1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI

Nazwa produktu: Nitroetan

Wzór konstytucyjny: CH₃CH₂NO₂

Wzór sumaryczny: C₂H₅NO₂

Producent:

Dostawca:

Użytkownik:

Telefon awaryjny: (042) 631 47 24 (informacja toksykologiczna w Polsce)

2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH

Składnik stwarzający zagrożenie:

Nazwa chemiczna	% wag.	Nr CAS	Nr EINECS	Symbol ostrzegawczy	Symbole zagrożenia (R)
nitroetan	100	79-24-3	201-188-9	Xn	10-20/22

3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

Substancja niebezpieczna w myśl dyrektywy 1999/45/EEG.

Zagrożenie pożarowe: Ciecz łatwopalna. Pary z powietrzem tworzą mieszaniny wybuchowe. Są cięższe do powietrza - gromadzą się przy powierzchni i w dolnych partiach pomieszczeń. W ogniu wydzielają się toksyczne gazy, pary i dymy.

Zagrożenie toksykologiczne: Nitroetan działa szkodliwie na krew. Wysokie stężenie par wywołuje wszystkie fazy narkozy. Charakterystyczne są skutki działania wtórnego i kumulującego.

Zagrożenie ekotoksykologiczne: Nitroetan działa szkodliwie na organizmy żywe, w szczególności organizmy wodne. W środowisku ulega biologicznej degradacji.

4. PIERWSZA POMOC

Uwaga: W pierwszej kolejności należy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skażonego nitroetanem środowiska. Ułożyć na lewym boku z głową skierowaną w dół.

Zatrucie inhalacyjne:
1.	Zapewnić dopływ świeżego powietrza. Ułożyć poszkodowaną osobę w pozycji leżącej.
2.	Należy podać tlen z 5% dodatkiem ditlenku węgla i zastosować sztuczne oddychanie. Poszkodowanej osobie podawać środki pobudzające ośrodek oddechowy. Utrzymywać drożność dróg oddechowych. Okryć kocem. Zapewnić spokój i ciepło.
3.	Jak najszybciej zapewnić pomoc medyczną.

Zatrucie doustne:
1.	W zatruciach doustnych należy natychmiast wywoływać wymioty, a następnie po podaniu wodnej zawiesiny węgla aktywnego wymioty wywołać ponownie. Jeżeli zatruty jest przytomny można przepłukać żołądek wodną zawiesiną węgla aktywowanego.
2.	Jak najszybciej zapewnić pomoc medyczną.
Skażenie oczu:
1.	Przemyć skażone oczy większą ilością letniej wody przez 15 minut lub 0,9% roztworem soli kuchennej (najlepiej wyjałowionej), przy wywiniętych powiekach.
2.	zapewnić pomoc okulisty.
Skażenie skóry:
1.	Zdjąć skażone ubranie. Oczyścić mechanicznie skażoną skórę (ratujący musi być stosownie chroniony ochronami osobistymi) a następnie przemyć dużą ilością wody a następnie wodą z łagodnym mydłem.
2.	W przypadku, gdy podrażnienie skóry nie przemija, skonsultować się z lekarzem dermatologiem.

5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU:

Szczególne zagrożenia:	Substancja łatwopalna. Pary z powietrzem tworzą mieszaniny wybuchowe. Pojemniki narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury mogą eksplodować. W ogniu wydzielają się toksyczne gazy, pary i dymy.
Środki gaśnicze:	woda gaśnicza, gaśnice CO2, gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym ABC, gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym BC, gaśnice pianowe, gaśnice płynowe z dodatkowym wodnym roztworem środka,
Zalecenia szczegółowe:	Mały pożar gasić gaśnicą śniegową (CO2) lub proszkową (ABC lub BC), duży pożar gasić rozproszonymi prądami wody lub pianą gaśniczą. Uwaga: Nie stosować zwartych strumieni wody na powierzchnię palącej się cieczy. Powoduje to rozrzucanie palącego się nitroetanu, a tym samym rozprzestrzenianie ognisk pożaru. Zbiorniki narażone na działania lub wysokiej temperatury chłodzić wodą, a w miarę możliwości usunąć z zagrożonego obszaru.

6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA

Zalecenia ogólne:	W przypadku wydostania się większej ilości nitroetanu do środowiska, skażony teren należy wyizolować z otoczenia, a poza jego obręb wyprowadzić osoby postronne. W pierwszej kolejności odciąć źródło skażania środowiska. W razie potrzeby wezwać ekipy ratownicze.
Środki ochrony osobistej:	Unikać kontaktu z uwalniającym się nitroetanem. Stosować ubrania ochronne z tkanin powlekanych, rękawice ochronne, okulary ochronne w szczelnej obudowie, a w przypadku wyraźnie wyczuwalnego zapachu nitroetanu - ochrony dróg oddechowych. Należy pamiętać o ograniczonym czasie działania ochronnego filtrów cząsteczkowych i gazowych (filtr cząsteczkowy oznaczony kolorem białym i symbolem P 2, filtr par organicznych i rozpuszczalników oznaczony kolorem brązowym i literą A).
Zalecenia szczegółowe:	Usunąć źródło zapłonu (ugasić otwarty ogień, ogłosić zakaz palenia i używania narzędzi iskrzących) zabezpieczyć zbiorniki przed nagrzaniem, pary rozcieńczać rozproszonym strumieniem wody, starać się odciąć źródło skażenia środowiska (zamknąć dopływ cieczy, uszczelnić uszkodzone opakowanie i umieścić w opakowaniu awaryjnym), miejsce gromadzenia się cieczy obwałować, zebrane duże ilości nitroetanu odpompować, małe ilości rozlanej cieczy przysypać niepalnym materiałem chłonnym, zebrać, skierować do ewentualnego zagospodarowania lub zniszczenia.
Zabezpieczenie środowiska:	Zabezpieczyć studzienki ściekowe. W przypadku skażenia wód, powiadomić odpowiednie władze. Skażony grunt podlega wymianie.

7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE

Zapobieganie zatruciom:	Podczas stosowania nitroetanu nie jeść, nie pić, unikać kontaktów z pirydyną, unikać wdychania par i aerozoli, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanym pomieszczeniu. Przechowywać w zamknięciu, poza zasięgiem dzieci.
Zapobieganie pożarom/ wybuchom:	Wyeliminować źródła zapłonu - nie wykonywać prac z otwartym ogniem, nie palić, chronić zbiorniki przed nagrzaniem.
Magazynowanie:	W oryginalnych, właściwie oznakowanych opakowaniach w magazynie cieczy palnych, toksycznych, wyposażonych w instalację wentylacyjną, na twardym podłożu, w możliwie niskiej temperaturze. Opakowania napełniać do 90% ich objętości. Na terenie magazynu przestrzegać zakazu palenia, spożywania posiłków, otwartego ognia i narzędzi iskrzących. Zasady magazynowania określa norma PN-89/C-81400.

8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Rozwiązania techniczne: Ogólne - niezbędne do prawidłowego przewozu, magazynowania i stosowania nitroetanu. Sprawna wentylacja.

Ochrony osobiste:

Ręce::	Rękawice z tworzywa odpornego na działanie nitroetanu.
Oczy:	Okulary ochronne w szczelnej obudowie (oprawa z tworzywa sztucznego odpornego na działanie nitroetanu).
Drogi oddechowe:	Ochrony dróg oddechowych w przypadku pracy w atmosferze z parami nitroetanu (z filtrem cząsteczkowym oznaczonym kolorem białym i symbolem P2 oraz filtrem par oznaczonym kolorem brązowy i literą A).
Skóra i ciało:	Ubrania ochronne ze zwartej tkaniny. Fartuchy ochronne.
Ochrony zbiorowe:	Wentylacja na stanowiskach pracy w obiektach zamkniętych. Zdroiki w pobliżu stanowisk pracy.
Inne informacje:	Higiena pracy: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy wymyć powierzchnię ciała oraz oczyścić ochrony osobiste. Nie jeść, nie pić, nie palić, nie zażywać leków podczas pracy. Zapobieganie zagrożeniom: Tam, gdzie występuje możliwość pojawienia się niebezpiecznych stężeń par lub aerozoli pochodzących z  nitroetanu, wprowadzić zraszanie rozproszoną wodą.

Najwyższe dopuszczalne stężenie w środowisku pracy (NDS):

NDS - 30 mg/m³ NDSCh - 240 mg/m³

Metody oceny narażenia w środowisku pracy:

PN-86/Z-04050.01 - Ochrona czystości powietrza. Przyrządy i zestawy do pobierania próbek. Postanowienia ogólne.

PN-89/Z-04008.07 - Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Postanowienia ogólne. Zasady pobierania próbek w środowisku pracy i interpretacja wyników.

Ocena narażenia: Zgodnie z normami polskimi dotyczącymi nitroetanu.

9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE

9.1	Masa cząsteczkowa: 75,07 /mol
9.2	Postać fizyczna, barwa, zapach: Nitroetan jest alifatycznym związkiem nitrowym. W warunkach normalnym nitroetan jest ruchliwą cieczą o charakterystycznym, nieprzyjemnym zapachu.
9.3	Gęstość: 1,063 g/cm^3 (20oC)
9.4	Gęstość par względem powietrza: 2,59
9.5	Temperatura topnienia: -89,5^oC.
9.6	Temperatura wrzenia: 114,1^oC.
9.7	Temperatura zapłonu: 28^oC.
9.8	Temperatura samozapłonu: 410^oC
9.9	Zakres tworzenia z powietrzem mieszanin wybuchowych: Od dolnej granicy 3,4 % obj. (106 g/m^3)
9.10	Prężność par: 20 hPa w 20oC
9.11	Koncentracja par w stanie nasycenia/ 20^oC: 61 g/m^3
9.12	Rozpuszczalność w wodzie i innych rozpuszczalnikach: Nitroetan nieźle rozpuszcza się w wodzie (45 g/l/20^oC), dobrze w rozpuszczalnikach organicznych. Rozpuszcza się również w zasadach.
9.13	Współczynnik załamania światła (20^oC, 589 nm): 1,3917
9.14	Stała dielektryczna/30^oC: 2,8
9.15	Stopień zagrożenia wód: Duży
9.16	Inne: Nitroetan otrzymywany jest przez bezpośrednie nitrowanie etanu w fazie gazowej. Wykorzystywany jest do syntez organicznych oraz jako rozpuszczalnik żywic winylowych i estrów celulozy. Posiada właściwości narkotyczne.

10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ

Stabilność i reaktywność:	Związek reaktywny. Podczas przechowywania w świetle żółknie, ze względu na wytwarzanie się rozpuszczalnych związków polimerycznych. W określonych warunkach nitroetan rozkłada się wybuchowo.
Właściwości korozyjne:	Brak

11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE

Drogi narażenia człowieka: Wdychanie, spożycie, kontakt ze skórą, kontakt z oczami.

Informacja ogólna: Nitroetan działa szkodliwie na krew. Wysokie stężenie par wywołuje wszystkie fazy narkozy. Charakterystyczne są skutki działania wtórnego i kumulującego. W organizmie nitroetan szybko rozkłada się i utlenia z wytworzeniem azotanów, aldehydów i kwasów.

Dane toksykologiczne:

LD_{50 (doustnie, szczur)} = 1100 mg/kg

Działanie miejscowe:

Wdychanie par i aerozoli: Pojawiają się nudności, wymioty, ból w klatce piersiowej i osłabienie Następnie sinica płatków uszu i warg oraz skrócenie oddechu. W groźnych przypadkach występuje sinica warg, dziąseł, języka oraz twarzy, spowodowane niekorzystnym oddziaływaniem na krew. Wywołuje to niedotlenienie. Pojawić się może obrzęk płuc. Następnie pojawia się senność, utrata przytomności i rzadziej drgawki. 2-3 dni po narażeniu może pojawić się niedomoga wątroby.

Spożycie: Pojawiają się nudności, wymioty, ból w klatce piersiowej i osłabienie Następnie sinica płatków uszu i warg oraz skrócenie oddechu. W groźnych przypadkach występuje sinica, dziąseł, języka oraz twarzy, Następnie pojawia się senność, utrata przytomności i rzadziej drgawki. 2-3 dni po narażeniu może pojawić się niedomoga wątroby.

Kontakt ze skórą: Może wystąpić podrażnienie i zaczerwienienie. Związek ten słabo wchlania się przez zdrową skórę, niemniej powoduje objawy takie jak po wdychaniu i spożyciu.

Kontakt z oczami: Pojawi się zaczerwienienia i podrażnienia. W większych stężeniach wywołuje podrażnienie śluzówki oka.

12. INFORMACJE EKOLOGICZNE

Stopień zagrożenia wód: duży

13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI

Metody unieszkodliwiania:

Zgodnie z ustawą z dnia 27.04.2001r. o odpadach (Dz.U.62 poz.628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27.09.2001r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz.1206).

Zawartość opakowania wg:

rodzaju 07 01 04 - inne rozpuszczalniki organiczne, roztwory z przemywania i ciecze macierzyste.

Sposób likwidacji A1(A3): „Procesy spalania odpadów niebezpiecznych nie zawierających związków chlorowcoorganicznych...., w obrotowych piecach do produkcji cementu lub wapna” (po rozładowaniu opakowań).

Opakowania wg:

rodzaju 15 01 02 - opakowania z tworzyw sztucznych,

rodzaju15 01 07 - opakowania z metalu,

rodzaju15 01 07 - opakowania ze szkła.

14. INFORMACJE O TRANSPORCIE

14.1	Numer ONZ :	2842
14.2	Klasa RID/ADR/IMO:	3
14.3	Grupa pakowania:	III
14.4	Numer rozpoznawczy zagrożenia:	30
14.5	Numer indeksowy (EC):	609-035-00-1
14.6	Symbole niebezpieczeństwa (R):	10-20/22
14.7	Symbole bezpieczeństwa (S):	2-9-25-41
14.8	Nalepka ostrzegawcza wg ADR/RID Nr 3:

15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH

Kartę wykonano zgodnie z:

• Normą PN-ISO 11014-1:1998 „Bezpieczeństwo chemiczne - Karta charakterystyki bezpieczeństwa produktów chemicznych”,

• Wytycznymi Dyrektywy UE Nr 1999/45/EG, Dyrektywy 67/548 EEC oraz Dyrektywy UE 88/379/EEC Dangerous Product Regulations incl. EC Guidelines), dotyczącymi klasyfikowania, oznaczania i sporządzania informacji o materiałach niebezpiecznych.

• Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11 stycznia 2001r. (Dz.U. 11 poz. 84; 100 poz.1085; 123 poz.1350; 125 poz.1367 ze zmianą z dnia 5 lipca 2002r. (Dz.U. 142 poz.1187),

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 czerwca 2002r. w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego (Dz.U. 140 poz.1171),

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002r w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz.U. 129 poz. 1110),

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 16 maja 2002r. W sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz.U. 140 poz.1173),

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz.U. 140 poz.1172),

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 15 lipca 2002r. w sprawie substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych, których opakowania należy zaopatrywać w zamknięcia utrudniające otwarcie przez dzieci i wyczuwalne dotykiem ostrzeżenie o niebezpieczeństwie (Dz.U. 140 poz.1174),

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 14 lipca 2002r. w sprawie obowiązku dostarczenia karty charakterystyki niektórych preparatów nie zaklasyfikowanych jako niebezpieczne (Dz.U.142 poz. 1194),

• Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 17 czerwca 1998r. (Dz.U.79 poz.1194) ze zmianą 2 stycznia 2001r. (Dz.U.4 poz.36) w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy,

• Rozporządzeniem MZiOS z dnia 11 września 1996r. (Dz.U.121 poz. 571) w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki,

• Rozporządzeniem MOŚZNL z dnia 28 kwietnia 1998r. (Dz.U. 55 poz.355) w sprawie dopuszczalnych wartości stężeń substancji zanieczyszczających w powietrzu,

• Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 października 1998r. (D.z.U.145 poz.945) i zmianą 05 marca 2001 (D.z.U.22. poz.251)w sprawie szczegółowych zasad, usuwania wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych,

• Ustawą z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz.U. nr 62 poz. 628) oraz rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. nr 112 poz. 1206),

• Klasyfikacja materiałów niebezpiecznych według Umowy Europejskiej dotyczącej Międzynarodowego Przewozu Materiałów Niebezpiecznych ADR (ważnej od 01 lipca 2001r.),

• Niniejsza karta charakterystyki substancji niebezpiecznej jest bezpośrednio przekazywana użytkownikowi nitroetanu bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości odnośnie do wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych.

• Niniejsza karta nie jest żadną podstawą zobowiązującą do jakiejkolwiek odpowiedzialności jakiegokolwiek rodzaju ze strony nitroetanu. Przedsiębiorstwo nie będzie odpowiedzialne za jakikolwiek zejście śmiertelne, chorobę lub uszczerbek na zdrowiu jakiejkolwiek natury, będący następstwem zastosowania lub niewłaściwego wykorzystania karty charakterystyki substancji niebezpiecznej lub materiału którego karta dotyczy.

• Informacje zawarte w niniejszej karcie przedstawiają aktualny stan naszej wiedzy i doświadczeń dotyczących bezpiecznego stosowania wyrobu.

Na etykiecie należy umieścić następujące informacje:

Symbole ostrzegawcze na opakowaniu jednostkowym:
Napis ostrzegawczy na opakowaniu jednostkowym:		„Substancja szkodliwa.”
Symbole zagrożenia
R 10	Substancja łatwopalna
R 20/22	Działa szkodliwie przez drogi oddechowe i po połknięciu
Symbole bezpieczeństwa
S 2	Chronić przed dziećmi
S 9	Przechowywać pojemnik w pomieszczeniu dobrze wentylowanym
S 25	Unikać zanieczyszczenia oczu
S 41	Nie wdychać dymów powstających w wyniku pożaru lub wybuchu

16. INNE INFORMACJE

Chemiczne określenie produktu: Nitroetan
16.2 Znaczenie symboli:
Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych
Xn	Substancja szkodliwa
Numer rozpoznawczy zagrożenia
30	Materiał ciekły zapalny (temperatura zapłonu od 23°C do 61°C włącznie),
Znaczenie oznaczeń transportowych
Klasa RID/ADR: 3-III		Materiał ciekły zapalny - mniej niebezpieczny
Numer ONZ: 2842		Nitroetan

Uwaga: Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacja zawarta w powyższej karcie stanowią opis wymogów bezpieczeństwa użytkowania substancji. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do określonych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy użytkownika. Karta charakterystyka nie może być traktowana jako gwarancja właściwości substancji.

* * * * *

Zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 03.07.2002 r. , PN-ISO 11014-1 i Dyrektywą 91/155/EEC

	KARTA CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNEJ SUBSTANCJI	Wydanie: I Data wydania 15.01.03 Strona/stron 7/8
Nazwa:	NITROETAN

Nitroetan

---