziej popularne 7 dniowe i następuje okres skracania

• są podstawowymi insrtumentami operacji otwartego rynku, są to operacje podstawowe.

Bony skarbowe, bony pieniężne => ryzyko prawie zerowe

MIARY DOCHODOWOŚCI

Wk - wartość końcowa instrumentu

Wp - wartość początkowa instrumentu Z = Wk - Wp

R - stopa zwrotu Wk - Wp

R = ------------------------

Wp

Kupuję bon za 100 sprzedaje po tygodniu za 110

Kupuję za 100 po roku sprzedaję za 110

Taka sama stopa zwrotu, ale lepszy pierwszy bo wcześniej mam dochód

R - rentowność Wk - Wp 365

R = ------------------ x -----------

Wp t

N - nominał

C - cena D = N - C

D - dyskonto

.t - rzeczywisty czas posiadania inwestycji

Rentowność papierów dyskontowych

N - C 360 N

.r = --------- x --------- C = ------------------- cena jest odwrotnie proporcjonalna

C t 1+ r x t do rentowności

--------

360

cena rentowność maleje

cena rentowność rośnie

d - Stopa dyskontowa służy do porównań, który papier dyskontowy jest lepszy

Wk - Wp 365

d = --------------- x --------

Wk t

O ile procent cena bonu różni się od wartości nominalnej

Kiedy d jest większe wtedy dla nas lepiej

WYKŁAD V

PRZYKŁAD

Jaką należy zaproponować cenę za 13 tygodniowe bony skarbowe aby osiągnąć rentowność inwestycji na poziomie 5,5% N

.r = d x ------

C

EGZAMIN

N 10 000

C = ----------------- = ------------------------------------- = 9 862,88 ZŁ

1 + r x t 1 + 0,005 x 91 (13 x 7)

------- ---------------------------

• 360

Wartość nominalna bonów zawsze 10 000

PRZYKŁAD

Inwestor kupił 13 tygodniowy bon skarbowy w przypadku którego pozostało 20 dni do wykupu. Kupił na rynku wtórnym, cena zakupu 9 950zł. Ile wynosi stopa dyskonta i rentowności dla inwestora?

N - C 360 10 000 - 9 950 360

.r = ----------- x ------- = ---------------------- x ------ = 9,05%

C t 9 950 20

N - C 360 10 000 - 9 950 360

.d = ----------- x -------- = -------------------- x ----------- = 9,0%

N t 10 000 20

Oznacza dyskonto jakie osiągnął inwestor wyrażone 1 procentach w skali roku ( o 9% różni się cena kupna bonu od wartości nominalnej)

Np. jeżeli r=8% d=8% to trzeba wybrać ten który ma dyskonto 8%

PRZYKŁAD

Inwestor kupił 13 tygodniowy bon skarbowy w przypadku którego pozostało 20 dni do wykupu. W momencie zakupu stopa rentowności wynosiła 9,5%. Po 10 dniach sprzedał bon, stopa rentowności w momencie sprzedaży wyniosła 9,4%. Jaką rentowność osiągnął inwestor na tej inwestycji?

Kupno Sprzedaż

r rentowność rk = 9,5% rs = 9,4% EGZAMIN

N 100

Ck = ------------------- = ------------------------ = 9947,50

r x t 9,5% x 20

1+ --------- 1 + ----------------

• 360

10 0000

Cs = ---------------------------- = 9973,96

9,4% x 10 (10 dni do wykupu)

1 + -------------------

360

Wartość końcowa Wk, wartość początkowa Wp, t- rzeczywisty czas posiadania inwestycji

Wk - Wp 365 9973,96 - 9947,50 365

r = -------------------- x ---------- = -------------------------------- x ------------ = 9,6%

Wp t 9947,50 10 (20-10=>tyle dni trzymał)

RYNEK PAPIERÓW KOMERCYJNYCH, czyli papiery dłużne emitowane przez przedsiębiorstwa

PAPIER KOMERCYJNY - krótkoterminowy, dłużny, dyskontowy papier wart. Emitowany przez nie finansowe podmioty gospodarcze i sprzedawany w trybie przetargowym przez agenta (bank komercyjny) w celu finansowania bieżącej działalności. Sprzedawane w trybie przetargowym organizowanym przez bank komercyjny. Jedyny zarobek inwestora to jest dyskonto. Pierwszym emitentem był Próchnik.

Emisja pap. dłużnych eliminuje ryzyko przejęcia go przez bank.

Średnia stopa % kredytu wynosi 7,7% - Koszt jaki płaci bank klientom 1,7%, czyli różnica to ok. 6%

Kredyty zagrożone to ok. 15% portfela kredytowego, kredyty stracone ok.8%, ale połowę udaje się odzyskać.

Rentowność pap. komercyjnych to WIBOR + marża (0,1 do 0,5%)

WIBOR wynosi obecnie 5,5%, czyli rentowność pap. komerc. to 5,6% do 6,0%

I Umowa o emisję

• zorganizowanie emisji

• przygotowanie memorandum emisji ok. 50-60 stron (bank koszt od 100-150 tyś, 4 tygodnie na napisanie)

• dane o emisji, jakie papiery będą emitowane

• jaka cena i rentowność-wzory

• czy emisja będzie zabezpieczona

II Dane o emitencie

• forma prawna emitenta

• czy się zajmuje i jak

• na jakich rynkach sprzedaje produkty

• jak wygląda konkurencja, rynek na którym działa

• słabe, mocne strony, zagrożenia

• strategia rozwoju

III Sprawozdania finansowe z opinią biegłego rewidenta

FUNKCJA DEALERA

Bank przygotowuje rynek pierwotny i wtórny. Rynek pierwotny ma formę przetargu. Koszt zorganizowania przetargu (wysłanie email'a) 1000-1500zł. Bank zbiera oferty i przekazuje je emitentowi. Emitent odpowiada bankowi którą ofertę zaakceptował . Za sprzedanie inwestorom papierów bank bierze prowizję 0,2-0,3%.

FUNKCJA DEPOZYTARIUSZA

Podmiot, który przechowuje pap. wart. Bank ewidencjonuje zadłużenie emitenta z tytułu pap. dłużnych i podmioty, które kupiły.

FUNKCJA PŁATNIKA

Podmiot, który uczestniczy w płatnościach.

Całościowa prowizja banku za przygotowanie emisji to 0,42 do 0,57%

FUNKCJA GWARANCYJNA

1. Bank podpisuje z emitentem umowę, że jeśli emitent będzie musiał wykupić pap. dłużne od inwestora, a nie będzie mógł to bank zobowiązuje się do wykupu (gwarantuje płynność emitentowi). Jest to umowa kredytowa, tylko na wykup pap. dłuznych. Umowa ta zawarta jest na ok. 20% wartości emisji.

2. Umowa gwarancji sprzedaży. Bank zobowiązuje się pełnić funkcję inwestora, zobowiązuje się składać papiery kupna. Będzie je kupował do jakiejś kwoty i po z góry określonej cenie. Na tej umowie korzysta emitent - zapewnia sobie płynność. Umowa ta kosztuje ok. 0,5%.

ROLOWANIE EMISJI

Efektem rolowania można spowodować, że papier dłużny krótkoterminowy może być zastąpiony na papier długoterminowy.

Rynek pap. dłużnych w Polsce jest słabo rozwinięty. Jest 207 emitentów, a zadłużenie na koniec marca 2005 10, 1 mld zł (2001 zadłużenie 12,7 mld, 328 emitentów)

Akty prawne na podstawie, których emitowane są pap. dłużne:

1. Prawo wekslowe z 1936 roku

2. Kodeks cywilny z 1964 roku

3. Ustawa o obligacjach z 1995, nowelizacja w 2000 roku

Weksli nie mogą kupować firmy ubezpieczeniowe.

OBLIGACJE I RYNEK FINANSOWY

Obligacja - papier wartościowy emitowany w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji (obligatoriusz) i zobowiązuje się wc niego do spełnienia określonego świadczenia.Może być świadczeniem pieniężnym lub nie pieniężnym np. zamiana obligacji na akcje.

Obligacje mogą emitować: Skarb Państwa, NBP, jedn.samorz.teryt. posiadające osobowość prawną, samorządy, gminy, powiaty

Funkcje obligacji: pożyczkowa, lokacyjna.

Klasyfikacja obligacji:

1. za względu na miejsce emisji: krajowe i zagraniczne

2. ze względu na sposób oznaczania obligatariusza: imienne i na okaziciela

3. ze względu na przedmiot inkorporowanych praw: pieniężne i nie pieniężne

4. ze względu na sposób oprocentowania: o stałym, o zmiennym (oblig.indeksowe), i o zerowym kuponie

5. ze względu na możliwość zmiany treści: konwersyjne(zmiana treści obligacji w czasie trwania obligacji) i o nie zmienionej treści

6. ze względu na źródło pokrycia zobowiązań: przychodowe i ogólne

Ryzyko obligacji:

1. ryzyko zmiany ceny np. na rynku giełdowym

2. ryzyko siły nabywczej

3. ryzyko płynności

4. ryzyko kursu walutowego

5. ryzyko wykupu na żądanie

6. ryzyko niedotrzymania warunków

7. ryzyko stopy%

Cena obligacji zależy od:

• wysokości oprocentowania

• wiarygodności emitenta, wyższa wiarygodność-wyższa cena obligacji

• opcje dołączone do obligacji, które mogą podwyższać lub obniżać cenę obligacji

• płynność

• zabezpieczenie, czyli gwarancje wykupu

• listy zastawne, które emitowane są tylko przez banki hipoteczne

• sekurytyzacja - wypieranie kredytu bankowego przez dług w postaci obligacji lub bonów

SEKURYTYZACJA AKTYWÓW - zamienianie nie płynnych aktywów na płynne

Do obligacji dołączone są dodatkowe prawa:

• opcja coll - emitent ma prawo wykupu obligacji przed teminem, cena wykupu zależy od okresu po którym jest wykupowana np. 10letnia obligacja wykupowana po 5 latach

• opcja put - występuje w obligacjach o długim okresie, powyżej 5 lat

Rynek obligacji w Polsce:

• obligacje przedsiębiorstw: 71 emitentów, 7 mld10 mln

• obligacje banków: 14 emitentów, 3 mld 230mln

• obligacje komunalne-gminy, powiaty: 228 emitentów, 2 mld 980 mln

Obligacje skarbowe na rynku krajowym:

• obligacje rynkowe: 237 mld 800 mln

• obligacje oszczędnościowe: 9 mld 200 mln

• rynki zagraniczne: 60 mld 200 mln

• bony skarbowe: 44 mld 300 mln

5

1

---