Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki
Podstawy Konstrukcji Maszyn 2
Projekt nr 2 - Łożysko Ślizgowe
Wykonał:
Tomasz Siudak
Grupa 5
Temat: Zaprojektować poprzeczne łożysko ślizgowe, pracujące w warunkach tarcia płynnego dla przyjętego stosunku
, kąta opasania
. Technologia wykonania pozwala na uzyskanie wysokości nierówności
i
. Olej przyjąć wg klasyfikacji ISO. Obciążenie, prędkość obrotową oraz średnice czopa należy przyjąć następujące:
,
,
.
Dane |
Obliczenia |
Wynik |
|
1. Obliczenia wstępne Prędkość kątowa jest równa:
Prędkość ślizgowa (obwodowa)
Nacisk średni
2. Dobór materiału
Dobieram materiał panewki stop PbSb14Sn9CuAs do wylewania na taśmy stalowe, dla którego 3. Obliczenia luzu względnego Obliczam luz względny w zależności od prędkości obwodowej dla łożysk metalowych.
3.1 Wyznaczam luz minimalny i maksymalny
3.2 Dobór pasowania
Dla średnicy d = 320mm sprawdzam odchyłki graniczne zalecanych pasowań ( H7/e8
H8/d9
H11/d11
Sprawdzam odchyłki graniczne dla pasowań z poza szeregu zalecanego H11/c11
Na podstawie obliczeń luzów minimalnych i maksymalnych stwierdzam, że najbardziej optymalnym pasowaniem (najbardziej zbliżonym do szacunkowego) będzie H8/d9, w związku z powyższym, takie też pasowanie przyjmuję.
3.3 Zmiana luzu wywołana temperaturą
gdzie:
3.4 Luz względny rzeczywisty
Ponieważ obliczenia mają charakter szacunkowy, pomijam wpływ temperatury na geometrię pasowania a co za tym idzie i luzu względnego (
Zatem:
4. Dobór środka smarnego 4.1 Założenia wstępne
Zakładam wstępnie średnią temperaturę pracy oleju 4.2 Obliczenia liczby Sommerfelda
gdzie:
4.3 Obliczenia przyrostu temperatury oleju w łożysku
Dla
Z wykresu dla obliczonej wcześniej liczby Sommerfelda (
Zatem przyrost temperatury oleju wyniesie:
Przyjmuję, że temp. oleju wpływającego do szczeliny smarnej łożyska Dla tych warunków temp. średnia filmu olejowego wyniesie:
Ponieważ obliczona temp.
Temperatura oleju na wypływie ze szczeliny smarnej wynosi:
Temp. ta jest niższa od wartości dopuszczalnej dla oleju smarnego 5. Wstępny bilans cieplny łożyska 5.1 Współczynnik tarcia płynnego Z wykresu dla obliczonej wcześniej liczby Sommerfelda odczytuje
5.2 Moc tarcia
5.3 Obliczenia powierzchni wymiany ciepła
5.3.1 Powierzchnia wymiany ciepła korpusu
5.3.2 Powierzchnia wymiany ciepła wału
gdzie:
Dla
5.3.3 Całkowita powierzchnia wymiany ciepła
5.4 Sprawdzenie temperatury łożyska (na możliwość przegrzania) W ogólnym przypadku bilans cieplny łożyska jest następujący:
gdzie:
Przy czym człon:
5.4.1 Obliczania współczynnika
gdzie:
Na etapie wstępnego projektowania łożyska z wystarczającą dokładnością można przyjąć 5.4.2 Temperatura łożyska
Przy założeniu, że łożysko będzie chłodzone naturalnie przez przepływające powietrze, w warunkach o temperaturze otoczenia
Temperatura ta, znacznie różni się od wstępnie założonej
6. Obliczenia poprawkowe
Dla 6.1 Liczba Sommerfelda
przy czym należy zaznaczyć że luz względny rzeczywisty ( 6.2 Przyrost temp. oleju
Przyjmuję temp oleju wpływającego do szczeliny smarnej łożyska:
Średnia temp. oleju w szczelinie:
Temperatura oleju na wypływie ze szczeliny:
6.3 Współczynnik tarcia płynnego
6.4 Moc tarcia
6.5 Sprawdzenie temp. łożyska
Ponieważ 7. Sprawdzenie geometrycznego warunku tarcia płynnego 7.1 Luz promieniowy
7.2 Minimalna szczelina smarownicza
Z wykresu dla obliczonego luzu promieniowego (
Ponieważ 7.3 Warunek geometryczny tarcia płynnego
gdzie Ponieważ nie znam dokładnych wymiarów wału, oraz przebiegu obciążenia na jego długości nie mogę obliczyć ugięcia wału oraz stwierdzić czy może dojść do skoszenia czopa w panwi, w związku z tym zakładam, że wał nie odkształci się sprężyście w wyniku działania na niego obciążenia lub ciężaru własnego, oraz że jego oś pozostanie równoległa do osi panwi, wtedy to warunek geometryczny uzyskania tarcia hydrodynamicznego przyjmie postać:
Warunek, zatem jest spełniony Ponadto łożysko będzie samonastawne, a jego panewka będzie podparta na przegubie kulistym, dzięki czemu nawet jeśli wał się odkształci do pewnego stopnia, to nie spowoduje to zmniejszenia szczeliny smarowniczej na tyle, aby mogło nastąpić zatarcie łożyska. 8. Obliczenia strumienia oleju przepływającego przez szczelinę łożyskową 8.1 Strumień oleju przepływającego przez szczelinę w wyniku ruchu obrotowego czopa
Dla obliczonego wcześniej
8.2 Strumień wypływów bocznych oleju
Z wykresu dla
Zatem taka ilość oleju powinna być dostarczona do łożyska jeśli ma ono pracować w obliczeniowych warunkach tarcia płynnego.
Taką ilość oleju może zapewnić poprzez smarowanie za pomocą jednego „luźnego” pierścienia. (Jeden pierścień „luźny” jest w stanie dostarczyć do „górnej” części wału olej w ilości Z polskiej normy dobieram pierścień smarujący luźny o parametrach:
Średnica 9. Obliczenia pozostałych parametrów (na podstawie współczynników odczytanych z wykresów w funkcji liczby Smmerfelda) 9.1 Maksymalne ciśnienie w filmie olejowym
9.2 Kąt określający miejsce maksymalnego ciśnienia
9.3 Kąt określający miejsce minimalnej grubości filmu olejowego
9.4 Kąt określający koniec klina smarnego
10. Obliczenie prędkości granicznej
Minimalna prędkość obrotowa, przy której w łożysku może występować jeszcze tarcie płynne:
Z obliczeń można wywnioskować, że w warunkach nominalnych (przy luzie nominalnym i przy smarowaniu olejem o lepkości
|
|
Literatura:
Osiński Z., Bajon W., Szucki T.: Podstawy Konstrukcji Maszyn, PWN, Warszawa 1986
Orlik Z., Surowiak W., Rutkowski A.: Części maszyn cz. I i II, WSiP, Warszawa 1985
Skoć A., Spałek J.: Podstawy Konstrukcji Maszyn: Tom I, WNT, Warszawa 2006
Skoć A., Spałek J., Markusik S.: Podstawy Konstrukcji Maszyn: Tom II, WNT, Warszawa 2008
Neyman A.: Wykład z Podstaw Konstrukcji Maszyn z ćwiczeniami rachunkowymi: Łożyska Ślizgowe, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 2000
Korewa W., Zygmunt K.: Podstawy Konstrukcji Maszyn - cz. II, WNT, Warszawa 1965
Przykłady obliczeń z Podstaw Konstrukcji Maszyn, pod redakcją Eugeniusza Mazanka, WNT, Warszawa 2005
1