Logopedia wykład 13.10.2009r

Alternatywne i wspomagające metody komunikacji

AAC (ang.) Augmentature and Alternative Communication

Wspomagające i alternatywne sposoby porozumiewania się lub wspomagająca i alternatywna komunikacja

Formy komunikacji alternatywnej

Komunikacja (system wspomagany - symbole Blissa, piktogramy, PIC, POS itp. (wykorzystują symbole)

Komunikacja (system niewspomagany - język migowy, gesty, fonogesty itp. (wykorzystują gesty)

Gest i /lub SYMBOL + MOWA = MAKATON

Makaton został stworzony w latach 70 tych w Wielkiej Brytanii. Autorką metody jest Margonet Walker - terapeutka mowy i języka. Projekt był próbą znalezienia skutecznej metody porozumiewania się dzieci i dorosłych z poważnymi trudnościami w uczeniu się.

CO TO JEST MAKATON?

Program językowy, który może być wykorzystany jako:

- multi - modalny - dostęp do nauczania umiejętności porozumiewania.

- źródło funkcjonalnego słownictwa

CELE METODY:

Podstawowa komunikacja

Wspieranie mowy ( dla jej rozwoju)

Pomoc w rozumieniu

Rozwój umiejętności językowych

Ułatwianie interakcji społecznych

Pomoc w budowaniu relacji

Nauka umiejętności potrzebnych

UŻYTKOWNICY MAKATONU :

DZIECI (dorośli z trudnościami i zaburzeniami komunikacyjnym)

Osoby współdziałające ( rodzice, rodzeństwo, nauczyciela)

Profesjonaliści ( pedagodzy specjalni, logopedzi, psycholodzy, terapeuci)

Dzieci i dorośli z trudnościami w:

Koncentrowaniu uwagi

Rozumieniu mowy

Rozumieniu kolejnych zdarzeń

Rozwoju mowy

Wyrażaniu swoich uczuć, myśli, pragnień

Dzieci i dorośli z zaburzeniami komunikacyjnymi o podłożu:

Niepełnosprawności intelektualnej

Zaburzeń artystycznych

Niepełnosprawności fizycznej

Uszkodzeń sensorycznych

Specyficznych zaburzeń języka (np. afazje)

MAKATON wykorzystuje elementy komunikacji totalnej:

- słuchowe

-migowe (gesty)

-wzrokowe (symbole)

-ustne (mowa)

ISTOTNE CECHY MAKATONU:

Słownictwo podstawowe - rdzeń

Słownictwo dodatkowe

Znaki manualne - gesty

Znaki graficzne - symbole

Mowa

Ilości gestów i symboli odpowiada ilość pojęć tworzących. Słownictow podstawowe i dodatkowe.

Znaki i symbole nie są alternatywami wzajemnie wykluczającymi się.

SŁOWNICTWO PODSTAWOWE

Stanowią podstawowe pojęcia dnia codziennego usystematyzowane w serie poszczególnych poziomów od 1 -8, uzupełnione w fakultatywny poziom.

CECHY SŁOWNICTWA PODSTAWOWEGO:

350 pojęć (450 z poziomem dodatkowym)

Funkcjonalność

Codzienna komunikacja

Wysoka powtarzalność

Zorganizowane w poziomach

CECHY SŁOWNICTWA DODATKOWEGO:

7000 pojęć

Osadzone tematycznie

Rozszerzone słownictwo podstawowe dla poznania indywidualnych potrzeb dzieci i dorosłych. Gesty polskiej wersji Makatonu, pochodzą głównie z Polskiego Języka Migowego.

GESTY MAKATONU:

Odpowiadają pojęciom słownictwa podstawowego/ dodatkowego

Ikoniczne

Łatwe do zapamiętania

GESTY W ZDANIU MOGĄ REPREZENTOWAĆ:

Słowa - klucze

Każde pojęcie

Całe zdania (czasowniki)

SYMBOLE MAKATONU:

Drugi rodzaj znaków to symbole, które stanowią graficzną reprezentację pojęć. Są to proste biało - czarne rysunki liniowe, pomyślnie w taki sposób, aby można było bez większego trudu narysować je odręcznie. Znaki Makatonu nie zastępują mowy, stanowią jedynie jej uzupełnienie, pomagają zobaczyć wypowiadane słowa.

ZALETY POSŁUGIWANIA SIĘ SYMBOLAMI:

Zwiększają rozumienie

Dostarczają kolejnego środka wyrazu

Motywują

Utrzymują zainteresowanie osoby

Mogą być wykorzystywane samodzielnie

KRYTERIA TWORZENIA SYMBOLI:

Piktograficzne (obrazkowe) - zrozumiałe

Nieskomplikowane (można narysować ręcznie)

Odzwierciedlają tematy języka (dziedziny przedmiotów)

WYKORZYSTYWANIE SYMBOLI:

Etykietowanie przedmiotów, miejsc

Wskazywanie kolejności czynności w planach dnia, harmonogramach pracy

Oznaczanie pozycji w przepisach, menu, listach zakupów

Tworzenie tablic i książek komunikacyjnych

Zanim zapadnie decyzja o wyborze konkretnego znaku, należy przygotować we współpracy z rodziną i profesjonalistami, mającymi kontakt z dzieckiem, diagnozę komunikacyjną. Dzięki niej można określić INDYWIDUALNY PROFIL DZIECKA.

Naukę Makatonu można rozpocząć w każdym momencie, zawsze jednak zaczynają od rzeczy dla dziecka najistotniejszych.

POMOCE WIZUALNE MAKATONU:

Osobiste karty z gestami

Naszyjnik lub bransoletka

Słownik gestów

Harmonogram dnia

Tablica tematyczna

Karty z komendami tak/nie

Kamizelka

Minihormonogramy

Kalendarze

Plansze przypominające

Ćwiczenia 20-10-2009

Klasyfikacja zaburzeń mowy

Termin zaburzenia mowy używa się dla określenia wszelkich patologicznych zjawisk występujących w procesie nadawania i odbioru mowy począwszy od prostych wad artykulacyjnych (wad wymowy), aż do całkowitej niemożności mówienia i rozumienia.

• Nieprawidłowości te mogą być spowodowane czynnikami:

- egzogennymi (zewnętrznymi)

- endogennymi (wewnętrznymi)

- bądź oboma rodzajami

Wynikiem zob na zakłócenie najważniejsze ogniwa mowy tj. wypowiedzenie

Zakłócenia mogą dotyczyć:

• Całości wypowiedzi

• Części składowej wypowiedzi :

• Treści

• Formy językowe

• Substancji fonicznej ( w płaszczyźnie suprasegmentalnej (melodia, akcent, rytm)

• Substancji fonicznej w płaszczyźnie segmentalnej (fonemy, głoski)

Wada wymowy:

Termin stosowany do określania wadliwych realizacji fonemów, odbiegających od ustalonej przez tradycję normy.

Ch. Van Riper termin zaburzenia artykulacji, które wywierają wpływ na zniekształcenie wypowiedzi, wynikające ze zmniejszonej wyrazistości mówienia.

WYRÓŻNIA SIĘ 3 RODZAJE WADLIWEJ ARTYKULACJI GŁOSEK:

• Opuszczanie dźwięku sprawiającego trudności w wymowie

• Zastępowanie dźwięku przez inny, realizowany prawidłowo lub przez dźwięk zniekształcony

• Deformacja dźwięków

Wada wymowy dotycząca zaburzenia dźwięków strony wypowiedzi przejawiających się:

• Zastępowaniem (substytucja paralalie)

• Zniekształcenie głosek (fonemów)

• Opuszczaniem (elizja)

• O wyodrębnieniami terminu wady wymowy nie decyduje czynnik etiologiczny lecz czynnik symptomatologiczny

Klasyfikacja zaburzeń mowy

Zaburzenia mowy mogą być rozpatrywane z dwóch punktów widzenia:

- etiologii

- symptomatologii

KLASYFIKACJA WG. I. STYCZEK, KTÓRA WYRÓZNIA POCHODZENIE:

• Egzogenne ( zewnątrzpochodne - środowiskowe, wywołane przez czynniki społeczne)

• Endogenne (wewnątrzpochodne - o złożonej często patogenezie i trudnych do ustalenia patomechanizmach)

W kategoriach przyczyn endogennych wyróżnia:

- nieprawidłowa budowa narządów mowy lub obniżenie słyszalności powoduje dysglosję, polegającą na zniekształceniu dźwięków mowy lub niemożności ich wytwarzania

- uszkodzenie ośrodków i dróg unerwiających narządy mowne powoduje dysartrię, polegającą na zniekształceniu dźwięków lub niemożności ich wytwarzania

- opóźnienie funkcji pewnych struktur mózgowych, które może powodować trudności w opanowaniu język, opóźnianie jego powstawaniu (dyslalia/alalia)

- uszkodzenie pewnych struktur mózgowych doprowadza do częściowej lub całkowitej utraty mowy będące przyczyną afazji

- nerwice, będące przyczyną jąkania (logoneuroza) mutyzmu, afonii i innych zaburzeń o podłożu nerwicowym np. bradylalia, tychlalia, kiksy

- upośledzenie umysłowe, zaburzenia mowy zwane oligofazją, choroby psychiczne, zaburzenia mowy zwane schizofazją

ROZWÓJ MOWY DZIECKA

Mowa nie jest umiejętnością wrodzoną. Dziecko przyswaja ją przede wszystkim od matki, przez naśladownictwo (od najbliższego otoczenia). Powtarzanie słowa, nazwy przedmiotów, które znajdują się w otoczeniu dziecka (kiedy usłyszy daną nazwę - potrafi sobie wyobrazić przedmiot [( rozumie znacznie wyrazu, później potrafi go nazwać)]. Wykształca się umiejętność różnicowania napięcia mięśniowego, właściwego wytwarzanym głoskom.

Kinestezja - uczucie ułożenia narządów mownych. W odpowiednich strukturach mózgowych powstają stereotypy czuciowo - ruchowe (potencjalne możliwości wykonywania odpowiednich ruchów mownych) mogą być one realizowane pod kontrolą słuchu mownego, który uformował się przez ślady posłyszeń wyrazów. Po pewnym czasie utrwalają się skojarzenia czuciowo -ruchowo - słuchowe - Asocjacje między czuciem napięcia mięśniowego narządów mownych przy artykulacji głosek, a posłyszeniami wytwarzanych dźwięków.

• Najważniejsze znaczenie w procesie przyswajania mowy ma słuch.

• Rozwój mowy trwa kilka lat, w jego przebiegu są pewne okresy, gdzie u prawidłowo rozwijającego dziecka można je określić:

Od urodzenia do 1 roku życia - OKRES MELODII

Od 1 do 2 roku życia - OKRES WYRAZU

Od 2 do 3 roku życia - OKRES ZDANIA

Od 3 do 7 roku życia - OKRES SWOISTEJ MOWY DZIECIĘCEJ

OKRES MELODII (O-1r.ż.)

Natychmiast po urodzeniu dziecko wydaje krzyk spowodowany pierwszym oddechem. Krzykiem i płaczem reaguje na wrażenie dla niego przykre (ból, zimno, głód), później komunikuje swoje niezadowolenie. W krzyku dziecka są zbliżone do a, o , u.

• W 2 lub 3 miesiącu niemowlę zaczyna głużyć (wytwarza dźwięki, przypadkowo, gardłowe, tylnojęzyczne, pojedyncze lub w połączeniu z samogłoską). Głużą również dzieci głuche (około 18 m, dzieci głuche przestają głużyć)

• Głużenie przekształca się w gaworzenie ok. 6 miesiąca (dziecko powtarza dźwięki wydawane przez nie przypadkowo lub usłyszane od otoczenia). Wymawia prawie wszystkie samogłoski i dużo spółgłosek tj. p, b, t, d, k, g, m, l, u, r - języczkowe, n tylnojęzykowe oraz mlaski, dźwięki wydawane na wydechu. Samogłoski wymawiane długo (przeciągle) lub krótko na wdechu lub na wydechu. Sylaby wypowiedzi mechaniczne nie mają znaczenia.

• Dziecko zaczyna reagować na mowę ok. 7-8 miesiąca. Na początku główną rolę odgrywa melodia, nie jest rozumienie znaczenie wyrazu. Na ton ostry dziecko reaguje płaczem, gdy przemawia się do niego pieszczotliwie uśmiecha się.

• W czwartym kwartale (9-10 m) rozwija się rozumienie, ono wyprzedza mowę samodzielną. Jest w stanie zidentyfikować kilka wyrazów (kojarzyć posłyszane nazwy z odpowiednimi przedmiotami). Rozumie swoje imię, proste polecenie.

• W następnych miesiącach (10-18) rozumie znacznie więcej niż potrafi powiedzieć.

• Pod koniec 1 roku (12) zaczyna wymawiać pierwsze wyrazy: mama, jak, da, na

OKRES WYRAZU (1 r. - 2 r. ż)

• W pierwszych wyrazach występuje przede wszystkim samogłoska a, u, i spółgłoski: d, n ,m, t, b, ś, ć. Wyrazy tj. mama, tata, da, na, baba, sisi, lala. Wyraz tata może oznaczać każdego mężczyznę (pierwsze wyrazy nie są kojarzone) a hau- hau każde zwierzę. Dziecko powtarza za dorosłymi proste wyrazy. Powtarzane wyrazy są imitacją posłyszanych dźwięków, a nie świadomym ich używaniem- echolalia.

• Między okresem gaworzenia, a okresem mowy artykułowanej nie ma ścisłego powiązania, gdyż gaworząc dziecko wymawia stosunkowo dobrze dużą liczbę głosek, a w dalszym okresie mowy te głoski bywają źle wymawiane lub w ogóle opuszczone.

• Nabycie umiejętności wytwarzania wszystkich głosek trwa parę lat. Pierwsze głoski, które się pojawiają to a ( ma najlepszy kanał ustny). Spółgłoski p, t czyli zwarte. Stopniowo wypowiada inne samogłoski (u , i), dopiero na końcu pojawiają się głoski dźwięczne i bezdźwięczne, ustne i nosowe, o różnym miejscu artykulacji, różnym stopniu zbliżenia narządów mownych. Rozwija się zdolność różnicowania dźwięków mowy słuchem - SŁUCH FONEMATYCZNY

• W wieku 14-15 miesięcy dziecko wypowiada więcej pojedynczych wyrazów. Związane to jest z rozwojem jego uwagi, spostrzegawczości, pamięci, czyli z rozwojem umysłowym oraz fizycznym. Wielu autorów podkreśla współzależność między rozwojem ruchowym dziecka (chwytanie, siadanie, chodzenie), a rozwojem mowy. Wcześniej są początki mowy u dziewczynek.

• Początkowo każde słowo kojarzy się ściśle z konkretnym przedmiotem (,,lalka'' dla oznaczenia innej lalki niż ta, która dziecko dotychczas znało, może być niezrozumiany przez dziecko). Nowe zastosowanie danego wyrazu dla oznaczenia innego przedmiotu wymaga wytworzenia się pojęcia

• Większość dzieci 1,5 rocznych - spełnia proste polecenia, - są u nich początki mowy spontanicznej, - wyrazy zastępuje gesty. - wyraz pełni funkcję całej wypowiedzi - używa słów dla oznaczenia przedmiotu, który jest nieobecny.

• Przy końcu 2 roku życia próbuje wypowiadać swoje doznania.

• Z końcem tego okresu:

- słownik dziecka zawiera kilkadziesiąt wyrazów

-większość to rzeczowniki

- używają je w mianowniku

- są to nazwy przedmiotów z najbliższego otoczenia

- wyrazy wypowiadane są zniekształcone pod względem brzmieniowym

-dziecko słyszy całe wyrazy i zdania nie poszczególne głoski, nie może zapamiętać całego brzmienia wyrazu, odtwarza tylko ogólny zarys, czasem jedna sylabę ( akcentowana, łatwa do zapamiętania, która często powtarza) dlatego:

* kolejność sylab bywa poprzestawiana

* bądź poszczególne głoski ulegają różnym modyfikacjom

*głoski zastępuje innymi

*grupy spółgłoskowe są uproszczone

*prawie wszystkie spółgłoski są palatizowane (wznoszą środkową, część języka)

*mają trudności w artykułowaniu spółgłosek niepalatalnych (bez wzniesienia języka)

OKRES ZDANIA (Irena Styczek, „Logopedia”)

• Dziecko zaczyna rozumieć rozmowę rodziców dotyczącą członków rodziny, przedmiotów interesujących je lub aktualnych wydarzeń.

• Pierwsze zdania są dwuwyrazowe, wyłącznie twierdzące

• Szybko pojawiają się zdania pytające, rozkazujące

• Najczęściej używane są rzeczowniki (pokarmy, napoje, zwierzęta, części ciała, ubrania) w otoczeniu dziecka)

• Czasowniki oznaczające czynności fizjologiczne, ruch, pozycje, używane w bezokoliczniku, wkrótce w czasie teraźniejszym, przeszłym, przyszłym w formie str. czynnej, biernej i zwrotnej - nie zawsze poprawnie

• Użycie przypadków często jest niewłaściwe

• Dzieci 2 -letnie używają kilkunastu przymiotników, zaczynają posługiwać się spójnikami, zastępują głoski, które są dla nich trudne łatwiejszymi

• Mowa staje się zrozumiała

• W 2-3 roku przyswaja sobie dziecko najwięcej nowych słów, okres ten jest przełomowy w rozwoju mowy (przyswaja sobie podstawy systemu leksykalnego, fonetycznego, morfologicznego języka, jakim mówi jego otoczenia)

• Później lepiej odtwarza brzmienia wyrazów, zwiększa zasób słownictwa, umiejętność stosowania odpowiednich form gramatycznych

OKRES SWOISTEJ MOWY DZIECIĘCEJ (Irena Styczek, „Logopedia”)

• Dziecko 3-letnie potrafi się porozumieć z otoczeniem, mowa w pewnym stopniu ukształtowana, ale nie jest pozbawiona błędów, jej rozwój odbywa się w dalszym ciągu samogłoski o, e mogą być zastępowane przez a, spółgłoski ś, ź, ć zastępowane przez s, z, c. Głoski być zastępowane ( trudniejsze-łatwiejszymi) lub mylone.

psona - pszczoła

pnaś - plaszcz

wonek - dzwonek

• W mowie dzieci czteroletnich występują te same zniekształcenia, ale w mniejszym stopniu. Artykulacja sprawiająca trudności może być:

- w ogóle nie wymawiana, sąsiednia głoska może być wzdłużona

- zastępowanie łatwiejszymi (sybstytuty)

- mylone z innymi, jeśli wzorce motoryczno-słuchowe nie są dostatecznie utrwalone

• U tego dziecka może wystąpić parę zjawisk jednocześnie. W tym okresie dzieci tworzą neologizmy językowe (formy nie używane przez dorosłych, nie jest to wynikiem naśladownictwa) tylko nieudolne naśladownictwo mowy otoczenia, nie twórczość dziecka (nie celowa). Te wyrazy są czasem wspólne większej liczbie dzieci, często tylko jednemu dziecku.

• Rozwój mowy u dzieci różnie przebiega, u jednych szybciej (mówią wtedy wcześniej) u innych wolniej (późniejszy początek mowy i wolniejsze przyswajanie wymowy niektórych głosek). Może być różna kolejność pojawiania się tych głosek. Stopień rozwoju mowy zależy od różnych czynników:

- wpływ środowiska

- zdolności pedagogiczne rodziców

- psychofizyczny rozwój dziecka

• Pierwsze wyrazy pojawiają się pod koniec 1 roku życia, ale nie jest to reguła tak jak wczesny rozwój mowy u dziewczynek niż u chłopców

• 2-letnie dziecko niemówiące może być normalne mieć prawidłowy rozwój umysłowy i dogania ono rówieśników

• 7-letnie dziecko powinno wymawiać wszystkie głoski prawidłowo, ale może ten okres się przedłużyć wtedy ten rozwój jest nieco opóźniony (nie potrafi wymawiać r, sz, cz, rz rzadko k, g lub spółgłosek dźwięcznych)

• Około 5 roku życia zdrowo rozwijające się dziecko opanowuje technikę móweia i wymawia poprawnie wszystkie głoski <opinia T. Bartnikowskiej> i uważa, że 37 % dzieci 5/6 letnich i 20% 6/7 letnich nie wymawia głosek.

OKRES PRENATALNY ( od poczęcia do 1 r.ż.)

1. Rozwój języka i mowy dziecka zaczyna się od poczęcia

2. Rozwój dziecka po urodzeniu jest ciągły, ale przebiega skokami

3. Każda sprawność zależy od dojrzałości i gotowości u nerwowego do jej nauczania się (pojawienie się funkcji przed dojrzałością jest niemożliwe)

4. Każde dziecko w tej samej kolejności przechodzi przez te etapy, ale w różnym tempie ( różnym wieku)

• Rozwój układu nerwowego widoczny jest w 13 dniu ciąży

• W 4 miesiącu płód reaguje na sen, czuwanie matki

• W mózgu kształtują się ośrodki mowy, których stronność uwarunkowana jest genetycznie

WPŁYW NA LATERALIZACJĘ OŚRODKÓW MOWY:

• Dieta matki

• Przyjmowanie przez matkę leków to zmienia stan hormonalny jej organizmu

- od 6 tygodnia ciąży rozwija się układ nerwowy

- od 12 tygodnia obserwuje się u płodu otwieranie i zamykanie ust, reakcje na dotyk, praca mięśni oddechowych i fonacyjnych (pod wpływem dotknięcia warga górna unosi się do góry - początek odruchu wargowego)

- od 17 tygodnia ćwiczy ruchy ssące, uwypukla i wysuwa wargi ku przodowi, ssie własny palec w 29 tygodniu opanowuje to

- w 3 miesiącu życia pł. funkcje oddechowe i fonacyjne się ukształtowują. Struny głosowe są ukształtowane, ćwiczy ruchy potrzebne przy oddychaniu, mówieniu połykają i wypierając wody płodowe

- wcześniaki urodzone w 23 tyg. ciąży potrafią oddychać

- wczesny okres życia pł. - kształtują się odruchy z głównych punktów twarzy to jest istotne dla rozwoju mowy

- od 7 tyg. ciąży - rozwój zmysłów

27-10-2009

KLASYFIKACJA ZABURZEŃ MOWY WG. L.KACZMARKA OBJAWOWA (SYMPTOMATOLOGICZNA)

Punktem wyjścia do ustalenia rodzaju zaburzeń jest wypowiedź a ściśle mówiąc 3 części składowe:

- treść

- forma językowa

- substancja foniczna (realizowana w płaszczyźnie suprosegmentalnej (melodia akcent, rytm)

- oraz w płaszczyźnie segmentalnej (fonemy, głoski)

W następstwie tego można wyróżnić:

• Zniekształcenie treści, obejmują:

• Zaburzenia procesu uogólniania i abstrakcji,

• Brak logiki w budowanych tekstach,

• Zaburzenia ukierunkowania w myśleniu

Mogą być spowodowane np.:

• Chorobami psychicznymi,

• Epilepsją

• Chorobami naczyniowymi mózgu.

Wiążą się z nieprawidłowościami w funkcjonowaniu języka oraz zniekształceniami substancji graficznej (patografia)

• Zniekształcenia formy językowej obejmują:

• Pierwotny brak mówienia i rozumienia (niemota)

• Czasem utratę obu tych zdolności przy nabytych uszkodzeniach mózgu (afazja dysfazja)

• Niedokształcenie mowy (alalia)

• Agramatyzm i przejęzyczenia

Zniekształcenia substancji fonicznej w płaszczyźnie suprasegmentalnej, np.:

• Jąkanie

• Tachylalia (bardzo szybie tempo mówienia, powodujące opuszczanie powtarzanej sylaby lub słów)

• Bradylalia (zbyt wolne tempo mówienia)

• Giełkot (mowa bezwładna, czyli mówienie „bez ładu i składu”)

• Zaburzenia głosu: afonia (brak lub niedostateczne powstanie głosu), dysfonia, fonastenia (zaburzenia czynnościowe głosu będące najczęściej wynikiem wadliwej emisji głosu lub zmianami w mięśniach krtani), głos i wymowa bezkrtaniowców

• Rynolalia (głoski nosowe wymawiane są jak ustne, lub ustne jak nosowe)

• Utrat lub zaburzenia zdolności postrzegania i odtwarzania układów rytmicznych.

Zniekształcenia substancji fonicznej w płaszczyźnie segmentalnej (fonemy, głoski) powodujące różne wady artykulacyjne (wady wymowy):

1. Dyslalia i jej rodzaje:

• Dyslalia audiogenna (sensoryczna)

• Dyslalia mechaniczna (dysglosja)

• Dyslalia funkcjonalna (środowiskowa)

• Dyslalia centralna (anartria, dysartia)

• Dyslalia sprzężona

Odmianami Dyslalia są:

• Dyslalia właściwa - polegająca na deformacji głosek (w piśmie - kakografia właściwa)

• Paralalia - polegająca na zastępowaniu jednej głoski przez drugą (w piśmie - paragrafia, w czytaniu - paraleksja) np. jower - rower, safa - szafa

• Mogilalia - polegająca na opuszczaniu głosek (w piśmie - mogigrafia, w czytaniu - mogileksja) muka - mucha

• Dysortofonia - błędy wymowy (w piśmie - dysortografia)

Zniekształcenia substancji fonicznej w płaszczyźnie suprasegmentalnej (melodia, akcent, rytm) i segmentalnej (fonemy, głoski)

• Palatolalia (Dyslalia z poszumem nosowym)

• Mutyzm (Zamilknięcie na skutek zaburzeń psychicznych - mutyzm całkowity, wybiórczy)

• Hotentotyzm (bełkot uniemożliwiający odbiór).

Opóźniony rozwój mowy

Opóźniony rozwój mowy może być sygnalizowany przez:

• Późniejsze pojawienie się gaworzenia

• Późniejsze pojawienie się pierwszych słów

• Ubogi zasób słownictwa biernego i czynnego

• Opóźnienie w zakresie gramatycznej budowy zdań

• Opóźnienie artykulacji głosek

Podział dychotomiczny przyczyn opóźnionego rozwoju mowy:

• Oddziaływania wychowawcze środowiska, np. słabe zainteresowanie dzieckiem i jego potrzebami

• Pozbawienie kontaktu z matką

Nadmiar wzorców językowych, których dziecko nie jest w stanie opanować

Przyczyny wewnętrzne (endogenne):

• Zaburzenia słuchu, które izolują dziecko od mówiącego otoczeni,

• Upośledzenie umysłowe, które ten rozwój ogranicza lub całkowicie wyklucza

• Organiczne uszkodzenie OUN,

• Zaburzenia metabolizmu (fenyloketonuria, histydynemia - wadliwa przemiana materii wywiera blokujące działanie na rozwój komórek nerwowych istotnych dla rozwoju mowy)

• Padaczka - napady powodują okresowe przerwanie czynności komórek układu nerwowego a niedotlenianie mózgu niszczy OUN.

• Wady narządów głosowo - artykulacyjnych - rozczep wargi i podniebienia, wady budowy krtani.

Niekorzystnymi następstwami opóźnionego rozwoju mowy mogą być:

• Brak odpowiedniej do potrzeb dziecka stymulacji ogólnej jego rozwoju, co wtórnie prowadzić może do upośledzenia umysłowego,

• Zaburzenia w zachowaniu

• Jąkanie

Podejrzenie zespołu opóźnionego rozwoju mowy wymaga przeprowadzenia badań:

• Słuchu

• Poziomu rozwoju umysłowego skalą bezsłowną

• Stanu aparatu głosowo - artykulacyjnego

• Rozumienia

Wady wymowy zaliczane do dyslalii:

• Sygmatyzm (łac. sygmatimus), czyli nieprawidłową realizację głosek detalizowanych (ś,ź,ć,dź,s,z,c,dz,sz,ż,cz,dż);

• Rotacyzm (łac. rhotacimus), czyli nieprawidłową realizację głoski r;

• Kappacyzm (łac.kappacimus), czyli nieprawidłową realizację głoski k;

• Gammacyzm (łac.gammacimus), czyli nieprawidłową realizację głoski g;

• Lambdacyzm (łac.lambdacimus), nieprawidłową realizację głoski l;

• Betacyzm (łac. betacimus), nieprawidłową realizację głoski b;

• Mowę bezdźwięczną - wymienianie głosek dźwięcznych jak ich bezdźwięczne odpowiedniki (np. g-k)

• Inne odchylenia od normalnej artykulacji

Z dyslalii wyodrębniły się oddzielnie jednostki

• Rynolalia (łac. Rhinolalia; syn. nosowanie)

• Dyzartria (łac. dysartrhia)

Formy realizacji dźwięków w dyslalii

• Elizja (mogilalia) brak realizacji jakiegoś fonemu w postaci osobnego segmentu (głoski)

• Pełna (brak realizacji jakiegoś fonemu zauważany jest we wszystkich pozycjach w nagłosie, śródgłosie, i wygłosie)

• Ograniczona (dotyczy tylko niektórych pozycji).

• Częściowa (zmianie ulega sąsiedni segment wokaliczny lub w miejsce fonemu pojawia się segment bezszmerowy).

Substytucja (paralalia)

• Ma miejsce wówczas, gdy realizacja jakiegoś fonemu mieści się w polu realizacji innego fonemu;

• Jeśli dwa fonemy systemu ogólnego mają w wymowie osoby tę samą realizację

Deformacja (Dyslalia właściwa)

• Zachodzi wówczas, gdy realizacja jakiegoś fonemu wykracza poza właściwe pole realizacji tego fonemu

• A zarazem nie mieści się w polu realizacji innych fonemów

ŚRODOWISKO WYCHOWAWCZE I KSZTAŁTOWANIE MOWY DZIECKA

10-11-2009r.

Dyslalia (z gec. dys - zaburzenie; lalia - mowa) określa:

• to zaburzenia realizacji fonemów o ściśle określonej etiologii (tj. pochodzenia obwodowego)

• zaburzenia te mogą przejawiać się zniekształceniem (deformacją) dźwięków mowy, ich zastępowaniem (substytucją) bądź opuszczeniem (elizją), co powoduje że w efekcie brzmienie odbiega od ogólnie przyjętej normy wymawianiowej.

Rodzaje dyslalii:

1. Dyslalia anatomiczna ruchowa (nazywana też dysglosją) spowodowana jest wadami budowy aparatu artykulacyjnego

2. Dyslalia funkcjonalna - spowodowana jest nieprawidłowymi ruchami z powodu nieprawidłowego przebiegu czynności fizjologicznych, w obrębie obwodowego narządu mowy (żucia, połykania, oddychania)

3. Dyslalia autonomiczna słuchowa - spowodowana jest wadą budowy lub uszkodzeniem narządu słuchu, w efekcie niewielkim niedosłuchem lub większym - skompensowanym.

Podział dyslalii według kategorii objawowej:

Dyslalia głoskowa:

• badany nie potrafi wypowiedzieć prawidłowo niektórych głosek, substytucje więc i opusza głoski

Dyslalia sylabowa:

• badany opuszcza lub wstawia sylaby (np. babusia - Busia, lokomotywa - komotywa)

Dyslalia wyrazowa:

• badany nie wymawia poprawnie określonego wyrazu pomimo prawidłowego wymawiania wszystkich głosek w tym wyrazie

Dyslalia zdaniowa

• badany nie potrafi ze znanych mu wyrazów zbudować zdania, jest to brak umiejętności budowania wypowiedzi słownej

Klasyfikacja zaproponowana przez L.Kaczmarka, wyróżnia 3 rodzaje dyslalii:

1. Dyslalia jednoraka - kiedy tylko jeden fonem jest realizowany odmiennie. Dyslalia jednoraka może być:

1. Prosta - zniekształcenie tylko jednej cechy dystynktywnej fonemu (np. dźwięczności czy miejsca artykulacji, lub też jest realizowana cecha, której on nie posiada s - sz)

2. Złożona - jednoczesne zniekształcenie kilku cech dystynktywnych fonemu, np. miejsca artykulacji, miękkości i dźwięczności

2. Dyslalia wieloraka - wadliwa realizacja fonemów w obrębie dwu i więcej stref artykulacyjnych, kiedy kilka lub kilkanaście fonemów realizowanych jest niezgodnie z normą

1. Prosta - wadliwa realizacja fonemów w obrębie jednej strefy artykulacyjnej, zniekształceniu ulega jedna cecha dystynktywna fonemów (np. dźwięczność w obrębie zamieniania g na k)

2. Złożona - jednoczesne zniekształcenie kilku cech dystynktywnych (np. g zmieniane na t czyli brak realizacji dźwięczności i zmiana miejsca artykulacji.)

3. Dyslalia całkowita - (syn. alalia motoryczna, bełkot, słuchoniemota, słuchoniemota ruchowa) - wadliwa wymowa w obrębie kilku sfer artykulacyjnych; wypowiedź realizowana jest za pomocą elementów prozodycznych - rytmu, melodii, akcentu, bełkot obejmuje około 70% systemu fonetycznego

Klasyfikacja

Masaż logopedyczny

Stosuje się u osób których:

• Sprawność ruchowa aparatu artykulacyjnego jest obniżona i występują nieprawidłowości w zakresie anatomicznych warunków jamy ustnej

• Napięcie warg, języka, żuchw jest nieprawidłowe np. słaby mięsień okrężny warg, skrócone wędzidełko pod języczkowe, mała ruchliwość języka,

• Masażowi powinny zostać poddane np. dzieci z zespołem Downa, mózgowym porażeniem

• Masaż powinien być stosowany w przypadku rozczepienia warg podniebienia lub po operacjach twarzy, a także w porażeniu nerwu twarzowego

Masaż logopedyczny jest ważny dla niemowląt z:

• Zaburzonymi funkcjami ssania i połykania

• Ma duże znaczenie dla prawidłowego oddychania, domykania ust, zmniejszenie wrażliwości błon śluzowych dziecka oraz poprawiania sprawności motorycznej i artykulacji

• Można wykorzystać go do nauki prawidłowego jedzenia - stopniowego pochodzenia z pokarmów płynnych i papkowatych na stałe, co wiąże się z lepszym żuciem i połykaniem

Masaż składa się z :

• Ćwiczeń biernych

• Ćwiczeń wspomagających

• Ćwiczeń czynnych

Ćwiczenia bierne mogą być wykonywane niezależnie od woli i udziału dziecka. Często czynność masowania łączy się z bodźcem słuchowym. Wykorzystuje się wtedy różną postać głużenia i gaworzenia.

W przypadku ćwiczeń wspomaganych dąży się do łączenia masażu z ruchem wykonanym przez dziecko w sposób świadomy.

W przypadku ćwiczeń czynnych, podstawa będzie zapewnienie samej możliwości danego ruchu.

Masaż logopedyczny polega na masowaniu wszystkich dostępnych części aparatu artykulacyjnego

• Policzków

• Żuchwy

• Okolic przełyku

• Warg (w tym strony wewnętrznych)

• Języka

• Dziąseł

• Podniebienia miękkiego i twardego

W masażu bardzo istotna jest kolejność:

• Zaczynamy od miejsc oddalonych od jamy ustnej - czoło, broda

• Stopniowo zbliżając się do warg

Pomocą, jest przedmiot, do których dziecko powinno być przyzwyczajające:

• Smoczki (bez otworków) nałożone na butelki wypełnione płynem (ciepłym, zimnym)

• Miękka szczoteczka do zębów

• Łyżeczka (plastikowa, metalowa)

• Lizak (najlepiej podłużny)

• Kawałek jabłka

• Skórka chleba

• Sterylna gaza do owinięcia palca lub chirurgiczna rękawica jednorazowa

Ćwiczenia bierne

Masaż zaczynamy od

• Czoła, w ten sposób, że końce palców przemieszcza się na boki od środka czoła ruchami okrężnymi, masujemy coraz dalej na zewnątrz w kierunku skroni, okrążając oczy, schodząc wzdłuż policzków

• Następnie policzki masujemy pod oczami ruchami okrężnymi w kierunku skroni aż do stawów żuchwowych, kciukiem podtrzymujemy brodę, tak aby zęby (dziąsła) górne i dobre były złączone, a wargi zwierały się pozostałymi palcami masujemy (początkowo delikatnie, a potem stopniowo zwiększając siłę nacisku i szybkość wykonywania ruchów). Lekko obsypujemy i oklepujemy masowaną okolice i ponownie przechodzimy do masowania, a na końcu do głaskania.

• Wewnętrzną stronę policzków, warg, dziąseł i podniebienia masuję się ruchami okrężnymi w kierunku poziomym i pionowym.

• Masujemy pod nosem w kierunku stawów żuchwowych, a na końcu je uciskając lekko - masujemy brodę ruchami okrężnymi w kierunku stawów żuchwowych.

• Kości żuchwy rozciągamy w kierunku uszu

- wykonujemy łezki od kącika oka spadające w kierunku brody

- wargi masujemy podpierając brodę kciukiem, palce wskazujące ściągają i rozciągają wargi

- obszczypujemy wargi układając je do cmokania

- masaż zewnętrzny kończyny masażem płatków uszu, od góry ku dołowi ruchami okrężnymi

Masaż wewnątrz jamy ustnej

• Wewnętrzną stronę policzków, warg, dziąseł i podniebienia masuje się ruchami okrężnymi w kierunku poziomym i pionowym

Masaż języka

• Masaż rozpoczynamy od apelu języka. Przesuwamy palcem ruchami kolistymi w kierunku jego nasady. Najpierw po prawej stronie języka później po lewej.

• Masujemy brzegi języka, zahaczając o powierzchnię dolną. Rozpoczynamy o powierzchnię dolną. Rozpoczynamy jak poprzednio, od czubka języka kierujemy się do nasady języka. Palcem wskazującym gładzimy naprzemiennie krawędzie języka, lekko uciskają.

• Następnie wykonujemy masaż czubka języka. Chwytamy go delikatnie w palce (przez gazę, aby język się nie wyślizną) i masujemy ruchem rozgniatającym. Do tykamy go energicznie, krótkim ruchem pulsującym, aby sprowokować odruch cofania się. Język przesuwamy w płaszczyźnie pionowej i poziomej.

Masaż podniebienia

• Podniebie twarde i miękkie masujemy w kierunku: od przodu ku dołowi

• Podniebie twarde gładzimy, masujemy ruchami okrężnymi, natomiast podniebienie miękkie uciskamy powodując jego podnoszenie i opadanie.

• Podniebienie masujemy najpierw po jednej a potem po drugiej stronie od linii środkowej.

• Stosujemy takie rodzaje ruchów: okrężne, gładzące, lekkie uciski, wibracja.

Masaż dziąseł

• Wykonujemy jako ostatni przed posiłkiem, gdyż pobudza on odruch życia.

• Dziąsła górne masujemy w kierunku od dołu od góry, Natomiast dziąsła dolne - od góry ku dołowi.

MASAŻ WSPOMAGANY

Masaż warg

• Zachęcamy dziecko, aby w czasie masażu przy rozciąganiu warg naśladował mlaskanie a przy ściągniętych - cmokanie.

• Przed lustrem ćwiczymy dokładną artykulacją samogłosek w różnych zestawach: „ao”, „ea”, „eo”, „ae”, „ ou” itp. Każdy zestaw można odpowiednio nazwać np. głosem karetki, pogotowia, pociągu. Celem tych ćwiczeń jest usprawnienie mięśnia okrężnego ust, a nie nauczenie wymowy głoski i dlatego te ruchy warg powinny być maksymalne a więc nienaturalnie izolowane, obszerne i dokładne.

• Dziecko pije z imbryczku, przy czym zwracamy uwagę, by dziecko wargami „oplatało” dzióbek.

• Zachęcamy dziecko, by mocno zwierając wargi próbowało robić baloniki z policzków lub przynajmniej wydychało powietrze „dzióbkiem”. W przypadku wystąpienia kłopotów pomagamy dziecku zaciskając palcami skrzydełka nosa.

• Pomagamy przy zakładaniu warg na siebie; górnej na dolna i odwrotnie.

Ćwiczenia języka

• Wywijanie czubka języka na wargę górną palcem lub łyżeczką

• Przesuwanie języka pomiędzy kącikami ust (można położyć np. dżem lub miód, w kącikach warg, co będzie prowokowało i zachęcało dziecko do poruszania językiem)

• Masaż języka na zewnątrz jamy ustnej, zachęcają do samodzielnego wykonywania ruchu

• Wyklejanie na podniebienie mleko w proszku lub czekoladę i zachęcamy dziecko do zlizywania czubkiem języka uniesionym do góry.

ĆWICZENIA CZYNNE

Żuchwa

Po kilku ruchach pionowych wspomaganych (prawą ręką ujmujemy żuchwę i odbiegamy ku dołowi oraz unosimy ku górze, zęby zwierają się) podajemy wzór do ćwiczeń

• Żuchwę opuszczamy i unosimy ku górze

• Wykonujemy ruchy poziome, jak podczas żucia, z wargami

• Ruchy do przodu i do tyłu (wysuwanie i cofanie żuchwy)

• Chwytamy dolnymi zębami górną wargą

Wargi wzory do ćwiczeń:

• Nadymanie policzków

• Nadymanie policzków z uwolnieniem nagromadzonego w jamie ustnej powietrza

• Zaokrąglanie i spłaszczanie (rozciąganie warg przy zwartych szczękach)

• Cmokanie przy dowolnym układzie warg

• Wymawianie spółgłosek ustnych z przesadną artykulacji

• Ściąganie ust, jak przy „u”, a następnie spłaszczenie kącików ust jak przy samogłosce „i”

• Otwieranie i zamykanie ust

• Zamknięcie ust i przesuwanie ich w lewą a potem w prawą stronę

• Utrzymanie między ustami, np. ołówka

• Wprawianie ust w drganie (np. parskanie)

• Ssanie dolnej, a potem górnej wargi

• Nabieranie powietrza najpierw w górną, a potem w dolną wargę

• Dmuchanie (np. na płomień świecy)

• Granie na organach

• Gwizdanie

• Przy rozchylonych szczękach wciąganie warg do środka jamy ustnej

• Pokazywanie „wesołych” (płaskie wargi rozciągnięte od ucha do ucha) „smutnych” (podkówka z warg) „obrażone” (wargi nadęte)

• Pokazywanie pyszczka rybki (wargi wysunięte do przodu rozszerzone na końcu)

• Pokazywanie pyszczka wielbłąda (górna warga wystaje nad dolną)

Ćwiczenia czynne języka:

(żuchwa musi być nieruchoma)

• Wysuwanie i cofanie języka

• Przenoszenie języka od kącika do kącika warg

• Wysuwanie języka na brodę

• Oblizywanie warg i brody

• Unoszenie języka do nosa

• Oblizywanie górnej wargi

• Oblizywanie wewnętrznej warg

• Wypychanie językiem policzków

• Klaskanie językiem

• Ruchy poziome języka pomiędzy kącikami warg bez opierania na wardze

• Unoszenie czubka języka do zębów

Ćwiczenia czynne podniebienia miękkiego:

• Ziewanie

• Kaszlenie z językiem wysuniętym na zewnątrz jamy ustnej

• Chrapanie na wdechu i wydechu

• Wymawianie sylab: ok., uk, ka, ku

MASAŻ SHAOLIN

Masaż twarzy

1. Zaczyna się od czoła w ten sposób, że końce palców przemieszcza się na boki od środka czoła. Za każdym razem schodzą one coraz dalej na zewnątrz, tzn. dochodzą do skroni, okrążają oko i schodzą wzdłuż policzków.

2. Następnie kciukami masujemy obie strony nosa, później błądzimy lekko kciuki na zamkniętych oczach dziecka, stąd kciuki przesuwają się w dół wzdłuż zewnętrznych brzegów nosa, kierują się ku kącikom ust i zatrzymują na podstawie policzków

08-12-2009r

PICTURE COMMUNICATION SYMBOLS (PCS)

Picture Communications Symbols (PCS) to jeden z wielu graficznych systemów wykorzystywanych w komunikacji wspomagającej i alternatywnej.

PSC jest jedną z alternatywnych metod porozumiewania się, opiera się na symbolach graficznych.

Kto stworzył system PSC?

Został on stworzony przez Roxie Johnson. Pierwsza opracowana przez nią książka zawierała 700 takich symboli przeznaczonych do kopiowania

W 1980 roku małżeństwo Roxie i Terry Johnsonowie utworzyli przedsiębiorstwo Mayer - Johnson Inc., które zajęło się produkcją pomocy komunikacyjnych.

Znaczącym wydarzeniem było ukazanie się w 1989 roku symboli PSC w postaci oprogramowania komputerowego Boadrmaker.

Dla kogo jest przeznaczony system PCS ?

System PCS stworzony jest dla ludzi:

• o rozmaitych uszkodzeniach (ułomnościach) i różny jest zakres, sposób i cel jego wykorzystania

• z uszkodzeniami fizycznymi,

• upośledzonych umysłowo, autystycznych

• z uszkodzeniami mózgu (fizjologicznymi lub wskutek wypadku).

Symbole PCS

Symbole PCS są bardzo Prostem, wręcz symboliczne, powinny być podpisane.

PSC jest bazą, zestawem prostych rysunków oznaczających podstawowe słowa niezbędne do codziennego porozumiewania się: czasowniki, rzeczowniki, przyimki, zaimki, przymiotniki.

Symbole powinny być czytelne dla osób nie znających kodów, szczególnie wtedy, gdy chcemy zminimalizować, złożoności i wieloznaczność.

Niektóre kategorie symboli są przedstawione w wielu wariantach (np. pojemnik, ludzkie twarze, budynki) po, to aby umożliwić wybór najbardziej odpowiedniego symbolu. Wiele symboli reprezentujących to samo znaczenie jest przedstawionych w dwóch wersjach: bardziej i mniej abstrakcyjnych

Reguły i zasady właściwego wykorzystywania PCS

• Wprowadzamy symbole słów i pojęć, które są użytkownikowi bliskie.

• Nowe symbole wprowadzamy, gdy mamy pewność, że wcześniejsze już są opanowane;

• Symbole muszą być zrozumiałe i łatwe do rozpoznania

• Należy dążyć do uogólniania znaczeń symboli

• Symbole powinny być dobrane do wieku i aktualnych zainteresowań oraz potrzeb użytkownika;

• Symbole powinny mieć dostosowaną wielkość oraz ilość na planszy tak, by możliwe czytelnie wskazywały wybrane słowa

• Symbolami PCS znakujemy otoczenie użytkownika (pomieszczenia w domu, meble itd.);

Wykorzystanie symboli PCS

PCS może być stosowany:

• Stale (komunikacja alternatywna)

• Jako okresowa pomoc do porozumiewania się i rozwijania mowy (komunikacja wspomagająca)

Jak wykonać PCS?

• Rysunki wykonujemy na kwadratowych kartkach o wymiarach 5 x 5cm

• Rysunki muszą być bardzo proste (wręcz symboliczne) i podpisane

• Słowa oznaczają pojęcie abstrakcyjne (np. proszę, przepraszam nie wiem) albo zostawiamy bez rysunku, ale dobieramy taki symbol, aby rysunek z tym słowem mógł by szybko odnaleziony przez użytkownika, wśród wielu innych znaków.

Wybrane porady praktyczne

1. Należy przestrzegać raz przyjętego pisania kolorów kategoriom słów.

2. Należy zmieniać pozycję symbolu na tablicy, aby przekonać się czy dziecko rozpoznaje symbol, czy tylko pamięta miejsce przypisane danemu symbolowi na tablicy, np. jedzenie

3. Jeśli to możliwe, na tablicy należy umieszczać mniejsze symbole (2,5 x 2,5 cm), aby więcej ich pomieścić.

4. Może okazać się koniecznym „odświeżenie” wcześniej wprowadzanych symboli.

5. Nie należy wprowadzać zbyt wielu symboli - dziecko może znać 40 symboli lecz używać tylko 25.

6. Należy uogólniać znaczenie symboli.

7. Nie wolno się spieszyć. Nowe symbole wprowadzamy, gdy wcześniejsze są dobrze opanowane.

8. Porozumiewając się z dzieckiem za pomocą tablicy zawsze głośno i wyraźnie wymawiamy nazwę wskazanego przez dziecko symbolu.

9. Starajmy się powodować sytuację, w których dziecko będzie musiało użyć tablicy ze znakami.

10. Aby ocenić postępy dziecka i widzieć rezultaty swojej pracy notujemy dalej wprowadzanie symbolu i na bieżąco oceniamy poprawność jego używania.

Aby ułatwić korzystanie z PSC-u zestaw słów - znaków dzielimy na kategorię, a każdej z nich przypisujemy inny kolor tła.

• Społeczne (podstawowe słowa używane w kontaktach z innymi; zwroty grzecznościowe, wyrażenia opisujące uczucia i emocje jak gniew czy radość) - kolor fioletowy, lub czerwony

• Ludzie (symbole osób, członków rodziny, zawody oraz zaimki „ja”, „twój”) - kolor żółty.

• Czasowniki(nazwy czynności) - kolor zielony

• Opisowe (głownie przymiotniki i przysłówki) - kolor niebieski

• Jedzenie (żywność, napoje, potrawy, owoce i warzywa) - np. kolor czerwony

• Wypoczynek (symbole związane z formami spędzania czasu wolnego) - np. ulubiony kolor użytkownika;

• Rzeczownik (te, które nie są ujęte w innych kategoriach) - kolor pomarańczowy

• Inne/ Różne (kolory, określenia czasu, litery i liczby, spójnik, przyimki,) - kolor biały

Gdzie dostępne są symbole w systemie PCS?

• Ksiązki The Picture Communications Symbols Book

• Zestawu samoprzylepnych naklejek Full - color 3,4” PCS Sticers

• Oprogramowanie Boardmaker, które jest obecnie najbogatszą wersją PCS

Co to jest Boardmaker i do czego służy ?

• Boardmaker to oprogramowanie komputerowe służace do przygotowywania symbolicznych tablic do porozumiewania się dla osób niemówiących

• Program zawiea bibliotekę 3000 (3500) symboli PCS

• Zawiera zestaw narzędzi umożliwiających szybkie konstruowanie i uzupełnianie tablic oraz dostosowanie tablic do potrzeb użytkownika.

Samodzielny Publiczny Ośrodek Terapii i Rehabilitacji dla dzieci w Kwidzynie

• Od 2001 roku program Boardmaker jest wyposażony w bibliotekę symboli w języku polskim, opracowaną przez ośrodek

• Do istniejącej biblioteki dodano typowo polskie symbole, takie jak potrawy, święta, wizerunki sławnych Polaków, wierszyki, i wyliczanki, popularne gry sportowe, pieniądze.

1

Efekt oddziaływań

Ślady słuchowe w mózgu dziecka

Oddziaływanie środowiska:

Mówienie (przemawianie do dziecka)

Wyrabianie zdolności kojarzenia nazwy z przedmiotami (zjawiskami, czynnościami)

Stopniowe opanowanie rozumienia mowy

Wywoływanie reakcji : odpowiedzi na pytania

Przekazanie informacji - dziecko - rodzic

Próby mówienia (próbowanie tekstu słownego)

Bogacenie słownictwa dziecka

Pytania stawiane dziecku

Udzielanie odpowiedzi na pytania

Wielokrotne powtarzanie wyrazów będące nazwami przedmiotów

Nazywanie przedmiotów

Manipulowanie nimi, czynności wykonywane z dzieckiem lub pokazywane mu

---